دیسک کمر چیست و چه موقع خطرناک است؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

شاید شما هم جزء افرادی باشید که به دلیل کمردردهای مداوم به پزشک مراجعه کرده‌اید و تشخیص داده شده‌است که دیسک کمر دارید. دیسک کمر مشکلی است که می‌تواند بخش‌های مختلف بدن را درگیر کند. این بیماری معمولا با کمر درد خود را نشان می‌دهد. برای درمان دیسک کمر می‌توانید از دکتر ارتوپد، دکتر فیزیوتراپی، دکتر مغز و اعصاب و دکتر کایروپراکتیک، کمک بگیرید. اگر برای درمان مشکلات کمر از جمله فتق دیسک به دنبال دکتر ارتوپد هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا همه چیز را در مورد دیسک کمر به شما توضیح دهیم و انواع روش‌های درمان آن را معرفی کنیم.

دیسک کمر چیست؟

دیسک کمر نوعی از بیماری های ستون فقرات و یکی از شایع‌ترین بیماری های ارتوپدی است. بین هر کدام از مهره‌های کمری (و سایر مهره‌ها) دیسک‌های اسفنجی وجود دارد که مهره‌ها با این دیسک‌ها از خطراتی مانند ساییدگی و فشار بر روی هم نجات پیدا می‌کنند. اگر این دیسک‌ها آسیب ببینند، ممکن است که نخاع و یا خود مهره‌ها هم به دنبال آن آسیب ببینند و دچار درد شوند. در این شرایط کمردردهای شدیدی ایجاد می‌شود و حتی ممکن است درد به پاها برسد. مشکلات در دیسک به دو حالت بروز می‌کند؛ دیسک برآمده و پارگی یا فتق دیسک. اگر دیسک از جای خود بیرون بزند یا پاره شود، اصطلاحا به بیماری دیسک کمر مبتلا شده‌اید.

عکس دیسک کمر

برای اینکه بتوانید دیسک کمر ناسالم را از دیسک کمر سالم تشخیص بدهید، باید دیسک کمر سالم را بشناسید. دیسکی که سالم باشد و در حالت طبیعی خود قرار داشته‌باشد، در تصویر بالا نشان داده‌شده‌است.

و اما در این ویدیو دکتر سید محمد باقر ابطحی، متخصص طب فیزیک و توانبخشی از پزشکان عضو سامانه دکترتو، در مورد دیسک کمر ، انواع، علائم آن و راه‌های درمان توضیح می‌دهند.

View this post on Instagram

A post shared by دکترتو، نوبت و مشاوره آنلاین (@doctoreto)

علائم دیسک کمر چیست؟

فتق دیسک بیشتر در قسمت پایینی ستون فقرات ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند در ناحیه گردن هم رخ دهد. علائم دیسک به محل آن و میزان فشار بر عصب بستگی دارد. معمولا علائم و نشانه‌های این بیماری در یک طرف بدن تأثیر می‌گذارند. علایم دیسک کمر عبارت‌اند از:

• درد پا یا بازو: اگر فتق دیسک در ناحیه تحتانی ستون فقرات باشد، معمولا درد در ناحیه باسن، ران‌، ساق پا و حتی گاهی نزدیکی کف پا احساس می‌شود؛ اما اگر فتق در نزدیکی گردن باشد، معمولا در شانه‌ها و بازوها درد ایجاد می‌شود. درد ممکن است هنگام سرفه، عطسه یا یک حرکت خاص در پاها یا بازوها به وجود بیاید. معمولا این درد به‌صورت سوزن‌سوزن‌شدن توصیف می‌شود.
• بی‌حسی یا گزگز: این بیماران در قسمت‌هایی از بدن که اعصاب آن آسیب‌دیده است، بی‌حسی یا گزگز‌شدن را تجربه می‌کنند.
• ضعف: ماهیچه‌هایی که توسط اعصاب کنترل می‌شوند، ممکن است دچار ضعف شوند. در این شرایط احتمال دارد شخص زمین بخورد یا توانایی بلندکردن و نگه‌داشتن اجسام را از دست بدهد.
• کمردرد: یکی از علائم اصلی این بیماری کمر درد است. این درد ممکن است با سفتی همراه باشد و گاهی با چند روز استراحت برطرف می‌شود.

آیا شما هم علائم دیسک کمر را دارید؟

برای تشخیص همین الان نوبت بگیرید.

فوق تخصص ارتوپدی

درد دیسک کمر به کجا می زند؟

اگر دیسک کمر شما بیرون زده باشد و یا برآمده شده‌باشد می‌تواند دردهای متنوع و مختلفی را در بدن شما ایجاد کند. از آنجایی که این دیسک به اعصاب فشار وارد می‌کند، می‌تواند بر بازوها، پاها و کمر شما فشار وارد کند و درد ایجاد کند. همچنین ممکن است که درد به شکل سوزن‌سوزن‌شدن خود را نشان دهد. از طرفی در مواقعی ممکن است که گزگز کردن و بی‌حسی هم در اندام‌های شما ایجد شود. درد دیسک کمر معمولا پاها را بیشتر از اندام‌های فوقانی بدن درگیر می‌کند.

در این ویدئو فیزیوتراپیست مهدی تفرشی درباره دیسک کمر، علل به‌‎وجودآمدن آن و راه‌های درمان با شما صحبت می‌کند.

علت دیسک کمر چیست؟

مهم‌ترین علت دیسک کمر افزایش سن است. با افزایش سن ساییدگی و پارگی تدریجی در دیسک‌ها ایجاد می‌شوند. در سنین بالا یک فشار یا پیچ‌خوردگی جزئی می‌تواند دیسک را در معرض پارگی قرار دهد. بسیاری از افراد از علت ابتلای خود به این بیماری اطلاع ندارند. اما پزشکان معتقدند حرکات اشتباهی مانند استفاده از عضلات پشت و کمر زمان بلندکردن اجسام به‌جای استفاده از عضلات پا می‌تواند باعث بروز دیسک کمر شود.

حوادث آسیب‌زایی مانند زمین‌خوردن یا ضربه به کمر به‌احتمال بسیار کمی باعث فتق دیسک می‌شوند. در بیشتر مواقع حرکاتی مانند بلندکردن، چرخش یا پیچ‌خوردگی باعث بروز این مشکل می‌شوند.

عوامل خطر دیسک کمر کدامند؟

برخی عوامل می‌توانند خطر دیسک کمر را افزایش دهند. از جمله‌ی این عوامل می‌توان به وزن بالا و مشاغل سخت اشاره کرد. هر چیزی که فشار بر روی ستون مهره‌ها را زیاد کند، عاملی است که احتمال ابتلا به دیسک کمر را زیاد می‌کند. در ادامه به شایع‌ترین عوامل خطر ابتلا به دیسک خطر اشاره شده است:

• اضافه‌وزن و چاقی
• مشاغل سختی که نیاز به بلندکردن، هل دادن، کشیدن و چرخاندن دارند.
• فتق دیسک می‌تواند ژنتیکی باشد و به برخی افراد به ارث برسد.
• سیگارکشیدن باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به دیسک می‌شود.
• مردان تقریبا دوبرابر زنان در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
• بیشتر افراد ۳۵ تا ۵۰ سال به این مشکل مبتلا می‌شوند.

علت دیسک کمر در جوانی

معمولا دلایلی که باعث دیسک کمر در جوانی می‌شوند شامل آسیب‌های فیزیکی هستند. برخی از علت‌های شایع ایجاد دیسک کمر در جوانی عبارتند از:

• زمین خوردن
• بلند کردن اجسام سنگین در حالت نامناسب
• حالت نشستن نامناسب و طولانی مدت
• ضعف عضلانی شدید
• ورزش‌های سنگین

انواع آسیب‌های دیسک کمر	علائم دیسک کمر
ساییدگی دیسک کمر	درد حاد
به‌ وجود آمدن خار استخوانی	دردی پایین تنه که اغلب تا پاها تیر می‌کشد
برآمدگی دیسک	ضعف عضلانی، مخصوصاً در پا
نازک شدن دیسک کمر	کاهش دامنه حرکتی
فتق دیسک کمر	بی‌حسی یا مورمور در پاها یا پاشنه‌ها

علت دیسک کمر در بانوان

یکی از مهمترین دلایلی که یک زن به دیسک کمر مبتلا می‌شود، بارداری و زایمان است. فشار وارده از سمت رحم به ستون فقرات و ایجاد انحنای کمر می‌تواند باعث بیرون زدن دیسک یا پارگی آن شود. یکی دیگر از دلایل ایجاد دیسک کمر می‌تواند یائسگی باشد که تغییرات هورمونی و افزایش سن از عوامل آن است.

تشخیص دیسک کمر چگونه انجام می شود؟

برای تشخیص پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا میزان حساسیت کمر را بسنجد. ممکن است از شما خواسته شود تا روی تخت، کاملا صاف دراز بکشید. سپس پاهای خود را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهید. در این حالات پزشک علت درد را پیدا می‌کند.

متخصص همچنین برای بررسی مواردی مانند رفلاکس، قدرت عضلانی، توانایی راه‌رفتن و توانایی حس لامسه یک معاینه عصبی انجام می‌‌دهد. در بیشتر مواقع این اقدامات کافی است. اما گاهی پزشک برای بررسی بیماری‌های دیگر یا تعیین اعصاب تحت تأثیر ممکن است یک یا چند آزمایش دیگر را تجویز کند.

۱. تست تصویربرداری

تست‌های تصویربرداری برای تشخیص این مشکل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس: برای بررسی سایر علل کمردرد مانند عفونت، تومور یا شکستگی استخوان استفاده می‌شود.
• سی‌تی‌اسکن: مجموعه‌ای از تصاویر اشعه‌های ایکس در جهات مختلف است.
• ام آر آی مهره های کمری: امواج رادیویی با میدان مغناطیسی قوی است که محل فتق دیسک را مشخص می‌کند. روش خواندن عکس ام ار ای از دیسک کمر را تنها متخصص می‌داند.
• میلوگرام: یک رنگ به مایع نخاعی تزریق و با اشعه ایکس عکس‌برداری انجام می‌شود.

۲. آزمایشات عصبی

در این آزمایش‌ها میزان حرکت تکانه‌های الکتریکی در طول بافت عصبی اندازه‌گیری می‌شود و محل آسیب عصبی به‌طور دقیق پیدا می‌شود.

• مطالعه هدایت عصبی: الکترودهایی روی پوست قرار می‌گیرد و تکانه‌های عصبی اندازه‌گیری می‌شود.
• الکترومیوگرافی: پزشک یک الکترود سوزنی را از طریق پوست وارد عضلات می‌کند و فعالیت الکتریکی عضلات در زمان استراحت و انقباض اندازه‌گیری می‌شود.

درمان دیسک کمر چیست؟

حتما از خود می‌پرسید که ایا دیسک کمر خوب میشود! در بیشتر مواقع درمان شامل اصلاح حرکات برای جلوگیری از درد هنگام حرکت است. متخصص ارتوپد همچنین برای تسکین درد و علائم دیسک کمر داروهای ضددرد یا قرص دیکلوفناک را تجویز می‌کند. همچنین در حالت دیسک خفیف که علائم و درد زندگی را مختل نمی‌کند، می‌توان بدون عمل جراحی این مشکل را درمان کرد. از طرفی در مواردی پزشک برای رفع درد داروهای مختلفی تجویز می‌کند و احتمالا چندین جلسه فیزیوتراپی توصیه کند و از روش‌های درمان دیسک کمر بدون جراحی کمک می‌گیرد. اما برای درمان دیسک کمر شدید جراحی دیسک کمر توصیه می‌شود.

می‌دونی مراقبت‌های لازم قبل و بعد از درمان دیسک کمر چیه؟ کلیک کن!

دکتر دیسک کمر

انواع بیماری های دیسک کمر کدامند؟

دیسک کمر انواع مختلفی دارد. البته به خاطر داشته‌باشید که همه‌ی ما دیسک کمر داریم. زمانی که این دیسک با مشکل مواجه شود، می‌توان گفت که به بیماری دیسک کمر مبتلا شده‌ایم. انواع مختلف مشکلاتی که در دیسک ممکن است بروز کند شامل دو مورد است که قبل‌تر به طور خلاصه به آنها اشاره کردیم. در این بخش به طور مفصل آنها را توضیح می‌دهیم.

۱. دیسک برآمده

گاهی ممکن است، در اثر افزایش سن، دیسک بین مهره‌ها مایع خود را از دست بدهد و خشک شود. در این شرایط دیسک حالت اسفنجی خود را ازدست‌داده و فشرده می‌شود. ممکن است حلقه دیسک (قسمت سخت و بیرونی دیسک) دچار شکستگی شود. شکستگی راه را برای خروج هسته باز می‌کند. به این نوع مشکل بیرون زدگی دیسک کمر یا دیسک برآمده می‌گویند.

۲. فتق دیسک کمر یا پارگی دیسک کمر

زمانی که دیسک به شکستن ادامه می‌دهد، به ستون فقرات فشار وارد می‌شود و ممکن است هسته در مرکز حلقه پاره شود. به این حالت دیسک پاره شده یا فتق می‌گویند. تکه‌های پاره‌شده می‌توانند روی ریشه‌های عصبی در پشت فضای دیسک فشار وارد کنند. در نتیجه باعث درد، ضعف یا بی‌حسی می‌شود. بیشتر مواقع فتق دیسک کمر در قسمت تحتانی ستون فقرات، بین مهره‌های ۴ و ۵ کمری ایجاد می‌شود.

عکس پارگی دیسک کمر

هنگامی که فرد به فتق دیسک کمر دچار می‌شود، دیسک او پاره شده‌است و شکل زیر را به خود گرفته‌است. در تصویر زیر می‌توانید دیسک کمر پاره شده را به خوبی ببینید.

عوارض دیسک کمر چیست؟

نخاع درست در بالای کمر به پایان می‌رسد. اما کانال نخاعی ادامه دارد و به‌صورت ریشه‌های عصبی بلند به نام اعصاب دم‌اسبی درمی‎‌آید. به‌ندرت فتق دیسک تمامی این اعصاب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما این احتمال وجود دارد که شخص دچار ضعف یا فلج دائمی شود.

درصورتی‌که علائم و درد به‌شدت افزایش پیدا کرد، در عملکرد مثانه و روده دچار مشکل شدید یا در قسمت داخلی ران، پشت‌پاها و ناحیه اطراف راست‌روده دچار بی‌حسی شدید، باید سریعا به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.

پیشگیری از دیسک کمر چگونه امکان پذیر است؟

برای جلوگیری از ایجاد یا کنترل این بیماری می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• ورزش و تقویت عضلات کمر و شکم
• حرکات خود را اصلاح کنید. پشت خود را صاف نگه دارید؛ به‌خصوص زمانی که مدت طولانی می‌نشینید. اجسام را به‌درستی بلند کنید و به کمر فشار نیاورید.
• وزن خود را کنترل کنید. اگر اضافه‌وزن دارید، حتما با ورزش و رژیم غذایی به تناسب‌اندام برسید.
• سیگار را ترک کنید.

کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد

شاید از خود بپرسید که چه کارهایی را انجام ندهم تا دیسک کمرم بدتر نشود؟ به خاطر داشته‌باشید که موارد زیر را انجام ندهید:

• ناگهانی حرکت نکنید.
• بار سنگین بلند نکنید.
• اگر می‌خواهید چیزی را بلند کنید، روش‌های صحیح بلند کردن اجسام را بیاموزید.
• از انجام دادن فعالیت‌های مکرر و استقامتی پرهیز کنید.
• تمریناتی که درد را در دیسک کمر شما افزایش می‌دهند، پرهیز کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

دیسک کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که دامن‌گیر افراد زیادی می‌شود. این بیماری دو حالت دارد، دیسک بیرون‌زده و فتق دیسک. یکی از عوامل اصلی ایجاد این بیماری افزایش سن است. از دیگر عوامل ایجاد آن می‌توان به حرکاتی مانند بلند‌کردن، چرخیدن و پیچ‌خوردگی اشاره کرد. اگر این حرکات را به‌درستی انجام ندهید یعنی به جای استفاده از عضلات از ستون فقرات استفاده کنید، ممکن است در طولانی‌مدت دچار دیسک کمر شوید.

درمان دیسک کمر به این بستگی دارد که درد و آسیب دیسک چقدر باشد. روش‌های مختلفی برای دیسک کمر وجود دارد. برای درمان این بیماری ابتدا از روش‌های حرکات اصلاحی، ورزش، فیزیوتراپی و سپس از دارودرمانی استفاده می‌شود. اگر این درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، باید به جراحی روی آورد. جراحی دیسک کم به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که به میزان درد و آسیب شما بستگی دارد.

برای تشخیص و درمان دیسک کمر باید به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. ممکن است متخصص علاوه بر تجویز دارو برای درمان بهتر، شما را به یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد. فیزیوتراپیست با آموزش تمرینات و حرکات اصلاحی در درمان فتق دیسک تأثیر بسیار زیادی دارد. درمان دیسک کمر به کمک دکتر ارتوپدی، دکتر فیزیوتراپی، دکتر مغز و اعصاب و دکتر کایروپراکتیک نیاز دارد.

برای پیداکردن بهترین دکتر ارتوپد یا فیزیوتراپیست می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!