فهرست مطالب
سردردها همیشه از رایجترین ناراحتیهایی هستند که اکثر افراد در طول زندگیشان با آن درگیرند. آنها شدتهای مختلفی دارند و ممکن است در شرایط مختلفی ایجاد شوند. اما آیا همه سردردها به یک اندازه ناراحتکننده و مشکل سازند؟ آیا سردردهای شدید و مکرر میتواند نشاندهنده یک بیماری یا مشکل جدیتر باشد؟ سردردهای بد میتوانند ترسناک باشند. زمانی که همیشه با شدیدترین سردردها درگیر میشوید، سخت است که به بدترین حالتها فکر نکنید. بسیاری از افراد زمانی که سردردشان دردناکتر از حالت معمول است یا الگوی درد آن با سردردهای همیشگیشان متفاوت است، به این فکر میکنند که آیا ارتباطی بین تومور مغزی و سردرد وجود دارد یا خیر؟ اما آیا واقعا سردردهای شدید میتوانند به تومورهای مغزی مربوط شوند؟ در این مقاله از دکترتو بیشتر به بررسی این مسئله میپردازیم. اگر به صورت دائم چنین سردردهایی را تجربه میکنید بهتر است با یک متخصص مغز و اعصاب در این باره مشورت کنید. شما میتوانید از سامانه دکترتو برای تعیین وقت ویزیت یا مشاوره آنلاین استفاده کنید.
تومور مغزی و سردرد چه ارتباطی با هم دارند؟
سردرد میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، مانند کمآبی بدن، بیماری، خماری، عفونت سینوسی و موارد دیگر. پزشکان معمولاً اگر دلیل واضحی برای سردرد شما وجود داشته باشد و علائم تومور مغزی دیگری نداشته باشید، نگران نیستند. با این حال سردرد یکی از علائم تومورهای مغزی است؛ بنابراین، مهم است که سردردهای تومور مغزی را درک کنید تا علائمی که باید به آنها توجه کنید را بشناسید. با این حال به خاطر داشته باشید که بیشتر سردردها به دلیل تومورهای مغزی نیستند و لازم نیست همیشه نگران بود، چرا که دلایل و عوامل بسیار مختلفی میتوانند موجب شوند که شما سردرد بگیرید.
ایا تومور مغزی باعث سردرد میشود؟
سردرد یکی از شایعترین و اصلیترین علامت تومور مغزی است و میتوان گفت که حداقل ۴۶ تا ۵۰ درصد از افرادی که تومور مغزی داشتهاند، سردردهای شدیدی را تجربه کردهاند. در واقع تومور مغزی میتواند موجب سردرد شود و الگوی سردردهایی که افراد تجربه میکنند، متفاوت است. باید توجه داشت که الگوی سردردهای مرتبط با تومور مغزی متفاوت است و باید به دیگر علایم سردرد هم توجه داشت.
از طرفی در مراحل اولیه، تومور مغزی ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد. تنها زمانی که به اندازه کافی بزرگ شود که به مغز یا اعصاب مغز فشار بیاورد میتواند باعث سردرد شود. ماهیت سردرد تومور مغزی از جهات قابل توجهی با سردرد تنشی یا میگرنی متفاوت است.
ویژگی | تومور | سردرد |
---|---|---|
تعریف | توده غیر طبیعی از سلولها که در یک قسمت از بدن رشد میکند. | درد یا ناراحتی در ناحیه سر. |
علت | رشد غیر طبیعی سلولها، دلایل مختلفی مانند ژنتیک، محیط زیست و عوامل ناشناخته. | طیف وسیعی از عوامل از جمله تنش، میگرن، سینوسها، عفونتها، تومورها و … |
علائم | علاوه بر سردرد، ممکن است علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، ضعف، اختلالات بینایی، تغییرات شخصیتی و تشنج نیز وجود داشته باشد. | درد در ناحیه سر، ممکن است همراه با حساسیت به نور و صدا، حالت تهوع و … باشد. |
شدت | شدت سردرد ناشی از تومور معمولا شدید و مداوم است و با گذشت زمان بدتر میشود. | شدت سردردها متفاوت است و میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. |
نوع درد | درد معمولا عمیق و ثابت است و با تغییر وضعیت بدن بدتر نمیشود. | درد میتواند ضرباندار، فشارنده یا تیز باشد و با تغییر وضعیت بدن یا فعالیت بدنی تغییر کند. |
تشخیص | نیاز به بررسیهای تخصصی مانند MRI، CT اسکن، بیوپسی و … دارد. | معمولا با شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی تشخیص داده میشود. در صورت نیاز، آزمایشهای تکمیلی مانند سی تی اسکن یا MRI انجام میشود. |
درمان | بستگی به نوع و مرحله تومور دارد و ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و یا ترکیبی از این روشها باشد. | درمان به علت ایجاد کننده سردرد بستگی دارد و ممکن است شامل داروهای مسکن، درمانهای خانگی و … باشد. |
سردرد ناشی از انواع تومور مغزی
تومورهای مغزی بیشتر از جای دیگری در بدن شروع شدهاند و سپس به مغز سرایت میکنند. به این نوع از تومورها، تومورهای متاستاتیک گفته میشود. تومورهای اولیه مغزی هم از ابتدا در مغز شروع شدهاند. علاوه بر این، تومورهای مغزی بر اساس منطقهای از مغز که در آنجا شروع شدهاند و خوشخیم و بدخیم بودنشان، با هم متفاوتاند. به این ترتیب شاید در برخی از افراد الگو و شدت سردردها بسته به نوع تومور مغزی که دارد، متفاوت باشد.
۱. تومورهای خوش خیم و بدخیم
خوشخیم یا بدخیم بودن تومورهای مغزی و اندازه و محل قرارگیری آنها، تاثیر زیادی روی شدت و نوع سردردی که تجربه میکنید دارد. برخی از تومورهای مغزی بههیچوجه باعث سردرد نمیشوند، زیرا مغز خود قادر به احساس درد نیست. تنها زمانی که یک تومور به اندازه کافی بزرگ باشد که بر اعصاب یا عروق فشار بیاورد باعث سردرد میشود. با این حال معمولا افرادی که تومورهای بدخیم دارند بیشتر سردردهای شدید و غیر قابل تحمل را تجربه میکنند.
۲. تومورهای گلیال و غیرگلیال
دسته دیگری از انواع تومورهای مغزی، تومورهای گلیال و غیر گلیال هستند. تفاوت این تومورها در سلولهایی است که تومور از آنها منشا میگیرد. معمولا تومورهای گلیال بدخیمترند و سریعتر رشد میکنند؛ بنابراین احتمالا علائمی که ایجاد میکنند هم شدیدتر و ناراحتکنندهتر است. ممکن است سردردهای ناشی از تومورهای گلیال بسیار شدیدتر باشند و فشار بیشتری به مغز وارد کنند. البته باز هم به نوع تومور و محل قرارگیری آن بستگی دارد.
۳. تومورهای متاستاتیک
بیشتر تومورهایی که در مغز ایجاد میشوند، تومورهای متاستاتیک هستند. منشا اولیه این تومورها جای دیگری از بدن است که با گسترش بیماری و سرایت تومور به بافت مغز، اکنون به تومورهای مغزی ثانویه تبدیل شدهاند. در مورد این نوع از تومورها، اگر از قبل فردی سابقه ابتلا به سرطان را داشته باشد، با تجربه یک الگوی جدید سردرد دردناک و شدید، باید حتما بررسیهای لازم در خصوص علت این سردردها را انجام دهد. در چنین شرایطی احتمال این که دلیل سردردها، تومور مغزی باشد بیشتر است.
علائم سردردهای ناشی از تومور مغزی
زمانی که سردردهای شدید و ناراحتکننده را تجربه میکنید، مهمترین موضوع شناخت الگوی سردردها و تمایز آنها با سردردهای مرتبط با تومورهای مغزی است. همانطور که پیش از این هم گفته شد، الگو و ماهیت سردردهایی که به دلیل تومورهای مغزی ایجاد میشوند اساسا با انواع مختلف سردرد مانند سردردهای میگرنی یا تنشی متفاوت است.
بهعنوانمثال، بیدار شدن مکرر با سردرد میتواند نشانهای از تومور مغزی باشد. با این حال، به خاطر داشته باشید که سایر شرایط، مانند آپنه انسدادی خواب یا خماری نیز میتوانند باعث سردرد صبحگاهی شوند. با این حال در صورتی که اخیرا سردردهای شما شدیدتر شده یا الگوی سردردها تغییر کرده، اینها همگی میتوانند نشان دهنده تومور مغزی باشد.
از طرفی اگر کلا فردی نیستید که معمولا سردرد میگیرید، اما اخیرا تجربه سردردهای مکرر و شدیدی را داشتهاید که بسیار دردناک و ناراحتکننده هستند، باید حتما به پزشک مراجعه کنید تا علائم و نشانههای شما به صورت کامل بررسی شود.
شدت و الگوی سردرد (سردرد تومور مغزی چگونه است؟)
یکی از نشانههای مهم سردردهای مرتبط با تومورهای مغزی، شدت و الگوی متفاوت این سردردهاست. اول از همه سردردهای مرتبط با تومور مغزی معمولا بسیار شدید، ناراحتکننده و دردناک است و نمیتوان به راحتی آن را تسکین داد. از طرفی نیز معمولا اکثر مواقع سردرد دارید و این بازهها ممکن است هفتهها طول بکشد. الگوی سردردهایی که به دلیل تومور مغزی هستند هم متفاوت است. شایعترین علائم شامل موارد زیر میشود:
- سردردهایی که شما را در شب از خواب بیدار میکند.
- سردردهایی که در آن الگوی درد با تغییر وضعیت، تغییر میکند.
- سردردهایی که با مصرف مسکنهای معمول مانند ایبوپروفن یا استامینوفن بهبود نمییابد.
- سردردهایی که چند روز یا چند هفته طول میکشد.
برای اکثر افراد، سردرد تومور مغزی در یک منطقه خاص موضعی است و معمولاً در اوایل صبح یا شب بدتر میشود. آنها میتوانند سردردهای کسلکننده و فشاری باشند که با سرفه یا عطسه تشدید میشوند. با گذشت زمان، این سردردها به داروهای بدون نسخه پاسخ نمیدهند.
تفاوت با سردردهای معمولی
از آنجایی که درد میتواند بسیار شدید باشد، سردردهای تومور مغزی گاهی با میگرن اشتباه گرفته میشوند. با این حال، حمله میگرن میتواند حالت تهوع و حساسیت شدید به نور را نیز ایجاد کند. سردرد تومور مغزی معمولاً با علائم دیگری همراه است که با سردردهای معمولی متفاوتاند.
در تومور مغزی کجای سر درد می گیرد؟
در بیشتر مواقع سردرد ناشی از تومور مغزی در یک منطقه مشخص ایجاد میشود و یک درد بسیار ناراحتکننده است. از طرفی نیز معمولا سردردهای مرتبط با تومور مغزی یکطرفهاند و بیشتر یک طرف سر درگیر است. البته باز هم نوع تومور و محل قرارگیری آن روی این که در تومور مغزی کجای سر درد میگیرد، تاثیر دارد. با این حال در اکثر موارد سردرد ناشی از تومور مغزی در پشت سر و در نزدیکی ستون فقرات و گردن یا در ناحیه قاعده جمجمه بیشتر احساس میشود.
تشخیص تومور مغزی و سردرد
زمانی که سردردها شدید، مداوم و دردناکتر میشوند یا الگوی آنها تغییر می کند، باید برای بررسی این که آیا سردرد ناشی از تومور مغزی است یا خیر، به یک متخصص مغز و اعصاب یا یک متخصص سرطان مراجعه کرد. پزشک با بررسی علائم و الگوی سردردها و سایر نشانههای همراه آن، میتواند تومور مغزی و سردرد را تشخیص دهد. البته قطعا از تستهای تصویربرداری مانند ام آر آی، اسکن CAT یا سایر اسکنهای مغزی هم برای تشخیص دقیقتر کمک میگیرد.
درمان تومور مغزی و مدیریت سردرد
درمان سردرد تومور مغزی با سردرد تنشی یا میگرن متفاوت است، زیرا درد، ناشی از فشار تومور بر رگهای خونی حساس و اعصاب مغز است یا به این دلیل که تومور بر جریان مایع مغزی نخاعی در مغز تأثیر میگذارد. از درمان دارویی گرفته تا درمان های تخصصی برای سرطان و از بین بردن تومورها، همگی میتوانند برای مدیریت و درمان تومور مغزی و سردرد همراه آن موثر باشند.
۱. درمان های دارویی برای کنترل سردرد و علائم دیگر
برای درمان دارویی سردرد تومور مغزی، معمولا اکثر مسکنهای معمول موثر نیستند. مسکنهای بدون نسخه ممکن است به این نوع سردردها پاسخ ندهند، به همین دلیل است که استروئیدها اغلب درمان توصیه شده هستند. استروئیدها میتوانند تورم مغز را کاهش دهند و علت سردرد تومور مغزی را هدف قرار دهند.
۲. جراحی تومور مغزی
یکی دیگر از درمان های اصلی برای از بین بردن علائم تومور مغزی، از جمله سردردهای ناشی از تومور، جراحی برای برداشتن تومور است. پیشرفتهای جدید در فناوری و تکنیکهای جراحی به جراحان این امکان را میدهد تا از طریق برشهای کوچک و ابزارهای تخصصی که نیازی به برش بزرگی ندارند، به مغز برسند و تومورهای مغزی را بردارند. با این حال نوع تکنیک مورد استفاده برای جراحی، میزان سختی عمل و دوره نقاهت و بهبودی، همگی بسته به نوع تومور و محل قرارگیری آن دارد.
۳. پرتو درمانی و شیمی درمانی
پرتودرمانی که از پرتوهای خارجی اشعه ایکس یا سایر اشکال تشعشع برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن تومور استفاده می کند، یکی دیگر از گزینههای درمان تومور مغزی است. شیمی درمانی هم در مواردی استفاده میشود، اما معمولا برای از بین بردن تومورهای مغزی، چالشبرانگیز است. دلیل آن هم سد خونی مغزی است که از بافت مغز در برابر جریان خون محافظت می کند. محققان در حال کار بر روی داروهای شیمی درمانی هستند که میتوانند به طور ایمن و موثر از سد خونی مغزی عبور کنند و تومور را از بین ببرند.
عوارض تومور مغزی و سردرد
تومورهای مغزی بسته به نوعی که دارند میتوانند عوارض جدی و تهدید کننده زندگی را به دنبال داشته باشند. دردهای شدید و کسلکننده که معمولا در فعالیتهای روزمره اختلال ایجاد میکند و سردردهایی که حتی میتوانند موجب تشنج یا مشکل در بینایی و تکلم فرد شوند، از عوارض مهم و اصلی تومورهای مغزی هستند. از طرفی اگر تومور مغزی درمان نشود، احتمال این که فرد تواناییهای حرکتی یا بینایی خود را از دست بدهد وجود دارد. خطر مرگ ناشی از تومورهای مغزی هم یکی از اصلیترین مواردی است که باید در نظر گرفت. به همین دلیل هم اقدام به موقع و تشخیص سریع تومورهای مغزی برای شروع درمان آنها بسیار مهم و ضروری است.
پیشگیری از تومور مغزی و سردرد
در بیشتر موارد نمیتوان از ایجاد تومورهای مغزی و سردرد مرتبط با آن جلوگیری کرد، چرا که هنوز دقیقا علت تومورهای مغزی اولیه مشخص نیست. در مورد تومورهای متاستاتیک مغزی هم میتوان با تشخیص به موقع منشا اولیه تومور و درمان آن، ریسک سرایت تومور به مغز را کاهش داد. با وجودی که نمیتوان به صورت صددرصد از ابتلا به سرطان جلوگیری کرد، اما داشتن یک روتین زندگی سالم، دوری از سیگار و الکل و پیروی از یک رژیم غذایی سالم میتواند ریسک ابتلا به انواع سرطان از جمله تومورهای مغزی را کاهش دهد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
تومور مغزی و سردرد یک اتفاق رایج در میان جمعیت عمومی است، اما اکثریت قریببهاتفاق آنها هیچ ارتباطی با سرطان و تومورهای مغزی ندارند. با این حال، کارشناسان توصیه میکنند که اگر سردرد جدیدی را تجربه کردید، یا الگوی آن تغییر کرد یا مکرر شد، حتما برای بررسی و ارزیابی بیشتر به یک متخصص سرطان یا یک متخصص نورولوژی مراجعه کنید. اگر زمان کافی برای حضور در مطب ندارید میتوانید از خدمات مشاوره آنلاین مغز و اعصاب دکترتو بدین منظور استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!