فهرست مطالب
آیا انواع خال را میشناسید؟ خالها نوعی عارضه پوستی هستند که گاهی از ابتدای تولد با فرد همراه شده یا گاهی هم در سالهای مختلف سنی ناگهان ظاهر میشوند. خال روی پوست بسیار متداول است و در افراد زیادی ظاهر میشود و معمولا بیخطر و بدون ضرر هستند. خالها مسری نبوده و نباید آسیب، خارش یا خونریزی داشته باشند. سن بعضی خالها تا ۵۰ سال هم میرسد. خالها انواع مختلفی دارند و برخی از آنها نشانه وجود بیماری جدی یا خطرناکی هستند یا حتی ممکن است خود خال سرطانی باشد و به سرطان پوست منجر گردد، بنابراین باید انواع خال را بشناسید. تا انتهای این مطلب از دکترتو با ما باشید تا با انواع خال، علت بروز خال، روشهای تشخیص خالها از هم و عوارض آنها بیشتر آشنا شوید. اما برای مشورت درباره نوع خال بهتر است با یک متخصص پوست در ارتباط باشید. شما میتوانید از سامانه نوبت دهی دکترتو برای تعیین وقت حضوری و از خدمات آنلاین برای مشاوره متنی و تلفنی استفاده کنید.
معرفی انواع خال
خال ها براساس اینکه در کدام قسمت بدن ظاهر شده و چه شکل و اندازهای دارند به انواع مختلفی تقسیم میشوند. بهطورکلی، خال ها دو نوع مادرزادی و اکتسابی دارند که خال های مادرزادی از بدو تولد روی بدن هستند و خالهای نوع دوم هم در دوران کودکی یا نوجوانی ایجاد میشوند. خالها میتوانند معمولی، سرطانی یا مستعد سرطانی شدن باشند. به خالهای پوستی قهوهای یا صورتی رنگ با لبههای کاملا مشخص که خطری برای فرد ندارند، خال معمولی یا همان اکتسابی میگویند. انواع خال معمولی عبارتند از:
نوع خال | ویژگیها |
---|---|
خال معمولی (ملانوسیتیک) | کوچک، گرد، صاف یا کمی برجسته، رنگ قهوهای یکدست، اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر میشود. |
خال دیسپلاستیک | ترکیبی از ویژگیهای خال معمولی و خال دیسپلاستیک، بزرگتر از خال معمولی، رنگ نامنظم، ممکن است مو داشته باشد. |
خال دیسپلاستیک | بزرگ، نامنظم، لبههای دندانهدار، رنگ نامنظم (قهوهای، سیاه، صورتی)، خطر تبدیل به ملانوم را افزایش میدهد. |
خال آبی | کوچک، صاف، رنگ آبی تیره یا خاکستری، معمولاً در بزرگسالی ظاهر میشود. |
خال گوشتی | برجسته، رنگ پوستی یا کمی تیرهتر، اغلب در نواحی که پوست در معرض اصطکاک است ظاهر میشود. |
خال هالهدار | شبیه خال معمولی است اما اطراف آن هالهای روشن وجود دارد. |
خال مادرزادی | از بدو تولد وجود دارد، اندازه و رنگ متنوعی دارد. |
۱. خال جانکشنال
این نوع خالها معمولا از ۲ سالگی ظاهر شده و بعد سن بلوغ خود به خود محو میشوند. رنگ خال جانکشنال قهوهای تیره یا روشن است و بیشتر در کف پا، یا نواحی اعضای تناسلی ظاهر شده، معمولا بیخطر هستند و نهایت قطرشان بیش از یک سانت تجاوز نمیکند.
۲. خال مرکب
این نوع خال که ترکیب خال جانکشنال و گوشتی است بیشتر روی صورت، دست و پا و نواحی تنه به رنگ قهوهای روشن و تیره ظاهر میشود و اندازه بسیار کوچکی دارد.
۳. خال گوشتی
شایعترین نوع خال معمولی که در هر قسمتی از بدن ظاهر میشود. خالهای گوشتی که بهنوعی ضایعه گوشتی هستند، از نوع خالهای خوش خیم محسوب شده و رنگ تیرهای دارند. البته اگر اندازه خال گوشتی زیاد از حد بزرگ شود، میتواند خطرناک باشد.
۴. خال هاله دار
خال هالهدار، که به آن خال حلقهای یا خال با هاله نیز گفته میشود، یکی از انواع خال پوستی است که معمولا دارای هاله روشن و پوست سفید اطراف خود است و بیشتر در دوران بلوغ در قسمت پشت بدن ظاهر میشود. این نوع خالها میتوانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند و معمولا بیخطر هستند، اما اگر تغییراتی در اندازه، رنگ یا شکل آنها مشاهده کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا بررسیهای لازم انجام شود.
۵. خال درمال
نوعی از خال پوستی برجسته و گنبدی شکل به رنگ قهوهای روشن که بیشتر در قسمتهای رویش مو ظاهر میشود. هرچقدر فاصله خال درمال با سطح پوست کمتر باشد، این خالها رنگ روشنتری دارند.
۶. انواع خال قرمز
خال قرمز که به آن آنژیوم گیلاسی میگویند، لکههای قرمز یا بنفش رنگ ناشی از تجمع عروق خونی روی پوست هستند که معمولا خطری ندارند. پیری، ژنتیک، تغییرات هورمونی، بیماریهای کبدی، مصرف برخی داروها و قرار گرفتن در معرض خورشید از علل ایجاد انواع خال قرمز هستند.
۷. خال آبی
خالهای با سطح صاف و آبی رنگ که روی صورت و سر و دست و پاها ظاهر شده و خطر جدی برای فرد ندارند، اما از نظر زیبایی ظاهری جالب نیستند. قطر خال آبی کمتر از یک سانت است.
۸. خال دیسپلاستیک
خال دیسپلاستیک معمولا بزرگتر از خالهای عادی است و حاشیه مشخصی ندارد. رنگ خال دیسپلاستیک معمولا یکدست نیست و ممکن است از صورتی تا قهوهای تیره متغیر است. برخی بخشهای آن ممکن است از سطح پوست برجستهتر باشند. این نوع خال میتواند به ملانوم بدخیم (نوعی سرطان پوست) تبدیل شود.
۹. انواع خال خطرناک
خالهای خطرناک معمولا به دلیل ویژگیهای خاصشان نیاز به بررسی و توجه بیشتری دارند. یکی از معروفترین انواع این خالها، ملانوم است که نوعی سرطان پوست به شمار میرود. ملانوم معمولا رنگ تیره و حاشیههای نامنظم دارد و میتواند به سرعت رشد کرده و به سایر نقاط بدن گسترش یابد. خالهایی که بزرگتر از اندازه معمول شده یا تغییر شکل و رنگ دهند میتوانند در زمره انواع خال خطرناک باشند مانند خال دیسپلاستیک یا خالهای آبی.
۱۰. انواع خال های سرطانی
خالها عارضه پوستی متداولی هستند که معمولا خطر جدی برای فرد ندارند. اما اگر بیش از اندازه معمول رشد کنند، یا شکل و فرمشان تغییر غیرعادی داشته باشد، و یا تغییر رنگ بدهند، احتمالا با خال سرطانی و بدخیم روبه رو هستیم. خال ملانوسیت، خال دیسپلاستیک و خال آبی از انواع خالهای سرطانی هستند.
۱۱. خال ملانوسیتی
خال ملانوسیتی جزو خالهای مادرزادی محسوب میشود و به عنوان نوعی خال بدخیم شناخته میشود. بیشتر در نواحی مانند گردن، کمر یا اندامهای تحتانی ظاهر شده و انتظار میرود که با رشد نوزاد کم رنگتر و کوچکتر شود. اما اگر با گذشت زمان اندازه خال ملانوسیتی بزرگتر و رنگ آن تیرهتر شود، احتمال ناپدید شدن آن به شدت کاهش مییابد.
۱۲. انواع خال های مادرزادی
خالهای مادرزادی از بدو تولد همراه کودک هستند و انواع مختلفی دارند. خالهای مادرزادی عروقی معمولا زمانی به وجود میآیند که رگهای خونی در یک ناحیه خاص از پوست به درستی تشکیل نشده باشند. به عنوان مثال، ممکن است در برخی مناطق، رگهای خونی به طور غیرمعمولی جمع شده یا گشادتر از حد معمول شوند. این نوع خالها معمولا به رنگ قرمز یا بنفش ظاهر میشوند و میتوانند به شکل لکه یا برآمدگیهای کوچک روی پوست دیده شوند.
خالهای مادرزادی رنگدانهای زمانی ایجاد میشوند که سلولهای رنگدانهساز در ناحیه خاص به طور غیرطبیعی تجمع یابند. این سلولها مسئول رنگ پوست در نواحی مختلف بدن هستند و میتوانند باعث ایجاد خالهایی با رنگهای مختلف شوند. خالهای رنگدانهای معمولا به رنگهای قهوهای، سیاه یا حتی زرد و قرمز دیده میشوند و میتوانند اندازه و شکل متفاوتی داشته باشند. هر دو نوع خال مادرزادی نیاز به نظارت دارند تا از تغییرات غیرطبیعی در آنها جلوگیری شود و در صورت لزوم، اقدامات درمانی انجام گیرد.
علت بروز انواع خال
خالها به دلایل مختلفی بروز پیدا میکنند. سلولهای تولیدکننده رنگدانه، تغییرات ژنتیکی یا تجمع غیرطبیعی رگهای خونی ممکن است باعث ایجاد انواع خال روی پوست شوند. میتوان خال ها را به صورت زیر به چند دسته اصلی تقسیم کرد:
- خالهای عادی به علت تجمع سلولهای ملانوسیت (سلولهای تولیدکننده رنگدانه) در ناحیه خاصی از پوست به وجود میآیند. عوامل ژنتیکی و ارثی نقش مهمی در ایجاد این نوع خالها دارند.
- خالهای مادرزادی از زمان تولد به دلیل اختلال در رشد سلولهای رنگدانهساز یا رگهای خونی در دوران جنینی
- خالهای عروقی به علت تجمع غیرطبیعی رگهای خونی در یک ناحیه خاص
- خالهای دیسپلاستیک به دلیل تغییرات ژنتیکی و محیطی در سلولهای پوست، قرار گرفتن در معرض UV، سابقه خانوادگی و سن
- خالهای سرطانی به علت تغییرات ژنتیکی و آسیبهای محیطی، به ویژه در اثر تابش UV
به طورکلی، علت بروز انواع خال این است که سلولهای پوستی بهجای پخش شدن در کل پوست، بهصورت خوشهای رشد میکنند. بیشتر خالها از سلولهایی بهنام ملانوسیت تشکیل شده که سلولهای رنگدانه پوست هستند.
راه های تشخیص انواع خال از هم
تشخیص انواع خال از هم نیازمند دقت و بررسیهای خاص است. ابتدا، پزشک با معاینه بالینی ویژگیهایی مانند اندازه، رنگ، شکل و حاشیه خال را بررسی میکند. برای این کار، آزمون ABCDE به کار میرود که عدم تقارن، حاشیههای نامنظم، رنگهای غیر یکنواخت، قطر بزرگ و تغییرات در خال را مد نظر قرار میدهد.
روش درموسکوپی نیز به پزشک کمک میکند تا با استفاده از ابزار خاصی، ساختار خال را با بزرگنمایی بیشتری مشاهده کند. در موارد مشکوک، بیوپسی انجام میشود که در آن قسمتی از خال برای بررسیهای آزمایشگاهی برداشته میشود. همچنین، هر گونه تغییر در خال، مانند خارش یا خونریزی، باید جدی گرفته شود و نیاز به معاینه پزشکی دارد. تشخیص دقیق نوع خال از اهمیت بالایی برخوردار است و توصیه میشود در صورت نگرانی به متخصص پوست مراجعه شود.
راه های درمان انواع خال
درمان خالها به نوع و وضعیت آنها بستگی دارد. برای خالهای عادی و بیخطر، معمولا نیازی به درمان نیست، اما در صورتی که خالها مشکوک یا آزاردهنده باشند، روشهای مختلفی برای درمان آنها وجود دارد. یکی از رایجترین راههای درمان انواع خال، جراحی است که در آن خال به طور کامل از پوست برداشته میشود. روش برداشتن خال معمولا برای خالهای سرطانی یا مشکوک به سرطان استفاده میشود.
لیزر درمانی نیز گزینهای موثر برای حذف خالهای کوچک و عروقی است. این روش با استفاده از پرتوهای لیزر، رنگدانه یا عروق خونی را هدف قرار میدهد و معمولا عوارض کمتری دارد.
سوزاندن یا کرایوتراپی نیز از دیگر راههای درمان انواع خال هستند؛ در روش سوزاندن، خال را با حرارت برمیدارند و در کرایوتراپی، خال با استفاده از سرما منجمد میشود.
اگر خالها به دلیل مشکلات هورمونی یا تغییرات پوستی ایجاد شده باشند، درمانهای دارویی مانند کرمهای موضعی نیز ممکن است تجویز شوند.
عوارض انواع خال
خالهای عادی معمولا بیخطر هستند و عوارض خاصی ندارند. اما در برخی موارد، خالهای دیسپلاستیک و ملانوم ممکن است به سرطان پوست تبدیل شوند و در صورت عدم درمان به سایر نقاط بدن گسترش یابند. خالهای عروقی بزرگ و برجسته، ممکن است خونریزی، خارش یا درد ایجاد کنند. همچنین، در صورت آسیب دیدن، احتمال عفونت وجود دارد. در برخی از خالها، مانند خالهای بزرگ یا مادرزادی، ممکن است تغییرات ظاهری در طول زمان ایجاد شود که نیاز به نظارت پزشکی دارد.
راه های پیشگیری از انواع خال
خالها عارضه طبیعی پوست هستند که نمیتوان از بروز آنها جلوگیری کرد. با این حال، با رعایت چند نکته ساده میتوان از بروز خالها، به ویژه خالهای سرطانی پیشگیری کرد. اولین و مهمترین اقدام، کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. استفاده از کرمهای ضد آفتاب با SPF مناسب، پوشیدن لباسهای محافظ، و استفاده از کلاه و عینک آفتابی میتواند خطر ایجاد خالهای جدید را کاهش دهد.
خودآزمایی منظم پوست نیز بسیار مهم است. هر ماه پوست خود را بررسی کنید و به دنبال تغییرات در خالها باشید. اگر تغییراتی مانند تغییر رنگ، اندازه یا شکل در خالها مشاهده کردید، به متخصص پوست مراجعه کنید.
رژیم غذایی سالم و متعادل، شامل مصرف میوهها و سبزیجات، به سلامت پوست کمک میکند. همچنین، پرهیز از دخانیات و مدیریت استرس از دیگر عوامل موثر در حفظ سلامت پوست هستند.
در جلسات لیزر مراقب خالهای برجسته و گوشتی باشید، چرا که هرگونه دستکاری خال ممکن است باعث بروز ناراحتی و عفونت خال شود. اگر پوست روشنی دارید، روی بدنتان خالهای زیادی هستند یا یکی از اعضای خانواده سابقه سرطان پوست یا خالهای غیرطبیعی دارند، باید بیشتر حواستان به خالها و بررسی منظم آنها باشد. در نهایت، مشاوره با پزشک متخصص پوست برای معاینات منظم و بررسی خالها میتواند به پیشگیری از مشکلات جدی کمک کند.
هزینه برداشتن خال در دکترتو کلینیک
اگر نوع خال خود را تشخیص دادهاید و با نظر پزشک میخواهید خال را بردارید، حتما به کلینیکها و مراکز معتبر مراجعه کنید. برای اطلاع از هزینه برداشتن خال میتوانید به بخش دکترتو کلینیک مراجعه کرده و با بررسی قیمتها از دکتر مورد نظر نوبت دریافت کنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
خالها نوعی لکه پوستی عادی و متداول بدون خطر هستند و تقریبا بیشتر افراد روی پوستشان خال دارند. اما باید همیشه حواستان به انواع خال باشد و ماهانه هرگونه تغییر شکل یا اندازه خال را چک کنید. بزرگ و برجسته شدن خال، تغییر فرم، حساس و دردناک شدن، خونریزی با خارش و ترشح غیرعادی از خالها نشانههای خطرناکی هستند که باید بلافاصله به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. در صورتی که زمان کافی برای حضور در مطب ندارید میتوانید از خدمات مشاوره متنی یا تلفنی دکترتو با دکتر آنلاین پوست و مو کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!