کمبود آهن و هر آنچه باید درباره آن بدانید!

کمبود آهن یکی از عوارض شایع بارداری در خانم‌ها است که معمولا با مکمل‌های آهن و اصلاح رژیم غذایی قابل درمان است. خانم‌ها بیشتر از آقایان از این عارضه رنج می‌برند که یکی از علت‌های آن می‌تواند پریود باشد. در ادامه با ما باشید تا با علائم کمبود آهن و عوارض ناشی از آن بیشتر آشنا شوید.

اگر شما هم دچار کمبود اهن هستید یا علائم مشکوکی دارید، باید در اولین فرصت به پزشک عمومی یا دکتر داخلی مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی و آنلاین با پزشکان وجود دارد.

کمبود آهن در بدن

کمبود آهن در بدن باعث انواع کم خونی یا آنمی می‌شود. بیماری که میزان گلبول‌ قرمز خون یا هموگلوبین خون را کاهش می‌دهد و اکسیژن‌رسانی بدن دچار اختلال می‌شود.

متن انگلیسی:
Iron deficiency anemia is a common type of anemia — a condition in which blood lacks adequate healthy red blood cells.
ترجمه متن:
کم خونی فقر آهن یک نوع شایع کم خونی است. وضعیتی که در آن خون فاقد گلبول‌های قرمز سالم کافی است.

mayoclinic

علائم کمبود آهن

معمولا این عارضه در مراحل اولیه علامتی ندارد. اما وقتی فقر آهن زیاد باشد، علائم کمبود آهن در فرد شدت پیدا می‌کنند و ممکن است هر یک از علائم زیر ظاهر شود.

• ضعف
• رنگ‌پریدگی پوست
• خستگی زیاد (چرا همیشه احساس خستگی میکنم؟ علت آن می‌تواند فقر آهن باشد.)
• تنگی‌نفس، درد در قفسه سینه و ضربان قلب سریع
• سردشدن دست و پاها
• سرگیجه، سردرد یا سبکی سر
• شکنندگی ناخن‌ها
• کاهش اشتها در نوزادان و کودکان
• التهاب زبان
• هوس‌ غذایی غیرعادی مثل هوس خاک، نشاسته یا یخ
• ریزش مو

دچار رنگ پریدگی پوست و ریزش مو شدی؟

برای تشخیص کمبود آهن با پزشک مشورت کن.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص داخلیدکتر فوق تخصص داخلی

متن انگلیسی:
The symptoms of iron-deficiency anemia can be mild at first, and you may not even notice them.
ترجمه متن:
علائم کم خونی فقر آهن در ابتدا می‌تواند خفیف باشد و حتی ممکن است متوجه آنها نشوید.

healthline

۱. کمبود آهن و ریزش مو

این مشکل یکی از عوامل اصلی ریزش مو و روماتیسم پوستی سر محسوب می‌شود. وقتی میزان ذخیره آهن بدن پایین بیاید باعث کاهش فریتین خون خواهد شد و بدن فریتین ذخیره‌شده در فولیکول‌های مو را استفاده می‌کند. درنتیجه فولیکول‌های مو ضعیف شده و فرد به‌خاطر کم خونی ناشی از فقر آهن دچار ریزش مو می‌شود.

۲. کمبود آهن و خارش پوست

خارش بدن نشانه چیست؟ شواهد مستندی درباره رابطه کمبود آهن و خارش پوست در اختیار نیست. گاهی افرادی که از کم خونی فقر آهن رنج می‌برند دچار مشکلات پوستی مثل خارش پوست می‌شوند که علتش مشخص نیست. برخی پزشکان معتقدند که وقتی میزان ذخیره آهن بدن پایین بیاید، پوست نازک شده و آب از دست می‌دهد، درنتیجه خارش پوست ایجاد می‌شود.

۳. کمبود آهن و تنگی نفس

علت تنگی نفس چیست؟ یکی از علل آن می‌تواند فقر آهن باشد. کار اصلی هموگلوبین انتقال اکسیژن به اندام‌های بدن از طریق سلول‌های قرمز است. میزان هموگلوبین در بدن فرد مبتلا به کم‌خونی پایین می‌آید و باعث کاهش اکسیژن‌رسانی می‌شود. یعنی عضلات بدن اکسیژن کافی برای فعالیت‌های طبیعی ندارند و وقتی سرعت تنفس بالا برود و بدن اکسیژن بیشتری بخواهد، تنگی‌نفس ایجاد می‌شود. تنگی‌نفس یکی از عوارض رایج کمبود آهن در بدن است که فرد دیگر نمی‌تواند مثل قبل پیاده‌روی یا ورزش کند.

۴. کمبود آهن و سرگیجه

علت سرگیجه در زنان و مردان می‌تواند مربوط به این عارضه باشد. سرگیجه، سردرد و سبکی سر از عوارض رایج این مشکل در بدن هستند. وقتی میزان آهن بدن کم باشد، خون اکسیژن کافی ندارد که به اندام‌های مختلف بدن مثل مغز برساند. کمبود اکسیژن مغز باعث سرگیجه، سردرد یا حتی غش‌کردن می‌شود. رژیم غذایی حاوی خوراکی‌های آهن‌دار مثل غلات غنی‌شده، میوه‌های خشک، جگر و گوشت گاو می‌تواند سرگیجه ناشی از این مشکل در بدن را درمان کند. مصرف مایعات زیاد هم می‌تواند سرگیجه ناشی از آنمی را بهتر کند.

۵. کمبود آهن و تعریق

عرق زیاد نشانه چیست؟ تعریق زیاد یکی دیگر از علائم و عوارض ناشی از فقر آهن و کم‌خونی است. وقتی بدن زیاد عرق می‌کند ویتامین C از بدن دفع می‌شود؛ ویتامینی که نقش مهمی در جذب آهن در بدن دارد.

۶. کمبود آهن و خواب آلودگی

خواب‌آلودگی و خستگی یکی از نشانه‌های کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین در بدن است. زمانی که میزان ذخیره آهن در بدن کافی نباشد، گلبول‌های قرمز نمی‌توانند اکسیژن کافی را انتقال دهند و عضلات هم انرژی کافی دریافت نمی‌کنند. بنابراین احساس خستگی و خواب آلودگی کاملا طبیعی خواهد بود.

۷. کمبود آهن و درد مفاصل

زمانی که میزان گلبول‌های قرمز خون به‌خاطر کم‌خونی پایین می‌آید، خون کافی به بافت‌های بدن نمی‌رسد و با کمبود اکسیژن در بافت‌های مفصلی و عضلانی مواجه می‌شویم. یعنی درد مفاصل به‌خصوص زانو سراغ فرد می‌آیند. علت درد مفاصل و استخوانها ممکن است این وضعیت باشد.

۸. کمبود آهن و لکه بینی

کم‌خونی ناشی از این مشکل می‌تواند باعث اختلال و مشکلات در دوران پریودی شود. پریود نامنظم ، عدم قاعدگی یا آمنوره‌شدن همگی از عوارض کم خونی ناشی از فقر آهن هستند. علت لکه بینی هم می‌تواند این عارضه باشد.

علائم کمبود آهن در زنان

فقدان هموگلوبین کافی در خون باعث ایجاد کم‌خونی می‌شود که در حالت خفیف علائم و نشانه‌های آشکاری ندارد. اما اگر میزان کم‌خونی در خانم‌ها شدید باشد علائم زیر در آن‌ها مشاهده می‌شود:

• خستگی و ضعف به‌خصوص حین پیاده‌روی و بالارفتن از پله‌ها
• سردرد
• مشکلات تنفسی
• هوس‌های خوراکی غیرعادی
• سندروم پاهای بی‌قرار
• اختلال درپریود
• لکه‌بینی

علائم کمبود آهن در مردان

هرچند که کم خونی ناشی از فقر آهن در مردان نسبت به زنان کمتر مشاهده می‌شود اما علائم این مشکل در مردان شبیه علائم زنان است و دچار ضعف، سوزن‌سوزن‌شدن پاها، تعریق زیاد و غیره می‌شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در‌صورتی‌که دچار علائمی مثل خستگی، ضعف، ناتوانی، سردرد و سرگیجه و تنگی‌نفس بی‌دلیل شدید احتمالا از علائم کم خونی ناشی از کمبود آهن رنج می‌برید و باید به پزشک عمومی مراجعه کنید.

برای بررسی علائم مربوط به فقر آهن به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

برای بررسی نشانه‌ها و تشخیص علت فقر آهن ابتدا باید به دکتر عمومی مراجعه کنید. ممکن است باتوجه‌به علت آن، پزشک شما را به متخصص غدد و متابولیسم، دکتر زنان یا متخصص داخلی ارجاع دهد. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین با دکتر عمومی وجود دارد.

علت کمبود آهن

این مشکل دلایل و علل مختلفی دارد که عبارتند از:

۱. دریافت آهن ناکافی

اگر بدن در طولانی‌مدت آهن کافی دریافت نکند، دچار فقر آهن می‌شود. معمولا خانم‌ها در دوران بارداری بیشتر دچار کمبود آهن می‌شوند.

۲. پریود و حاملگی

پریود یا عادت ماهانه یکی از علل اصلی کم خونی ناشی از فقر آهن در زنان محسوب می‌شود. مادر در دوران حاملگی به آهن بیشتری نیاز دارد تا بتواند میزان اکسیژن و خون مورد نیاز جنین را تامین کند. به همین دلیل ممکن است مشکلات بارداری ایجاد شود.

۳. ناتوانی بدن در جذب آهن

گاهی برخی بیماری‌ها مثل سلیاک یا انجام جراحی‌ها می‌توانند باعث اختلال در جذب آهن بدن شوند که نتیجه آن کمبود آهن خواهد بود. برای اینکه بدانید بیماری سلیاک چیست و چه علائمی دارد، روی لینک کلیک کنید.

۴. نارسایی مزمن کلیوی

افرادی که از نارسایی مزمن کلیوی رنج می‌برند در درازمدت دچار فقر آهن می‌شوند.

۵. خون ریزی داخلی

خون‌ریزی داخلی ناشی از سرطان روده بزرگ، زخم معده، پولیپ روده یا مصرف داروهایی مثل آسپرین از دیگر علل کمبود آهن به شمار می‌آیند.

علت کمبود آهن در زنان

رژیم غذایی فاقد آهن کافی، خونریزی ماهیانه و حاملگی از علل فقر آهن در زنان است. خانم‌ها در دوران پریود خون زیادی از دست می‌دهند که باعث دفع مقادیر زیاد آهن از بدن زنان می‌شود.

علت کمبود آهن در مردان

رژیم غذایی نامناسب فاقد مواد حاوی آهن، عدم مصرف کافی آهن در بلندمدت می‌توانند از علت کمبود آهن در مردان باشند.

علت کمبود آهن در کودکان

آهن ماده مغذی است که اندام‌های مختلف بدن برای انتقال اکسیژن خون، رشد مغز و تامین انرژی روزانه به آن نیاز دارند. ازآنجایی‌که کودکان در سن رشد هستند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. علل این مشکل در کودکان عبارتند از:

• تغییرات بدنی و رشد
• رژیم غذایی حاوی آهن ناکافی
• مشکلات گوارشی
• خون‌ریزی شدید
• سرطان و شیمی‌درمانی

کمبود آهن در مردان

این مشکل در مردان اتفاق چندان شایعی نیست و بیشتر پسران زیر پنج سال یا مردان ۶۵ سال به بالا درگیر آن می‌شوند. ازآنجایی‌که مردان پریود نمی‌شوند میزان آهن کمتری هم در طول روز نیاز دارند و همان میزان کم هم از طریق رژیم غذایی روزانه تامین می‌شود.

عضله‌سازی، افزایش حجم خون، رشد فیزیکی، نیاز بیشتر بدن، مصرف آهن ناکافی یا بیماری از علل این مشکل در مردان به‌شمار می‌آیند. مصرف داروهای ضدالتهابی مثل آسپرین یا ایبوپروفن، بیماری‌هایی مثل بواسیر یا التهاب روده، خونریزی معده از دیگر علل این مشکل در مردان هستند.

کمبود آهن در زنان

این مشکل در زنان پدیده به‌مراتب شایع‌تری است که می‌تواند به‌خاطر پریود و حاملگی باشد. خانم‌هایی که در دوره عادت ماهیانه دچار خونریزی شدید می‌شوند معمولا بیشتر از فقر آهن رنج می‌برند. مصرف مکمل‌های آهن و رژیم غذایی سرشار از آهن برای مشکل کم خونی ناشی از فقر آهن در زنان توصیه می‌شود.

کمبود آهن در بارداری

این مشکل در بارداری یکی از عوارض بارداری است که به‌خاطر تغذیه جنین از ذخیره آهن بدن مادر پیش می‌آید و ریسک ابتلا به افسردگی بعد زایمان هم بالاتر می‌برد. علت افسردگی بعد از زایمان می‌تواند فقر آهن مادر در بارداری باشد. تغذیه کودک با شیر مادر را مختل کند. نوزادانی که مادران‌شان در دوران بارداری این مشکل را داشتند بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند. احتمال سقط جنین و زایمان زودرس از دیگر عوارض بارداری ناشی از کمبود آهن هستند.

کمبود آهن در دوران پریودی

خون‌ریزی دوران قاعدگی باعث ازدست‌رفتن ذخیره آهن بدن در خانم‌ها می‌شود این یعنی بیشتر خانم‌ها به‌خصوص آن‌هایی که خونریزی شدید در دوره پریود دارند، بیشتر در معرض خطر کمبود آهن و کم‌خونی هستند. پزشک عمومی یا متخصص زنان به خانم‌ها توصیه می‌کند که برای کمبود آهن در دوران پریود رژیم غذایی سرشار از آهن یا مکمل آهن مصرف کنند.

کمبود آهن و استرس

شواهد علمی نشان می‌دهند که مردان و زنانی که از بیماری کم خونی ناشی از کمبود آهن رنج می‌برند بیشتر در معرض ابتلا به استرس، افسردگی، اضطراب و اختلالات روان‌پریشی هستند که ممکن است عوارض جدی به‌دنبال داشته باشند. عوارض استرس و فکر زیاد باعث مشکلات جسمانی بیشتر می‌شود.

تشخیص کمبود آهن بدن

ساده‌ترین راه تشخیص این مشکل، آزمایش خون است. البته در مواردی پزشک عمومی برای اطمینان فرد را به متخصص خون ارجاع می‌دهد تا آزمایش‌های تشخیصی تکمیلی مثل میزان آهن خون و سطح ذخیره آهن بدن را انجام دهند. اگر به تشخیص پزشک، علت کمبود آهن و کم‌خونی، مشکلات گوارشی یا خونریزی داخلی باشد برای تشخیص بیمار باید اندوسکوپی انجام دهد.

کمبود آهن در آزمایش خون

میزان این مشکل در آزمایش خون با تعداد گلبول‌های قرمز، هماتوکریت و هموگلوبین مشخص می‌شود. اگر میزان سلول‌های قرمز خون، هموگلوبین و هماتوکریت خون از میزان معمول و نرمال کمتر باشد، میزان MCH و MCV در آزمایش خون با کوچک‌شدن گلبول‌های قرمز کمتر نشان داده می‌شود. میزان آهن موجود در گردش خون هم از محاسبه آهن سرم بدست می‌آید که اگر فرد دچار این مشکل باشد، میزان آهن سرم کمتری دارد.

درمان کمبود آهن

برای درمان این مشکل ابتدا باید علت کمبود و شدت بیماری معلوم باشد. مصرف مکمل‌ آهن و رژیم غذایی حاوی آهن مثل گوشت، سبزیجات، میوه‌ها، مغز و ماهی یکی از ساده‌ترین راه‌های درمان این مشکل است. قبل از هر اقدامی حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. اگر همراه آهن ویتامین C هم مصرف کنید، آهن راحت‌تر جذب بدن می‌شود.

یکی دیگر از راه‌های درمان این مشکل پیداکردن علت زمینه‌ای ناکافی بودن این ماده در بدن است. مثلا اگر مشکل به‌خاطر خونریزی ایجاد شده باشد دیگر نمی‌توان روی مصرف مکمل به‌عنوان راه درمانی تکیه کرد. برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن در خانم‌هایی که خون‌ریزی ماهانه شدید دارند باید از قرص‌های هورمونی کمک گرفت.

برای درمان این مشکل ناشی از مشکلات گوارشی هم آنتی‌‌بیوتیک‌ها بهترین گزینه هستند. در موارد شدیدتر هم برای درمان باید سراغ تزریق آهن یا انتقال خون رفت.

قرص کمبود آهن

انواع قرص‌های مختلف برای جبران ذخیره آهن ناکافی در بدن تجویز می‌شوند که عبارتند از:

نام قرص	تعداد
کپسول وانا آیرون نورم لایف	۶۰ عددی
کپسول فربینیل نیل فارمد	۳۰ عددی
کپسول فربینیل نیل فارمد	۳۰ عددی
قرص فرفولیک الحاوی	۱۰۰ عددی
کپسول فرو کامپلیت سوپرابیون	۳۰ عددی
۲. کپسول فرو- دین هولیستیکا	۳۰ عددی
کپسول ایزی آیرون نچرال ورلد	۳۰ عددی
قطره آهن سیدرال گوچه جونیافارما
شربت آیزن سافت یوروویتال

درمان کمبود آهن در مردان

بهترین گزینه برای درمان این مشکل در مردان، رژیم غذایی مناسب حاوی حبوبات، سبزیجات برگ تیره، گوشت و ماهی و مصرف همزمان ویتامین c است. طب سنتی بر اصلاح سبک زندگی برای درمان این مشکل در مردان تاکید دارد و مصرف گرده گل را توصیه می‌کند.

درمان کمبود آهن در بارداری

پزشک زنان برای بررسی میزان ذخیره آهن بدن مادر، آزمایش غربالگری ابتدای بارداری و سه‌ماهه دوم و سوم بارداری را بررسی می‌کند. اگر مادر در سه‌ماهه دوم بارداری دچار فقر آهن و کم‌خونی باشد، باید مکمل آهن مصرف کند. اگر کم‌خونی یا ذخیره آهن ناکافی در سه‌ماهه سوم بارداری برطرف نشده باشد، تزریق وریدی آهن برای درمان کمبود آهن در بارداری تجویز می‌شود.

درمان کمبود آهن در کودکان

پزشک برای درمان این مشکل در کودکان دستورات زیر را تجویز می‌کند:

• اصلاح رژیم غذایی
• مصرف مکمل آهن
• درمان عفونت‌ها

درمان کمبود آهن در طب سنتی

طب سنتی برخلاف طب نوین که مصرف مکمل آهن را توصیه می‌کند، بر تغییر رژیم غذایی برای درمان این مشکل و کم‌خونی تاکید دارد:

• مصرف گوشت
• تخم مرغ عسلی
• فالوده سیب
• شیره انگور
• عسل
• برگه زردآلو، انجیر خشک و مویز
• مصرف گیاهان و سبزیجات

بهترین درمان کمبود آهن

بهترین و کم‌خطرترین روش درمان این مشکل مصرف مکمل آهن و اصلاح رژیم غذایی است.

برای درمان کمبود آهن چه بخوریم؟

گوشت، سبزیجات، میوه، مغزیجات، گیاهان سبزرنگ، ویتامین C از جمله خوراکی‌های مناسب برای این مشکل هستند.

برای درمان کمبود آهن به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

برای درمان این عارضه ابتدا به پزشک عمومی یا دکتر داخلی مراجعه کنید. پزشک عمومی در صورت نیاز و بسته به شرایط بیمار را به متخصص خون یا متخصص تغذیه معرفی می‌کند. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر عمومی وجود دارد.

می‌خوای برای درمان کمبود آهن اقدام کنی؟ همین حالا با بهترین پزشکان مشورت کن.

دکتر کمبود آهن

عوارض کمبود آهن

اگر کم‌خونی خفیف باشد معمولا خطرناک نیست اما عدم درمان باعث تشدید بیماری و عوارض خواهد شد که عبارتند از:

• کاهش سیستم ایمنی بدن و ابتلای بیشتر به عفونت
• مشکلات قلبی، آریتمی قلبی و افزایش ضربان قلب که درنهایت به انواع نارسایی قلبی منجر می‌شود.
• سقط جنین، زایمان زودرس، اختلال در توانایی ذهنی کودک
• تعویق رشد نوزاد و کودک

عوارض کمبود آهن در بدن زنان

از شایع‌ترین عوارض این مشکل در بدن زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رنگ‌پریدگی
• تنگی‌نفس
• ضعف و خستگی شدید
• شکنندگی و قاشقی‌شدن ناخن‌ها
• ریزش مو
• سقط جنین و زایمان زودرس

عوارض کمبود آهن در دوران بارداری

فقر آهن در دوران بارداری عوارض خطرناکی برای مادر و جنین به‌دنبال دارد و علاوه‌بر همان عوارض مشابه، ریسک سقط جنین و زایمان زودرس را بالا برده و روی رشد جنین تاثیر می‌گذارد.

عوارض کمبود آهن در بدن مردان

مردان نیز در صورت ابتلا به فقر آهن با عوارضی مثل خستگی، ناتوانی، تنگی‌نفس، تپش قلب، التهاب زبان و سردرد و سرگیجه مواجهند.

عوارض کمبود آهن در کودکان

از عوارض این مشکل در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• خستگی و بی‌حالی مداوم
• سردی دست و پاها
• کندشدن فرایند رشد
• رنگ‌پریدگی صورت
• کاهش اشتها
• تعریق زیاد
• تنفس غیرعادی و سریع
• تندشدن ضربان قلب

عوارض کمبود آهن در نوجوانان

عوارض فقر آهن در نوجوانان تفاوتی با بقیه ندارد:

• تنگی‌نفس
• سرگیجه و سردرد
• ضعف و بی‌حالی
• خستگی شدید
• کاهش اشتها
• رنگ‌پریدگی
• سردی دست و پاها

کمبود آهن و چاقی

ازآنجایی‌که این مشکل با حس ضعف و خستگی همراه است و فرد احساس ناتوانی در انجام فعالیت بدنی دارد، میزان کالری کمتری می‌سوزاند. بنابراین احتمال چاقی در افراد دارای فقر آهن بیشتر می‌شود.

کمبود آهن و افسردگی

کم خونی ناشی از فقر آهن روی کارکرد و توانایی مغز فرد تاثیر می‌گذارد و فرد دچار مشکل حافظه و یادگیری می‌شود. به‌علاوه اینکه عدم وجود آهن کافی در بدن عامل ایجاد یا تشدید احساس افسردگی است.

پیشگیری از کمبود آهن

با اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی حاوی آهن و ویتامین c کافی می‌توان از مشکل فقر آهن پیشگیری کرد. به‌خصوص خانم‌هایی که از خونریزی زیاد در دوران پریود رنج می‌برند برای پیشگیری از این مشکل و ابتلا به کم‌خونی حتما با مشورت پزشک مکمل آهن مصرف کنند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

کم خونی ناشی از فقر آهن در بدن بیماری است که در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی به‌دنبال داشته باشد. بنابراین بهتر است با مشاهده نخستین علائم کم‌خونی حتما به پزشک عمومی مراجعه کنید تا با یک آزمایش خون ساده مشخص شود که کمبود آهن دارید یا خیر.

خانم‌ها به‌خصوص آن‌هایی که در دوران پریود خونریزی شدید دارند، یا آن‌هایی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند بیشتر با این مشکل و عوارض ناشی از آن مثل خستگی زیاد، ضعف، تنگی‌نفس، سردردهای میگرنی، سقط جنین و زایمان زودرس مواجهند.

برای درمان کم‌خونی ناشی از کمبود این ماده غذایی حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. با اصلاح سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری نمود.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

منابع: mayoclinic، nhsinform، healthline، pubmed، health، nhs