فهرست مطالب
سردرد یکی از شایعترین علائمی است که افراد در طول زندگی تجربه میکنند، اما در برخی موارد میتواند نشانهای از یک بیماری جدیتر مانند تومور مغزی و سردرد باشد. زمانی که تومور در مغز رشد میکند و به اعصاب یا عروق اطراف فشار وارد میکند، ممکن است سردردهایی با الگوی متفاوت از سردردهای معمولی ایجاد شوند. این سردردها معمولاً مداوم، پیشرونده و در ساعات صبح شدیدتر هستند. توجه به تغییر الگوی درد یا همراه بودن آن با علائم دیگری مانند تهوع، تاری دید و ضعف عضلانی میتواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند. در این مطلب از دکترتو، با ارتباط تومور مغزی و سردرد آشنا میشوید.
آنیا تومور مغزی باعث سردرد میشود؟
سردرد میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، مانند کمآبی بدن، بیماری، خماری، عفونت سینوسی و موارد دیگر. پزشکان معمولاً اگر دلیل واضحی برای سردرد شما وجود داشته باشد و علائم تومور مغزی دیگری نداشته باشید، نگران نیستند. با این حال سردرد یکی از علائم تومورهای مغزی است؛ بنابراین، مهم است که سردردهای تومور مغزی را درک کنید تا علائمی که باید به آنها توجه کنید را بشناسید. با این حال به خاطر داشته باشید که بیشتر سردردها به دلیل تومورهای مغزی نیستند و لازم نیست همیشه نگران بود، چرا که دلایل و عوامل بسیار مختلفی میتوانند موجب شوند که شما سردرد بگیرید.
متن انگلیسی:
thebraintumorcharity
Around 50% of people who are diagnosed with a brain tumour said headaches were one of the complaints they went to the doctor with. But, a headache isn’t a definite sign of a brain tumour
ترجمه متن:
حدود ۵۰ درصد از افرادی که تومور مغزی در آنها تشخیص داده شده است میگویند سردرد یکی از شکایاتی است که به پزشک مراجعه کردهاند. اما، سردرد نشانه قطعی تومور مغزی نیست.
ایا تومور مغزی باعث سردرد میشود؟
سردرد یکی از شایعترین و اصلیترین علامت تومور مغزی است و میتوان گفت که حداقل ۴۶ تا ۵۰ درصد از افرادی که تومور مغزی داشتهاند، سردردهای شدیدی را تجربه کردهاند. در واقع تومور مغزی میتواند موجب سردرد شود و الگوی سردردهایی که افراد تجربه میکنند، متفاوت است. باید توجه داشت که الگوی سردردهای مرتبط با تومور مغزی متفاوت است و باید به دیگر علایم از جمله سردرد هم توجه داشت.
از طرفی در مراحل اولیه، تومور مغزی ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد. تنها زمانی که به اندازه کافی بزرگ شود که به مغز یا اعصاب مغز فشار بیاورد میتواند باعث سردرد شود. ماهیت سردرد تومور مغزی از جهات قابل توجهی با سردرد تنشی یا میگرنی متفاوت است.
| ویژگی | تومور | سردرد |
|---|---|---|
| تعریف | توده غیر طبیعی از سلولها که در یک قسمت از بدن رشد میکند. | درد یا ناراحتی در ناحیه سر. |
| علت | رشد غیر طبیعی سلولها، دلایل مختلفی مانند ژنتیک، محیط زیست و عوامل ناشناخته. | طیف وسیعی از عوامل از جمله تنش، میگرن، سینوسها، عفونتها، تومورها و … |
| علائم | علاوه بر سردرد، ممکن است علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، ضعف، اختلالات بینایی، تغییرات شخصیتی و تشنج نیز وجود داشته باشد. | درد در ناحیه سر، ممکن است همراه با حساسیت به نور و صدا، حالت تهوع و … باشد. |
| شدت | شدت سردرد ناشی از تومور معمولا شدید و مداوم است و با گذشت زمان بدتر میشود. | شدت سردردها متفاوت است و میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. |
| نوع درد | درد معمولا عمیق و ثابت است و با تغییر وضعیت بدن بدتر نمیشود. | درد میتواند ضرباندار، فشارنده یا تیز باشد و با تغییر وضعیت بدن یا فعالیت بدنی تغییر کند. |
| تشخیص | نیاز به بررسیهای تخصصی مانند MRI، CT اسکن، بیوپسی و … دارد. | معمولا با شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی تشخیص داده میشود. در صورت نیاز، آزمایشهای تکمیلی مانند سی تی اسکن یا MRI انجام میشود. |
| درمان | بستگی به نوع و مرحله تومور دارد و ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و یا ترکیبی از این روشها باشد. | درمان به علت ایجاد کننده سردرد بستگی دارد و ممکن است شامل داروهای مسکن، درمانهای خانگی و … باشد. |
سردرد ناشی از انواع تومور مغزی
سردرد در تومورهای مغزی میتواند الگوهای متفاوتی داشته باشد و بسته به ماهیت، منشأ و گسترش تومور بروز کند. این سردردها اغلب ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه، التهاب بافتهای اطراف یا اختلال در جریان مایع مغزینخاعی هستند و معمولاً پیشرونده، مداوم و مقاوم به درمانهای معمول سردرد محسوب میشوند. بررسی نوع تومور به درک بهتر علت و ویژگیهای سردرد کمک میکند.
- سردرد در تومورهای خوشخیم و بدخیم: در تومورهای خوشخیم معمولاً سردرد آهسته و تدریجی ایجاد میشود، اما در تومورهای بدخیم شدت سردرد بیشتر بوده و سریعتر پیشرفت میکند
- سردرد در تومورهای گلیال و غیرگلیال: تومورهای گلیال اغلب با سردردهای مداوم و افزایشیابنده همراهاند، در حالی که تومورهای غیرگلیال ممکن است سردردهای موضعی یا همراه با علائم عصبی ایجاد کنند
- سردرد در تومورهای متاستاتیک: این نوع سردرد معمولاً ناگهانیتر، شدیدتر و همراه با تهوع، استفراغ یا تشدید صبحگاهی است و اغلب به دلیل افزایش سریع فشار داخل جمجمه رخ میدهد
۱. تومورهای خوش خیم و بدخیم
خوشخیم یا بدخیم بودن تومورهای مغزی و اندازه و محل قرارگیری آنها، تاثیر زیادی روی شدت و نوع سردردی که تجربه میکنید دارد. برخی از تومورهای مغزی بههیچوجه باعث سردرد نمیشوند، زیرا مغز خود قادر به احساس درد نیست. تنها زمانی که یک تومور به اندازه کافی بزرگ باشد که بر اعصاب یا عروق فشار بیاورد باعث سردرد میشود. با این حال معمولا افرادی که تومورهای بدخیم دارند بیشتر سردردهای شدید و غیر قابل تحمل را تجربه میکنند.
متن انگلیسی:
hopkinsmedicine
Some brain tumors do not cause headaches at all, since the brain itself isn’t capable of sensing pain. Only when a tumor is large enough to press on nerves or vessels do they cause headache
ترجمه متن:
برخی از تومورهای مغزی به هیچ وجه باعث سردرد نمیشوند، چرا که مغز قادر به احساس درد نیست. تنها در صورت بزرگ بودن بیش از حد تومور و وارد شدن فشار روی عروق خونی و اعصاب میتواند موجب سردرد شود.
۲. تومورهای گلیال و غیرگلیال
دسته دیگری از انواع تومورهای مغزی، تومورهای گلیال و غیر گلیال هستند. تفاوت این تومورها در سلولهایی است که تومور از آنها منشا میگیرد. معمولا تومورهای گلیال بدخیمترند و سریعتر رشد میکنند؛ بنابراین احتمالا علائمی که ایجاد میکنند هم شدیدتر و ناراحتکنندهتر است. ممکن است سردردهای ناشی از تومورهای گلیال بسیار شدیدتر باشند و فشار بیشتری به مغز وارد کنند. البته باز هم به نوع تومور و محل قرارگیری آن بستگی دارد.
۳. تومورهای متاستاتیک
بیشتر تومورهایی که در مغز ایجاد میشوند، تومورهای متاستاتیک هستند. منشا اولیه این تومورها جای دیگری از بدن است که با گسترش بیماری و سرایت تومور به بافت مغز، اکنون به تومورهای مغزی ثانویه تبدیل شدهاند. در مورد این نوع از تومورها، اگر از قبل فردی سابقه ابتلا به سرطان را داشته باشد، با تجربه یک الگوی جدید سردرد دردناک و شدید، باید حتما بررسیهای لازم در خصوص علت این سردردها را انجام دهد. در چنین شرایطی احتمال این که دلیل سردردها، تومور مغزی باشد بیشتر است.
علائم سردردهای ناشی از تومور مغزی
سردرد یکی از نخستین علائم تومور مغزی است و معمولاً بهدلیل افزایش فشار داخل جمجمه یا تحریک اعصاب درد در پوشش مغز ایجاد میشود. اینکه در تومور مغزی کجای سردرد می گیرد، بستگی به محل و اندازه تومور دارد؛ گاهی در نواحی عمقی سر احساس میشود و گاهی در بخش خاصی مانند پشت سر یا یک سمت آن. این نوع سردرد معمولاً صبحها شدیدتر است و ممکن است با تهوع، استفراغ یا تاری دید همراه شود. ویژگیهای مهم سردردهای ناشی از تومور مغزی عبارتاند از:
- مقاومت در برابر داروهای معمول مسکن
- شدت بیشتر در ساعات اولیه روز و پس از بیدار شدن از خواب
- تشدید هنگام خم شدن، سرفه یا فعالیت بدنی
- کاهش موقتی پس از استفراغ
- احساس فشار یا سنگینی در داخل سر، نه ضرباندار مانند میگرن
علائم تومور مغزی داری؟ سردردت مدام شدیدتر میشه؟
تا دیر نشده همین الان مشاوره بگیر.
شدت و الگوی سردرد (سردرد تومور مغزی چگونه است؟)
شدت و الگوی سردرد در تومور مغزی معمولاً با سردردهای شایع تفاوت دارد و اغلب بهصورت پیشرونده و مداوم بروز میکند. این سردردها معمولاً با گذشت زمان شدیدتر میشوند، به مسکنهای معمول پاسخ کمی میدهند و در بسیاری از موارد در ساعات اولیه صبح یا پس از بیدار شدن از خواب بیشتر احساس میشوند. افزایش فشار داخل جمجمه، تغییر وضعیت بدن، سرفه، عطسه یا زور زدن میتواند شدت درد را افزایش دهد و گاهی سردرد با تهوع، استفراغ یا علائم عصبی همراه است. الگوی سردرد ممکن است فشاری، سنگین یا مبهم باشد و در برخی بیماران بهصورت موضعی و در برخی دیگر بهصورت منتشر در کل سر احساس شود.
تفاوت سردرد در تومور مغزی با سردردهای معمولی
سردرد ناشی از تومور مغزی معمولاً با سردردهای معمولی تفاوتهایی در شدت، الگو و علائم همراه دارد. این نوع سردردها به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه یا تحریک بافتهای اطراف تومور ایجاد میشوند و اغلب با گذشت زمان شدت بیشتری پیدا میکنند. در حالی که سردردهای معمولی مثل میگرن یا تنشی معمولاً دورهای و قابلکنترل هستند، سردرد ناشی از تومور ممکن است مداوم، صبحگاهی و مقاوم به دارو باشد و با علائم عصبی دیگر همراه شود. تفاوتهای اصلی بین سردرد تومور مغزی و سردرد معمولی عبارتاند از:
- زمان بروز: سردرد توموری معمولاً صبحها شدیدتر است، درحالیکه سردرد معمولی در طول روز بیشتر احساس میشود
- الگوی درد: در تومور مغزی درد مداوم و تدریجی است، اما در سردردهای معمولی درد بهصورت متناوب یا ناگهانی بروز میکند
- پاسخ به دارو: سردرد توموری به مسکنهای رایج پاسخ ضعیفی دارد، در حالیکه سردرد معمولی معمولاً با دارو تسکین مییابد
- علائم همراه: تومور مغزی ممکن است با تهوع، استفراغ، تاری دید، ضعف اندام یا تشنج همراه باشد، درحالیکه سردرد معمولی چنین علائمی ندارد
تشخیص سردرد ناشی از تومور مغزی
تشخیص سردرد ناشی از تومور مغزی بر اساس ترکیب شرححال دقیق، معاینه عصبی و روشهای تصویربرداری انجام میشود، زیرا این نوع سردرد معمولاً الگوی غیرمعمول و پیشرونده دارد. پزشک به عواملی مانند شروع جدید سردرد، افزایش تدریجی شدت، تشدید صبحگاهی و همراهی با علائم عصبی توجه میکند تا احتمال وجود تومور مغزی را بررسی کند.
- سیتیاسکن مغز: استفاده در شرایط اورژانسی یا زمانی که امآرآی در دسترس نباشد
- شرححال و بررسی علائم: ارزیابی الگوی سردرد، زمان شروع، تشدید تدریجی و وجود تهوع، استفراغ یا اختلالات عصبی
- معاینه عصبی: بررسی قدرت عضلانی، رفلکسها، بینایی، تعادل و سطح هوشیاری
- تصویربرداری مغز با امآرآی: دقیقترین روش برای شناسایی تومور مغزی و محل آن
درمان سردرد در تومور مغزی چگونه است؟
درمان سردرد در تومور مغزی به علت ایجادکننده سردرد، نوع تومور، محل آن و شدت افزایش فشار داخل جمجمه بستگی دارد و معمولاً با هدف کنترل علامت و درمان عامل اصلی انجام میشود. سردرد ناشی از تومور مغزی اغلب با مسکنهای معمول بهطور کامل کنترل نمیشود و نیازمند درمانهای تخصصی است که تحت نظر پزشک انجام میگیرد. درمان سردرد در تومور مغزی عبارتاند از:
- کورتیکواستروئیدها: کاهش ادم مغزی و فشار داخل جمجمه که نقش مهمی در کنترل سردرد دارد
- مسکنها: کاهش درد خفیف تا متوسط بهصورت حمایتی و موقت
- داروهای ضدتهوع: کنترل تهوع و استفراغ ناشی از افزایش فشار مغزی
- داروهای ضدتشنج: پیشگیری یا درمان تشنج در بیماران با درگیری عصبی
- جراحی تومور مغزی: برداشت کامل یا نسبی تومور برای کاهش فشار و بهبود علائم
- پرتودرمانی: کوچک کردن تومور یا کنترل رشد آن در موارد غیرقابل جراحی یا پس از عمل
- شیمیدرمانی: مهار رشد سلولهای توموری در انواع خاص تومورهای مغزی
- درمانهای حمایتی: بهبود کیفیت زندگی با کنترل علائم همراه مانند اختلال خواب و ضعف عمومی
دنبال بهترین راه درمان سردرد ناشی از تومور مغزی هستی؟ مشاوره بگیر.
۱. درمان های دارویی برای کنترل سردرد و علائم دیگر
برای درمان دارویی سردرد تومور مغزی، معمولا اکثر مسکنهای معمول موثر نیستند. مسکنهای بدون نسخه ممکن است به این نوع سردردها پاسخ ندهند، به همین دلیل است که استروئیدها اغلب درمان توصیه شده هستند. استروئیدها میتوانند تورم مغز را کاهش دهند و علت سردرد تومور مغزی را هدف قرار دهند.
۲. جراحی تومور مغزی
یکی دیگر از درمان های اصلی برای از بین بردن علائم تومور مغزی، از جمله سردردهای ناشی از تومور، جراحی تومور مغزی برای برداشتن تومور است. پیشرفتهای جدید در فناوری و تکنیکهای جراحی به جراحان این امکان را میدهد تا از طریق برشهای کوچک و ابزارهای تخصصی که نیازی به برش بزرگی ندارند، به مغز برسند و تومورهای مغزی را بردارند. با این حال نوع تکنیک مورد استفاده برای جراحی، میزان سختی عمل و دوره نقاهت و بهبودی، همگی بسته به نوع تومور و محل قرارگیری آن دارد.
۳. پرتودرمانی و شیمی درمانی
پرتودرمانی که از پرتوهای خارجی اشعه ایکس یا سایر اشکال تشعشع برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن تومور استفاده می کند، یکی دیگر از گزینههای درمان تومور مغزی است. شیمی درمانی هم در مواردی استفاده میشود، اما معمولا برای از بین بردن تومورهای مغزی، چالشبرانگیز است. دلیل آن هم سد خونی مغزی است که از بافت مغز در برابر جریان خون محافظت می کند. محققان در حال کار بر روی داروهای شیمی درمانی هستند که میتوانند به طور ایمن و موثر از سد خونی مغزی عبور کنند و تومور را از بین ببرند.
عوارض تومور مغزی و سردرد
عوارض سردرد ناشی از تومور مغزی معمولاً بهدلیل افزایش فشار داخل جمجمه و پیشرفت تومور ایجاد میشود و میتواند فراتر از درد ساده سر باشد. این نوع سردرد در صورت عدم تشخیص و درمان بهموقع، ممکن است با اختلال در عملکردهای حیاتی مغز همراه شود و کیفیت زندگی بیمار را بهطور قابل توجهی کاهش دهد.
بروز تشنج: در اثر تحریک بافت مغزی توسط تومور
تشدید تدریجی و مداوم سردرد: افزایش شدت درد و مقاومت به مسکنهای معمول
تهوع و استفراغ مکرر: بهویژه در ساعات اولیه صبح
اختلالات بینایی: تاری دید یا دوبینی ناشی از افزایش فشار مغزی
کاهش تمرکز و هوشیاری: احساس گیجی، خوابآلودگی یا افت عملکرد شناختی
پیشگیری از سردرد در تومور مغزی
پیشگیری کامل از سردرد در تومور مغزی معمولاً امکانپذیر نیست، زیرا سردرد بهطور مستقیم به وجود و رشد تومور و افزایش فشار داخل جمجمه مرتبط است، اما میتوان با تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح بیماری، شدت و دفعات آن را کاهش داد. پیگیری منظم پزشکی و کنترل عوامل تشدیدکننده نقش مهمی در پیشگیری از بدتر شدن سردرد دارد. روشهای پیشگیری از سردرد در تومور مغزی عبارتاند از:
- مدیریت استرس و خواب کافی: کمک به کاهش شدت سردرد و بهبود تحمل درد
- تشخیص و درمان بهموقع تومور: جلوگیری از پیشرفت تومور و افزایش فشار مغزی
- مصرف منظم داروهای تجویزشده: کنترل ادم مغزی، درد و علائم همراه
- پیگیری دورهای با تصویربرداری: ارزیابی روند بیماری و اثربخشی درمان
- پرهیز از زور زدن و فعالیتهای سنگین: کاهش افزایش ناگهانی فشار داخل جمجمه
راهنمای مراجعه به متخصص
برای اطلاع بیشتر درباره بیماری تومور مغزیو سر درد می توانید از بهترین دکتر مغز و اعصاب ایران نوبت بگیرید.
در ادامه لیستی از برجسته ترین پزشکان مغز و اعصاب در شهرهای مختلف ایران را مشاهده میکنید.
- دکتر مغز و اعصاب بندرعباس
- دکتر مغز و اعصاب تهران
- دکتر مغز و اعصاب اردبیل
- دکتر مغز و اعصاب تبریز
- دکتر مغز و اعصاب کرمانشاه
۴.۵ (۷۷۶ نظر)۵ (۶۱۱ نظر)۴.۹ (۵۸۵ نظر)۵ (۵۵۶ نظر)۴.۷ (۵۶۷ نظر)۵ (۴۹۰ نظر)نتیجه گیری
درک ارتباط میان تومور مغزی و سردرد اهمیت زیادی در تشخیص زودهنگام دارد، زیرا این نوع سردردها معمولاً نشانه افزایش فشار درون جمجمه یا تحریک بافتهای حساس مغز هستند. تفاوت اصلی آنها با سردردهای تنشی یا میگرنی در مداومت، شدت و مقاومت در برابر دارو است. هرگونه سردرد جدید، مداوم یا همراه با علائم عصبی باید توسط متخصص مغز و اعصاب بررسی شود. تشخیص قطعی از طریق MRI یا CT اسکن انجام میشود و درمان بسته به نوع و محل تومور شامل دارو، جراحی یا پرتودرمانی است. توجه به علائم هشداردهنده و اقدام بهموقع، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض جدی تومور مغزی محسوب میشود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
پزشکان برتر: دکتر حسن رضا محمدی – دکتر محمد تقی صادقیان – دکتر افسون صدیقی – دکتر حسن محمدی مغز و اعصاب – دکتر ناصر مهربان – دکتر سعید قزوینیان