تیک عصبی چیست و آیا راه درمان دارد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

یکی از انواع واکنش‌هایی که بدن ممکن است به یک سری شرایط و علائم بدهد، به‌عنوان تیک عصبی شناخته می‌شود. تیک های عصبی معمولاً جدی نیستند و به طور معمول با گذشت زمان بهبود می‌یابند. اما آنها می‌توانند خسته‌کننده شوند و در فعالیت‌های روزمره خلل ایجاد کنند. در این مقاله با تیک عصبی، انواع آن و علائمی که دارد آشنا می‌شویم. برای درمان این مشکل می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص روانپزشکی یا دکتر مغز و اعصاب در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی هم وجود دارد.

تیک عصبی چیست؟

تیک یک حرکت یا صدای تکراری و ناگهانی کنترل نشده است که کنترل آن دشوار است و می‌تواند به‌صورت حرکتی یا صوتی باشد. تیک های عصبی حرکتی حرکات ماهیچه‌ای غیرقابل کنترلی هستند که در یک حرکت تکراری و نامنظم رخ می‌دهند. تیک‌های حرکتی می‌توانند در قسمت‌های مختلف بدن ظاهر شوند، درحالی‌که تیک‌های صوتی از طریق صاف کردن گلو، بو کردن، غرغر کردن و سایر صداهای تکراری آشکار می‌شوند.

کسانی که حملات یا تیک عصبی را تجربه می‌کنند معمولاً حرکاتی دارند که روی آنها هیچ کنترلی ندارند و این حرکات ادامه‌دار می‌شود. گاهی اوقات این حرکات موقتاً سرکوب می‌شوند تا اینکه به یک مرحله طاقت‌فرسا می‌رسند.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

تیک عصبی در کودکان

تیک عصبی در اوایل دوران کودکی ایجاد شده و در پسران بیشتر از دختران دیده می‌شود. معمولاً برای اولین‌بار در حدود ۵ سالگی کودکان تیک عصبی را تجربه می‌کنند. اکثر تیک های عصبی در کودکان به دنبال سندروم وسواس، بیش فعالی یا اختلال کمبود توجه ایجاد می‌شود.

علائم تیک عصبی

علائمی که تیک عصبی ایجاد می‌کند بسته به نوع تیک متفاوت است. علاوه بر این بسته به اینکه تیک عصبی در چه قسمتی از بدن بروز کند، علائم می‌تواند متفاوت باشد. از پلک زدن یا پریدن پلک چشم گرفته تا لرزش دست، پرش قسمتی از بدن، جمع کردن بینی، تکان‌های سر، فشار دادن انگشتان، سرفه کردن، بو کردن، پرش و بالا انداختن شانه‌ها، باز و بسته کردن دهان، تکرار یک سری صداها و آواها و مواردی از این دست همگی می‌توانند از جمله علائم رایج انواع تیک های عصبی باشند.

تو هم علائم تیک عصبی داری؟

تا دیر نشده از متخصص نوبت بگیر.

دکتر روانپزشک آنلاین (دکتر اعصاب و روان آنلاین)دکتر متخصص اعصاب و روان

تیک عصبی لرزش سر

یکی از رایج‌ترین انواع علائم و نشانه‌های داشتن یک تیک عصبی، خصوصا تیک های حرکتی، حرکت و پرش سر است. تیک عصبی لرزش سر یک حرکت ناگهانی، سریع و تکراری است که با تکان دادن یا ضربه زدن‌های مکرر سر مشخص می‌شود. گاهی نیز در کنار لرزش و تکان‌های سر، پلک زدن‌های مکرر یا تکان‌های بینی هم دیده می‌شود.

علت تیک عصبی

هنوز دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد تیک عصبی می‌شود. تصور بر این است که آنها بیشتر به دلیل تغییرات در بخش‌هایی از مغز که حرکت را کنترل می‌کنند ایجاد می‌شوند. در بسیاری از موارد تیک عصبی ریشه خانوادگی و زمینه ژنتیکی دارند. در نتیجه ممکن است بین تمامی اعضای یک خانواده تیک های عصبی مشترکی وجود داشته باشد.

علاوه بر اینها شرایط دیگری هم می‌تواند موجب بروز انواع تیک عصبی شود. از جمله شرایطی که می‌تواند علت تیک عصبی باشد، موارد زیر هستند:

• اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (اختلال adhd)
• اختلال وسواس فکری جبری (OCD)
• اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
• اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)

تیک‌ها گاهی اوقات می‌توانند با مصرف داروهای غیرقانونی مانند کوکائین یا آمفتامین‌ها ایجاد شوند و گاهی اوقات به دلیل بیماری‌های جدی‌تر مانند فلج مغزی یا بیماری هانتینگتون ایجاد می‌شوند. ضربه و آسیب به سر، سکته مغزی، اسکیزوفرنی، عقب‌ماندگی ذهنی و بیماری‌های دژنراتیو از دیگر دلایلی است که می‌توانند موجب بروز انواع تیک‌های عصبی در افراد شوند.

تیک‌ها می‌توانند به دلیل اضطراب هم ایجاد شوند. هنگامی که مضطرب هستید، ممکن است تیک‌هایی مانند لرزش چشم، پاها، بازوها یا اسپاسم در عضله گلو را تجربه کنید. این نشانه‌ها ممکن است چند روز هم ادامه داشته باشند. این تیک‌ها نشانه‌ای از اضطراب هستند که در نتیجه تنش عضلانی ناشی از استرس رخ می‌دهد.

تیک عصبی در خواب

یکی از حالت‌های رایج تیک عصبی، تیک‌هایی است که افراد در زمان خواب تجربه می‌کنند. در این شرایط افراد حالت‌هایی مانند سقوط از ارتفاع یا یک پرتگاه را تجربه می‌کنند و حتی ممکن است عضلات آنها به‌صورت غیرارادی تکان بخورد و منقبض شود.

راه های تشخیص تیک عصبی

گاهی اوقات تیک ها را می‌توان در یک معاینه منظم پس از دریافت سابقه خانوادگی کامل، سابقه پزشکی و بررسی علائم توسط پزشک تشخیص داد. هیچ آزمایش خاصی نمی‌تواند تیک را تشخیص دهد، اما گاهی اوقات پزشکان آزمایش‌هایی را برای رد سایر بیماری‌هایی که ممکن است علائمی شبیه به تیک داشته باشند انجام می‌دهند. تست‌هایی مانند ام‌آرآی یا اسکن مغزی، تست هدایت عصبی و الکترومیوگرام عضلانی هم می‌تواند به تشخیص تیک عصبی کمک کند.

درمان تیک عصبی (چگونه تیک عصبی را از بین ببریم؟)

در بسیاری از مواقع اگر تیک عصبی خفیف باشد نیازی به درمان ندارد. در صورت شدید بودن تیک عصبی به‌نحوی که با زندگی روزمره اختلال داشته باشد، باید آن را درمان کرد. می‌توان در درجه اول با یک سری تکنیک‌ها مانند دور شدن از استرس و اضطراب و انجام تکنیک‌های آرامش‌بخش، تیک های عصبی را تا حد زیادی کنترل کرد.

کسانی که تیک عصبی دارند بهتر است سعی کنند زیاد خسته نشوند. خستگی بیش از حد یا بیدار ماندن در شب می‌تواند بروز تیک عصبی را تشدید کند. درمان روانپزشکی هم می‌تواند در بسیاری از موارد به درمان و کنترل تیک عصبی کمک کند. رفتاردرمانی اغلب به‌عنوان یکی از اولین درمان‌های تیک عصبی توصیه می‌شود. در موارد شدیدتر هم ممکن است پزشک از درمان دارویی برای کنترل تیک عصبی کمک بگیرد.

۱. داروی تیک عصبی چیست؟

چندین دارو وجود دارد که می‌تواند به کنترل تیک کمک کند. تجویز این داروها باید بر اساس ریشه بروز تیک عصبی و سایر علائم همراه آن انجام شود. برخی از داروهای مورد استفاده شامل موارد زیر می‌شود:

بهترین قرص برای تیک عصبی

همان‌طور که گفته شد بهترین داروها برای تیک عصبی، داروهای اعصابند. قرص‌های ریسپریدون، پیموزاید و آریپیپرازول را می‌توان به‌عنوان بهترین قرص برای تیک عصبی در نظر گرفت.

می‎خوای بهترین راه درمان تیک عصبی رو پیدا کنی؟ از متخصص سوال کن.

دکتر تیک عصبی

۲. ویتامین برای تیک عصبی

در برخی موارد پزشک یک سری مکمل‌های ویتامینی مانند ویتامین B یا ویتامین D را به‌عنوان گزینه کمک‌کننده به درمان تیک عصبی تجویز می‌کند.

۳. آیا با جراحی میتوان تیک عصبی را درمان کرد؟

نوعی جراحی به نام تحریک عمقی مغز در چند مورد از سندرم تورت شدید استفاده شده است. این عمل شامل قرار دادن یک یا چند الکترود در ناحیه‌ای از مغز است که با تیک عصبی ارتباط دارد.

۴. درمان تیک عصبی در طب سنتی

در طب سنتی یک سری از دم‌نوش‌ها و داروهای گیاهی برای درمان تیک عصبی تجویز می‌شود. اکثر این دم‌نوش‌ها، دم‌نوش‌های ضداضطراب و آرامش‌بخش هستند. برای مثال می‌توان به دم‌نوش سنبل‌الطیب یا دم‌نوش بهارنارنج اشاره کرد. ماساژدرمانی با روغن‌ها مانند روغن بنفشه هم می‌تواند برای درمان برخی از تیک های عصبی استفاده شود.

درمان تیک عصبی با عسل

عسل یکی از گزینه‌های اصلی درمان تیک عصبی در طب سنتی است. معمولاً از عسل به همراه یک دارو یا دم‌نوش گیاهی مانند سنبل‌الطیب برای آرام کردن سیستم عصبی و کنترل تیک عصبی استفاده می‌شود.

انواع تیک عصبی

تیک ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: حرکتی و صوتی. تیک های حرکتی شامل حرکات غیرارادی ناگهانی است، درحالی‌که تیک های صوتی شامل اصوات بیان شده است. انواع تیک های حرکتی عبارتند از:

• چشمک زدن
• انقباضات عضلانی مانند انقباض پلک‌ها، ابروها، بینی، دهان یا گردن
• تکان دادن سر
• شانه بالا انداختن
• بو کشیدن

تیک های صوتی عبارتند از:

• صاف‌کردن گلو
• غرغر کردن
• ایجاد صداهای مختلف

علاوه بر این انواع تیک عصبی به دو دسته تیک ساده و پیچیده دسته‌بندی می‌شوند. تیک های ساده تنها برای چند ثانیه با تعداد کمی از عضلات درگیر باقی می‌مانند. مثال‌ها عبارتند از:

• تکان دادن گردن
• چشمک زدن
• در هم کردن یا فشردن صورت
• صاف کردن گلو
• بو کشیدن
• غرغر کردن

تیک های پیچیده بیشتر دوام می‌آورند و چندین ماهیچه را درگیر می‌کنند. تیک های حرکتی پیچیده عبارتند از:

• حرکات دست
• چمباتمه زدن
• پریدن
• بوییدن مکرر یک شی
• لمس مکرر یک شی
• گفتار مکرر، تکرار گفتار دیگران و به زبان آوردن کلمات زشت

تیک عصبی پا

تیک عصبی پا به این صورت است که فرد دائماً و به‌صورت غیرارادی پاهای خود را تکان می‌دهد. تکان های پا گاهی بسیار شدید است و حتی ممکن است خود فرد متوجه آن نباشد.

تیک عصبی گردن

رایج‌ترین حالت بروز تیک عصبی در گردن، گرفتگی و انقباض عضلات گردن یا تکان دادن گردن است.

تیک عصبی چشم

در واقع تیک عصبی چشم شامل باز و بسته کردن مداوم چشم‌ها یا پلک زدن و پرش پلک می‌شود. تیک عصبی چشم معمولاً در یک چشم دیده می‌شود.

تیک عصبی دست

معمولاً تیک عصبی دست به‌صورت لرزش دست‌ها یا منقبض شدن انگشت‌ها و بسته شدن دست‌ها دیده می‌شود.

تیک عصبی انگشت شست

اکثرا تیک عصبی انگشت شست به‌صورت حرکات غیرارادی در این انگشت دیده می‌شود.

تیک عصبی ابرو

در ابروها هم تیک عصبی می‌تواند بروز کند که در آن فرد دائماً و به‌صورت غیرارادی یکی از ابروهای خود را بالا می‌اندازد یا اینکه ابروها در هم می‌کشد.

تیک عصبی صورت

تیک عصبی در صورت می‌تواند به‌صورت پرش بخشی از صورت یا منقبض شدن عضلات فک، بینی و گونه دیده شود. این حرکات غیرارادی است و مدام تکرار می‌شود.

عوارض تیک عصبی

بسیاری از تیک ها در نهایت پس از چند سال از بین می‌روند یا به طور قابل‌توجهی بهبود می‌یابند. اما در صورت عدم درمان، تیک شدیدتر می‌تواند باعث مشکلاتی مانند مشکلات در مدرسه یا مشکلات اجتماعی شود. بروز مشکلات عاطفی مانند حس شرم و انزوای اجتماعی، احساس ناراحتی و عدم توانایی برای انجام فعالیت‌های روزمره از دیگر عوارض احتمالی تیک عصبی است.

راه های پیشگیری از تیک عصبی

شاید نتوان به‌صورت کامل از بروز تیک عصبی جلوگیری کرد، اما یک سری اقدامات مانند کنترل و دوری از اضطراب می‌تواند کمک‌کننده باشد. تغییر در رژیم غذایی، داشتن خواب کافی، هیدراته ماندن، ورزش منظم و اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا الکل می‌تواند تا حد زیادی از بروز تیک عصبی جلوگیری کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

تیک عصبی معمولاً یک اختلال موقتی است که پس از مدتی از بین می‌رود. بااین‌حال، اگر شما یا یکی از عزیزانتان حرکات غیرارادی را تجربه می‌کنید، به‌خصوص اگر ادامه داشته باشند، حتماً در اسرع‌وقت با پزشک متخصص مشورت کنید. هر حرکت غیرارادی و غیرطبیعی ممکن است نیاز به بررسی توسط یک دکتر مغز و اعصاب یا دکتر روانپزشک را داشته باشد.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر مغز و اعصاب آنلاین و همچنین مشاوره آنلاین روانپزشک وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!