انواع ارتودنسی چیست و بهترین گزینه کدام است؟

داشتن دندان‌های مرتب و زیبا نه‌تنها بر لبخند، بلکه بر سلامت دهان و دندان تأثیر قابل‌توجهی می‌گذارد. ارتودنسی یکی از شاخه‌های مهم دندانپزشکی است که به کمک ابزارهای گوناگون به اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. امروزه، انواع ارتودنسی با توجه به نیاز و شرایط هر بیمار وجود دارد. یک متخصص ارتودنسی و یا دندانپزشک می‌توانند راهنمایی دقیقی درباره ارتودنسی مناسب فرد داشته باشند.

انواع ارتودنسی چیست؟

انواع ارتودنسی بر اساس نیازهای بیمار و نوع ناهنجاری دندانی یا فکی به چند دسته تقسیم می‌شود. ارتودنسی ثابت، متداول‌ترین روش است که شامل براکت‌ها و سیم‌هایی می‌شود که به دندان‌ها چسبیده‌اند و تا پایان درمان برداشته نمی‌شوند. ارتودنسی متحرک شامل پلاک‌های متحرکی است که بیمار می‌تواند آن‌ها را در مواقع خاص از دهان خارج کند. همچنین، ارتودنسی نامرئی (لینگوال یا اینویزیلاین) برای افرادی که مایل به استفاده از براکت‌های مرئی نیستند، گزینه‌ی مناسبی به شمار می‌رود. هرکدام از این روش‌ها، بسته به شدت ناهنجاری و شرایط بیمار، توسط متخصص ارتودنسی انتخاب و توصیه می‌شود

• ارتودنسی ثابت
• ارتودنسی متحرک
• ارتودنسی نامرئی
• ارتودنسی نامرئی
• ارتودنسی فانکشنال
• ارتودنسی جراحی
• ارتودنسی سرامیکی
• ارتودنسی زبانی
• ارتودنسی پیشگیری

1. ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت، متداول‌ترین و مؤثرترین روش درمانی در اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی است. در این روش، براکت‌ها به سطح دندان‌ها چسبانده می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی، نیروهای لازم را برای حرکت و جابه‌جایی دندان‌ها به موقعیت صحیح وارد می‌کنند. این سیستم معمولاً تا پایان دوره درمان در دهان باقی می‌ماند و نیاز به تنظیمات منظم توسط متخصص ارتودنسی دارد. ارتودنسی ثابت می‌تواند مشکلاتی مانند نامرتبی دندان‌ها، فاصله بین دندان‌ها، اوربایت و آندربایت را به‌خوبی اصلاح کند.

2. ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک، نوعی از درمان ارتودنسی است که در آن دستگاه‌های پلاستیکی یا سیمی، قابل برداشتن و گذاشتن توسط بیمار هستند. این نوع ارتودنسی معمولاً برای اصلاح ناهنجاری‌های خفیف یا در سنین پایین‌تر استفاده می‌شود. ارتودنسی متحرک می‌تواند به مرتب کردن دندان‌ها، گسترش قوس دندانی و هدایت رشد فک کمک کند. استفاده صحیح و منظم از این وسیله، برای رسیدن به نتایج مطلوب ضروری است.

متن انگلیسی:
Removable braces can be used to correct minor problems, or as part of fixed-brace treatment. They can also sometimes be used to discourage children from sucking their thumb.
ترجمه متن:
ارتودنسی های متحرک می‌توانند برای اصلاح مشکلات جزئی استفاده شوند یا به‌عنوان بخشی از درمان با ارتودنسی ثابت به کار روند. همچنین گاهی از آن‌ها برای جلوگیری از عادت مکیدن انگشت شست در کودکان استفاده می‌شود.

nhs

اگر مشکلات دندانی شدید یا ناهنجاری فکی وجود داشته باشد، ارتودنسی ثابت یا حتی ارتودنسی جراحی ممکن است مناسب‌تر باشد.

3. ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی نامرئی به مجموعه‌ای از روش‌های درمانی گفته می‌شود که بدون براکت‌های فلزی قابل مشاهده، دندان‌ها را مرتب می‌کنند. این روش معمولاً با استفاده از پلاک‌های شفاف (اینویزیلاین) یا براکت‌های لینگوال (که در پشت دندان‌ها نصب می‌شوند) انجام می‌شود. ارتودنسی نامرئی بیشتر برای بزرگسالانی مناسب است که به‌دنبال زیبایی بیشتر و دیده نشدن دستگاه ارتودنسی در دهان خود هستند. این روش علاوه بر زیبایی، باعث کاهش مشکلاتی مانند زخم دهان و بهبود بهداشت دهانی می‌شود.

4. ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال، نوعی درمان ارتودنسی است که با استفاده از دستگاه‌های خاص، رشد و حرکت فک‌ها را در سنین رشد هدایت می‌کند. ارتودنسی فانکشنال بیشتر در سنین رشد مؤثر است، اما در برخی شرایط می‌تواند در بزرگسالان نیز برای اصلاح ناهنجاری‌های فکی مفید باشد. دستگاه‌های فانکشنال می‌توانند به بهبود رابطه فک بالا و پایین، اصلاح دیپ بایت و جلوآمدگی فک کمک کنند. این دستگاه‌ها معمولاً به صورت متحرک طراحی می‌شوند و در کنار سایر درمان‌های ارتودنسی، نقش مؤثری در بهبود عملکرد و زیبایی دهان دارند.

5. ارتودنسی جراحی (در صورت نیاز به اصلاح فک)

ارتودنسی جراحی، روشی ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی فک است که برای اصلاح مشکلات شدید اسکلتی فک و صورت به‌کار می‌رود. در این روش، ابتدا با استفاده از براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی، دندان‌ها مرتب می‌شوند و سپس جراحی فک برای اصلاح موقعیت فک‌ها انجام می‌گردد. این روش معمولاً برای افرادی با ناهنجاری‌های شدید مانند جلو یا عقب بودن فک، مشکلات بایت یا عدم تقارن صورت توصیه می‌شود. ارتودنسی جراحی باعث بهبود عملکرد دهان و دندان و همچنین افزایش زیبایی و اعتمادبه‌نفس بیماران خواهد بود.

6. ارتودنسی سرامیکی

ارتودنسی سرامیکی یکی از روش های ارتودنسی ثابت است که در آن از براکت‌هایی با جنس سرامیک شفاف یا هم‌رنگ دندان استفاده می‌شود. این براکت‌ها نسبت به انواع فلزی ظاهری زیباتر دارند و کمتر دیده می‌شوند. ارتودنسی سرامیکی به دلیل ظاهر زیبا، مناسب بزرگسالان و نوجوانانی است که به زیبایی اهمیت می‌دهند. ارتودنسی سرامیکی همانند ارتودنسی فلزی عمل می‌کند و می‌تواند طیف گسترده‌ای از مشکلات دندانی و فکی را اصلاح کند. البته به دلیل ظرافت این براکت‌ها، مراقبت بیشتری در حین مسواک زدن و خوردن غذاهای سخت لازم است.

متن انگلیسی:
Ceramic braces – sometimes called clear braces – work the same way as metal braces. The key difference is that the brackets, wires and ligatures are tooth-colored, so they blend in with your smile
ترجمه متن:
براکت‌های سرامیکی که گاهی اوقات به آن‌ها براکت‌های شفاف نیز گفته می‌شود، مانند براکت‌های فلزی عمل می‌کنند. تفاوت اصلی این است که براکت‌ها، سیم‌ها و کش‌ها هم‌رنگ دندان‌ها هستند و به همین دلیل با لبخند شما هماهنگ و کمتر دیده می‌شوند.

my.clevelandclinic

7. ارتودنسی زبانی

ارتودنسی لینگوال یا زبانی نوعی درمان ارتودنسی ثابت است که در آن، براکت‌ها در پشت دندان‌ها (سمت زبانی) قرار می‌گیرند و به‌طور کامل از دید دیگران پنهان هستند. این روش به دلیل ظاهر نامرئی خود، بیشتر مورد توجه افرادی است که به زیبایی لبخند خود در طول درمان اهمیت می‌دهند. ارتودنسی زبانی می‌تواند همانند سایر روش‌های ارتودنسی، مشکلاتی نظیر نامرتبی دندان‌ها، فاصله بین دندان‌ها و مشکلات بایت را اصلاح کند. البته، تنظیم و نگهداری آن کمی دشوارتر است و نیاز به تخصص بیشتری دارد.

8. ارتودنسی پیشگیری

ارتودنسی پیشگیری، یکی از روش های ارتودنسی است که در سنین پایین (معمولاً قبل از رویش کامل دندان‌های دائمی) انجام می‌شود تا از بروز یا تشدید مشکلات دندانی و فکی جلوگیری کند. این نوع درمان معمولاً شامل استفاده از پلاک‌ها یا دستگاه‌های متحرک است که به هدایت صحیح رشد فک و دندان‌ها کمک می‌کند. ارتودنسی پیشگیری می‌تواند مشکلاتی مثل کمبود فضای دندانی، رشد ناهماهنگ فک‌ها و ناهنجاری‌های بایت را قبل از شدت یافتن برطرف کند. این روش نیاز به ارزیابی دقیق توسط متخصص ارتودنسی دارد و در کاهش نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر در آینده نقش مهمی ایفا می‌کند.

انواع ارتودنسی بر اساس نیازهای بیمار و نوع ناهنجاری دندانی یا فکی به چند دسته تقسیم می‌شود.

مقایسه انواع ارتودنسی

هر نوع ارتودنسی با توجه به شرایط فردی بیمار، شدت ناهنجاری و ترجیحات شخصی انتخاب می‌شود و بهترین نتیجه با مشاوره تخصصی و برنامه‌ریزی دقیق حاصل می‌گردد. ارتودنسی ثابت به‌خاطر اثربخشی بالا و قابلیت اصلاح ناهنجاری‌های شدید، رایج‌ترین روش است اما ظاهر براکت‌ها برای برخی افراد ناخوشایند است. ارتودنسی متحرک بیشتر برای مشکلات خفیف و کودکان مناسب است و قابلیت برداشتن دستگاه توسط بیمار، مزیت مهمی است.

ارتودنسی نامرئی، مانند اینویزیلاین و ارتودنسی زبانی، به‌دلیل پنهان بودن دستگاه، محبوب بزرگسالانی است که به زیبایی در طول درمان اهمیت می‌دهند، اما هزینه بالاتر و نیاز به دقت بیشتر در استفاده دارد.

ارتودنسی فانکشنال بیشتر در سنین رشد برای اصلاح ناهنجاری‌های فکی کاربرد دارد و در بزرگسالان چندان مؤثر نیست. در موارد شدید که مشکلات فکی قابل اصلاح با ارتودنسی معمولی نیست، ارتودنسی جراحی همراه با جراحی فک انجام می‌شود که نتایج چشمگیری دارد اما نیازمند دوره نقاهت و مراقبت بیشتر است.

ارتودنسی سرامیکی نیز ظاهر زیباتری نسبت به ارتودنسی فلزی دارد اما براکت‌های آن شکننده‌تر هستند و هزینه بیشتری دارند. در نهایت، انتخاب نوع ارتودنسی بستگی به شرایط بیمار، شدت مشکل، بودجه و ترجیحات شخصی دارد و باید توسط متخصص ارتودنسی بررسی و تصمیم‌گیری شود.

مقایسه انواع ارتودنسی

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

انواع ارتودنسی مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و انتخاب بهترین روش بستگی به شرایط فردی، شدت ناهنجاری و اهداف درمانی دارد. برای دریافت نتایج مؤثر و جلوگیری از عوارض احتمالی، مشاوره با یک متخصص ارتودنسی بسیار ضروری است. اگر مشکلاتی مانند نامرتبی دندان‌ها، ناهنجاری فکی یا درد فک دارید، هرچه زودتر به پزشک ارتودنسی یا دندانپزشک مراجعه کنید تا بهترین برنامه درمانی بر اساس نیازهای شما تعیین شود. همچنین پیگیری منظم و رعایت نکات مراقبتی در طول درمان، کلید موفقیت در ارتودنسی است.