برای کمک به فردی که تشنج می‌کند چه باید کرد؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

بایدها و نبایدها در مورد تشنج چه چیزهایی هستند؟ چند نوع تشنج وجود دارد؟ در برخورد با فردی که در حال تشنج است چه کارهایی باید انجام دهیم؟

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 5 دقیقه
اگر اولین تشنج شخص باشد، تشنج در بارداری یا دیابت اتفاق بیفتد یا اگر فرد مجروح شده است، برای دریافت کمک با اورژانس تماس بگیرید. اگر تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد یا پس از پایان تشنج فرد به هوش نیاید لازم است که ۱۱۵ را خبر کنید

دانستنی‌های لازم در مورد تشنج

احتمالا تاکنون تجربه تشنج یکی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک را داشتید، یا حتی در مترو یا اتوبوس فردی ناگهان در کنار شما به زمین افتاده و تمام بدنش لرزیده است. اگرچه مشاهده‌ی فردی که در حال تشنج است می‌تواند وحشت آور باشد، اما با دانستن کمک‌های اولیه صحیح و واکنش مناسب در این لحظات می‌توانید به فرد کمک کنید و همچنین برای داشتن دانش کافی و کمک به هم نوع خود احساس سربلندی داشته باشید.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

تشنج چیست؟

سلول‌های عصبی مغز برای برقراری ارتباط با دیگر سلول‌های مغزی، سیگنال‌های الکتریکی را ایجاد و ارسال می‌کنند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند می‌تواند منجر به تشنج شود. 

انواع تشنج

پزشکان تشنج را به دو دسته‌ی کلی: تشنج‌های کانونی (درگیری ناحیه‌ی خاصی از مغز) و تشنج‌های عمومی (درگیر کل مغز) تقسیم می‌کنند. تشنج‌های عمومی خود شامل شش دسته‌ی تشنج ابسنس (Absence)، تشنج تونیک (Tonic)، تشنج کلونیک (Clonic)، تشنج آتونیک (Atonic)، تشنج میوکلونیک (Myoclonic)، تشنج تونیک کلونیک (Tonic Clonic) هستند.

علل تشنج

دلایل مختلفی وجود دارد که باعث تشنج می‌شود. شایع‌ترین علت تشنج صرع است. اما هر فردی که تشنج داشته باشد الزاما صرع ندارد. صرع یک ​​اختلال عصبی نسبتا شایع است که ۶۵ میلیون نفر در سراسر جهان را درگیر می‌کند و باعث تشنج می‌شود. تب شدید،‌عدم تعادل الکترولیت‌ها مانند کاهش سدیم خون، افت شدید قند خون و آسیب به مغز از دیگر علل شایع تشنج هستند.

شایع‌ترین علت تشنج صرع است. اما هر فردی که تشنج داشته باشد الزاما صرع ندارد.

محرک‌هایی مانند چراغ‌های چشمک زن، کافئین، الکل، داروها، پرخوری، گرسنگی، برخی مواد غذایی خاص،‌ خستگی، کمبود خواب و استرس می‌توانند ایجاد تشنج را تحریک کنند.

سریع‌ترین روش درمانی تشنج چیست؟

برای مشاوره، تماس بگیرید

علائم تشنج چیست؟

بعضی علائم قبل از وقوع تشنج رخ می‌دهند. این موارد می‌تواند شامل: احساس ناگهانی ترس یا اضطراب، تهوع، سرگیجه، تغییرات بینایی، حرکات سریع دست و پا که باعث رها کردن اجسام می‌شود، سردرد و مشاهده‌ی نورهای سفید باشد.

علائمی که در زمان تشنج ایجاد می‌شوند شامل: از دست دادن هوشیاری، سردرگمی، اسپاسم عضلانی غیر قابل کنترل، افتادن، طعم عجیب و غریب در دهان، فشار دادن دندان‌ها روی یکدیگر، گاز گرفتن زبان، حرکات ناگهانی و سریع چشم، ایجاد صداهای غیر معمول مانند زوزه کشیدن، از دست دادن کنترل مثانه یا روده و تغییر ناگهانی خلق و خوی است.

اگر کسی تشنج داشته باشد چگونه به وی کمک کنیم؟

توجه: نکات این قسمت برای کمک به افرادی که دچار تشنج نوع تونیک کلونیک هستند که فرد می‌لرزد، بسیار مهم است.

آرامش خود را حفظ کنید

مهم‌ترین کاری که می‌توانید در این لحظات انجام دهید، حفظ خونسردی و آرامش خاطر است. حدود ۸۰ درصد از تشنج‌ها در سه دقیقه به پایان می‌رسند پس باید سریع و موثر عمل کنید. پس از قطع تشنج فرد بهبود می‌یابد و تنفس به حالت عادی برمی‌گردد. 

از سر بیمار محافظت کنید

تا پایان تشنج سر بیمار را محکم نگه دارید تا در هنگام تکان‌ها، سر او به جایی برخورد نکند. سر و گردن و کمر را در یک راستا قرار دهید تا بیمار دچار آسیب نخاعی نشود. چیز نرمی مانند یک بالش یا یک ژاکت تا شده زیر سر او قرار دهید. سعی کنید فرد را به بغل بچرخانید. این کار باعث باز ماندن راه هوایی و پاک شدن جریان بزاق از دهان می‌شود.

اطراف بدن بیمار را ایمن کنید

همه اشیاء سخت یا تیز در نزدیکی بیمار را از او دور کنید. اگر می‌توانید عینک، کراوات یا روسری او را بیرون بیاورید. اگر فرد نشسته است، سعی کنید به آرامی او را روی یک سطح صاف قرار دهید تا سقوط نکند.

محیط اطراف بیمار را خلوت کنید

برای کمک به تشنج، جمعیت اطراف بیمار را متفرق و خالی کنید. اگر در یک مکان عمومی هستید، مسیری را برای عبور کارمندان اورژانس پزشکی ایجاد کنید و به بینندگان بگویید که مسیر را خالی نگه دارند.

با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید

اگر اولین تشنج شخص باشد، تشنج در بارداری یا دیابت اتفاق بیفتد یا اگر فرد مجروح شده است، برای دریافت کمک با اورژانس تماس بگیرید. اگر تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد یا پس از پایان تشنج فرد به هوش نیاید لازم است که ۱۱۵ را خبر کنید.

اطلاعات بیماری خود را روی کاغذی بنویسید و همیشه همراه خود داشته باشید

بهتر است شخص مبتلا به صرع اطلاعات مهم مانند نوع بیماری، شماره تماس اضطراری، داروهای مصرفی و حساسیت دارویی را روی یک دستبند یا گردنبند یا به صورت نوشته‌ی در جیب خود داشته باشد. در مواقع اضطراری این اطلاعات به اطرافیان و پزشکان کمک می‌کند تا ارزیابی بهتری در مورد بیماری او داشته باشند.

بهتر است شخص مبتلا به صرع اطلاعات مهم مانند نوع بیماری، شماره تماس اضطراری، داروهای مصرفی و حساسیت دارویی را روی یک دستبند یا گردنبند یا به صورت نوشته‌ی در جیب خود داشته باشد.

کارهایی که نباید در هنگام تشنج انجام داد

از مصرف هرگونه نوشیدنی و غذا پرهیز کنید

حتی یک جرعه آب نیز می‌تواند باعث خفگی شود.

تلاش نکنید چیزی را در دهان شخص قرار دهید

درست است که افرادی که دچار تشنج می‌شوند ممکن است زبان خود را گاز بگیرند، اما تلاش برای قرار دادن چیزی در دهان فرد، برای حفاظت از زبان او، می‌تواند باعث آسیب به فک و دندان‌های او شود. سعی نکنید فرد را نگه دارید یا حرکات او را متوقف کنید.

احیا قلبی ریوی (CPR) را آغاز نکنید

ماساژ قلبی ریوی یا تنفس مصنوعی را امتحان نکنید. مگر در صورتی که پس از قطع تشنج فرد نفس نکشد.

با علائم تشنج آشنایی دارید؟

همین حالا مشاوره بگیرید

پس از پایان تشنج چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

همراهی با بیمار

پس از پایان تشنج فرد ممکن است بیدار شود و دریابد که کنترل ادرار خود را از دست داده یا استفراغ کرده است. این وضعیت برای فرد می‌تواند ناراحت کننده و شرم آور باشد. همچنین ممکن است فرد دچار سردرگمی شود و برای فرار تقلا کند. گاهی نیز او بسیار خسته شده و می‌خواهد بخوابد. خود و سایر افراد را آرام نگه دارید و تا زمانی که می‌توانید در کنار فرد بمانید و اطمینان حاصل کنید که وضعیت او ثابت شده است.

توضیح شرایط به بیمار

بعد از پایان یافتن لرزش‌ها، به شخص کمک کنید که در مکانی امن بنشیند. هنگامی که فرد هوشیار شد و قادر به برقراری ارتباط است، به او بگویید که چه اتفاقی افتاده است.

کسب اطلاعات بیمار

بررسی کنید که آیا فرد دستبند پزشکی یا اطلاعات اضطراری دیگری را در اختیار دارد. پیشنهاد می‌شود که بیمار با شخص دیگری تماس بگیرد تا مطمئن شوید او به سلامت به خانه می‌رود.

تشخیص علت تشنج

برای پیدا کردن علت دقیق تشنج لازم است آزمایش‌هایی انجام شود تا بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد کننده‌ی تشنج تشخیص داده شوند. این آزمایشات عبارتند از: بررسی عملکرد کبد و کلیه،‌ آزمایش خون، بررسی  سطح قند خون، پونکسیون کمری یا ال پی، الکتروانسفالوگرام یا نوار مغز (EEG)، سی تی اسکن (CT scan)، ام آر آی (MRI)، پت اسکن (PET scan).

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

درمان تشنج

داروهای ضد صرع (ضد تشنج)، تحریک کننده‌‌ی عصب واگوس، رژیم کتوژنیک (رژیم پر چرب و کم کربوهیدرات) و جراحی مغز از روش‌هایی هستند که در درمان تشنج به کار برده می‌شوند.

تشنج و رانندگی

هر گونه تشنج عموما می‌تواند خطرناک باشد زیرا فرد از محیط اطراف خود بی اطلاع است و می‌تواند در هنگام رانندگی باعث ایجاد سانحه و آسیب به دیگران شود. بنابراین توصیه می‌شود افراد دارای صرع تا حد امکان رانندگی نکنند.

تشنج و بارداری

زنان دارای سابقه‌ی تشنج قبلی قادر به بارداری سالم هستند. ممکن است نقایص هنگام تولد مربوط به برخی از داروهای خاص رخ دهد. به طور مثال، اسید والپروئیک با نقایص شناختی و نقص لوله‌ی عصبی مانند اسپینا بیفیدا همراه است. به همین دلیل اسید والپروئیک در بارداری منع مصرف دارد. توجه داشته باشید که برخی از داروهای ضد تشنج می‌توانند تاثیر داروهای پیشگیری از بارداری را تغییر دهند.

[adrotate group=”3″]
امتیاز شما به مقاله:
(4از5)
دسته بندی:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره کمک به تشنج

  1. ناشناس گفت:

    علت گریه فرد ۸ساله بعد از وقوع تشنج چیست

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      هم درد و هم اضطراب شدید می تواند باعثش شود
      در صورت مشاهده چنین علامتی
      فورا به پزشک مراجعه کنید

      متخصص روانپزشک

  2. ناشناس گفت:

    اگر یک کودک ۸ ساله تشنج کند و وقتی به
    حال خود برگردد ومدام گریه کند ، علت گرییه او چیست ؟ آیا ترسیده است ؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      هم درد و هم اضطراب شدید می تواند باعثش شود
      در صورت مشاهده چنین علامتی
      فورا به پزشک مراجعه کنید

      متخصص روانپزشک

  3. ناشناس گفت:

    سلام من تا حالا سابقه تشنج نداشتم اصلا
    ولی رفتم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      تشنج براییک بار هم می تواند خطرناک باشد
      و احتمال تکرار وجود دارد
      حتمن به پزشک مراجعه کنید

      متخصص روانپزشک

  4. ناشناس گفت:

    سلام. ببخشین پسرم نزدیک ۷سالشه یه نزدیکای یک ماه شایدم بیشترغش کرددیگه عشش تکرارنشدخداروشکرولی بردم پیش مغزواعصاب شربت نوبل براش تجویزکردمنم داروبهش ندادم به خاطرعوارضش ازشماعزیزان راهنمایی میخوام خیلی توفکرشم دکتر هم گفت که صرع نیست بیماریش

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      برای جلگیری از علایم مجدد
      دارو ها را طبق دستور مصرف کنید
      و
      هرر سه ماه زیر نظر پزشک تان باشید

  5. سهیل گفت:

    سلام خسته نباشید من برای بار اول تشنج کردم داشتم از بارفیکس تاب می خوردم که از پشت می خورم زمین بعد نمی تونم نفس بکش و همه ای نفس با داد بیرون می شد و نمی تونستم نفس بکشم تو ، بعد بیهوش می شم و تشنج و بعد یک دقیقه به هوش میام
    می خواستم بدونم از ضربه می شم تشنج کرد و طبیعی هست

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      این علایم بسیار خطرناک است
      هم نیاز به عکس و هم نیاز به نوار مغز دارید
      خیلی جدی بگیرید

      متخصص مغزواعصاب

  6. فاطمه گفت:

    سلام مادر من واقعاً نمیدونم تشنج می‌کنه یا نه اول احساس ترس بهش دست میده و فقط به یک نقطه خیره میشه و بدنش میلرزه و بعد یه چیزی از دلش بالا میاد اما جلوی بالا آوردنو مادرم خودش میگیره بعد احساس خواب آلودگی می‌کنه بعضی وقت ها بیهوش میشه بعضی وقت ها نه زمانی که بیهوش میشه صدای عجیبی ایجاد می‌کنه و دهنش کج میشه و سیاهی چشمش میره ممنون میشم بهم کمک کنید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      علائم خطرناکی دارد
      و در صورت عدم درمان ممکن است خطرناک تر هم شود
      نیاز به نوار مغز دارید
      در اسرع وقت به متخصص مراجعه کنید

      https://doctoreto.com/doctors/speciality/neurologist

  7. سینا محمدی گفت:

    سلام وقت شما بخیر من داداشم شب خوابیده بودیم رفت بیرون داخل حیات که آب خورد دوباره آمد داخل خونه افتاد از دهنش کف میامد بیرون صدای هم از دهنش میامد بیرون منم زنگ زدم آورژانس بردیمش دکتر. اما دکتر ازش آزمایش خون اینا گرفت از سرش عکس گرفت نوار قلب گرفت گفت هیچ مشکلی نداره از اون شب تا حالا در ۲۴ساعت حداقل ۵یا ۶بار تشنج میکنه چند روزی هم میشه که تشنج میکنه از دهنش یا از بینیش خون میاد لطفان راهنمایی کنید باید چکار کنم کدوم دکتر ببرم لطفان ممنون میشم راهنمایی کنید. دکتر مغز اعصاب هم بردم گفت به سرش فشار نیارید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      هر سه ماه نیاز به نوار مغز و اسکن دارند
      باید حتمن دارو مصرف کنند
      فشار خون هم مدام چک شود

  8. فریبا گفت:

    همسرم از سنین نوجوانی علایم صرع میوکلونیک رو نشون داده الان که ۳۲ سالشه از اون موقع یا والپرات سدیم و کلونازپام خورده بعد کبدش داشت نابود میشد دکتر ولبان داد الانم که مهاجرت کردیم کپرا و کلونازپام میخوره. امشب یعد از ۴ سال دوباره حمله تشنج داشت. دستش بقدری اسپاسم دردناک داشت ک نمیشد دست زد یا تکون داد. میخواستم بدونم چون ما ایران نیستیم اینجام دسترسی به دکتر سخته توصیه میکنین چیکار کنیم؟ رژیم غذایی یا چیزی هست؟ عوارض بعد از حمله چی میتونه باشه؟

    1. همیار دکترِتو گفت:

      دوست عزیز
      اگر حملات شدید باشد ممکنه آسیب مغزی ایجاد کند که گویا در بیمار شما آسیب شدید نیست. ناراحتی و عوامل روحی تشنج را تشدید می کند بهتره از موارد تشنج زا دوری شود.

  9. علیرضا جهانشاهی گفت:

    دختر من معلول جسمی وذهنیست دکترش اقای اشرفی هستند الان پنج سال بود تشنج نمیکرد شیش سی سی صبح شیش سی سی شب سدیم والپارات میخوره امروز یکدفعه تشنج کرد دکترش هم نیست چه باید کرد دخترم سی ویکسالشه ولی ریز نقشه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      نیاز به همین دارو دارید
      یا به بیمارستان مراجعه کنید
      بعلت پیچیدگی شرایط دارویی تجویز نمی گردد

  10. محمد گفت:

    سلام امشب جایی بودیم یک خانوم از فامیل تشنج کرد میخواستن قاشق توی دهنش بزارن من نزاشتم و همین کارایی که نوشته بود رو انجام دادم زود خوب شد چون مادربزرگم اینجوری میشد آشنایی داشتم .قبل از اینکه من بیام سرش رو بالا گرفته بودن نمیتونست نفس بکشه تا خوابوندمش به بغل راه تنفس باز شد پاهاش رو هم بالا نگه داشته بودن که مثلا خون به مغزش برشه
    سر رو که فکر نکنم باید بالا بگیری چون ممکنه راه تنفس بسته بشه .آیا بالا بردن پاهای کسی که تشنج کرده درست است یا بالا بردن سر .

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بستگی به حدت تشنج دارد
      بهتر است سر را بالا و سپس پس از مدتی پاها بالا گرفته سود