عفونت کلیه یا پیلونفریت چیست و چه علائمی دارد؟

پزشک تاییدکننده:

نویسنده: انتشار: 1400/11/05 بروزرسانی: ۱۴۰۳/۱۱/۱۷

۳۶ نظر

آنچه در این مقاله می‌خوانید

یکی از بیماری‌های کلیه، عفونت کلیه است. عفونت کلیه اگر به موقع درمان نشود می‌تواند مشکلات جدی و خطرناکی ایجاد کند. از علائم این بیماری می‌توان به درد پهلوها و تکرر ادرار اشاره کرد. برای درمان این بیماری باید به دکتر اورولوژی مراجعه کنید.

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 7 دقیقه

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید

عفونت کلیه یا پیلونفریت یکی از بیماری‌های شایع و گاهی خطرناک دستگاه ادراری است که می‌تواند سلامت کلی بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری معمولاً در اثر گسترش عفونت از مجاری ادراری به کلیه‌ها ایجاد می‌شود و در صورت تشخیص و درمان دیرهنگام، ممکن است به عوارض جدی منجر شود. علائم این بیماری از تب و لرز گرفته تا درد پهلو و تغییر در الگوی ادراری، می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. آگاهی از علل بروز این عفونت و روش‌های مؤثر درمانی و پیشگیری از آن، نقش مهمی در حفظ سلامت کلیه‌ها ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی علائم، علل اصلی و روش‌های درمان عفونت کلیه خواهیم پرداخت تا با اطلاعات کامل‌تر بتوانید از این بیماری پیشگیری کنید یا در صورت ابتلا، به بهترین روش آن را درمان کنید.

عفونت کلیه (پیلونفریت) چیست؟

عفونت کلیه، که به آن پیلونفریت نیز گفته می‌شود، نوعی عفونت در دستگاه ادراری (UTI) است که کلیه‌ها را درگیر می‌کند. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق مجاری ادراری به کلیه‌ها می‌رسند و باعث التهاب و عفونت می‌شوند. علائم شایع پیلونفریت شامل تب، درد در ناحیه کمر یا پهلو، تکرر و سوزش ادرار، و گاهی تهوع و استفراغ است. در صورت عدم درمان مناسب، این عفونت می‌تواند به آسیب‌های جدی کلیوی منجر شود. تشخیص و درمان به‌موقع با آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عوارض ضروری است.

عفونت کلیه حاد (پیلونفریت حاد) چیست؟

عفونت حاد کلیه باعث التهاب حاد کلیه و لگنچه می‌شود و معمولا علت ایجاد آن باکتری اشیرشیا کلی E. Coli است. پیلونفریت حاد یک عفونت ناگهانی و شدید در کلیه‌ها است. علائم عفونت کلیه حاد شامل تب و لرز، تندرنس در زاویه دنده-مهره ای، سوزش و تکرر ادرار، درد شکمی، تهوع، استفراغ، ادرار دردناک و ادرار در شب است.

عفونت کلیه مزمن (پیلونفریت مزمن) چیست؟

بیماری‌هایی مانند انسداد با سنگ کلیه یا رفلاکس تاولی (بازگشت ادرار به کلیه) می‌توانند باعث ایجاد عفونت‌های مکرر کلیه شوند. معمولا در این شرایط علائم خفیف‌تر است، اما ممکن است به مدت طولانی ادامه داشته‌باشد.

علائم عفونت کلیه چیست؟

درد کلیه مهمترین علامت در مشکلات کلیه به‌ویژه عفونت است. در صورت بروز علائمی مانند درد شدید، تب و لرز، تنفس سریع، بالارفتن ضربان قلب، ایجاد راش و گیجی باید سریعا به متخصص اورولوژی مراجعه کرد. این علائم بسیار خطرناک هستند و تهدیدکننده زندگی هستند. معمولا حدود دو روز پس از ابتلا به عفونت علائم و نشانه‌های عفونت کلیه بروز می‌کند. اگر این عفونت به‌موقع درمان نشود، ممکن است علائم شدیدتر شوند. این علائم ممکن است بسته به سن شخص متفاوت باشد. رایج‌ترین علائم عفونت کلیه عبارت‌اند از:

تب و لرز
درد در کمر، پهلو یا کشاله ران
درد شکم
تکرر ادرار
میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
احساس سوزش ادرار یا درد هنگام ادرار
تهوع و استفراغ
وجود چرک یا خون در ادرار
بوی بد ادرار
ازدست‌دادن اشتها
ضعف یا خستگی

اینفوگرافی علائم عفونت کلیه — درد کلیه مهمترین علامت در مشکلات کلیه به‌ویژه عفونت است.

علت بیماری پیلونفریت چیست؟

این بیماری معمولا ناشی از عفونت ادراری است. در بیشتر مواقع علت ایجاد پیلونفریت باکتری به نام اشریشیا کلی است. این باکتری از طریق دستگاه تناسلی وارد مجرای ادرار شده و از طریق مثانه و حالب‌ها خود را به کلیه‌ها می‌‌رساند. برخی دیگر از باکتری‌ها مانند استافیلوکوک از طریق جریان خون منتقل شده و به کلیه می‌رسند. البته نوع دوم غیرمعمول است و بسیار کمتر اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال ممکن است یک مفصل مصنوعی یا دریچه قلب عفونی شود و باعث انتقال عفونت به قسمت‌های دیگر بدن به‌خصوص کلیه‌ها شود.

عوامل خطر عفونت کلیه کدامند؟

عفونت کلیه معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق مجاری ادراری به کلیه‌ها منتقل شوند. برخی از افراد به دلیل شرایط خاص، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. در ادامه به مهم‌ترین عوامل خطر عفونت کلیه اشاره می‌کنیم:

عفونت‌های مکرر مجاری ادراری (UTI): افرادی که به طور مداوم دچار عفونت‌های ادراری می‌شوند، بیشتر در معرض انتقال عفونت به کلیه قرار دارند.
انسداد در مجاری ادراری: سنگ کلیه، بزرگ شدن پروستات یا وجود هرگونه انسداد می‌تواند جریان طبیعی ادرار را مختل کند.
سیستم ایمنی ضعیف: دیابت، بیماری‌های خودایمنی یا استفاده طولانی‌مدت از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
اختلالات ساختاری در دستگاه ادراری: ناهنجاری‌های مادرزادی یا مشکلات ساختاری می‌توانند باعث برگشت ادرار به کلیه شوند.
استفاده از سوند ادراری: استفاده طولانی‌مدت از کاتترهای ادراری احتمال ورود باکتری به مجاری ادراری را افزایش می‌دهد.
جنسیت و سن: زنان به دلیل کوتاه‌تر بودن مجرای ادراری بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه قرار دارند. همچنین خطر ابتلا در افراد مسن بیشتر است.
بارداری: تغییرات هورمونی و فشار رحم بر مجاری ادراری در دوران بارداری، خطر عفونت کلیه را افزایش می‌دهد.

چگونه عفونت کلیه را تشخیص دهیم؟

احتمالا در اولین مرحله پزشک برای بررسی وجود عفونت از شما می‌خواهد آزمایش ادرار انجام دهید. در آزمایش ادرار وجود هرگونه باکتری، چرک یا خون بررسی می‌شود. ممکن است پزشک نیاز ببیند که آزمایش خون هم تجویز کند. این آزمایش برای تشخیص وجود عفونت در خون لازم است. در کشت ادرار نوع باکتری مشخص می‌شود و باتوجه‌به نوع آن داروهای مناسب باید استفاده شود.

علائم عفونت کلیه	تشخیص عفونت کلیه
درد کلیه	آزمایش عملکرد کلیه
تکرر ادرار	معاینه فیزیکی و شرح حال
سوزش ادرار	سونوگرافی
بوی بد ادرار	سیستوگرام

درمان عفونت کلیه (پیلونفریت) چیست؟

درمان عفونت کلیه به شدت عفونت، وضعیت بیمار و عوامل زمینه‌ای بستگی دارد. هدف اصلی از درمان، از بین بردن عفونت، کاهش علائم و پیشگیری از عوارض جدی مانند آسیب دائمی کلیه است. در ادامه روش‌های درمانی مؤثر را بررسی می‌کنیم:

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: رایج‌ترین روش درمانی، تجویز آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی برای از بین بردن باکتری‌ها است. نوع و مدت مصرف آنتی‌بیوتیک به شدت عفونت بستگی دارد.
مصرف مایعات فراوان: نوشیدن آب فراوان به شست‌وشوی مجاری ادراری و خروج باکتری‌ها کمک می‌کند.
استراحت کافی: استراحت به بدن کمک می‌کند تا با عفونت بهتر مقابله کند.
کنترل تب و درد: مصرف داروهای ضدتب و مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن به کاهش تب و درد کمک می‌کند.
بستری شدن در بیمارستان (در موارد شدید)
در موارد عفونت شدید، بستری شدن و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های وریدی ضروری است.
بیمارانی که دچار تهوع، استفراغ یا علائم شدید هستند، نیاز به بستری دارند.
رفع انسداد مجاری ادراری
در صورت وجود سنگ کلیه یا انسداد دیگر، ممکن است به مداخله جراحی یا استفاده از کاتتر نیاز باشد.
مراقبت‌های پس از درمان: پس از تکمیل دوره درمان، ممکن است آزمایش ادرار مجدد برای اطمینان از رفع کامل عفونت انجام شود.

قرص عفونت کلیه؛ برای عفونت کلیه چه قرصی بخوریم؟

اولین قرصی که برای درمان پیلونفریت تجویز می‌شود، آنتی‌بیوتیک است. حتی گاهی قبل از آماده‌شدن جواب آزمایش پزشک این نوع داروها را تجویز می‌کند. رایج‌ترین قرص‌های آنتی‌بیوتیکی که در این شرایط تجویز می‌شوند، عبارت‌اند از:

سیپروفلوکساسین
سفالکسین
کوآموکسی کلاو
تری متوپریم.

برای تسکین درد هم ممکن است پزشک قرص‌هایی مانند استامینوفن یا پاراستامول تجویز کند. اگر درد شدیدتر باشد، از مسکن‌های قوی‌تری استفاده می‌شود.

نکات مهمی که باید درباره عفونت کلیه بدانید.

درمان خانگی عفونت کلیه

از درمان خانگی به تنهایی برای رفع عفونت از کلیه‌ها نمی‌توان استفاده کرد، اما در زمان ابتلا به پیلونفریت می‌توانید برای بهبود سریع‌تر علاوه بر مصرف داروها، اقداماتی هم انجام دهید تا عفونت کاهش پیدا کند.

برای تسکین درد می‌تواند از پد حرارتی روی شکم یا پهلوها استفاده کنید.
برای دفع میکروب‌ها آب زیادی بنوشید.
می‌توانید برای کاهش درد از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده کنید. داروهایی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن خطر ابتلا به مشکلات کلیه را افزایش می‌دهند.

درمان خانگی عفونت کلیه — از درمان خانگی به تنهایی برای رفع عفونت از کلیه‌ها نمی‌توان استفاده کرد.

برای عفونت کلیه چه بخوریم؟

عفونت کلیه (پیلونفریت) یک مشکل جدی است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد، اما تغذیه مناسب می‌تواند روند بهبود را تسریع کند. در ادامه بهترین مواد غذایی و نوشیدنی‌ها برای کمک به درمان عفونت کلیه را معرفی می‌کنیم:

آب کافی (۸ تا ۱۲ لیوان در روز)
آب کرن‌بری بدون شکر
ماست پروبیوتیک
سیر و زنجبیل
سبزیجات برگ‌سبز (کاهو، اسفناج، جعفری)
مرکبات در حد متعادل (پرتقال، لیمو، گریپ‌فروت)
چای سبز

آیا عفونت کلیه خطرناک است؟

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در مورد عفونت کلیه بدانید، میزان خطرناک بودن آن است. این عفونت اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث مشکلات جدی و خطرناک در شما شود. برای درمان این مشکل باید با دکتر مشورت کنید و از بدتر شدن شرایط پیشگیری کنید. همچنین به خاطر داشته‌باشید که این بیماری می‌تواند به سرعت از مجاری ادراری به بخش‌های بالاتر سرایت کند.

از طرفی کلیه‌ها دستگاه تصفیه کردن خون هستند و اگر با مشکل مواجه شوند می‌توانند باعث ایجاد اختلال در روند خونرسانی و فیلتراسیون خون شوند.

متن انگلیسی:
«A kidney infection needs prompt medical treatment. If not treated properly, an infection can cause lasting damage to the kidneys.»
ترجمه متن:
«عفونت کلیه باید سریعا درمان شود. اگر درمان صورت نگیرد، ممکن است که آسیب دائمی به کلیه‌ها وارد شود.»
به نقل از mayoclinic

آیا عفونت کلیه باعث مرگ میشود؟

درصورتی‌که بیماری پیلونفریت درمان نشود و از طریق جریان خون در بدن پخش شود، می‌تواند آسیب جدی به قسمت‌های مختلف وارد کند. علاوه‌بر ایجاد مسمومیت خون، این عفونت به کلیه آسیب دائمی وارد کرده و منجر به بیماری مزمن کلیه یا نارسایی کلیه می‌شود. اما معمولا عفونت کلیه باعث مرگ نمی‌شود، مگر اینکه برای مدت طولانی بدون درمان باقی بماند و ایجاد سپتی سمی (عفونت خون) کند.

در هر صورت نباید فراموش کرد که این عفونت یک بیماری جدی است و باید به‌موقع درمان شود. اگر به درمان این نوع عفونت توجهی نشود، عوارض شدیدی مانند موارد زیر به وجود می‌آید:

اسکار کلیه: این عارضه باعث بروز بیماری مزمن کلیه، فشارخون بالا و نارسایی کلیه می‌شود.
مسمومیت خون: وظیفه کلیه‌ها پاک‌سازی خون و فیلترکردن مواد زائد است. زمانی‌که کلیه‌ها دچار عفونت باشند، ممکن است باکتری‌ها از طریق جریان خون در بدن پخش شوند.

پیلونفریت در بارداری

زنانی که در دوران بارداری دچار عفونت کلیه می‌شوند، در معرض مشکلاتی قرار می‌گیرند. احتمال تولد زودرس نوزاد یا کم‌وزن بودن نوزاد در این مادران زیاد است. معمولا عوارض بیماری پیلونفریت در زنان باردار نسبت به دیگر افراد بیشتر است. به همین دلیل باید هر نوع عفونت جزئی در این دوران جدی گرفته شود و برای درمان آن به‌موقع به پزشک مراجعه شود.

آزمایش‌های روتین دوران بارداری به تشخیص به موقع عفونت ادراری و تبدیل آنها به عفونت کلیه و بخش‌های بالاتر مجاری ادراری جلوگیری می‌کند.

پزشکان پیشنهادی