سرطان تیروئید فولیکولار چیست و چگونه درمان می‌شود؟

سرطان تیروئید فولیکولار، دومین نوع شایع سرطان تیروئید است که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از کل سرطان‌های تیروئید را تشکیل می‌دهد. کارسینوم فولیکولار معمولاً کمی بدخیم‌تر و تهاجمی‌تر از سرطان تیروئید پاپیلاری است. سرطان تیروئید فولیکولار در سنین بالاتری نسبت به سرطان تیروئید پاپیلاری رخ می‌دهد و همچنین در کودکان کمتر شایع است. برخلاف سرطان تیروئید پاپیلاری، سرطان تیروئید فولیکولار به ندرت پس از قرار گرفتن در معرض اشعه رخ می‌دهد.

سرطان تیروئید فولیکولی هم مانند دیگر انواع سرطان تیروئید بسیار قابل درمان است. در واقع این سرطان نرخ مرگ و میر چندان بالایی ندارد؛ چیزی در حدود ۱.۵٪. مرگ ناشی از این سرطان اغلب به میزان متاستاز آن به رگ‌ها بستگی دارد.

تشخیص به موقع و درمان مناسب، احتمال عود و مرگ و میر این بیماری را کاهش می‌دهد؛ بنابراین اگر احساس می‌کنید علائم این بیماری را دارید، باید به متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد مراجعه نمایید. شما می‌توانید از طریق دکترتو با بهترین دکتر غدد و دکتر انکولوژی ارتباط تلفنی یا آنلاین برقرار کنید تا راهنمایی‌های لازم برای تشخیص و درمان را دریافت کنید. همچنین در صورت لزوم، می‌توانید از بخش نوبت مطب، وقت ملاقات حضوری دریافت نمایید.

معرفی سرطان تیروئید فولیکولار

سرطان تیروئید فولیکولار که با نام‌های نئوپلاسم فولیکولی و کارسینوم فولیکولی تیروئید نیز شناخته می‌شود، دومین نوع شایع سرطان در غده تیروئید است. از همه سرطان‌های تیروئید، ۱۷ تا ۲۰ درصد موارد ابتلا از نوع فولیکولی هستند. البته در برخی مناطق جغرافیایی، سرطان تیروئید فولیکولار شایع‌ترین تومور تیروئید است. بیشترین میزان ابتلا به سرطان تیروئید در جهان در میان زنان چینی ساکن هاوایی است. در هاوایی، بروز نئوپلاسم فولیکولی بین ۱۰ تا ۳۰ مورد جدید در سال به ازای هر میلیون نفر متغیر است.

تهاجم عروقی مشخصه اصلی سرطان تیروئید فولیکولی است، بنابراین متاستاز به اندام‌های دورتر در این نوع سرطان تیروئید شایع‌تر از انواع دیگر آن است. حتی اگر اندازه نئوپلاسم فولیکولی کوچک هم باشد، احتمال متاستاز بالایی دارد. ریه، استخوان، مغز، کبد، مثانه و پوست اندام‌های بالقوه برای متاستاز این سرطان هستند. درگیری غدد لنفاوی در موارد سرطان تیروئید فولیکولی بسیار کمتر از سایر سرطان‌های غده تیروئید است.

سرطان تیروئید فولیکولی دومین سرطان شایع تیروئید است و در زنان سه برابر مردان ایجاد می‌شود. این سرطان قدرت متاستاز بالایی دارد و معمولا در سن ۴۰ تا ۶۰ سالگی رخ می‌دهد.

این بیماری نرخ درمان بسیار خوبی دارد، اما سن در این مسئله بسیار اهمیت دارد. بیماران بالای ۵۵ سال معمولاً نسبت به بیماران جوان‌تر، بیماری تهاجمی‌تری دارند و معمولاً تومور مثل بیماران جوان‌تر، ید را جذب نمی‌کند.

به طور کلی ویژگی‌های منحصر به فرد این سرطان عبارت‌اند از:

• اوج شروع این بیماری از ۴۰ تا ۶۰ سالگی است.
• زنان ۳ برابر مردان به این سرطان مبتلا می‌شوند.
• امید به درمان به طور مستقیم با اندازه تومور مرتبط است. تومورهای کوچک‌تر از ۱ سانتی‌متر معمولا به خوبی درمان می‌شوند.
• این سرطان به ندرت با قرار گرفتن در معرض تشعشع به وجود می‌آیند.
• انتشار سرطان تیروئید فولیکولار به غدد لنفاوی غیر معمول است (حدود ۱۰٪)
• در این سرطان تهاجم به عروق خونی غده تیروئید شایع است
• متاستاز دور به ریه‌ها یا استخوان‌ها غیرمعمول است، اما شایع‌تر از سرطان تیروئید پاپیلاری است.

علائم سرطان تیروئید فولیکولار

به طور کلی سرطان‌ تیروئید علائم خاصی ندارد و این موضوع در رابطه با همه انواع آن صادق است. طبق گفته thyroid.com علائم سرطان تیروئید فولیکولار ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شایع‌ترین علامت سرطان تیروئید فولیکولی، یک توده تیروئید بدون علامت یا یک ندول است که می‌تواند در گردن احساس شود.
• اگر در گذشته تحت اشعه قرار گرفته باشید (مانند پرتو درمانی) احتمال بیشتری دارد که به سرطان تیروئید مبتلا شوید. در واقع سابقه پزشکی شما، می‌تواند مشخص کند که شما در معرض سرطان تیروئید فولیکولار هستید یا خیر.
• سرفه مداوم، مشکل در تنفس یا مشکل در بلع از دیگر علائم سرطان نئوپلاسم تیروئید است.
• این بیماری اغلب اوقات باعث ایجاد درد نمی‌شود، با این حال درد در ناحیه گردن می‌تواند یکی از علائم این بیماری باشد.

علائم زیر از علائم بسیار نادر این سرطان هستند و اغلب اوقات نشان‌دهنده دیگر بیماری های تیروئید هستند:

• خس خس سینه
• فلج تارهای صوتی
• خلط خونی
• بزرگ شدن سریع تیروئید
• ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران ممکن است متاستازهای دوردست به استخوان و ریه داشته باشند، این بیماران ممکن است دچار شکستگی خود‌به‌خودی (یعنی شکستن استخوان‌های بدن بدون ضرب دیدن) شوند.

آیا علائم سرطان تیروئید فولیکولار رو داری؟

برای اطمینان با پزشک مشورت کن.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص غدددکتر فوق تخصص غدد

تشخیص سرطان فولیکولار تیروئید

از راه‌های مختلفی برای تشخیص سرطان فولیکولار تیروئید استفاده می‌شود. در این آزمایشات متخصص غدد، ابتدا وجود بیماری‌های دیگر تیروئید را بررسی می‌کنند. سرطان تیروئید اغلب اوقات در بررسی مشکلات دیگر تیروئید تشخیص داده می‌شود. این آزمایشات عبارتند از:

۱. آزمایش عملکرد تیروئید

آزمایش عملکرد تیروئید که معمولا با نام آزمایش خون تیروئید هم شناخته می‌شود، آزمایش‌هایی هستند که سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و هورمون‌های تولیدشده توسط غده تیروئید شما را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایشات ممکن است سرنخ‌هایی در مورد سلامت تیروئید و وجود سرطان تیروئید فولیکولار را به پزشک شما بدهد.

۲. سونوگرافی تیروئید

در سونوگرافی گره‌های تیروئید به خوبی دیده می‌شوند. همچنین از روی تصاویر اولتراسوند می‌توان تشخیص داد که ندول‌های تیروئید سرطانی هستند یا خیر. علائمی که نشان می‌دهد گره تیروئید بیشتر سرطانی است شامل رسوبات کلسیم (میکروکلسیفیکاسیون) در داخل گره و یک مرز نامنظم در اطراف ندول است. اگر احتمال سرطانی‌بودن یک ندول زیاد باشد، آزمایش‌های دیگری برای تایید تشخیص و تعیین نوع سرطان تیروئید مورد نیاز است. بنابراین این آزمایش نمی‌تواند نئوپلاسم فولیکولی را به تنهایی تشخیص دهد، اما می‌تواند تایید کند که تیروئید به سرطان مبتلاست.

۳. بیوپسی تیروئید

در این آزمایش پزشک یک سوزن بلند و نازک را از طریق پوست شما وارد گره تیروئید می‌کند. هم زمان با بیوپسی معمولا از سونوگرافی برای هدایت دقیق سوزن استفاده می‌شود. پس از برداشتن برخی از سلول‌های تیروئید، نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

در آزمایشگاه، پاتولوژیست نمونه بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند و تشخیص می‌دهد که آیا سرطان تیروئید وجود دارد یا خیر. نتایج همیشه واضح نیستند. برخی از انواع سرطان تیروئید، به ویژه سرطان تیروئید فولیکولی و سرطان تیروئید سلول هارتل، بیشتر ممکن است نتایج نامشخصی داشته باشند (ندول‌های تیروئید نامشخص). دکتر شما ممکن است روش بیوپسی دیگری یا عملی برای برداشتن گره تیروئید را برای آزمایش توصیه کند.

آزمایش‌های تخصصی سلول‌ها برای بررسی تغییرات ژنی مثل آزمایش نشانگر مولکولی هم ممکن است در تشخیص دقیق‌تر مفید باشد.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص غدد و متخصص انکولوژی برای تشخیص و درمان این بیماری آشنا شوید، در مورد علائمتان با آنها به‌صورت آنلاین یا تلفنی مشورت کنید و سپس برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

درمان سرطان تیروئید فولیکولار

خوشبختانه انواع سرطان تیروئید بسیار قابل درمان هستند و سرطان فولیکولار هم از این قاعده مستثنی نیست. وقتی بحث از درمان سرطان تیروئید می‌شود اولین گزینه پزشکان جراحی است. البته روش‌های دیگری هم برای درمان این سرطان وجود دارد مانند استفاده از ید رادیواکتیو یا پرتو درمانی و غیره. در ادامه این روش‌های درمانی را با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم:

جراحی برای برداشتن تیروئید

هنگام بحث در مورد درمان سرطان تیروئید اختلاف نظر قابل‌توجهی وجود دارد. برخی از پزشکان معتقدند که اگر این تومورها کوچک باشند و به بافت‌های دیگر حمله نکنند، برداشتن لوب تیروئیدی که تومور در آن قرار دارد به همراه بخش کوچک مرکزی به نام ایستموس شانس خوبی برای درمان ایجاد می‌کند. این عمل می‌تواند به اندازه برداشتن کل تیروئید مفید باشد دارد. حامیان این جراحی معتقدند برداشتن نیمی از غده تیروئید احتمال عود پایینی دارد، علی‌رغم اینکه معمولا ۱۲ درصد از سلول‌های باقی‌مانده تیروئید سرطانی هستند.

گزینه‌ی دیگر برداشتن کامل تیروئید است. این عمل یک جراحی تهاجمی‌تر است. اگر سرطان تیروئید محدود و با حداقل تهاجم و کمتر از ۱ سانتی‌متر باشد، معمولا با برداشتن نیمی از تیروئید و ایستموس درمان ‌می‌شوند. اما افرادی که به یک نئوپلاسم فولیکولی تهاجمی با غدد لنفاوی بزرگ‌شده در نواحی مرکزی یا جانبی گردن مبتلا هستند باید عمل برداشتن کامل تیروئید را انجام دهند. همچنین در انتخاب گزینه درمان سن بیمار فاکتور مهمی است، به طوری که افراد زیر ۴۰ سال معمولا با روش‌های کم تهاجمی‌تری درمان می‌شوند.

به‌طورکلی درمان‌های زیر بعد از عمل جراحی سرطان تیروئید فولیکولار در دسترس هستند.

آیا تنها درمان سرطان تیروئید فولیکولار جراحی است؟ برای اطلاع از جدیدترین روش‌های درمان کلیک کنید.

دکتر تیروئید

۱. استفاده از ید رادیواکتیو برای درمان سرطان فولیکولی تیروئید

سلول‌های تیروئید از این نظر منحصربه‌فرد هستند که مکانیسم سلولی جذب ید را دارند. ید توسط سلول‌های تیروئید برای ساخت هورمون تیروئید استفاده می‌شود. هیچ سلول دیگری در بدن نمی‌تواند ید را جذب یا متمرکز کند. پزشکان می‌توانند از این واقعیت استفاده کنند و به بیماران مبتلا به سرطان تیروئید ید رادیواکتیو بدهند.

انواع مختلفی از ید رادیواکتیو وجود دارد که یک نوع آن برای سلول‌های سرطانی سمی است. زمانی که ید رادیواکتیو به بدن تزریق می‌شود سلول‌های سرطانی فولیکولی ید را جذب می‌کنند (اگرچه در بیماران مسن‌تر به میزان کمتری جذب می‌شود). با جذب ید رادیواکتیو، سلول‌های سرطانی شروع به تخریب می‌کنند. بنابراین، می‌توان با دادن ایزوتوپ سمی ید یعنی ایروتوپ I-131 آنها را هدف گرفت.

همه افراد مبتلا به سرطان تیروئید فولیکولار به این درمان نیاز ندارند. در موارد زیر می‌توان از این درمان استفاده کرد:

• تومورهای بزرگ‌تر
• تومورهایی که به غدد لنفاوی یا سایر نواحی گسترش یافته‌اند.
• تومورهایی که از نظر میکروسکوپی تهاجمی به نظر می‌رسند.
• تومورهایی که به عروق خونی تیروئید حمله می‌کنند.
• بیماران مسن‌تر.

این درمان بسیار فردی است و به وضعیت بیمار بستگی دارد. در واقع این درمان یک نوع بسیار موثر از “شیمی درمانی” است که دارای عوارض بالقوه کمی است؛ بدون ریزش مو، حالت تهوع، کاهش وزن و غیره.

جذب ید رادیواکتیو با سطوح TSH بالا، افزایش می‌یابد. بنابراین بیماران باید حداقل دو هفته قبل از درمان از جایگزین هورمون تیروئید و رژیم کم ید استفاده کنند. ید رادیواکتیو معمولاً ۶ هفته پس از جراحی تجویز می‌شود؛ البته این زمان متغیر است و می‌تواند هر ۱۲ ماه یک بار در صورت لزوم و در دوز معین تکرار شود.

۲. جایگزینی هورمون تیروئید برای سرطان تیروئید فولیکولار

صرف نظر از اینکه نصف تیروئید یا کل غده تیروئید برداشته شده باشد، اکثر متخصصان موافق هستند که این بیماران باید تا پایان عمر تحت هورمون تیروئید قرار گیرند.

این درمان برای جایگزینی هورمون‌هایی است که دیگر تولید نمی‌شوند. جایگزینی هورمون تیروئید همچنین رشد بیشتر غده تیروئید را در افرادی که نیمی از تیروئید آنها برداشته شده است، سرکوب می‌کند. شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد کارسینوم فولیکولی مانند سرطان پاپیلاری به TSH ترشح‌شده از هیپوفیز پاسخ می‌دهد، بنابراین جایگزینی هورمون تیروئید برای جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی ضروری است.

بعد از درمان سرطان تیروئید فولیکولار، چه مراقبت هایی لازم است؟

علاوه بر پیگیری معمول انواع سرطان، بیماران باید سالیانه یک رادیوگرافی قفسه سینه و آزمایش سطح تیروگلوبولین را انجام دهند. تیروگلوبولین به‌عنوان روش غربالگری برای تشخیص اولیه سرطان تیروئید مفید نیست، اما در پیگیری درمان کارسینوم تمایز یافته در صورتی که تیروئیدکتومی کامل انجام شده باشد، مفید است.

سطح بالای هورمون تیروگلوبولین بعد از برداشتن کامل تیروئید کاهش می‌یابد. در صورتی که سطح این هورمون به تدریج با تحریک TSH افزایش یابد، نشان‌دهنده‌ی عود سرطان تیروئید فولیکولار است. مقدار بیش از ۱۰ نانوگرم در میلی‌لیتر اغلب با عود بیماری همراه است حتی اگر اسکن ید منفی باشد.

عمده بیماران بعد از درمان این بیماری باید تا آخر عمر از هورمون‌های جایگزین استفاده کنند، همچنین انجام روتین آزمایش هورمون‌های تیروئید و تیروگلوبولین و رادیوگرافی قفسه سینه هم الزامی است.

در چه شرایطی باید به دکتر مراجعه کرد؟

به طور کلی سرطان تیروئید نهفته است و تا زمانی که به درجات بالا نمی‌رسد، علائمی از خود نشان نمی‌دهد. از این رو انجام آزمایش منظم تیروئید بر همه افراد واجب است، به خصوص اگر این بیماری در خانواده شما سابقه داشته باشد. به‌طورکلی در صورت هر یک از علائم زیر باید به فوق تخصص غدد مراجعه نمایید:

• وجود توده بدون درد در جلوی گردن
• غدد لنفاوی متورم‌شده
• گلودردی که با گذشت زمان بهتر نمی‌شود.
• مشکل در بلع
• خشن شدن و گرفتگی صدا.

شما می‌توانید از طریق دکترتو با برترین متخصص داخلی و دکتر غدد و دکتر انکولوژی ارتباط تلفنی برقرار کنید و از سلامت غده تیروئید خود آگاه شوید. همچنین در صورت وجود خطر، می‌توانید از بخش نوبت مطب، وقت ملاقات تعیین کنید و حضورا برای بررسی‌های بیشتر به دکتر مراجعه نمایید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

سرطان تیروئید فولیکولار یک نوع شایع از سرطان تیروئید است که در صورت تشخیص به‌موقع، امید به درمان خوبی دارد. این بیماری اغلب اوقات بدون علامت است و تشخیص آن کار آسانی نیست. به همین دلیل، انجام آزمایش تیروئید برای کسانی که ید کافی دریافت نمی‌کنند یا سابقه خانوادگی این بیماری را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین اگر توده‌ای بدون درد در جلوی گردنتان دارید یا احساس می‌کنید غدد لنفاوی ناحیه گردن متورم هستند، بد نیست سری به متخصص غدد بزنید.

پیشگیری بهتر از درمان است! در صورت مشاهده هر اختلالی در عملکرد تیروئید خود، به فوق تخصص غدد یا متخصص داخلی مراجعه نمایید. شما می‌توانید از طریق دکترتو با بهترین متخصصان غدد و فوق تخصص انکولوژی کشور ارتباط برقرار کنید و به صورت آنلاین یا تلفنی در مورد علائم خود با آنها مشورت کنید و سپس برای دریافت نوبت ویزیت حضوری در دکترتو اقدام کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!