فهرست مطالب
سرطان روده یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها است و تشخیص زودهنگام آن نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. علائم بالینی مانند تغییرات اجابت مزاج یا خون در مدفوع معمولاً دیر ظاهر می‌شوند، اما آزمایش خون میتواند تغییرات اولیه‌ای را نشان دهد که هشداردهنده هستند. شاخص‌هایی مانند کاهش هموگلوبین، کم‌خونی، افزایش پلاکت و تغییرات پروتئین‌های التهابی میتوانند نشانه رشد تومور در روده باشند. در این مقاله از دکترتو می‌خواهیم علائم سرطان روده در آزمایش خون را به طور کامل بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
سرطان روده در آزمایش خون چگونه مشخص میشود؟
آزمایش خون میتواند تغییرات مهمی را در بدن نشان دهد که گاهی نشانه‌ای از سرطان روده هستند، مثل کم‌خونی، افزایش پلاکت یا تغییر در شاخص‌های آهن و پروتئین‌های التهابی. هیچ یک از این شاخص‌ها به تنهایی روش قطعی برای تشخیص سرطان روده نیستند، اما ترکیب آن‌ها به پزشک کمک می‌کند تا نیاز به بررسی‌های تکمیلی را تشخیص دهد. در ادامه، شاخص‌های اصلی خون که میتوانند هشداردهنده باشند را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم هر کدام چه معنایی دارند.
علائم سرطان روده چیست؟
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
Blood tests aren’t used to diagnose colon cancer. But blood tests can give clues about overall health, such as how well the kidneys and liver are working. A blood test might be used to look for a low level of red blood cells. This result might indicate that a colon cancer is causing bleeding.
ترجمه فارسی:
آزمایش‌های خون برای تشخیص سرطان روده استفاده نمی‌شوند، اما میتوانند اطلاعاتی درباره وضعیت کلی سلامت بدن ارائه دهند، مثل عملکرد کلیه‌ها و کبد. گاهی آزمایش خون برای بررسی کاهش سطح گلبول‌های قرمز انجام میشود و این کاهش ممکن است نشان‌دهنده خونریزی ناشی از سرطان روده باشد.
| شاخص آزمایش خون | توضیح و معنای بالینی |
|---|---|
| هموگلوبین (Hb) | کاهش هموگلوبین میتواند نشانه کم‌خونی ناشی از خونریزی آهسته روده باشد؛ در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد. |
| گلبول‌های قرمز (RBC) | کاهش RBC باعث کم‌خونی، خستگی و ضعف میشود؛ معمولاً ناشی از خونریزی مزمن روده است. |
| CEA (آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک) | افزایش CEA ممکن است نشانه رشد تومور باشد؛ در تشخیص و پیگیری سرطان روده استفاده میشود ولی اختصاصی نیست. |
| پلاکت‌ها (Platelets) | افزایش پلاکت‌ها میتواند ناشی از التهاب مزمن یا واکنش بدن به رشد تومور باشد؛ در سرطان‌های پیشرفته‌تر شایع‌تر است. |
| فریتین (Ferritin) | تغییر سطح فریتین (کاهش یا افزایش) ممکن است بیانگر کم‌خونی فقر آهن یا پاسخ التهابی به تومور باشد. |
| آهن سرم (Serum Iron) | کاهش آهن نشانه خونریزی مزمن روده و کم‌خونی فقر آهن است؛ معمولاً همراه با کاهش فریتین و Hb دیده میشود. |
| TIBC و ترانسفرین اشباع | کاهش این شاخص‌ها میتواند ناشی از التهاب مزمن مرتبط با تومور باشد. |
| گلبول‌های سفید (WBC) | افزایش WBC میتواند به دلیل التهاب مزمن ناشی از تومور یا عفونت‌های ثانویه باشد. |
| CRP و ESR | شاخص‌های التهابی بدن؛ افزایش آن‌ها در واکنش به التهاب یا تومور روده دیده میشود، اما غیر اختصاصی هستند. |
۱. کاهش سطح هموگلوبین (Hb)
هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را به بافت‌ها می‌رساند و کاهش آن میتواند نشانه کم‌خونی باشد. در برخی موارد، کم‌خونی ناشی از خونریزی آهسته و مخفی در روده است که ممکن است مرتبط با سرطان روده باشد و به آرامی رخ دهد.
این کاهش معمولاً در مراحل اولیه قابل توجه نیست و بیمار متوجه آن نمی‌شود، اما تغییرات ناگهانی آزمایش هموگلوبین نیاز به بررسی فوری دارد. کاهش هموگلوبین ممکن است دلایل دیگری مانند کمبود تغذیه‌ای یا بیماری‌های مزمن داشته باشد، بنابراین بررسی سایر شاخص‌ها ضروری است. پزشکان در صورت کاهش Hb، معمولاً آزمایش‌های تکمیلی مانند کولونوسکوپی یا بررسی مدفوع برای خون مخفی را توصیه می‌کنند.
۲. کاهش گلبول های قرمز (کم خونی)
گلبول‌های قرمز اکسیژن را به بافت‌ها منتقل می‌کنند و کاهش تعداد آن‌ها میتواند باعث خستگی، ضعف و تنگی نفس شود. در سرطان روده، کمبود گلبول‌های قرمز معمولاً ناشی از خونریزی آهسته روده است و ممکن است بدون علائم بالینی ظاهر شود، بنابراین آزمایش کم خونی میتواند هشداردهنده اولیه باشد.
کم‌خونی فقر آهن به ویژه در افراد بالای ۵۰ سال نیازمند توجه ویژه است و پزشکان برای تعیین علت آن هماتوکریت و حجم متوسط گلبول‌ها را بررسی می‌کنند. با این حال، این علامت به تنهایی تشخیص قطعی سرطان روده نیست و نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد.
۳. افزایش سطح CEA (Carcinoembryonic Antigen)
CEA پروتئینی است که در برخی سلول‌های سرطانی روده افزایش می‌یابد و معمولاً به عنوان ابزار پایشی برای تشخیص و پیگیری سرطان استفاده میشود. افزایش آن میتواند نشانه رشد تومور باشد، اما همیشه به معنای سرطان نیست و دلایلی مانند التهاب روده، سیگار کشیدن یا بیماری کبدی هم میتوانند باعث آن شوند.
به همین دلیل پزشکان CEA را همراه با آزمایش‌های تصویربرداری و کولونوسکوپی بررسی می‌کنند. این شاخص بیشتر هشداردهنده است و کمک می‌کند وضعیت بیمار ارزیابی شود، اما به تنهایی نمی‌تواند تشخیص قطعی بدهد.
برای بررسی سلامت روده می‌خوای تست خون بدی؟
حتما از دکتر مشاوره بگیر.
۴. بالا رفتن پلاکت ها ناشی از التهاب
پلاکت‌ها معمولاً برای انعقاد خون ضروری هستند، اما افزایش آن‌ها میتواند ناشی از التهاب مزمن یا پاسخ بدن به بیماری باشد. در بیماران مبتلا به سرطان روده، افزایش تعداد پلاکت‌ها ممکن است نشانه‌ای از التهاب ناشی از رشد تومور در روده باشد.
مطالعات نشان داده‌اند که بیماران با تومورهای روده‌ای معمولاً پلاکت‌های بیشتری نسبت به افراد سالم دارند. این افزایش به طور خاص در سرطان‌های پیشرفته‌تر و در پاسخ به فعالیت التهابی بدن دیده میشود. پزشکان پلاکت‌ها را همراه با شاخص‌های دیگر مانند CRP و ESR بررسی می‌کنند تا تصویر کامل‌تری از وضعیت بیمار داشته باشند.
با این حال، بالا رفتن پلاکت‌ها میتواند دلایل زیادی داشته باشد و همیشه به معنای سرطان نیست. بنابراین لازم است که پزشک این علامت را در کنار سایر شاخص‌ها و یافته‌های بالینی ارزیابی کند.
۵. تغییر سطح فریتین (Ferritin)
فریتین پروتئینی است که میزان آهن ذخیره‌شده در بدن را نشان می‌دهد و تغییر سطح آن میتواند نشانه کم‌خونی فقر آهن ناشی از خونریزی روده باشد. کاهش ferritin در آزمایش خون معمولاً بیانگر کاهش ذخایر آهن است، اما در پاسخ به التهاب ناشی از تومور ممکن است افزایش یابد.
به همین دلیل پزشکان فریتین را همراه با سایر شاخص‌ها مانند آهن سرم و TIBC بررسی می‌کنند تا علت واقعی مشخص شود. این شاخص کمک می‌کند احتمال وجود منبع خونریزی در روده سریع‌تر ارزیابی شود، اما به تنهایی برای تشخیص سرطان کافی نیست.
۴.۹ (۵۷۰ نظر)۴.۷ (۵۵۶ نظر)۴.۷ (۴۷۶ نظر)۴.۸ (۳۰۰ نظر)۴.۷ (۲۵۴ نظر)۴.۳ (۲۷۷ نظر)۶. کاهش سطح آهن سرم (Serum Iron)
سطح آهن سرم شاخص مهمی است که کاهش آن میتواند نشانه خونریزی مزمن روده و کم‌خونی فقر آهن باشد. در سرطان روده، کاهش آهن معمولاً به دلیل خونریزی مخفی از تومور رخ می‌دهد و گاهی تنها با آزمایش خون مشخص میشود.
این علامت اغلب همراه با کاهش هموگلوبین و فریتین دیده میشود و پزشکان از ترکیب این شاخص‌ها برای ارزیابی وضعیت بیمار استفاده می‌کنند. با این حال، دلایل دیگر مانند رژیم غذایی یا مشکلات جذب آهن هم ممکن است باعث کاهش سطح آهن شوند، بنابراین این آزمایش تنها بخشی از تشخیص است.
۷. کاهش سطح TIBC و ترانسفرین اشباع (Transferrin Saturation)
TIBC و ترانسفرین اشباع شاخص‌هایی مرتبط با آهن هستند که کاهش آن‌ها میتواند نشانه التهاب مزمن باشد. در سرطان روده، این تغییرات معمولاً همراه با کاهش آهن سرم و فریتین دیده می‌شوند. ترانسفرین پروتئینی است که آهن را در خون حمل می‌کند و کاهش اشباع آن میتواند ناشی از التهاب یا وجود تومور باشد.
با این حال، تغییرات این شاخص‌ها ممکن است به دلایل دیگر مانند بیماری‌های مزمن یا مشکلات کبدی رخ دهد، بنابراین همیشه باید همراه با سایر یافته‌ها بررسی شوند.
دنبال روشی برای تشخیص قطعی سرطان روده هستی؟ مشاوره بگیر.
۸. افزایش سطح گلبول های سفید (WBC)
گلبول‌های سفید مسئول دفاع بدن هستند و افزایش آن‌ها میتواند نشانه التهاب باشد که در برخی بیماران مبتلا به سرطان روده دیده میشود. این افزایش معمولاً ناشی از التهاب مزمن تومور یا عفونت‌های ثانویه است و به پزشک کمک می‌کند روند التهابی بدن را ارزیابی کند.
افزایش WBC به تنهایی معیار قطعی برای سرطان نیست و میتواند ناشی از بیماری‌های عفونی، استرس یا التهاب‌های دیگر باشد. بنابراین این شاخص همیشه همراه با سایر علائم و آزمایش‌ها بررسی میشود.
۹. افزایش سطح CRP و ESR
CRP و ESR شاخص‌های التهابی هستند که میزان التهاب بدن را نشان می‌دهند و در سرطان روده ممکن است به دلیل واکنش بدن به تومور افزایش یابند. CRP پروتئینی است که توسط کبد تولید میشود و ESR نشان‌دهنده سرعت رسوب گلبول‌های قرمز است.
افزایش این شاخص‌ها معمولاً همراه با کم‌خونی و تغییرات پلاکتی دیده میشود و به ارزش تشخیصی آزمایش خون کمک می‌کند. با این حال، افزایش آزمایش crp و ESR غیر اختصاصی است و در بیماری‌های دیگر نیز ممکن است رخ دهد، بنابراین همیشه باید همراه با سایر یافته‌ها بررسی شوند.
ایا ازمایش خون به تنهایی برای تشخیص سرطان روده کافی است؟
آزمایش خون میتواند نشانه‌های اولیه سرطان روده را نشان دهد، اما به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست. شاخص‌هایی مانند کم‌خونی، افزایش CEA یا تغییرات پلاکتی ممکن است ناشی از بیماری‌های غیرسرطانی باشند و نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارند.
برای تایید تشخیص، پزشکان از کولونوسکوپی، تصویربرداری و آزمایش مدفوع برای خون مخفی استفاده می‌کنند. بنابراین، آزمایش خون بیشتر به عنوان هشداردهنده عمل می‌کند و مسیر بررسی‌های دقیق‌تر و زودهنگام سرطان روده را فراهم می‌سازد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancer
The most common tumor marker for colorectal cancer is the carcinoembryonic antigen (CEA). Blood tests for this tumor marker can sometimes suggest someone might have colorectal cancer, but they can’t be used alone to screen for or diagnose cancer.
ترجمه فارسی:
متداول‌ترین مارکر توموری برای سرطان روده بزرگ، آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک (CEA) است. آزمایش خون برای این مارکر گاهی میتواند نشان دهد که فرد ممکن است به سرطان روده مبتلا باشد، اما نمی‌توان از آن به تنهایی برای غربالگری یا تشخیص قطعی سرطان استفاده کرد.
نتیجه گیری
تشخیص زودهنگام سرطان روده نقش مهمی در موفقیت درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. علائم سرطان روده در آزمایش خون میتواند شامل تغییرات خونی مانند کم‌خونی، افزایش CEA و پلاکت را نشان دهد و علائم اولیه را هشدار دهد. با این حال، هیچ شاخصی به تنهایی تشخیص قطعی نمی‌دهد و ترکیب آن با کولونوسکوپی و تصویربرداری بهترین روش است. آگاهی از این علائم به پزشک و بیمار کمک می‌کند اقدامات درمانی به موقع و مؤثر انجام شود و آزمایش خون بخشی از رویکرد جامع تشخیصی باشد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!