همه چیز درباره دژنراسیون شبکیه چشم؛ علل، علائم و درمان آن – مجله سلامت دکترتو

همه چیز درباره دژنراسیون شبکیه چشم؛ علل، علائم و درمان آن

آنچه در این مقاله می‌خوانید

دژنراسیون شبکیه چشم گروهی از بیماری‌های بینایی است که باعث آسیب تدریجی سلول‌های حساس به نور در شبکیه می‌شود. این اختلال بیشتر در سنین بالا یا به دلیل عوامل ژنتیکی و سبک زندگی رخ می‌دهد و می‌تواند به کاهش دید مرکزی، اختلال در تشخیص رنگ‌ها و حتی نابینایی منجر شود. تشخیص به موقع و مراجعه منظم به چشم‌پزشک نقش مهمی در کنترل بیماری و پیشگیری از پیشرفت آن دارد.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 7 دقیقه

دژنراسیون شبکیه چشم یکی از مهم‌ترین بیماری‌های بینایی است که معمولاً در اثر روند طبیعی پیری یا عوامل زمینه‌ای ایجاد می‌شود. در این حالت، سلول‌های حساس به نور و لایه‌های ظریف شبکیه به‌تدریج دچار تحلیل شده و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند. عواملی مانند ژنتیک، مصرف سیگار، فشار خون بالا، چاقی و برخی بیماری‌های مزمن می‌توانند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند. با پیشرفت بیماری، رسوب مواد زائد و رشد غیرطبیعی عروق در شبکیه باعث اختلال در دید مرکزی و کاهش کیفیت بینایی می‌شود. این تغییرات غالباً برگشت‌ناپذیرند و در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند کاهش دائمی بینایی شوند. بنابراین غربالگری منظم و مراجعه به چشم‌پزشک برای افراد در معرض خطر اهمیت زیادی دارد.

دژنراسیون شبکیه چشم چیست؟

دژنراسیون شبکیه چشم به مجموعه‌ای از اختلالات پیشرونده گفته می‌شود که باعث تخریب یا اختلال عملکرد سلول‌های شبکیه، لایه حساس به نور در پشت چشم، می‌شوند. این بیماری‌ها شامل شرایطی مانند رتینیت پیگمانتوزا، دژنراسیون ماکولا وابسته به سن، بیماری استارگارد و سایر اختلالات ارثی یا اکتسابی هستند. با پیشرفت دژنراسیون شبکیه، توانایی چشم در پردازش نور و ارسال سیگنال‌های بینایی به مغز کاهش یافته و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به کاهش شدید بینایی یا حتی نابینایی شود.می‌خوای برات نسخه طولانی‌تر و سئو شده برای سایت هم بنویسم که شامل کلیدواژه‌های مرتبط مثل درمان دژنراسیون شبکیه، علائم دژنراسیون شبکیه و پیشگیری باشه؟دژنراسیون شبکیه چشم به مجموعه‌ای از اختلالات پیشرونده گفته می‌شود که باعث تخریب یا اختلال عملکرد سلول‌های شبکیه، لایه حساس به نور در پشت چشم، می‌شوند. این بیماری‌ها شامل شرایطی مانند رتینیت پیگمانتوزا، دژنراسیون ماکولا وابسته به سن، بیماری استارگارد و سایر اختلالات ارثی یا اکتسابی هستند. با پیشرفت دژنراسیون شبکیه، توانایی چشم در پردازش نور و ارسال سیگنال‌های بینایی به مغز کاهش یافته و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به کاهش شدید بینایی یا حتی نابینایی شود.

زاویه دید افرادی که به این اختلال دچار می‌شوند، به این شکل است.

انواع دژنراسیون شبکیه چشم کدامند؟

انواع دژنراسیون شبکیه چشم گروهی از اختلالات هستند که باعث آسیب تدریجی به سلول‌های حساس نور در شبکیه می‌شوند و توانایی دید فرد را در زمینه‌های مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهند. این اختلالات بسته به نوع، مکان و شدت آسیب، می‌توانند روی دید مرکزی، دید محیطی، تشخیص رنگ یا دید در نور کم تأثیر بگذارند و روند پیشرفت آن‌ها با عوامل ژنتیکی، سن و سبک زندگی مرتبط است. شناخت دقیق انواع این بیماری‌ها به پزشک و بیمار کمک می‌کند تا تشخیص به موقع و مدیریت مناسب انجام شود. انواع دژنراسیون شبکیه چشم عبارتند از:

  1. دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD): شایع‌ترین نوع در افراد مسن که بخش مرکزی دید را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث تاری یا از دست رفتن دید مرکزی می‌شود.
  2. رتینیت پیگمانتوزا (RP): بیماری ارثی که سلول‌های میله‌ای شبکیه را هدف قرار می‌دهد و معمولاً کاهش دید محیطی و شب‌کوری ایجاد می‌کند.
  3. بیماری استارگارد: اختلال ارثی که در کودکان و جوانان باعث کاهش دید مرکزی و مشکل در تشخیص رنگ‌ها می‌شود.
  4. دیستروفی سلول‌های میله و مخروطی: تخریب تدریجی سلول‌های مخروطی و میله‌ای که مسئول دید رنگی و دید در نور کم هستند.
  5. کوروئیدرمی (Choroideremia): بیماری ژنتیکی غالباً وابسته به X که باعث کاهش دید محیطی و شب‌کوری می‌شود و در نهایت می‌تواند منجر به نابینایی شود.
نوع دژنراسیونتوضیح
دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)شایع‌ترین نوع دژنراسیون شبکیه در افراد مسن که به اختلال در دید مرکزی منجر می‌شود.
رتینیت پیگمانتوزا (RP)بیماری ارثی که بیشتر باعث کاهش دید محیطی و شب‌کوری می‌شود.
بیماری استارگارداختلال ارثی که معمولاً در جوانان به کاهش دید مرکزی و تشخیص رنگ‌ها منجر می‌شود.
دیستروفی سلول‌های میله و مخروطیتخریب تدریجی سلول‌های مخروطی و میله‌ای که مسئول دید رنگی و دید در نور کم هستند.
کوروئیدرمی (Choroideremia)بیماری ژنتیکی غالباً وابسته به X که باعث کاهش دید محیطی و شب‌کوری می‌شود.
انواع دژنراسیون شبکیه چشم

علائم دژنراسیون شبکیه چشم چیست؟

علائم دژنراسیون شبکیه چشم معمولاً به‌صورت تدریجی و خفیف آغاز می‌شوند و ممکن است در ابتدا به سختی قابل تشخیص باشند. این تغییرات معمولاً روی دید مرکزی و گاهی محیطی تأثیر می‌گذارند و می‌توانند توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزمره مانند خواندن، رانندگی یا تشخیص چهره را مختل کنند. با پیشرفت بیماری، فرد ممکن است متوجه تار شدن یا کاهش وضوح تصویر، ایجاد نقاط تار یا خالی در میدان دید، انحراف خطوط صاف و کاهش حساسیت به رنگ‌ها شود. شناسایی به موقع این علائم می‌تواند در پیشگیری از آسیب بیشتر شبکیه و حفظ بینایی مؤثر باشد. علائم دژنراسیون شبکیه چشم عبارتند از:

  • کاهش دید مرکزی که انجام کارهای دقیق و تشخیص چهره را دشوار می‌کند.
  • تار شدن یا کاهش وضوح تصویر.
  • ایجاد نقاط تار یا خالی در میدان دید.
  • انحراف یا موج‌دار شدن خطوط صاف (دگرگونی).
  • کاهش توانایی در تشخیص رنگ‌ها و طیف‌های مختلف.
  • پیشرفت تدریجی اختلالات بینایی بدون بهبود خودبه‌خود.

علائم دژنراسیون شبکیه چشم در جوانان

اگرچه ابتلا به این عارضه در جوانان نادر است، اما دژنراسیون ماکولا میتواند افراد جوان را هم تحت تاثیر قرار دهد. جوانان ممکن است ممکن است از دست دادن بینایی مرکزی، خشکی چشم، مشکل در خواندن یا تشخیص چهره افراد را تجربه کنند.

علائم دژنراسیون شبکیه چشم داری؟

برای درمان سریع، از متخصص نوبت بگیر.

عوامل ایجاد دژنراسیون شبکیه چشم کدامند؟

دژنراسیون شبکیه چشم می‌تواند تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی ایجاد یا تشدید شود. این بیماری معمولاً حاصل ترکیب چند عامل است و به‌ندرت یک علت منفرد دارد. مهم‌ترین عوامل ایجاد و تشدیدکننده عبارتند از:

  • افزایش سن: شایع‌ترین عامل، به‌ویژه در افراد بالای ۵۰ سال.
  • ژنتیک و سابقه خانوادگی: وجود سابقه در اقوام درجه یک احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد.
  • مصرف سیگار: باعث کاهش خون‌رسانی و افزایش آسیب اکسیداتیو به سلول‌های شبکیه می‌شود.
  • فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی‌عروقی: گردش خون شبکیه را مختل کرده و زمینه آسیب را فراهم می‌کنند.
  • دیابت و قند خون بالا: تغییرات عروقی و التهابی ناشی از آن می‌تواند به شبکیه آسیب برساند.
  • چاقی و افزایش کلسترول: موجب رسوب مواد زائد و انسداد عروق شبکیه می‌شوند.
  • تغذیه نامناسب و کمبود آنتی‌اکسیدان‌ها: کاهش دریافت ویتامین‌های A، C، E، لوتئین، زآگزانتین و زینک، خطر بیماری را افزایش می‌دهد.
  • نور آفتاب و اشعه فرابنفش: قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید بدون محافظت می‌تواند به شبکیه آسیب بزند.
  • مصرف الکل به‌طور مزمن: موجب اختلال در متابولیسم و آسیب سلولی می‌شود.
  • برخی داروها: مثل داروهای خاص ضد مالاریا یا داروهای با سمیت شبکیه‌ای.
  • نژاد و رنگ پوست: مطالعات نشان می‌دهند افراد با پوست روشن یا نژاد قفقازی ریسک بالاتری دارند.
  • جنسیت: در برخی بررسی‌ها، احتمال ابتلا در زنان اندکی بیشتر گزارش شده است.

روش تشخیص دژنراسیون شبکیه چشم چیست؟

این بیماری خود را با کاهش و یا اختلال دید مرکزی نشان می‌دهد. این اختلال‌ها عمدتا شامل کج شدن خطوط صاف، اختلال دید مرکزی، برای مثال دشواری در مطالعه و دیدن چهره افراد، و اختلال در دیدن رنگ‌ها است. از آنجا که پس از بروز موارد شدید اختلال پیشرونده است و درمان در اکثر موارد تنها به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر دید انجام می‌شود، بنابراین بهترین راه مقابله با آن حذف ریسک فاکتورها، غربالگری در منزل با وسایلی همچون تست امسلر است.

تست امسلر هم به صورت آماده موجود و هم قابل دسترسی و چاپ از اینترنت است. این تست شامل شبکه‌ای از خطوط موازی عمودی و افقی است که اختلال اولیه را به بیمار نشان می‌دهد. تست امسلر شامل شبکه‌ای از خطوط موازی عمودی و افقی است که اختلال اولیه را به بیمار نشان می‌دهد.

متن انگلیسی:
Retinal imaging is a diagnostic test that creates high-quality digital images of the inner, back surface of your eye. It allows the diagnosis of many eye conditions like diabetes-related retinopathy, glaucoma and macular degeneration.
ترجمه فارسی:
تصویربرداری شبکیه یک آزمایش تشخیصی است که تصاویر دیجیتالی با کیفیتی را از سطح داخلی و پشت چشم شما ایجاد می‌کند. این روش امکان تشخیص بسیاری از بیماری‌های چشم مانند رتینوپاتی مرتبط با دیابت، گلوکوم و دژنراسیون ماکولا را فراهم می‌کند.

به نقل از سایت my.clevelandclinic

درمان دژنراسیون شبکیه چشم چیست؟

برای درمان دژنراسیون شبکیه چشم، به ویژه در افراد مسن و کسانی که ریسک فاکتور یا سابقه خانوادگی دارند، مراجعه منظم به چشم‌پزشک یا فوق تخصص شبکیه اهمیت بالایی دارد. برنامه پیگیری شامل ارزیابی وضعیت شبکیه و تشخیص به موقع نیاز به درمان‌های تخصصی است. درمان‌های رایج و علمی شامل روش‌های زیر می‌شوند:

  • تزریق داروهای ضد رگ‌زدایی (Anti-VEGF): برای جلوگیری از رشد عروق غیرطبیعی زیر شبکیه و کاهش نشت مایع.
  • لیزر درمانی فوتودینامیک: برای کاهش آسیب ناشی از رگ‌های غیرطبیعی و تثبیت بینایی.
  • استفاده از مکمل‌های غذایی مخصوص چشم: شامل آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌هایی مانند A، C، E و زینک برای حمایت از سلامت سلول‌های شبکیه.
  • جراحی‌های تخصصی زیرچشم (در موارد خاص): برای بازسازی یا تثبیت ساختار شبکیه در شرایط پیشرفته.

تشخیص زودهنگام، درمان به موقع و پایش منظم، کلید حفظ بینایی و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. دستگاه‌ها و تست‌های تصویربرداری مدرن می‌توانند روند کنترل بیماری را بهبود بخشند.

در افراد مسن و دارای ریسک فاکتور و سابقه فامیلی مراجعه منظم به متخصص چشم پزشک توصیه می‌شود.

عوارض ابتلا به دژنراسیون شبکیه چشم چیست؟

دژنراسیون شبکیه چشم اگر به‌موقع تشخیص داده و کنترل نشود، می‌تواند به عوارض جدی و اغلب برگشت‌ناپذیر منجر شود. این بیماری به تدریج توانایی بینایی را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین عوارض عبارتند از:

  • کاهش تدریجی یا ناگهانی بینایی مرکزی.
  • دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره مانند مطالعه، رانندگی یا کار با کامپیوتر.
  • مشکل در تشخیص چهره افراد یا جزئیات ریز.
  • اختلال در دید رنگی و کاهش دقت در درک طیف‌های مختلف.
  • بروز دید کج یا موج‌دار (متامورفوپسیا) و اختلال در خطوط صاف.
  • افزایش خطر زمین‌خوردن و تصادفات به‌علت محدود شدن دید.
  • محدودیت در دید محیطی در برخی انواع بیماری.
  • مشکلات روانی و عاطفی مانند افسردگی، اضطراب و کاهش اعتمادبه‌نفس ناشی از کاهش بینایی.
  • نابینایی دائمی در مراحل پیشرفته بیماری.

جدیدترین روش برای عمل شبکیه چشم چیست؟ اول با بهترین چشم پزشک مشورت کن.

راه های پیشگیری از رسوب شبکیه چشم چیست؟

قطع مصرف سیگار ، کنترل فشار خون و قند خون و تغذیه مناسب از سایر موارد کمک کننده هستند. در افراد غیر مبتلا و موارد خفیف، مصرف میوه‌ها و سبزیجات شامل ویتامین‌های آ، سی و ای و بتا کاروتن کافی است. مرکبات، کیوی، انبه، هویج، اسفناج و کلم بروکلی، منابع اصلی این مواد هستند. همچنین بهتر است از خواص ویتامین b6 برای بینایی هم غاقل نشوید. در موارد پیشرفته ترکیبات این ویتامین‌ها با دوز تنظیم شده در بازار موجود است که با توصیه چشم پزشک مصرف می‌شود.

پزشکان پیشنهادی

سخن پایانی دکترتو درباره دژنراسیون شبکیه چشم

دژنراسیون شبکیه چشم یکی از بیماری‌های مهم چشمی است که به مرور زمان سلول‌های حساس به نور را درگیر کرده و توانایی بینایی را کاهش می‌دهد. این اختلال می‌تواند ارثی یا اکتسابی باشد و عوامل مختلفی مانند ژنتیک، افزایش سن، فشار خون بالا، دیابت و مصرف سیگار در بروز و پیشرفت آن نقش دارند. بیماران معمولاً با علائمی مانند تاری دید، اختلال در دید مرکزی یا محیطی و مشکل در تشخیص رنگ‌ها مواجه می‌شوند. هرچند روند بیماری اغلب برگشت‌ناپذیر است، اما تشخیص زودهنگام و مراجعه منظم به چشم‌پزشک می‌تواند از پیشرفت بیشتر آن جلوگیری کند. امروزه روش‌های درمانی مانند تزریق داروهای ضد رگ‌زایی، لیزردرمانی فوتودینامیک، مکمل‌های غذایی و در برخی موارد جراحی تخصصی، به کنترل بیماری کمک می‌کنند. پیشگیری با اصلاح سبک زندگی و انجام معاینات منظم در افراد پرخطر اهمیت بالایی دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

بیماری دژنراسیون شبکیه چشم می‌تواند هم ارثی و هم اکتسابی باشد. در برخی انواع مانند رتینیت پیگمانتوزا، بیماری استارگارد یا کوروئیدرمی، زمینه ژنتیکی نقش اصلی دارد و از طریق والدین به فرزندان منتقل می‌شود. در مقابل، نوع شایع‌تر این بیماری یعنی دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) بیشتر تحت‌تأثیر افزایش سن و عوامل محیطی مانند مصرف سیگار، فشار خون بالا و تغذیه نامناسب بروز می‌کند، هرچند زمینه خانوادگی و ژنتیک نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. بنابراین وجود سابقه خانوادگی به‌ویژه در کنار سبک زندگی ناسالم، احتمال بروز این بیماری را بیشتر می‌کند و ضرورت غربالگری و مراجعه منظم به چشم‌پزشک را دوچندان می‌سازد.

دژنراسیون شبکیه چشم معمولاً منجر به نابینایی کامل نمی‌شود، اما می‌تواند کاهش شدید بینایی به‌ویژه در ناحیه دید مرکزی ایجاد کند. این بیماری بیشتر باعث تاری دید، ایجاد لکه‌های تار یا خالی در میدان دید و مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره مانند خواندن یا تشخیص چهره می‌شود. در برخی انواع پیشرفته و ارثی، احتمال از دست رفتن بخش وسیع‌تری از بینایی وجود دارد، اما معمولاً دید محیطی تا حدی حفظ می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان‌های تخصصی می‌توانند روند پیشرفت بیماری را کند کرده و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کنند.

خیر. استفاده از عینک یا لنزهای طبی نمی‌تواند دژنراسیون شبکیه چشم را درمان کند، زیرا این بیماری مربوط به آسیب سلول‌های شبکیه است و نه اختلال در قدرت انکساری چشم. عینک و لنز فقط می‌توانند خطاهای انکساری مثل نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم را اصلاح کنند و وضوح دید را تا حدی بهبود دهند، اما تأثیری بر روند تحلیل شبکیه ندارند. با این حال، در برخی بیماران استفاده از وسایل کمک‌بینایی مانند عینک‌های مخصوص با بزرگنمایی بالا یا لنزهای تلسکوپی می‌تواند به بهبود عملکرد بینایی در فعالیت‌های روزمره کمک کند. همچنین ترکیب این ابزارها با درمان‌های تخصصی (مثل تزریق داروهای ضد رگ‌زایی یا مکمل‌های غذایی) می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود دهد.

امتیاز شما به مقاله:
(4از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره دژنراسیون شبکیه چشم

  1. ناشناس گفت:

    سلام پسر من مشکل شبکیه داره دید مرکزی مسکل داره دکتر براش دارو داده ویک ازمایش زنتیک گفته انجام بده یک سال دیگه بیا ولی الان میگه چشمش دردمیکنه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      درد چشم در کودک با مشکل شبکیه مهم است و نباید منتظر یک سال بمانید. بهتر است هرچه زودتر با همان چشم‌پزشک یا یک متخصص شبکیه تماس بگیرید تا معاینه دقیق انجام شود و در صورت نیاز درمان یا بررسی اورژانسی شروع شود. انجام آزمایش ژنتیک طبق دستور پزشک هنوز مهم است، اما درد فعلی نباید نادیده گرفته شود و مراجعه فوری می‌تواند از تشدید مشکل جلوگیری کند.
      متخصص چشم