فهرست مطالب
- رابطه برفک دهان و ایدز چیست؟
- علائم برفک دهان در افراد مبتلا به ایدز
- علت برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
- تشخیص برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
- درمان برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
- درمان خانگی برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
- پیشگیری از برفک دهان در بیماران HIV/AIDS
- نکات بهداشتی برای پیشگیری از عود برفک دهان در افراد مبتلا به ایدز
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
کاندیدا گروهی از قارچ‌های رایجی هستند که روی پوست و داخل دهان زندگی می‌کنند. این مخمرها عمدتا توسط سیستم ایمنی کنترل می‌شوند. با این حال، اگر سیستم ایمنی بدن به هر دلیلی ضعیف شده باشد، کاندیدا می‌تواند روی غشاهای مخاطی یا در دیگر بخش‌های بدن رشد کند و باعث بروز یک سری علائم با عنوان کاندیدیاز یا برفک شود. در صورتی که این علائم در دهان ایجاد شود، به آن برفک دهان گفته می‌شود. در این مقاله از دکترتو می‌خواهیم ارتباط برفک دهان و ایدز را بررسی کنیم و ببینیم که چرا افراد مبتلا به HIV بیشتر در معرض ابتلا به این عفونت قرار دارند. اما اگر علائم نگران کننده‌ای را تجربه می‌کنید بهتر است در این باره با یک متخصص دندانپزشکی یا دکتر عفونی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سامانه نوبت دهی دکترتو نسبت به دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین اقدام کنید.
رابطه برفک دهان و ایدز چیست؟
برفک دهان یک عفونت فرصت طلب است، به این معنی که افراد مبتلا به این عفونت دچار نقص سیستم ایمنی هستند و به دلیل این که سیستم ایمنی بدن آنها نمی‌تواند با عامل بیماری زا مقابله کند، فرد دچار عفونت می‌شود. بیماری ایدز هم یک بیماری نقص سیستم ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بیماران توانایی لازم برای مقابله با عوامل بیماری زا را ندارد. به همین دلیل افرادی که مبتلا به ایدز هستند، بیشتر در معرض ابتلا به انواع عفونت‌های ناشی از قارچ‌ها، از جمله برفک دهان قرار دارند.
برفک دهان و ایدز یکی از دغدغه‌های اصلی سیستم درمانی است، چرا که گاهی اوقات علائم و عوارض بسیار شدیدی را در بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی (HIV) ایجاد می‌کند. مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی تخمین می‌زند که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به HIV در مقطعی از زندگی خود با برفک دهان یا گلو مواجه می‌شوند. موضوع مهم دیگری که در خصوص برفک دهان و ایدز باید به آن اشاره کرد این است که گاهی اوقات علائم مربوط به برفک دهان، می‌تواند نشانه‌های اولیه ابتلا به عفونت HIV باشد.
متن انگلیسی:
colgate
Since the likelihood of developing oral thrush is more common in weakened immune systems, it’s typically among one of the first indications of HIV in a person because their bodies are less likely to control the fungus.
ترجمه متن:
از آنجایی که احتمال ابتلا به برفک دهان در سیستم ایمنی ضعیف شایع‌تر است، معمولاً یکی از اولین نشانه‌های HIV در افراد، ابتلا به برفک دهان است، زیرا بدن آنها کمتر می‌تواند قارچ‌ها را کنترل کند.
علائم برفک دهان در افراد مبتلا به ایدز
پوشش ضخیم سفید در دهان، داخل گونه‌ها و زبان بارزترین نشانه عفونت کاندیدیازیس است. معمولا تمامی علائم برفک دهان در افراد مبتلا به ایدز هم دیده می‌شود و گاهی اوقات این نشانه‌ها، شدیدتر و ناراحت‌کننده‌تر هستند. اصلی‌ترین علائم ابتلای همزمان به برفک دهان و ایدز، شامل موارد زیر است:
- گلودرد
- از دست دادن حس چشایی
- خونریزی از ضایعات دهان
- مشکل در بلع
- ترک‌های داخل دهان و لب‌ها
- زخم‌های دهانی
- حساسیت و سوزش
- بوی بد دهان
- خشکی مزمن دهان
یک سری بیماری‌های دهان و دندان هم ممکن است در ادامه ابتلا به برفک دهان، در بیماران مبتلا به ایدز مشکل‌ساز شود. این مشکلات و اختلالات شامل موارد زیر است:
- ژنزیویت که بیماری لثه است.
- پریودنتیت که به معنی از بین رفتن استخوان اطراف دندان است و در مراحل پیشرفته‌تر بیماری دیده می‌شود.
- زخم‌های شانکر که زخم‌های کوچک داخل دهان هستند.
- زگیل‌های دهانی
- تاول‌ها یا تب‌خال‌هایی که در اطراف لب ایجاد می‌شوند.
- پوسیدگی دندان
- لکوپلاکی مودار که یک لکه سفید و خشن روی زبان است.
در مراحل پیشرفته‌تر، خصوصا در افرادی که سیستم ایمنی آنها شدت آسیب‌دیده است، برفک دهان ممکن است مری و حتی ریه‌ها را هم درگیر کند و موجب بروز علائم ناراحت‌کننده‌تر و جدی‌تری شود.
متن انگلیسی:
verywellhealth
Candidiasis is characterized by thick, white patches on the tongue, as well as other parts of the mouth and throat. A sore throat and difficulty in swallowing can also accompany.
ترجمه متن:
کاندیدیازیس با لکه‌های سفید و ضخیم روی زبان و همچنین سایر قسمت‌های دهان و گلو مشخص می‌شود. گلودرد و مشکل در بلع نیز ممکن است مشاهده شود.
۱. لکه های سفید، درد، احساس سوزش یا خشکی در دهان
اولین و مهم‌ترین نشانه برفک دهان و ایدز، ظاهر شدن لکه‌ها و توده‌های سفیدرنگی است که می‌توانند در هر جایی از دهان ایجاد شوند. از داخل گونه‌ها گرفته تا روی لثه‌ها، زبان و لب‌ها، هر جایی ممکن است این لکه‌ها را ببینید. معمولا لکه‌ها قرمزرنگ‌اند و داخل آنها توده‌های سفیدرنگ قرار دارد. گاهی اوقات لکه‌های دهانی باعث احساس سوزش شدیدی در دهان می‌شوند. حتی گاهی با مسواک زدن، این لکه‌ها خونریزی می‌کنند. وجود برفک دهان می‌تواند روی غدد بزاقی هم تاثیر بگذارد و باعث خشکی بیش از حد دهان شود. علامت مهم دیگری که در بیماران مبتلا به ایدز دیده می‌شود، زخم‌ها یا ترک‌های دردناکی است که در گوشه‌های دهان به وجود می‌آید و ممکن است در هنگام بلع درد بسیار شدیدی ایجاد کند.
علائم برفک دهان نگرانت کرده؟
برای بررسی نوبت بگیر.
۲. تغییر در طعم یا بوی دهان
برفک دهان و ایدز می‌توانند باعث تغییر در طعم و بوی دهان شوند. معمولا بیمارانی که برفک دهان دارند، طعم غذاها را حس نمی‌کنند یا این که طعم غذاها در دهان آنها متفاوت است. طعم بد در دهان و همچنین بوی بد دهان از دیگر نشانه‌های این بیماری در افرادی است که به ایدز مبتلا هستند.
۳. خونریزی خفیف در زمان شست وشوی دهان
خونریزی یکی از مهم‌ترین نشانه‌های برفک دهان و ایدز است. بافت دهان اکثر افراد مبتلا به ایدز، در صورتی که به برفک دهان مبتلا شوند، بسیار حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر است. در نتیجه با کوچک‌ترین تماسی ممکن است زخم‌ها یا لکه‌های داخل دهان خونریزی کنند. خصوصا زمانی که فرد مسواک می‌زند یا دهان خود را شست‌وشو می‌دهد، احتمال خونریزی‌های خفیف داخل دهان و لثه‌ها بیشتر می‌شود.
علت برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
اصلی‌ترین دلیل ابتلا به برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز، نقص سیستم ایمنی است. در بیماری ایدز، بسته به مرحله عفونت و شرایطی که هر بیمار دارد، قدرت سیستم ایمنی به شدت پایین می‌آید و به دلیل ضعف ایمنی، بدن توانایی لازم برای مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها را ندارد. در نتیجه عفونت‌های فرصت‌طلب از جمله کاندیدا، امکان رشد و بیماری‌زایی را پیدا می‌کند و به همین دلیل هم برفک دهان و ایدز به هم مرتبط‌اند. مورد مهم بعدی مربوط به داروهایی است که بیماران مصرف می‌کنند. برخی از داروها، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای استروئیدی، روی عملکرد سیستم ایمنی اثر منفی می‌گذارد و از همه مهم‌تر موجب کاهش جمعیت باکتری‌های مفید بدن می‌شوند. نتیجه نهایی، فراهم‌شدن فرصت رشد برای قارچ‌های بیماری زا است.
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| برفک دهان (کاندیدیاز دهانی) | یک عفونت قارچی است که معمولاً توسط قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد می‌شود و باعث ظهور لکه‌های سفید روی زبان، لثه‌ها و داخل دهان می‌شود. |
| ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) | ویروسی که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود و فرد را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند. |
| رابطه برفک دهان و HIV | افراد مبتلا به HIV به دلیل ضعف سیستم ایمنی خود بیشتر در معرض ابتلا به برفک دهان هستند. این بیماری معمولاً در مراحل پیشرفته HIV یا ایدز بیشتر مشاهده می‌شود. |
| چگونه برفک دهان با HIV مرتبط است؟ | در افراد مبتلا به HIV، سیستم ایمنی ضعیف شده نمی‌تواند به‌خوبی با عفونت‌های قارچی مقابله کند. بنابراین، برفک دهان یکی از نشانه‌های شایع HIV است، به ویژه در مراحل پیشرفته بیماری. |
| علائم برفک دهان در افراد مبتلا به HIV | لکه‌های سفید یا کرم رنگ در دهان، درد در هنگام خوردن یا بلعیدن، خشکی دهان و بوی بد دهان. این علائم معمولاً شدیدتر در افراد مبتلا به HIV مشاهده می‌شود. |
| تشخیص و درمان | برای تشخیص برفک دهان، پزشک ممکن است آزمایش‌های میکروبیولوژیکی انجام دهد. درمان شامل استفاده از داروهای ضد قارچ موضعی یا خوراکی است. در افراد مبتلا به HIV، درمان برفک باید همزمان با درمان HIV انجام شود. |
| اهمیت درمان به موقع | درمان برفک دهان در افراد مبتلا به HIV بسیار مهم است، زیرا برفک می‌تواند نشانه‌ای از پیشرفت بیماری HIV و ضعف سیستم ایمنی باشد. درمان به موقع می‌تواند از عوارض بیشتر جلوگیری کند. |
تشخیص برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
عمدتا تشخیص برفک دهان در بیمارانی که به ایدز مبتلا هستند، از طریق بررسی علائم، توسط دندانپزشک یا متخصص بیماری‌های عفونتی انجام می‌شود. پزشک می‌تواند با بررسی شرایط بیماران و با در نظر گرفتن سوابق بیماری، برفک دهان و ایدز را تشخیص دهد.
۱. معاینه بالینی
در قدم اول پزشک شما را معاینه می‌کند و تمامی علائم و نشانه‌هایی که وجود دارد را در نظر می‌گیرد. سابقه ابتلا به HIV، وجود لکه‌های زرد و سفید در دهان یا سابقه خونریزی‌های بی‌دلیل، همگی می‌تواند به پزشک کمک کند تا وجود برفک دهان را تشخیص دهد.
۲. نمونه برداری از دهان و زبان
به دلیل این که بیماران مبتلا به ایدز در معرض ابتلا به انواع زخم‌های دهانی و عفونت‌های دهان و لثه هستند، گاهی اوقات پزشک برای تشخیص قطعی و تعیین عامل عفونت، از دهان و زبان نمونه برداری می‌کند تا با بررسی نمونه‌ها در آزمایشگاه، برفک دهان را در بیماران مبتلا به ایدز تشخیص دهد. با بررسی نمونه گرفته شده از بیماران در زیر میکروسکوپ، با مشاهده مخمرهای کاندیدا می‌توان ابتلا به عفونت قارچی را تشخیص داد.
۳. بررسی وجود برفک در قسمت های دیگر
ابتلای همزمان به برفک دهان و ایدز این امکان را به وجود می‌آورد که علائم کاندیدیازیس در سایر بخش‌های بدن هم دیده شود؛ بنابراین اگر پزشک ببیند که علاوه بر علائم عفونت در دهان، سایر نشانه‌های ابتلا به عفونت قارچی در بخش‌های دیگر بدن مانند واژن یا ریه‌ها هم وجود دارد، می‌تواند ابتلا به برفک دهانی را تشخیص دهد.
۴. کشت قارچ
کشت قارچ یکی دیگر از راه‌های تشخیص بیماری برفک دهان است. خصوصا زمانی که عفونت نسبت به درمان مقاوم است و باید دقیقا عامل بیماری مشخص شود. با کشت قارچ در صورت مثبت‌بودن نتیجه آزمایش می‌توان ابتلا به برفک دهان را در بیماران مبتلا به ایدز تشخیص داد.
۵. آزمایش های خون برای تشخیص HIV
همان‌طور که پیش از این هم گفته شد در برخی مواقع ارتباط برفک دهان و ایدز به این صورت است که ابتلا به برفک دهان می‌تواند به عنوان نشانه اولیه ابتلا به HIV در نظر گرفته شود. خصوصا زمانی که علائم برفک دهان خیلی شدیدتر از حد معمول است و بعد از دو تا سه هفته، حتی با وجود درمان ضدقارچی بهبودی حاصل نمی‌شود. در این شرایط پزشک با انجام آزمایش ایدز (HIV) از طریق خون، احتمال ابتلا به ایدز را بررسی می‌کند.
درمان برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
درمان برفک دهان هم شامل کنترل و درمان بیماری قارچی است و هم شامل درمان و کنترل بیماری ایدز. از آن جایی که بیماران مبتلا به عفونت برفک دهان، همزمان با علائم ایدز هم درگیرند و از همه مهم‌تر نقص سیستم ایمنی مانع بهبودی سریع‌تر مبتلایان می‌شود، باید به صورت همزمان برای درمان برفک دهان و ایدز اقدام کنند؛ بنابراین برای درمان بیماری برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز، باید از داروهای ضدقارچی و داروهای ضدویروسی به صورت همزمان استفاده کرد.
۱. استفاده از داروهای ضد قارچ موضعی یا خوراکی برای درمان برفک دهان
برای هدف قرار دادن مستقیم برفک دهان و ایدز، قطعا درمان معمول داروهای ضدقارچی است. فلوکونازول خوراکی با دوز ۱۰۰ میلی‌گرم (میلی‌گرم) یک بار در روز درمان استاندارد است، به جز در زنان باردار. اگر عفونت در دهان شما باشد، احتمالاً به مدت ۲ هفته تحت درمان قرار خواهید گرفت. اگر در گلوی شما باشد، درمان احتمالاً ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد.
در صورتی که درمان با فلوکونازول پاسخ ندهد، پزشک ممکن است درمان دیگری را توصیه کند. گزینه‌های دیگری که می‌توانند برای رفع عفونت قارچی دهان موثر باشند عبارت‌اند از:
- قرص ۵۰ میلی گرمی میکونازول یک بار در روز
- قرص کلوتریمازول ۱۰ میلی گرمی پنج بار در روز
- روزانه ۲۰۰ میلی‌گرم محلول خوراکی ایتراکونازول
- ۴۰۰ میلی‌گرم سوسپانسیون خوراکی پوزاکونازول دو بار در روز برای روز اول و سپس یک بار در روز
- ۴ تا ۶ میلی لیتر سوسپانسیون نیستاتین چهار بار در روز
- داروهای ضد قارچ موضعی دو بار در روز
دسته جدیدتری از ضد قارچ‌ها به نام اکینوکاندین‌ها نیز در درمان کاندیدیازیس پیشرفته استفاده می‌شوند. هر چهار نوع (آنیدولافونگین، کاسپوفانگین، میکافونگین، رزافونگین) به صورت داخل وریدی تجویز می‌شوند. این دارو خصوصا برای افرادی که به ایدز مبتلا هستند و ممکن است با سایر درمان‌های ضدقارچی به خوبی درمان نشوند، بسیار موثرند. این داروها سمیت کمتری دارند و معمولا تداخل دارویی ایجاد نمی‌کنند.
۲. درمان با داروهای آنتی ویروسی برای کنترل HIV و تقویت سیستم ایمنی
اولین قدم برای درمان برفک دهان، رسیدگی به علت زمینه‌ای است. در واقع برای درمان برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز، کنترل ویروس HIV و تقویت سیستم ایمنی اهمیت زیادی در روند درمان دارد. در نتیجه باید با درمان ضد رترویروسی، سطح ویروس HIV را در بدن بیمار سرکوب کرد تا از این طریق سیستم ایمنی تقویت شود. درمان ضد رتروویروسی ترکیبی از داروهایی است که برای توقف تکثیر ویروس و جلوگیری از پیشرفت HIV استفاده می‌شود.
درمان خانگی برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز
برای درمان برفک دهان و ایدز، می‌توان از گزینه‌های درمان خانگی هم استفاده کرد. این درمان‌ها شامل درمان‌های تقویت کننده سیستم ایمنی و درمان‌های ضدالتهابی و ضدقارچی می‌شود. درمان‌های خانگی برای درمان برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز شامل موارد زیر می‌شود:
- شست‌وشوی منظم دهان با آب‌نمک
- افزودن جوش شیرین به خمیردندان و تمیز کردن دهان و دندان با آن یا استفاده از محلول رقیق شده جوش شیرین به عنوان دهان‌شویه
- مصرف ماست پروبیوتیک
- مصرف آب‌لیمو به صورت رقیق شده در یک لیوان آب گرم به صورت روزانه
- مصرف زردچوبه به دلیل خواص ضدقارچی آن
- روغن‌کشی با روغن میخک یا روغن پونه کوهی
- شست‌وشوی دهان با سرکه سیب
- تغییر رژیم غذایی و افزودن غذاهایی که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
- افزایش مصرف ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی بدن به منظور مبارزه با عفونت قارچی
دنبال درمان خانگی برفک دهان هستی؟ همین الان مشاوره بگیر.
پیشگیری از برفک دهان در بیماران HIV/AIDS
با وجودی که نقص سیستم ایمنی در بیماران مبتلا به ایدز زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های عفونی مختلف باکتریایی و قارچی است، اما در بیشتر موارد می‌توان با رعایت بهداشت فردی و داشتن یک سبک زندگی سالم، از ابتلا به اکثر بیماری‌ها از جمله برفک دهان جلوگیری کرد؛ بنابراین اولین راه پیشگیری از برفک دهان در بیماران مبتلا به ایدز، رعایت بهداشت دهان و دندان است. چند راه ساده برای حفظ سلامت دهان و پیشگیری از برفک دهان عبارت‌اند از:
- دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید.
- روزانه با نخ دندان لابه‌لای دندان‌های خود را تمیز کنید.
- نوشیدن مایعات زیاد ممکن است با کمک به جلوگیری از خشکی دهان، از ابتلا به برفک دهان جلوگیری کند.
- مصرف بیشتر پروبیوتیک‌ها می‌تواند به پیشگیری از برفک دهان در مبتلایان به ایدز کمک کند.
- به صورت منظم زیر نظر یک متخصص دندانپزشکی باشید و ویزیت‌های روتین داشته باشید.
- با تشخیص به موقع HIV و دریافت منظم داروهای ضدویروسی و داروهای کنترل‌کننده ایدز، می‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و ریسک بروز مشکلات مربوط به برفک دهان و ایدز را کاهش داد.
نکات بهداشتی برای پیشگیری از عود برفک دهان در افراد مبتلا به ایدز
کاندیدیازیس دهان معمولاً به درمان‌های موضعی به خوبی پاسخ می‌دهد، اگرچه داروهای خوراکی نیز می‌توانند تجویز شوند. (برای افرادی که مبتلا به HIV هستند، داروهای خوراکی توصیه می‌شود، به خصوص اگر مبتلا به ایدز تشخیص داده شده باشند). اما مهم‌ترین مشکل با برفک دهان و ایدز، احتمال عود بیماری و کامل درمان نشدن عفونت قارچی است. به همین دلیل تا زمانی که سیستم ایمنی به خوبی تقویت نشود و بدن پاسخ ایمنی کافی نداشته باشد، احتمال عود عفونت زیاد است.
از طرفی تحقیقات زیادی در مورد چگونگی پیشگیری از عود برفک دهان در افرادی که مبتلا به ایدز هستند انجام نشده است. اما توجه به نکات بهداشتی برای حفظ سلامت کلی دهان می‌تواند کمک‌کننده باشد. استفاده از یک مسواک نرم برای تمیز کردن دندان‌ها و استفاده منظم از دهان‌شویه قطعا موثر است. همچنین در صورتی که از پروتزهای مصنوعی دندان استفاده می‌کنید، حتما به خوبی بهداشت آنها را رعایت کنید تا ریسک ابتلا به عفونت قارچی مجدد را کاهش دهید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
افراد مبتلا به ایدز، بیشتر در خطر ابتلا به برفک دهان هستند؛ بنابراین در صورتی که به ایدز مبتلا هستید و علائم برفک دهان را مشاهده کردید، مهم است که فورا برای درمان عفونت به یک دکتر دندانپزشک یا متخصص عفونی مراجعه کنید. معمولا پزشک با تجویز همزمان داروهای ضد قارچ با داروهای ضد رتروویروسی می‌تواند برفک دهان و ایدز را در بیماران مبتلا کنترل کند. خوشبختانه شما می‌توانید حتی بدون حضور در مطب نیز از خدمات مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!