فهرست مطالب
خشکی دهان یا زروستومیا یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که می‌تواند ناشی از کاهش ترشح بزاق باشد. این وضعیت نه‌تنها باعث احساس ناراحتی در صحبت کردن، غذا خوردن یا بلعیدن میشود، بلکه در صورت تداوم می‌تواند به پوسیدگی دندان‌ها و بوی بد دهان منجر گردد. عوامل متعددی در بروز خشکی دهان نقش دارند، اما یکی از مهم‌ترین آنها ابتلا به برخی بیماری‌ها است. در این مطلب به بررسی اینکه چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود می‌پردازیم و تأثیر آنها بر سلامت دهان را شرح خواهیم داد.
بیماری های مربوط به خشکی دهان چیست؟
برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان شوند. از جمله شایع‌ترین آنها می‌توان به دیابت، سندرم شوگرن، بیماریهای تیروئیدی و پارکینسون اشاره کرد. این بیماری‌ها با تأثیر بر غدد بزاقی یا عملکرد سیستم عصبی، محیط دهان را خشک می‌کنند. شناسایی و درمان این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش علائم خشکی دهان کمک کند.
- کبد
- صفرا
- عفونت معده
- نشانه کرونا
- تیروئید
- استرس
- دیابت
- یبوست
- سنگ کلیه
- تپش قلب
- سرماخوردگی
- بیماریهای خود ایمنی
- روماتیسم
- چربی خون
- بیماریهای عفونی
۱. خشکی دهان و کبد
خشکی دهان می‌تواند یکی از علائم مشکلات کبدی باشد، به‌ویژه در مواردی مانند کبد چرب یا نارسایی کبد. عملکرد نادرست کبد ممکن است باعث اختلال در تعادل هورمونی، متابولیسم و سیستم ایمنی شود که این عوامل می‌توانند به‌طور غیرمستقیم بر کاهش ترشح بزاق تأثیر بگذارند. همچنین برخی داروهایی که برای بیماریهای کبدی تجویز می‌شوند نیز ممکن است به خشکی دهان منجر شوند. بنابراین در صورت تجربه خشکی مداوم دهان، بررسی وضعیت کبد با آزمایش و مشاوره پزشکی توصیه میشود.
۲. صفرا و خشکی دهان
اختلال در عملکرد صفرا یا همان اختلالات صفراوی می‌تواند به شکل غیرمستقیم در بروز خشکی دهان نقش داشته باشد. وقتی ترشح صفرا به‌درستی انجام نشود، هضم غذا دچار مشکل می‌گردد و این وضعیت ممکن است باعث تلخی دهان، مزه بد و در مواردی خشکی دهان شود. همچنین در برخی طب‌های سنتی، غلبه صفرا یا افزایش حرارت بدن به عنوان یکی از دلایل خشکی دهان شناخته میشود. در صورت تداوم این علائم، بررسی عملکرد کبد و کیسه صفرا اهمیت دارد.
بزاق دهانت کم شده و همیشه تشنه‌ای؟
برای بررسی فوری نوبت بگیر.
۳. عفونت معده و خشکی دهان
عفونت معده، به‌ویژه عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری، می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در خشکی دهان باشد. این نوع عفونت معمولاً با علائمی مانند سوزش معده، نفخ، حالت تهوع و تلخی دهان همراه است. تغییر در تعادل اسید معده و تأثیر آن بر عملکرد گوارش می‌تواند منجر به کاهش ترشح بزاق یا احساس خشکی در دهان شود. علاوه بر این، داروهای ضد باکتری یا آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای درمان عفونت معده تجویز می‌شوند نیز ممکن است به طور موقت باعث خشکی دهان شوند.
۴. آیا خشکی دهان نشانه کروناست؟
خشکی دهان ممکن است یکی از علائم همراه با بیماری کرونا باشد، هرچند که علامت اصلی و رایجی نیست. برخی مبتلایان به کووید ۱۹ گزارش داده‌اند که در کنار علائمی مانند تب، سرفه و از دست دادن حس بویایی یا چشایی، دچار خشکی دهان نیز شده‌اند. این حالت ممکن است به دلیل تب بالا، کم‌آبی بدن، آسیب به غدد بزاقی یا مصرف داروهای ضدویروس و آنتی‌هیستامین باشد. با این حال، خشکی دهان به تنهایی نمی‌تواند نشانه قطعی ابتلا به کرونا باشد و باید در کنار علائم دیگر بررسی شود.
متن انگلیسی:
webmd
Studies have shown that dry mouth is an early symptom of COVID, occurring before other symptoms like fever, cough, and shortness of breath.
ترجمه متن:
مطالعات نشان داده‌اند که خشکی دهان می‌تواند یکی از علائم اولیه کووید-۱۹ باشد که حتی پیش از بروز علائمی مانند تب، سرفه و تنگی نفس ظاهر میشود.
۵. خشکی دهان و تیروئید
در خشکی دهان حاصل از علائم بیماری های غده تیروئید، کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند موجب کند شدن عملکرد بسیاری از سیستم‌های بدن از جمله غدد بزاقی شود، که در نتیجه میزان ترشح بزاق کاهش یافته و فرد احساس خشکی دهان می‌کند. همچنین برخی داروهایی که برای درمان بیماریهای تیروئید تجویز می‌شوند ممکن است به‌عنوان عارضه جانبی باعث خشکی دهان شوند. در صورتی که خشکی دهان با علائم دیگری مانند خستگی، افزایش وزن یا ریزش مو همراه باشد، بررسی وضعیت تیروئید توصیه میشود.
۶. ارتباط بین استرس و خشکی دهان
استرس و اضطراب می‌توانند تأثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر خشکی دهان داشته باشند. در زمان استرس، بدن هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌کند که می‌توانند فعالیت غدد بزاقی را کاهش دهند. این وضعیت منجر به کاهش ترشح بزاق و احساس خشکی، چسبندگی یا حتی سوزش در دهان میشود. همچنین افرادی که دچار اضطراب مزمن هستند، ممکن است بدون اینکه متوجه شوند، دهان خود را باز نگه دارند یا به‌طور ناخودآگاه تنفس دهانی داشته باشند که این نیز خشکی دهان را تشدید می‌کند. کنترل استرس نقش مهمی در کاهش این علامت دارد.
۷. خشکی دهان و دیابت
خشکی دهان یکی از علائم شایع در بیماران مبتلا به بیماری دیابت، به‌ویژه دیابت کنترل‌نشده است. بالا بودن سطح قند خون می‌تواند منجر به کاهش ترشح بزاق شود و در نتیجه، فرد احساس خشکی، سوزش یا چسبندگی در دهان خواهد داشت. همچنین دیابت خطر ابتلا به عفونت‌های دهانی مانند برفک دهانی و بیماریهای لثه را افزایش می‌دهد. این شرایط می‌تواند خشکی دهان را تشدید کند. کنترل مناسب قند خون، نوشیدن آب کافی، و رعایت بهداشت دهان و دندان از راهکارهای مؤثر برای کاهش این مشکل در بیماران دیابتی است.
۸. یبوست و خشکی دهان
وقتی فرد دچار یبوست میشود، ممکن است کم‌آبی بدن رخ دهد که این کم‌آبی می‌تواند باعث کاهش ترشح بزاق و در نتیجه خشکی دهان شود. همچنین استفاده از برخی داروهای ضد یبوست یا مسهل‌ها ممکن است عوارضی مانند خشکی دهان داشته باشد. برای جلوگیری از این مشکلات، نوشیدن مایعات کافی و مصرف رژیم غذایی سرشار از فیبر توصیه میشود.
۹. سنگ کلیه و خشکی دهان
زمانی که فرد مبتلا به سنگ کلیه دچار درد و ناراحتی میشود، ممکن است مصرف مایعات کاهش یابد تا دفعات ادرار کمتر شود، که این موضوع منجر به کم‌آبی بدن و در نتیجه خشکی دهان میشود. همچنین برخی داروهایی که برای تسکین درد یا درمان سنگ کلیه تجویز می‌شوند ممکن است باعث خشکی دهان شوند. برای پیشگیری از خشکی دهان، نوشیدن آب کافی و پیروی از دستورات پزشک اهمیت زیادی دارد.
۱۰. خشکی دهان و تپش قلب
استرس و اضطراب از جمله شایع‌ترین عوامل ایجادکننده هر دو حالت هستند، زیرا این شرایط باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شوند که عملکرد غدد بزاقی را کاهش داده و همزمان ضربان قلب را افزایش می‌دهند. همچنین برخی داروهایی که برای کنترل تپش قلب یا اضطراب تجویز می‌شوند، ممکن است عارضه خشکی دهان داشته باشند. در صورت تداوم این علائم، مشورت با پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
Hundreds of medications can decrease your body’s saliva production. If you check the information that comes with your medication, you may see dry mouth listed as a side effect.
ترجمه متن:
صدها دارو می‌توانند باعث کاهش تولید بزاق در بدن شوند. اگر اطلاعات درج‌شده همراه داروی خود را بررسی کنید، ممکن است خشکی دهان را به عنوان یکی از عوارض جانبی آن مشاهده کنید.
۱۱. سرماخوردگی و خشکی دهان
سرماخوردگی می‌تواند باعث خشکی دهان شود، به ویژه زمانی که بینی گرفته باشد و مجبور به تنفس از راه دهان شوید. تنفس دهانی منجر به تبخیر سریع‌تر بزاق و خشک شدن بافت‌های داخل دهان میشود. همچنین مصرف برخی داروهای ضدسرماخوردگی مثل آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند ترشح بزاق را کاهش دهد و خشکی دهان را تشدید کند. نوشیدن مایعات فراوان و استفاده از مرطوب‌کننده‌های دهان می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند.
۱۲. بیماری های خود ایمنی و خشکی دهان
بیماریهای خودایمنی مانند سندرم شوگرن، لوپوس و روماتوئید آرتریت می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. در این بیماری‌ها، سیستم ایمنی به اشتباه به غدد بزاقی حمله می‌کند و عملکرد آنها را کاهش می‌دهد، که منجر به کاهش تولید بزاق و احساس خشکی در دهان میشود. خشکی دهان در این بیماران می‌تواند مشکلاتی مانند مشکلات بلع، افزایش خطر پوسیدگی دندان و عفونت‌های دهانی ایجاد کند. درمان به موقع و مدیریت علائم توسط پزشک نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد.
۴.۸ (۴۰۰ نظر)۴.۳ (۴۴۹ نظر)۴.۶ (۹۱ نظر)۴.۶ (۸۸ نظر)۴.۷ (۶۵ نظر)۵ (۱۹ نظر)۱۳. روماتیسم و خشکی دهان
روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) یکی از بیماریهای خودایمنی است که می‌تواند باعث خشکی دهان شود. در این بیماری، سیستم ایمنی به غدد بزاقی حمله کرده و تولید بزاق را کاهش می‌دهد، که نتیجه آن خشکی و ناراحتی در دهان است. خشکی دهان می‌تواند مشکلاتی مانند افزایش خطر عفونت‌های دهانی و پوسیدگی دندان را به همراه داشته باشد. کنترل روماتیسم و مراقبت‌های دندان‌پزشکی منظم برای کاهش این عوارض ضروری است.
۱۴. چربی خون و خشکی دهان
چربی خون بالا ممکن است به‌صورت مستقیم باعث خشکی دهان نشود، اما شرایط مرتبط با آن می‌تواند این مشکل را تشدید کند. برای مثال، داروهای کاهنده چربی خون مانند استاتین‌ها ممکن است عوارض جانبی از جمله خشکی دهان داشته باشند. همچنین، بیماریهای قلبی و عروقی مرتبط با چربی خون بالا ممکن است با کاهش گردش خون به غدد بزاقی منجر به کاهش ترشح بزاق شوند. رعایت رژیم غذایی مناسب، کنترل چربی خون و مشورت با پزشک برای مدیریت عوارض اهمیت زیادی دارد.
| عنوان | خلاصه |
|---|---|
| دیابت و خشکی دهان | بالا بودن قند خون موجب کاهش ترشح بزاق و افزایش خطر عفونت‌های دهانی میشود. |
| سندرم شوگرن | بیماری خودایمنی که با حمله به غدد بزاقی موجب خشکی دهان میشود. |
| بیماریهای تیروئیدی | کاهش هورمون‌های تیروئیدی باعث کاهش عملکرد غدد بزاقی و خشکی دهان میشود. |
| پارکینسون | با تأثیر بر سیستم عصبی، موجب اختلال در عملکرد بزاقی و خشکی دهان میشود. |
| کبد و خشکی دهان | مشکلاتی مانند کبد چرب یا نارسایی کبد باعث کاهش بزاق از طریق اختلالات هورمونی و متابولیکی می‌شوند. |
| صفرا و خشکی دهان | اختلال در ترشح صفرا موجب تلخی و خشکی دهان شده و در طب سنتی با غلبه صفرا مرتبط است. |
| عفونت معده | عفونت با هلیکوباکتر پیلوری باعث تغییر در گوارش و کاهش بزاق میشود؛ داروهای درمان آن نیز اثر مشابه دارند. |
| کرونا | خشکی دهان می‌تواند از علائم اولیه یا همراه کووید-۱۹ باشد، گرچه علامت اصلی نیست. |
| یبوست | کم‌آبی ناشی از یبوست یا مصرف داروهای ضد یبوست ممکن است خشکی دهان ایجاد کند. |
| سنگ کلیه | کاهش مصرف مایعات یا مصرف داروهای خاص برای سنگ کلیه موجب خشکی دهان میشود. |
| تپش قلب | استرس و برخی داروهای ضد اضطراب یا قلب، باعث کاهش بزاق و خشکی دهان می‌شوند. |
| سرماخوردگی | تنفس دهانی در هنگام گرفتگی بینی و مصرف آنتی‌هیستامین‌ها باعث خشکی دهان میشود. |
| بیماریهای خودایمنی | بیماری‌هایی مانند لوپوس و روماتیسم با کاهش عملکرد غدد بزاقی باعث خشکی دهان می‌شوند. |
| روماتیسم | حمله سیستم ایمنی به غدد بزاقی موجب خشکی دهان و افزایش خطر پوسیدگی میشود. |
| چربی خون | داروهای کاهش چربی یا کاهش گردش خون به غدد بزاقی ممکن است منجر به خشکی دهان شوند. |
| استرس | ترشح کورتیزول و آدرنالین در هنگام استرس فعالیت بزاقی را کاهش داده و تنفس دهانی نیز آن را تشدید می‌کند. |
| بیماریهای عفونی | عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی می‌توانند خشکی دهان ایجاد کنند. |
۱۵. بیماری های عفونی و خشکی دهان
بیماریهای عفونی مانند عفونت‌های ویروسی (مانند آنفلوآنزا و کرونا)، باکتریایی یا قارچی می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. این بیماری‌ها ممکن است به‌طور مستقیم غدد بزاقی را تحت تأثیر قرار دهند یا با تب، کاهش مصرف مایعات و تنفس دهانی، ترشح بزاق را کاهش دهند. همچنین، برخی داروهای مورد استفاده برای درمان عفونت‌ها نیز می‌توانند عارضه خشکی دهان داشته باشند. درمان مناسب عفونت و مراقبت‌های لازم برای حفظ رطوبت دهان اهمیت زیادی دارد.
فکر می‌کنی ترشحات غدد بزاقیت دچار مشکل شده؟ مشاوره بگیر.
کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان میشود؟
کمبود ویتامین‌های گروه B مانند ویتامین B2 (ریبوفلاوین) و B3 (نیاسین) می‌تواند باعث خشکی، التهاب و ترک‌خوردگی دهان شود. این ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامت غشاهای مخاطی و تولید بزاق دارند. همچنین، کمبود ویتامین A می‌تواند باعث خشکی و آسیب به بافت‌های دهان شود. ویتامین C نیز برای حفظ سلامت لثه‌ها و جلوگیری از التهابات دهانی ضروری است. نداشتن این ویتامین‌ها می‌تواند علائم خشکی دهان را تشدید کرده و کیفیت زندگی را کاهش دهد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
خشکی دهان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف سلامتی باشد. برای پاسخ به این پرسش که چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود، باید بدانید بیماری‌هایی از جمله دیابت، بیماریهای تیروئیدی، پارکینسون، مشکلات کبدی، عفونت‌ها و استرس می‌توانند باعث ایجاد خشکی دهان شوند. در صورت تجربه خشکی دهان طولانی‌مدت، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت دقیق آن شناسایی و درمان مناسب آغاز شود. درمان به‌موقع می‌تواند از عوارض جانبی مانند پوسیدگی دندان‌ها و مشکلات بلع جلوگیری کند. مراقبت از بهداشت دهان و نوشیدن مایعات کافی به کاهش این مشکل کمک می‌کند. مشورت با پزشک برای درمان و پیشگیری از عوارض بسیار اهمیت دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!