برای کمک به فردی که تشنج می‌کند چه باید کرد؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

بایدها و نبایدها در مورد تشنج چه چیزهایی هستند؟ چند نوع تشنج وجود دارد؟ در برخورد با فردی که در حال تشنج است چه کارهایی باید انجام دهیم؟

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 5 دقیقه
اگر اولین تشنج شخص باشد، تشنج در بارداری یا دیابت اتفاق بیفتد یا اگر فرد مجروح شده است، برای دریافت کمک با اورژانس تماس بگیرید. اگر تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد یا پس از پایان تشنج فرد به هوش نیاید لازم است که ۱۱۵ را خبر کنید

دانستنی‌های لازم در مورد تشنج

احتمالا تاکنون تجربه تشنج یکی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک را داشتید، یا حتی در مترو یا اتوبوس فردی ناگهان در کنار شما به زمین افتاده و تمام بدنش لرزیده است. اگرچه مشاهده‌ی فردی که در حال تشنج است می‌تواند وحشت آور باشد، اما با دانستن کمک‌های اولیه صحیح و واکنش مناسب در این لحظات می‌توانید به فرد کمک کنید و همچنین برای داشتن دانش کافی و کمک به هم نوع خود احساس سربلندی داشته باشید.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

تشنج چیست؟

سلول‌های عصبی مغز برای برقراری ارتباط با دیگر سلول‌های مغزی، سیگنال‌های الکتریکی را ایجاد و ارسال می‌کنند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند می‌تواند منجر به تشنج شود. 

انواع تشنج

پزشکان تشنج را به دو دسته‌ی کلی: تشنج‌های کانونی (درگیری ناحیه‌ی خاصی از مغز) و تشنج‌های عمومی (درگیر کل مغز) تقسیم می‌کنند. تشنج‌های عمومی خود شامل شش دسته‌ی تشنج ابسنس (Absence)، تشنج تونیک (Tonic)، تشنج کلونیک (Clonic)، تشنج آتونیک (Atonic)، تشنج میوکلونیک (Myoclonic)، تشنج تونیک کلونیک (Tonic Clonic) هستند.

علل تشنج

دلایل مختلفی وجود دارد که باعث تشنج می‌شود. شایع‌ترین علت تشنج صرع است. اما هر فردی که تشنج داشته باشد الزاما صرع ندارد. صرع یک ​​اختلال عصبی نسبتا شایع است که ۶۵ میلیون نفر در سراسر جهان را درگیر می‌کند و باعث تشنج می‌شود. تب شدید،‌عدم تعادل الکترولیت‌ها مانند کاهش سدیم خون، افت شدید قند خون و آسیب به مغز از دیگر علل شایع تشنج هستند.

شایع‌ترین علت تشنج صرع است. اما هر فردی که تشنج داشته باشد الزاما صرع ندارد.

محرک‌هایی مانند چراغ‌های چشمک زن، کافئین، الکل، داروها، پرخوری، گرسنگی، برخی مواد غذایی خاص،‌ خستگی، کمبود خواب و استرس می‌توانند ایجاد تشنج را تحریک کنند.

سریع‌ترین روش درمانی تشنج چیست؟

برای مشاوره، تماس بگیرید

علائم تشنج چیست؟

بعضی علائم قبل از وقوع تشنج رخ می‌دهند. این موارد می‌تواند شامل: احساس ناگهانی ترس یا اضطراب، تهوع، سرگیجه، تغییرات بینایی، حرکات سریع دست و پا که باعث رها کردن اجسام می‌شود، سردرد و مشاهده‌ی نورهای سفید باشد.

علائمی که در زمان تشنج ایجاد می‌شوند شامل: از دست دادن هوشیاری، سردرگمی، اسپاسم عضلانی غیر قابل کنترل، افتادن، طعم عجیب و غریب در دهان، فشار دادن دندان‌ها روی یکدیگر، گاز گرفتن زبان، حرکات ناگهانی و سریع چشم، ایجاد صداهای غیر معمول مانند زوزه کشیدن، از دست دادن کنترل مثانه یا روده و تغییر ناگهانی خلق و خوی است.

اگر کسی تشنج داشته باشد چگونه به وی کمک کنیم؟

توجه: نکات این قسمت برای کمک به افرادی که دچار تشنج نوع تونیک کلونیک هستند که فرد می‌لرزد، بسیار مهم است.

آرامش خود را حفظ کنید

مهم‌ترین کاری که می‌توانید در این لحظات انجام دهید، حفظ خونسردی و آرامش خاطر است. حدود ۸۰ درصد از تشنج‌ها در سه دقیقه به پایان می‌رسند پس باید سریع و موثر عمل کنید. پس از قطع تشنج فرد بهبود می‌یابد و تنفس به حالت عادی برمی‌گردد. 

از سر بیمار محافظت کنید

تا پایان تشنج سر بیمار را محکم نگه دارید تا در هنگام تکان‌ها، سر او به جایی برخورد نکند. سر و گردن و کمر را در یک راستا قرار دهید تا بیمار دچار آسیب نخاعی نشود. چیز نرمی مانند یک بالش یا یک ژاکت تا شده زیر سر او قرار دهید. سعی کنید فرد را به بغل بچرخانید. این کار باعث باز ماندن راه هوایی و پاک شدن جریان بزاق از دهان می‌شود.

اطراف بدن بیمار را ایمن کنید

همه اشیاء سخت یا تیز در نزدیکی بیمار را از او دور کنید. اگر می‌توانید عینک، کراوات یا روسری او را بیرون بیاورید. اگر فرد نشسته است، سعی کنید به آرامی او را روی یک سطح صاف قرار دهید تا سقوط نکند.

محیط اطراف بیمار را خلوت کنید

برای کمک به تشنج، جمعیت اطراف بیمار را متفرق و خالی کنید. اگر در یک مکان عمومی هستید، مسیری را برای عبور کارمندان اورژانس پزشکی ایجاد کنید و به بینندگان بگویید که مسیر را خالی نگه دارند.

با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید

اگر اولین تشنج شخص باشد، تشنج در بارداری یا دیابت اتفاق بیفتد یا اگر فرد مجروح شده است، برای دریافت کمک با اورژانس تماس بگیرید. اگر تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد یا پس از پایان تشنج فرد به هوش نیاید لازم است که ۱۱۵ را خبر کنید.

اطلاعات بیماری خود را روی کاغذی بنویسید و همیشه همراه خود داشته باشید

بهتر است شخص مبتلا به صرع اطلاعات مهم مانند نوع بیماری، شماره تماس اضطراری، داروهای مصرفی و حساسیت دارویی را روی یک دستبند یا گردنبند یا به صورت نوشته‌ی در جیب خود داشته باشد. در مواقع اضطراری این اطلاعات به اطرافیان و پزشکان کمک می‌کند تا ارزیابی بهتری در مورد بیماری او داشته باشند.

بهتر است شخص مبتلا به صرع اطلاعات مهم مانند نوع بیماری، شماره تماس اضطراری، داروهای مصرفی و حساسیت دارویی را روی یک دستبند یا گردنبند یا به صورت نوشته‌ی در جیب خود داشته باشد.

کارهایی که نباید در هنگام تشنج انجام داد

از مصرف هرگونه نوشیدنی و غذا پرهیز کنید

حتی یک جرعه آب نیز می‌تواند باعث خفگی شود.

تلاش نکنید چیزی را در دهان شخص قرار دهید

درست است که افرادی که دچار تشنج می‌شوند ممکن است زبان خود را گاز بگیرند، اما تلاش برای قرار دادن چیزی در دهان فرد، برای حفاظت از زبان او، می‌تواند باعث آسیب به فک و دندان‌های او شود. سعی نکنید فرد را نگه دارید یا حرکات او را متوقف کنید.

احیا قلبی ریوی (CPR) را آغاز نکنید

ماساژ قلبی ریوی یا تنفس مصنوعی را امتحان نکنید. مگر در صورتی که پس از قطع تشنج فرد نفس نکشد.

با علائم تشنج آشنایی دارید؟

همین حالا مشاوره بگیرید

پس از پایان تشنج چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

همراهی با بیمار

پس از پایان تشنج فرد ممکن است بیدار شود و دریابد که کنترل ادرار خود را از دست داده یا استفراغ کرده است. این وضعیت برای فرد می‌تواند ناراحت کننده و شرم آور باشد. همچنین ممکن است فرد دچار سردرگمی شود و برای فرار تقلا کند. گاهی نیز او بسیار خسته شده و می‌خواهد بخوابد. خود و سایر افراد را آرام نگه دارید و تا زمانی که می‌توانید در کنار فرد بمانید و اطمینان حاصل کنید که وضعیت او ثابت شده است.

توضیح شرایط به بیمار

بعد از پایان یافتن لرزش‌ها، به شخص کمک کنید که در مکانی امن بنشیند. هنگامی که فرد هوشیار شد و قادر به برقراری ارتباط است، به او بگویید که چه اتفاقی افتاده است.

کسب اطلاعات بیمار

بررسی کنید که آیا فرد دستبند پزشکی یا اطلاعات اضطراری دیگری را در اختیار دارد. پیشنهاد می‌شود که بیمار با شخص دیگری تماس بگیرد تا مطمئن شوید او به سلامت به خانه می‌رود.

تشخیص علت تشنج

برای پیدا کردن علت دقیق تشنج لازم است آزمایش‌هایی انجام شود تا بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد کننده‌ی تشنج تشخیص داده شوند. این آزمایشات عبارتند از: بررسی عملکرد کبد و کلیه،‌ آزمایش خون، بررسی  سطح قند خون، پونکسیون کمری یا ال پی، الکتروانسفالوگرام یا نوار مغز (EEG)، سی تی اسکن (CT scan)، ام آر آی (MRI)، پت اسکن (PET scan).

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

درمان تشنج

داروهای ضد صرع (ضد تشنج)، تحریک کننده‌‌ی عصب واگوس، رژیم کتوژنیک (رژیم پر چرب و کم کربوهیدرات) و جراحی مغز از روش‌هایی هستند که در درمان تشنج به کار برده می‌شوند.

تشنج و رانندگی

هر گونه تشنج عموما می‌تواند خطرناک باشد زیرا فرد از محیط اطراف خود بی اطلاع است و می‌تواند در هنگام رانندگی باعث ایجاد سانحه و آسیب به دیگران شود. بنابراین توصیه می‌شود افراد دارای صرع تا حد امکان رانندگی نکنند.

تشنج و بارداری

زنان دارای سابقه‌ی تشنج قبلی قادر به بارداری سالم هستند. ممکن است نقایص هنگام تولد مربوط به برخی از داروهای خاص رخ دهد. به طور مثال، اسید والپروئیک با نقایص شناختی و نقص لوله‌ی عصبی مانند اسپینا بیفیدا همراه است. به همین دلیل اسید والپروئیک در بارداری منع مصرف دارد. توجه داشته باشید که برخی از داروهای ضد تشنج می‌توانند تاثیر داروهای پیشگیری از بارداری را تغییر دهند.

[adrotate group=”3″]
امتیاز شما به مقاله:
(3.8از5)
دسته بندی:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره کمک به تشنج

  1. پژمان گفت:

    سلام خسته نباشید فردی که تشنج میکنه بعدش میتونه چیزی بخوره؟و اینکه دلیل تب کردن بعد تشنج چیه؟

  2. ساجده عباسپور گفت:

    سلام پدرم مدتی است تشنج میکنه آیا میتوانم پشت شانه های پدرم را بمالم آیا فایده ای دارد یا خیر؟

  3. ساجده عباسپور گفت:

    سلام ببخشید پدرم مدتی است که تشنج می‌کنه آیا امکان دارد که پشت شانه های پدرم را ماساژ بدم خوب میشه یا نه

  4. م گفت:

    اگه کسی از قرص الپرازولام مصرف کرده باشه و حزیون بگه خطرناکه آخه در عوارض جانبی گفته شاید تشنج هم بکنه این مطلب درسته و آیا خطرناکه؟

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      هذیون ایشون میتونه به علت خواب آلودگی ایجاد شده در اثر مصرف قرص باشه. مصرف قرص آلپرازولام در افرادی که سابقه تشنج نداشته اند نمیتونه باعث تشنج بشه.

      1. خ گفت:

        سلام من الان دچار یه لرزش خیلی شدید شدم تمام کنترل م رو از دست دادم قبلش یکمی ناراحت بودم قبل از اینکه دچار لرزش بشم یه اضطراب شدید داشتم و بعد از پنج دقیقه خیلی لرزش شدید احساس کردم فکر کردم روحم داره جدا میشه کنترل مو از دست دادم و دیدم تاریک شد این لرزش شدید سی ثانیه طول کشید دلیلش چیه؟؟

        1. همیار دکترِتو گفت:

          سلام دوست عزیز
          بنظر می رسه این لرزش به علت انقباضات عضلات شما در حمله استرسی و اضطراب بوده است. اگه این حملات تکرار شد نیازه متخصص نورولوژی شما رابررسی کند. از این لینک میتونید نوبت مشاوره تلفنی یا حضوری بگیرید.
          دکتر نورولوژی

      2. فهیمه گفت:

        بله میشه منم چندتا قرص الپرو باهم خوردم بعد چند روز تشنج کردم

        1. همیار دکترِتو گفت:

          دوست عزیز
          داروهای ارامبخش با تجویز متخصص روانپزشکی و با دوز مشخص شده باید استفاده شود. مصرف خودسرانه و بیش از حد موجب عوارض در شما می شود.

  5. آیدا چوپانی گفت:

    سلام خواهرم در طئ ۶ ماه ۳ بار تشنج کرده است
    آیا صبحانه نخوردن و کم خوابی هم موجب تشنج میشود؟

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      در تشنج یک سری فعالیت های الکتریکی انفجاری در مغز به وقوع می پیوندند. انواع مختلفی از تشنج ها وجود دارند‌ و علایم هر یک به محل وقوع آنها در مغز بستگی دارد. این طوفان های الکتریکی مغزی ممکن است در اثر بیماری ، واکنش به داروهای خاص و یا دیگر بیماری ها بوجود بیایند. گاهی مواقع نیز علت تشنج ناشناخته است. صبحانه نخوردن و افت قند خون میتونه به تشدید تشنج کمک کنه ولی تنها عامل ایجاد اون نیست. بهتره متخصص نورولوژی ایشون رو ویزیت و بررسی کنند.
      دکتر نورولوژی

  6. مازنین گفت:

    سلام من دوستم از بچگی تشنج میکنه و قرص مصرف میکنه اما هیچ نتیجه ای نداشته باید چکار کنم؟!

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      باید داروهای موثرتری برای ایشون استفاده بشه و این مستلزم بررسی توسط متخصص نورولوژی هست. از این لینک میتونید با بهترین متخصصان نورولوژی در ارتباط باشید.
      دکتر نورولوژی

  7. ایلیا گفت:

    اقا داداشه من بدنش سرده و سرش خیلی داغ حال بازی کردن نداره یک بار تشنج کرده این علائمی که داره یعنی داره برای بار دوم تشنج میکنه؟:(

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      اگه یکبار تشنج داشته باید تحت نظر متخصص نورولوژی ام آر ای انجام شود و اگه شواهد تشنج مشخص شده باید تحت نظردرمان دارویی باشه. از این لینک میتونید با متخصصان نورولوژی مشاوره کنید.
      متخصص نورولوژی

      1. مائده گفت:

        سلام من مادرم ۳۸ سالشه بعد ۱۲ سال دوباره تشنج کرده تا حالا تو خواب تشنج نکرده بنظرتون احتمال اینو داره که تو خوابم تشنج کنه

  8. سارا گفت:

    سلام همسرم مبتلا به دیابت نوع اول هستند و شب تشنج کردن ایا بعد از تشنج کار خاصی دارد یا مراقبت خاصی لازمه؟

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      بعد از تشنج نیازه متخصص نورولوژی با انجام ام ار ای بررسی لازم را از نظر سلامت سلولهای مغزی انجام شود.
      دکتر نورولوژی

  9. آیدا گفت:

    سلام من شوهرم یدفه تو رستوران تشنج کرد من نمیدونستم،چکار کنم،فقط جیغ میزدم اولین بارش بود،دیگ بدنش میلرزید تا یه ربع بیهوش بود،بعد اورژانس اومد،فشار و همه چی مرتبط بود فقط یادش نمیومد چرا اینجوری شده،البته ۳سالی هست ترامادول مصرف میکنه ،من چکار کنم ایا هنوزم اینجوری میشه؟

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      تشنج یک عارضه عصبی رایج از ترامادول هست که ممکنه حتی در دوزهای درمانی نیز اتفاق بیفتد. این تشنج ممکنه همچنان در موقعیت های مختلف ادامه پیدا کنه. تشنج های طولانی مدت و تکرار شونده ممکنه موجب آسیب مغزی بشه بنابراین توصیه میکنم جهت گرفتن نوبت و ویزیت توسط متخصصان نورولوژی از این لینک استفاده کنی.
      متخصص نورولوژی

      1. خ گفت:

        سلام من الان دچار یه لرزش خیلی شدید شدم تمام کنترل م رو از دست دادم قبلش یکمی ناراحت بودم قبل از اینکه دچار لرزش بشم یه اضطراب شدید داشتم و بعد از پنج دقیقه خیلی لرزش شدید احساس کردم فکر کردم روحم داره جدا میشه کنترل مو از دست دادم و دیدم تاریک شد این لرزش شدید سی ثانیه طول کشید دلیلش چیه؟؟

        1. همیار دکترِتو گفت:

          سلام دوست عزیزانقباض عضلات در استرس و اضطرا
          بنظر میرسه دلیل این لرزش در بدن شما به علت

      2. مبینا اسکندری گفت:

        سلام خانم دکتر وقتتون بخیر من مادرم متولد سال ۱۳۶۳ هست و چند روز پیش تشنج کرده و هنوز هم سرگیجه داره و سردرد و نوک انگشتاش سره پدرش تازه فوت کرده و وضعیت روحی نامناسبی هم داره چجوری باید ازش مراقبت کنیم که حالشون بهتر بشه ؟ دکتر گفتن باز هم احتمالش وجود داره

        1. همیار دکترِتو گفت:

          سلام دوست عزیز
          سعی کنید از تنش های روحی و محیط استرس به دور باشند. با متخصصان روانشناسی مشورت کنید. از سوی دیگر نیازه تحت نظر متخصص نورولوژی تحت درمان دارویی برای جلوگیری از تشننج باشند. از این لینک می تونید نوبت از بهترین متخصصان در شهر محل سکونت خود گرفته و مادر را برای بررسی نزد پزشک ببرید.
          متخصص نورولوژی

  10. فاطمه محمدنژاد گفت:

    سلام ممنونم از مطلب خوبتون…من مادرم به تازگی متوجه شده که توی سرش تومور منژیوم داره که ممکنه باعث تشنج بشه و دکتر بشه دارو ضد صرع داده بنظرتون این دارو بهش جواب میده که باعث تشنج نشه؟؟و اگه تشنج کنه و این اتفاق بیوفته من چیکار کنم؟

    1. همیار دکترتو گفت:

      سلام همراه گرامی
      بله می تونه از تشج جلوگیری کنه
      اکه تشنج کردن مواردی که توی مقاله ذکر شده رو رعایت کنین و با ۱۱۵ تماس بگیرین.

      1. ناشناس گفت:

        سلام من همسرم توی ۱ ماه ۳ بار تشنج کرده..سال ها بود ک تشنج نکرده بود.ولی بعد اینکه آمپول یه نوع مکمل به خودش تزریق میکنه این اتفاق افتاده ممکنه که از مصرف آمپول باشه؟

        1. همیار دکترِتو گفت:

          سلام دوست عزیز
          بنظر نمی رسد آمپول تقویتی موجب بروز تشنج شود. برای بررس یعلت ایاد تشنج نیازه به متخصص نورولوژی مراجعه کنید تا بررسی لازم صورت گیرد. از این لینک می تونید از بهترین متخصصان نوبت بگیرید.
          فوق تخصص نورولوژی

    2. ناشناس گفت:

      سلام من مادرم ۳۸ سالشه بعد ۱۲ سال دوباره تشنج کرده دارو هم مصرف میکنه من خیلی میترسم که تو خواب تشنج کنه احتمالشو داره که تو خوابم تشنج کنه