آزمایش هپاتیت برای چیست؟ + تفسیر و زمان انجام آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

تشخیص دقیق بیماری‌های کبدی، بدون انجام آزمایش‌های تخصصی ممکن نیست. آزمایش هپاتیت یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای شناسایی عفونت‌های ویروسی کبد است که با یک نمونه خون ساده انجام می‌شود. این تست معمولا برای افرادی تجویز می‌شود که علائمی مانند زردی پوست، خستگی مزمن، درد شکمی یا بی‌اشتهایی دارند. همچنین اگر فردی در معرض تماس با خون یا مایعات بدن افراد دیگر باشد، مانند پرسنل درمانی، بیماران دیالیزی یا کسانی که تزریق‌های غیرایمن داشته‌اند، انجام این آزمایش ضروری است. این آزمایش، نوع ویروس، مرحله بیماری و میزان ایمنی بدن را مشخص می‌کند و می‌تواند تفاوت بین عفونت فعال، سابقه ابتلا یا ایمنی پس از واکسن را نشان دهد. . در این مطلب از دکترتو، با انواع، مراحل و اهمیت آزمایش هپاتیت آشنا می‌شوید.

آزمایش هپاتیت چیست؟

آزمایش هپاتیت یک آزمایش خون است که به دنبال ردپای ویروس‌های مختلف که می‌توانند کبد را آلوده کنند. این تست شامل بررسی آنتی‌بادی‌ها (مانند Anti-HAV، Anti-HCV) یا آنتی‌ژن‌ها (مانند HBsAg برای هپاتیت B) و گاهی اوقات RNA یا DNA ویروسی (مانند PCR برای هپاتیت C یا B) است. پزشک با بررسی نتایج این آزمایش می‌تواند تعیین کند که آیا فرد در حال حاضر به هپاتیت مبتلا است، قبلا مبتلا شده یا واکسینه شده است. این اطلاعات برای شروع درمان، کنترل بیماری و جلوگیری از انتقال آن به دیگران حیاتی است.

آزمایش هپاتیت برای چیست؟

پزشکان جهت تشخیص و غربالگری افرادی که در معرض خطر هپاتیت B و C قرار دارند، آزمایش هپاتیت تجویز می‌کنند. آزمایش هپاتیت به پزشک کمک می‌کند بفهمد آیا ویروس وارد بدن شده، بیماری فعال است یا نه و چه درمانی لازم است. این آزمایش‌ها نوع ویروس را مشخص می‌کنند، شدت التهاب کبد را می‌سنجند و خطر سرایت به دیگران را ارزیابی می‌کنند. بر پایه نتیجه آزمایش می‌توان گفت آیا فرد نیاز به دارو دارد یا با پیگیری دوره‌ای کنترل می‌شود. سنجش تیتر آنتی‌بادی نیز نشان می‌دهد ایمنی پس از واکسن کافی است یا به نوبت یادآور نیاز داریم.

معطلی تو آزمایشــــــگاه تموم شد!

از بین آزمایشگاه‌های معتبر انتخاب کن، با چند کلیک پذیرش بگیر و سر وقت آزمایش بده.

رزرو فوری پذیرش آزمایشگاه

لیست انواع آزمایش خون هپاتیت

پزشک برای تشخیص انواع هپاتیت، آزمایش خون یا انجام پنل هپاتیت را تجویز می‌کند. آزمایش هپاتیت شامل آزمایش‌های آنتی‌بادی و آنتی‌ژن‌ها است. سیستم ایمنی بدن برای از بین‌ بردن عفونت، آنتی‌بادی تولید می‌کند. آنتی ژن‌ها هم پروتئین‌ها یا شاخصی روی ویروس یا غیره هستند که باعث بروز واکنش ایمنی می‌شود. در آزمایش هپاتیت A، آزمایش هپاتیت B و آزمایش هپاتیت C باید نمونه‌گیری خون از فرد بیمار انجام شود. آزمایش هپاتیت A آمادگی خاصی نمی‌خواهد و نیازی به انجام ناشتای آزمایش هم نیست.

پزشک برای تشخیص بیماری هپاتیت، ابتدا سابقه و پرونده پزشکی‌ فرد را بررسی می‌کند تا فاکتورهای خطر احتمالی وجود هپاتیت عفونی یا غیرعفونی مشخص شوند. طی معاینه بالینی، پزشک برای بررسی وجود درد و حساسیت، شکم‌ را به آرامی به پایین فشار می‌دهد تا ببیند کبد بزرگ و متورم شده است یا خیر. اگر رنگ پوست یا چشم‌هایتان زرد شده باشند، پزشک در طول معاینه بالینی این نکته را ثبت می‌کند. بعد از این مرحله اگر فوق تخصص کبد مشکوک به هپاتیت باشد انجام آزمایش‌های زیر را توصیه می‌کند.

نوع هپاتیت	آزمایش
هپاتیت A	آزمایش خون برای پیدا کردن نشانه‌های فعال بودن ویروس A
هپاتیت B	آزمایش خون برای دیدن اینکه بدن به ویروس B آلوده شده است یا نه، یا اینکه ایمن شده
هپاتیت C	ابتدا آزمایش آنتی‌بادی (برای فهمیدن اینکه بدن با ویروس برخورد داشته است یا خیر)، سپس آزمایش دقیق‌تر
هپاتیت D (دلتا)	ابتدا آزمایش هپاتیت B و سپس آزمایش‌های تخصصی‌تر
هپاتیت E	آزمایش خون برای بررسی اینکه بدن در حال مبارزه با ویروس E هست یا خیر (مخصوصا در دوران بارداری)

۱. تست‌ عملکرد کبد

در آزمایش عملکرد کبد، از فرد نمونه خون گرفته می‌شود تا مشخص شود که کبد به‌درستی کار می‌کند یا خیر. پنل کبدی یا آزمایش عملکرد کبد شامل آزمایش بیلی روبین، آلبومین، توتال پروتئین، ALT، AST، آلکالین فسفاتاز است. این آزمایش‌ها به صورت کلی عملکرد کبد را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنند. اگر نتیجه تست کارکرد کبد طبیعی نباشد، یعنی مشکلی در کبد وجود دارد، به‌خصوص اگر نشانه و علامتی در معاینه بالینی بیماری کبد مشاهده نشده باشد. سطح بالای آنزیم‌های کبد نشان می‌دهد که کبد تحت فشار است، آسیب دیده یا به درستی فعالیت نمی‌کند. علاوه بر این آزمایش‌ها ممکن است پزشک آزمایش‌های GGT، LDH، PT و AFP را برای بررسی بیشتر عمکلرد کبد درخواست دهد.

اگر تست‌های عملکرد کبد غیرعادی باشند، احتمالا پزشک انجام تست خون دیگری برای شناسایی منبع مشکل را تجویز می‌کند. این تست‌ها وجود ویروس‌های عامل ایجاد هپاتیت را در خون بررسی می‌کنند. این تست‌ها به نام تست پنل هپاتیت حاد یا پنل هپاتیت هم شناخته می‌شود. پنل هپاتیت مجموعه‌ای از آزمایش‌ها هستند که مقدار آنتی‌ژن و آنتی‌بادی مربوط به هر یک از انواع هپاتیت A, B و C را بررسی می‌کنند. آنتی‌ژن و آنتی‌بادی می‌توانند قبل از بروز علائم هپاتیت در خون اندازه‌گیری شوند.

۲. آزمایش هپاتیت A

بخشی از پانل حاد هپاتیت ویروسی است که وجود هپاتیت آ را بررسی می‌کند. این تست به دنبال آنتی‌بادی IgM ضد HAV است. این آنتی‌بادی هنگام بروز علائم قابل تشخیص است و حدود ۳ تا ۶ ماه قابل تشخیص باقی بماند. در مراکز تخصصی ممکن است HAV RNA هم بررسی شود اما همیشه لازم نیست. تفسیر نتیجه باید کنار علائم و معاینه انجام شود تا تصمیم درست گرفته شود.

۳. آزمایش هپاتیت B

آزمایش هپاتیت ب در پنل هپاتیت ویروسی حاد شامل آزمایش‌هایی است که آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B و آنتی‌بادی‌های هسته IgM هپاتیت B را شناسایی می‌کند. آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B در عرض ۱ تا ۱۰ هفته پس از قرار گرفتن در معرض علائم و قبل از بروز علائم قابل تشخیص هستند. در بیمارانی که از عفونت حاد بهبود می‌یابند، ۴ تا ۶ ماه قابل تشخیص هستند. پس از ناپدید شدن آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B، آنتی‌بادی‌های IgM هپاتیت B تا دو سال پس از عفونت حاد و در هنگام بروز هپاتیت مزمن B قابل تشخیص هستند.

آزمایش PCR هپاتیت B

در هپاتیت B چند نشانگر کنار هم معنا پیدا می‌کنند. HBsAg وجود عفونت فعال را نشان می‌دهد و Anti HBs بیانگر ایمنی پس از واکسن یا بهبود است. Anti HBc IgM نشانه عفونت حاد و Anti HBc total نشانه تماس قبلی با ویروس است. HBeAg و HBV DNA به ما می‌گویند ویروس چقدر در حال تکثیر است و چه زمانی درمان لازم است.

متن انگلیسی:
Blood tests can detect the hepatitis B virus in your body. A simple blood test also can find out if you’re immune to the condition.
ترجمه فارسی:
آزمایش خون می‌تواند ویروس هپاتیت B را در بدن شما تشخیص دهد. یک آزمایش خون ساده نیز می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما در برابر این بیماری مصون هستید یا خیر.

به نقل از سایت mayoclinic

۴. آزمایش هپاتیت C

به‌عنوان بخشی از یک پانل حاد هپاتیت ویروسی، آزمایش هپاتیت C به دنبال بررسی وجود آنتی‌بادی‌های ویروس هپاتیت C در خون است. آنتی‌بادی‌های هپاتیت C اغلب ۴ تا ۱۰ هفته پس از آلوده شدن بیمار به این ویروس قابل تشخیص هستند. در برخی موارد، نتایج مثبت در این آزمایش ممکن است با آزمایش‌هایی به نام آزمایش RNA هپاتیت C انجام شود که میزان مواد ژنتیکی ویروس هپاتیت C را اندازه‌گیری می‌کند.

به‌علاوه اینکه میزان آنتی‌بادی‌ها هم در این آزمایش‌های خون‌ مشخص می‌شود که معمولا در شرایطی مثل هپاتیت‌های خودایمنی شایع هستند. در این موارد آنتی‌بادی‌های اتوایمنیون یا خود ایمنی بررسی می‌شود. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از: ANA, ASMA, anti-LKM-1.

آزمایش PCR هپاتیت C

آزمایش HCV RNA حضور ویروس را اثبات و مقدار آن را تعیین می‌کند. این آزمایش برای شروع درمان و ارزیابی پاسخ به داروهای دارای عملکرد مستقیم به کار می‌رود. کاهش یا منفی شدن RNA در طول درمان خبر خوبی از اثربخشی داروها می‌دهد. اگر RNA مثبت بماند نیاز به بازنگری رژیم درمانی وجود دارد.

۵. آزمایش هپاتیت D

آزمایش هپاتیت D برای شناسایی ویروس HDV انجام می‌شود که فقط در افرادی که قبلا به هپاتیت B مبتلا شده‌اند می‌تواند فعال شود. این آزمایش معمولا در افرادی تجویز می‌شود که آزمایش هپاتیت B آن‌ها مثبت بوده و علائم شدیدتر یا غیرمعمولی از آسیب کبدی دارند. تست‌های آنتی‌بادی ضد HDV (Anti-HDV) و تست‌های RNA HDV از روش‌های رایج برای تشخیص این ویروس هستند. تشخیص به‌موقع هپاتیت D می‌تواند به کنترل بهتر بیماری کمک کند و از پیشرفت آن به سمت نارسایی کبد یا سیروز جلوگیری کند.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۹۳۹ نظر)

دکتر سید محسن دهقانی

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۶ (۱۴۷۴ نظر)

دکتر مرتضی آقاجان پورپاشا

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۹ (۸۶۳ نظر)

دکتر بهناز دربان

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۲ (۹۸۷ نظر)

دکتر محمد تلک آبادی

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۶ (۸۹۷ نظر)

دکتر فرزین خوروش

تخصص عفونی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۸۱۱ نظر)

دکتر داود ثنایی

تخصص عفونی

نوبت بگیرید

۶. آزمایش هپاتیت E

آزمایش هپاتیت e شامل بررسی آنتی‌بادی IgM و IgG علیه ویروس HEV است. IgM نشان‌دهنده عفونت فعال و اخیر است، در حالی که IgG نشانه‌ای از عفونت قبلی یا ایمنی است. این تست در زنان باردار، افرادی با سیستم ایمنی ضعیف یا کسانی که به کشورهای با شیوع بالای هپاتیت E سفر کرده‌اند، اهمیت دارد. شناسایی سریع این ویروس می‌تواند به پیشگیری از عوارض خطرناک مانند نارسایی کبد کمک کند.

۷. آزمایش آنتی‌بادی هپاتیت

آزمایش تیتر آنتی‌بادی هپاتیت به ما می‌گوید بدن تا چه حد در برابر ویروس ایمن است. نمونه رایج، Anti HBs برای سنجش ایمنی علیه هپاتیت B است که پس از واکسن یا ابتلا افزایش می‌یابد. اگر تیتر پایین باشد پزشک یادآور واکسن را پیشنهاد می‌کند. در افراد با نقص ایمنی تفسیر نتایج باید با دقت بیشتری انجام شود.

تشخیص هپاتیت با سونوگرافی شکمی

سونوگرافی شکمی با استفاده از امواج فراصوت از اندام‌های درون شکم عکس‌برداری می‌کند. به ‌این ترتیب پزشک قادر است تصویر دقیق و نزدیکی از کبد و اندام‌های اطرافش را ببیند. گاهی لوزالعمده هم در تصاویر سونوگرافی دیده می‌شود. آزمایش سونوگرافی می‌تواند در شناسایی علت عملکرد نادرست کبد و علت بیماری هپاتیت مؤثر باشد. در سونوگرافی موارد زیر نشان مشخص می‌شوند:

• مایعات شکمی
• آسیب کبدی یا بزرگ شدن کبد
• تومورهای کبدی
• ناهنجاری کیسه صفرا

تشخیص هپاتیت با بیوپسی کبد

بیوپسی کبد، یک شیوه تهاجمی است که در آن پزشک از بافت کبد نمونه‌برداری می‌کند. نمونه‌برداری کبد با استفاده از سوزن و بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود. معمولا پزشک حین نمونه‌برداری بیوپسی از سونوگرافی برای مشخص کردن مسیر سوزن بیوپسی استفاده می‌کند. با استفاده از بیوپسی، میزان تأثیر عفونت یا التهاب روی کبد بررسی و مشخص می‌شود. همچنین از سایر قسمت‌های کبد که به‌نظر غیرعادی هستند هم می‌توان نمونه‌برداری کرد.

می‌خوای نتیجه آزمایش هپاتیت رو تفسیر کنی؟

همین الان از دکتر گوارش و کبد مشاوره بگیر.

دکتر متخصص گوارش و کبد

تفسیر نتایج آزمایش هپاتیت

نتایج باید به صورت ترکیبی و مرحله‌به‌مرحله تفسیر شود. به‌ویژه در صورتی که مدت کافی از تماس گذشته باشد احتمال عفونت فعلی کم است، اما در تماس‌های اخیر یا علائم مشکوک باید طبق نظر پزشک آزمایش در زمان مناسب تکرار شود. اما جواب آزمایش هپاتیت مثبت یعنی فرد به عفونت هپاتیت A، هپاتیت B یا هپاتیت C مبتلا است. گاهی منفی بودن آزمایش هپاتیت یعنی نشانگر در آزمایش هپاتیت یافت‌نشده ولی در تماس‌های تازه ممکن است هنوز زمان کافی نگذشته باشد. در این شرایط تکرار آزمایش در زمان مناسب مهم است. همیشه باید با توجه به شرایط بالینی تفسیر انجام شود. از این رو باید با تجویز و مشورت پزشک، آزمایش‌های بیشتری برای تشخیص و درمان انجام شود.

۱. تفسیر آزمایش هپاتیت A

آزمایش هپاتیت A معمولا با بررسی آنتی‌بادی IgM انجام می‌شود. اگر نتیجه IgM مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال و جدید است. در این حالت، فرد باید استراحت کند و از تماس با دیگران خودداری کند تا ویروس منتقل نشود. اگر IgG مثبت باشد و IgM منفی، به این معنا است که فرد قبلا به هپاتیت A مبتلا شده و اکنون ایمنی دارد. این وضعیت معمولا نیازی به درمان ندارد اما مشاوره با پزشک برای اطمینان توصیه می‌شود.

۲. تفسیر آزمایش هپاتیت B

آزمایشات اولیه برای تشخیص هپاتیت B آنتی‌بادی و آنتی‌ژن مربوط به HBV را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش شامل چندین نشانگر است:

• HBsAg (آنتی‌ژن سطحی): اگر مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است.
• Anti-HBs (آنتی‌بادی سطحی): اگر مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی ایمنی به ویروس است، چه از طریق واکسیناسیون یا بهبود از عفونت قبلی.
• Anti-HBc (آنتی‌بادی هسته‌ای): اگر مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی تماس قبلی با ویروس است.

ترکیب این نتایج به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت فعلی فرد را تشخیص دهد و تصمیم‌گیری مناسب را انجام دهد.

۳. تفسیر آزمایش هپاتیت C

آزمایش هپاتیت C معمولا با بررسی آنتی‌بادی HCV آغاز می‌شود. اگر این آنتی‌بادی مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی تماس قبلی با ویروس است. برای تأیید عفونت فعال، آزمایش RNA ویروس انجام می‌شود. اگر RNA مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است و نیاز به درمان دارد. اگر RNA منفی باشد، ممکن است فرد بهبود یافته باشد یا نتیجه‌ی مثبت آنتی‌بادی ناشی از تماس قبلی بدون عفونت فعلی باشد.

۴. تفسیر آزمایش هپاتیت D

هپاتیت D فقط در افرادی که به هپاتیت B مبتلا هستند، رخ می‌دهد. اگر آزمایش آنتی‌بادی HDV مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی تماس با ویروس D است. برای تأیید عفونت فعال، آزمایش RNA HDV انجام می‌شود. اگر RNA مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است و نیاز به درمان دارد.

۵. تفسیر آزمایش هپاتیت E

هپاتیت E معمولا با بررسی آنتی‌بادی IgM تشخیص داده می‌شود. اگر IgM مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است. در برخی موارد، به‌ویژه در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، آزمایش RNA ویروس برای تأیید عفونت انجام می‌شود.

۶. تفسیر تیتر آنتی‌بادی هپاتیت

تیتر بالای Anti HBs معمولا به معنای ایمنی کافی در برابر هپاتیت B است. اگر تیتر پایین باشد پزشک تزریق مجدد واکسن هپاتیت B را توصیه می‌کند تا محافظت بهتر شود. در افراد با نقص ایمنی پاسخ به واکسن ممکن است ضعیف‌تر باشد و نیاز به برنامه جداگانه وجود دارد. تفسیر باید با آستانه‌های همان آزمایشگاه انجام شود.

۷. معنی Non-reactive در آزمایش هپاتیت

در آزمایش هپاتیت Non reactive یعنی آزمایش واکنشی نشان نداده و نتیجه منفی گزارش شده است. اگر تماس پرخطر اخیر وجود داشته باشد ممکن است هنوز برای تشخیص زود باشد. در این حالت پزشک زمان تکرار آزمایش را تعیین می‌کند تا از پنجره تشخیصی عبور کنیم. رعایت توصیه‌ها از نتایج مطمئن‌تر محافظت می‌کند.

۸. معنی Reactive در آزمایش هپاتیت

Reactive یعنی آزمایش واکنش مثبت داشته و احتمال عفونت یا ایمنی وجود دارد. برای قطعی شدن تشخیص معمولا تست تاییدی مانند PCR یا تکرار در آزمایشگاه مرجع درخواست می‌شود. این کار احتمال خطا را کاهش می‌دهد و از تصمیم‌گیری نادرست پیشگیری می‌کند. نتیجه نهایی باید با وضعیت بیمار هماهنگ شود.

نماد هپاتیت در آزمایش خون

در آزمایش‌های خون، نمادهای مختلفی برای نشان دادن وضعیت هپاتیت استفاده می‌شود. این نمادها به پزشک کمک می‌کنند تا نوع و مرحله‌ی عفونت را تشخیص دهد. برخی از علائم هپاتیت در آزمایش خون عبارت است از:

• HBsAg: آنتی‌ژن سطحی هپاتیت B
• Anti-HBs: آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B
• Anti-HBc: آنتی‌بادی هسته‌ای هپاتیت B
• HCV Ab: آنتی‌بادی هپاتیت C
• HDV Ab: آنتی‌بادی هپاتیت D
• HEV IgM: آنتی‌بادی IgM هپاتیت E

در آزمایش خون هپاتیت معمولا ALT و AST افزایش می‌یابند که نشانه التهاب هستند. بیلی‌روبین می‌تواند بالا برود و زردی ایجاد کند و ALP و GGT در درگیری صفراوی افزایش می‌یابند. آلبومین پایین یا INR بالا می‌تواند از اختلال عملکرد کبد خبر دهد. کنار این تغییرات، نشانگرهای اختصاصی ویروسی تشخیص را کامل می‌کند.

علائم هپاتیت داری؟ برای تشخیص دقیق همین الان نوبت بگیر.

دکتر هپاتیت

شرایط آزمایش هپاتیت

برای انجام آزمایش هپاتیت معمولا نیازی به ناشتا بودن نیست، اما اگر همراه با آن پنل چربی یا قند خون دارید، طبق دستور آزمایشگاه ناشتا باشید. زمان انجام تست مهم است. بعد از تماس پرخطر مدتی طول می‌کشد تا نتایج مثبت شوند، پس ممکن است پزشک زمان تکرار آزمایش را مشخص کند. قبل از نمونه‌گیری پزشک و آزمایشگاه را از بارداری، داروهای مصرفی به‌ویژه رقیق‌کننده‌های خون، تزریق اخیر واکسن هپاتیت و سابقه بیماری‌های خونی مطلع کنید.

شب قبل خواب کافی داشته باشید، آب بنوشید و از ورزش سنگین و مصرف الکل پرهیز کنید تا نمونه‌گیری آسان‌تر و نتیجه دقیق‌تر شود. اگر قرار است PCR انجام شود، نمونه در لوله‌های ویژه جمع‌آوری می‌شود و باید سریعا به آزمایشگاه برسد؛ بنابراین بهتر است در ساعت‌های کاری و مرکز معتبر مراجعه کنید.

بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت کی است؟

بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت B و بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت C به دوره پنجره هر ویروس بستگی دارد. پس از یک تماس پرخطر مدتی طول می‌کشد تا آزمایش‌ها مثبت شوند و اگر خیلی زود test بدهید ممکن است پاسخ منفی کاذب باشد. در هپاتیت B معمولاً HBsAg و Anti HBc IgM از حدود هفته چهارم به بعد قابل شناسایی هستند، بنابراین یک نوبت پایه بلافاصله پس از تماس و تکرار در هفته‌های ۴ تا ۶ و دوباره در هفته ۱۲ منطقی است.

در هپاتیت C معمولاً RNA ویروس بین هفته دوم تا چهارم آشکار می‌شود و آنتی‌بادی‌ها بعد از حدود ۸ تا ۱۲ هفته مثبت می‌شوند، پس می‌توان یک PCR زودهنگام در هفته‌های ۲ تا ۴ انجام داد و سپس آزمایش آنتی‌بادی را در هفته ۱۲ تکرار کرد. پزشک با توجه به زمان تماس، علائم هپاتیت و نتایج اولیه برای شما برنامه دقیق تکرار آزمایش‌ها را تنظیم می‌کند تا تشخیص قطعی با کمترین خطا انجام شود. در صورت مواجه با هر یک از موارد زیر بهتر است سریع‌تر برای انجام آزمایش هپاتیت اقدام کنید:

• اگر در کبد خود احساس ناراحتی می‌کنید
• اگر همسر یا شریک جنسی‌تان مبتلا به هپاتیت است
• جریان طبیعی خون شما از حالت عادی خارج شده است
• بدن‌تان دچار عفونت می‌شود
• احساس خستگی دائمی دارید
• اشتهای‌ شما بی‌دلیل کاهش یافته است
• رنگ پوست‌تان زرد شده است
• احساس خارش شدید دارید

جواب آزمایش هپاتیت چقدر طول میکشد؟

مدت زمان دریافت نتایج آزمایش هپاتیت بسته به نوع آزمایش و امکانات آزمایشگاه متفاوت است. معمولا نتایج آزمایش‌های آنتی‌بادی ظرف ۱ تا ۳ روز آماده می‌شوند. آزمایش‌های PCR برای تشخیص RNA ویروس ممکن است ۳ تا ۵ روز طول بکشد. در برخی موارد خاص، ممکن است نتایج تا یک هفته زمان ببرد.

برای آزمایش هپاتیت باید ناشتا بود؟

برای بیشتر تست‌های آنتی‌ژن و آنتی‌بادی هپاتیت نیاز به ناشتایی وجود ندارد و نمونه‌گیری در هر ساعتی ممکن است. اگر همزمان پروفایل چربی یا قند درخواست شده باشد ممکن است ناشتا بودن لازم شود. بهتر است توصیه دقیق آزمایشگاه را قبل از مراجعه بپرسید. نوشیدن آب معمولاً مانعی ندارد مگر خلاف آن گفته شود.

آزمایش هپاتیت در بارداری

در بارداری غربالگری هپاتیت B برای همه مادران توصیه می‌شود تا از انتقال به نوزاد پیشگیری شود. در زنان با عوامل خطر، بررسی هپاتیت C نیز انجام می‌شود و تفسیر نتایج با دقت بیشتری صورت می‌گیرد. اگر هپاتیت B مثبت باشد تزریق واکسن و ایمونوگلوبولین به نوزاد پس از تولد ضروری است. پیگیری مادر و نوزاد طبق برنامه تعیین‌شده ادامه پیدا می‌کند.

آزمایش هپاتیت چگونه است؟

آزمایش هپاتیت معمولا با نمونه‌گیری خون از ورید انجام می‌شود. این نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا آنتی‌بادی‌ها، آنتی‌ژن‌ها یا RNA ویروس بررسی شود. برای برخی تست‌ها مانند PCR از لوله‌های مخصوص استفاده می‌شود تا دقت نتیجه بالا بماند. پاسخ‌ها به صورت مخفف‌ها و وضعیت مثبت یا منفی یا مقدار ویروس گزارش می‌شوند. همچنین کیت‌های آزمایش خانگی برای هپاتیت C موجود است که نمونه‌گیری با سوزن کوچک از نوک انگشت انجام می‌شود. با این حال، برای دقت بیشتر، توصیه می‌شود آزمایش در مراکز معتبر انجام شود. اگر نیاز باشد پزشک سونوگرافی یا بیوپسی را هم برای تکمیل تشخیص درخواست می‌کند.

کیت تشخیص سریع هپاتیت (کیت خانگی آزمایش هپاتیت)

اگر به هر دلیلی امکان مراجعه به آزمایشگاه برای انجام آزمایش هپاتیت را ندارید، می‌توانید با استفاده از کیت خانگی آزمایش هپاتیت یا کیت تشخیص سریع هپاتیت در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آزمایش هپاتیت را در خانه انجام دهید. کار با کیت‌ تشخیص سریع هپاتیت ساده است و می‌توانید هر چند ماه یک‌بار آن را در خانه انجام دهید. مبنای تست در این کیت‌ها، اتصال آنتی‌بادی و آنتی‌ژن‌ها است.برخی داروها و مکمل‌ها (مثلاً بیوتین با دوز بالا) می‌توانند روی نتیجه برخی کیت‌های آزمایش هپاتیت اثر بگذارند؛ بنابراین قبل از انجام تست خانگی یا آزمایشگاهی، فهرست داروها و مکمل‌های خود را حتماً به پزشک یا مسئول آزمایشگاه اطلاع دهید. کیت آزمایش هپاتیت B و هپاتیت C برای افراد زیر قابل استفاده است:

• افرادی که در سالن‌های آرایش مشغول کار هستند مانند آرایشگرها و ناخن‌کارها
• تتوکارها
• معتادان مواد مخدر که در حال ترک هستند
• افراد بالای ۱۳ سال
• کسانی که روابط جنسی غیر امن دارند
• آن‌هایی که حجامت می‌کنند
• خانم‌هایی که قصد بارداری دارند

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۹۳۹ نظر)

دکتر سید محسن دهقانی

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۶ (۱۴۷۴ نظر)

دکتر مرتضی آقاجان پورپاشا

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۹ (۸۶۳ نظر)

دکتر بهناز دربان

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۲ (۹۸۷ نظر)

دکتر محمد تلک آبادی

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۶ (۸۹۷ نظر)

دکتر فرزین خوروش

تخصص عفونی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۸۱۱ نظر)

دکتر داود ثنایی

تخصص عفونی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری

انواع آزمایش هپاتیت ابزارهای مهمی برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های کبدی هستند. با توجه به تنوع ویروس‌ها و تفاوت در نحوه انتقال و شدت بیماری، انتخاب آزمایش مناسب اهمیت زیادی دارد. هر نوع هپاتیت از A تا E ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و برای شناسایی آن‌ها از آزمایش‌های متفاوتی استفاده می‌شود؛ از بررسی آنتی‌بادی‌ها و آنتی‌ژن‌ها گرفته تا بررسی RNA ویروس با تکنیک PCR. این آزمایش‌ها نه‌تنها مشخص می‌کنند فردی به هپاتیت فعال مبتلا هست یا نه، بلکه نشان می‌دهند آیا قبلا به بیماری مبتلا شده یا واکسینه شده است. همچنین برای تصمیم‌گیری در مورد نیاز به درمان یا پیگیری وضعیت بیماری، این اطلاعات بسیار کلیدی‌اند. اگر این آزمایش را انجام دادید، برای تفسیر نتیجه باید به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!