همه چیز را درباره سرطان دهانه رحم بدانید

شاید فکر کنید سرطان دهانه رحم فقط سراغ زنان مسن یا در معرض خطر می‌رود، اما واقعیت این است که این بیماری می‌تواند سال‌ها در بدن بدون هیچ علامتی رشد کند. دهانه رحم بخشی از رحم است که واژن را به حفره رحمی متصل می‌کند و کوچک‌ترین تغییر در سلول‌های آن، اگر به‌موقع شناسایی نشود، ممکن است آغازگر سرطان باشد. عامل اصلی این بیماری ویروسی به نام پاپیلومای انسانی (HPV) است که از راه تماس جنسی منتقل می‌شود. شناخت نشانه‌ها، انجام غربالگری منظم و واکسیناسیون، سه قدم کلیدی برای پیشگیری از آن هستند. در این مطلب از دکترتو، با علت‌های اصلی، علائم و راه‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم آشنا می‌شوید.

سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم نوعی بدخیمی است که در سلول‌های سطحی دهانه رحم، یعنی بخش پایینی رحم که به واژن متصل می‌شود، ایجاد می‌گردد. این سرطان معمولاً در اثر عفونت پایدار با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به وجود می‌آید. در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد، اما در مراحل پیشرفته می‌تواند باعث خونریزی غیرطبیعی واژینال، درد لگنی یا ترشحات غیرعادی شود. تشخیص زودهنگام از طریق تست پاپ اسمیر و آزمایش HPV نقش اساسی در پیشگیری و درمان مؤثر این بیماری دارد. واکسیناسیون علیه HPV و رعایت بهداشت جنسی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از سرطان دهانه رحم به شمار می‌روند.

خدمات زیبایی زنان

از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب

زیبایی واژنافتادگی رحمپاپ اسمیر و تمامی خدمات پزشکی زنان

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

مشاهده همه

علائم سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت است، اما با پیشرفت بیماری ممکن است نشانه‌هایی ظاهر شوند که به عنوان علائم هشدار دهنده سرطان دهانه رحم شناخته می‌شوند. این علائم نتیجه تغییرات سلولی در بافت دهانه رحم هستند و توجه به آن‌ها برای تشخیص زودهنگام اهمیت زیادی دارد. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خون‌ریزی غیرطبیعی از واژن، مانند خون‌ریزی پس از رابطه جنسی یا بین دوره‌های قاعدگی
• ترشحات غیرعادی واژن با بوی بد یا رنگ تیره
• درد در ناحیه لگن یا هنگام رابطه جنسی
• احساس فشار در پایین شکم
• خستگی مداوم و کاهش وزن بدون علت مشخص
• کم‌خونی و رنگ‌پریدگی پوست
• تورم پاها یا درد در مراحل پیشرفته بیماری

علت سرطان دهانه رحم

مهم‌ترین علت سرطان دهانه رحم، عفونت پایدار با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و در صورت ماندگاری طولانی‌مدت، باعث تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم می‌گردد. با این حال، همه افراد مبتلا به HPV دچار سرطان نمی‌شوند و عوامل دیگری مانند ضعف سیستم ایمنی، استعمال دخانیات، شروع زودهنگام رابطه جنسی، داشتن چند شریک جنسی، زایمان‌های متعدد و انجام‌ندادن منظم تست پاپ اسمیر می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.

آیا زگیل تناسلی باعث سرطان دهانه رحم میشود؟

زگیل تناسلی معمولاً بر اثر انواع کم‌خطر ویروس HPV ایجاد می‌شود و این نوع ویروس‌ها به‌طور مستقیم باعث سرطان دهانه رحم نمی‌شوند. با این حال، برخی از انواع پرخطر HPV مانند تیپ‌های ۱۶ و ۱۸ عامل اصلی بروز سرطان دهانه رحم هستند. از آن‌جا که هر دو نوع ویروس از راه تماس جنسی منتقل می‌شوند، ممکن است فرد به هر دو نوع مبتلا شود. بنابراین انجام غربالگری منظم (پاپ اسمیر یا تست HPV)، رعایت بهداشت جنسی و واکسیناسیون HPV بهترین راه‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم هستند.

عامل خطر	توضیح
عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی پرخطر (HPV)	اصلی‌ترین عامل خطر برای ابتلا به سرطان دهانه رحم
داشتن روابط جنسی زودرس یا چندین شریک جنسی	افزایش احتمال تماس با HPV و سایر عوامل خطر
سیگار کشیدن	سیگار باعث آسیب به بافت دهانه رحم و کاهش توان مقابله با HPV می‌شود
سیستم ایمنی ضعیف	افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، امکان پیشرفت ضایعات ناشی از HPV بیشتر است
استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضدبارداری خوراکی، تعدد بارداری یا بارداری در سن پایین	این عوامل به‌عنوان کمک‌کننده به افزایش ریسک سرطان دهانه رحم شناسایی شده‌ااین ند

انواع سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم بر اساس نوع سلول‌های درگیر تقسیم‌بندی می‌شود و هر نوع آن رفتار و پیش‌آگهی متفاوتی دارد. شایع‌ترین نوع، کارسینوم سلول سنگفرشی است که از سلول‌های مسطح پوشاننده بخش بیرونی سرویکس منشأ می‌گیرد و معمولاً در منطقه تحول ایجاد می‌شود. نوع دیگر، آدنوکارسینوم است که از سلول‌های غده‌ای تولیدکننده مخاط در کانال دهانه رحم شروع می‌شود و شیوع آن در سال‌های اخیر افزایش یافته است. در برخی موارد نادر، هر دو نوع سلول درگیر می‌شوند و تومور ترکیبی ایجاد می‌کنند. انواع سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

1. کارسینوم سلول سنگفرشی: شایع‌ترین نوع، منشأ گرفته از سلول‌های بیرونی دهانه رحم
2. آدنوکارسینوم: منشأ گرفته از سلول‌های غده‌ای داخل کانال دهانه رحم
3. کارسینوم آدنوسکواموس: ترکیبی از سلول‌های سنگفرشی و غده‌ای
4. سرطان سلول کوچک: نوع نادر و تهاجمی با رشد سریع
5. سارکوم دهانه رحم: نوع بسیار نادر که از بافت‌های پیوندی یا عضلانی منشأ می‌گیرد

در این ویدئو دکتر سادت نوری متخصص پاتولوژی و فوق تخصص پاتولوژی مولکولار و سیتوژنتیک در مورد ویروس HPV و ارتباط آن با سرطان دهانه رحم با شما صحبت می‌کند.

پیش سرطان دهانه رحم چیست؟

پیش‌سرطان دهانه رحم مرحله‌ای است که در آن سلول‌های دهانه رحم دچار تغییرات غیرطبیعی شده‌اند، اما هنوز به سرطان تهاجمی تبدیل نشده‌اند. این مرحله معمولاً در نتیجه عفونت طولانی‌مدت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود و می‌تواند سال‌ها قبل از بروز سرطان واقعی وجود داشته باشد. به این وضعیت در پزشکی «دیس‌پلازی» یا «نئوپلازی داخل اپیتلیال دهانه رحم» (CIN) گفته می‌شود که بر اساس شدت تغییرات به سه درجه تقسیم می‌شود:

• CIN 1: تغییرات خفیف در لایه سطحی سلول‌ها
• CIN 2: تغییرات متوسط با درگیری لایه‌های عمیق‌تر
• CIN 3: تغییرات شدید که در صورت عدم درمان می‌تواند به سرطان تبدیل شود

تشخیص سرطان دهانه رحم

تشخیص سرطان دهانه رحم معمولاً از طریق غربالگری‌های منظم و بررسی تغییرات سلولی در مراحل اولیه انجام می‌شود تا بیماری قبل از پیشرفت شناسایی گردد. آزمایش پاپ اسمیر و تست HPV از مهم‌ترین روش‌های تشخیص اولیه هستند و در صورت مشاهده نتایج غیرطبیعی، پزشک بررسی‌های تکمیلی انجام می‌دهد. روش‌های اصلی تشخیص شامل موارد زیر است:

• تست سرطان دهانه رحم
• آزمایش خون
• سونوگرافی، MRI یا سی‌تی‌اسکن برای تعیین مرحله و گسترش سرطان
• کولپوسکوپی جهت مشاهده دقیق دهانه رحم با دستگاه بزرگ‌نمایی
• نمونه‌برداری (بیوپسی) برای بررسی سلول‌ها زیر میکروسکوپ

۱. تست سرطان دهانه رحم (آزمایش سرطان دهانه رحم)

تست سرطان دهانه رحم روشی ساده و مؤثر برای شناسایی زودهنگام سلول‌های غیرطبیعی و پیش‌سرطانی در دهانه رحم است و نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارد. دو آزمایش اصلی برای غربالگری این بیماری استفاده می‌شود:

• آزمایش پاپ اسمیر: با نمونه‌برداری از سلول‌های دهانه رحم، وجود تغییرات غیرطبیعی یا پیش‌سرطانی را مشخص می‌کند. انجام این تست هر سه سال یک‌بار برای زنان ۲۱ تا ۶۵ سال توصیه می‌شود.
• تست HPV: وجود ویروس پاپیلومای انسانی، عامل اصلی سرطان دهانه رحم را شناسایی می‌کند. این تست معمولاً هر پنج سال یک‌بار و گاهی همراه با پاپ اسمیر انجام می‌شود.

انجام منظم این تست‌ها به تشخیص زودهنگام تغییرات سلولی کمک کرده و احتمال درمان موفق و کامل را به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.

۲. آزمایش خون برای تشخیص سرطان دهانه رحم

آزمایش خون به‌تنهایی برای تشخیص سرطان دهانه رحم کاربرد ندارد، اما می‌تواند در ارزیابی وضعیت عمومی بدن و بررسی گسترش بیماری مفید باشد. این آزمایش‌ها معمولاً در کنار روش‌های اصلی تشخیص مانند پاپ اسمیر، تست HPV و نمونه‌برداری انجام می‌شوند. در بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم، پزشک ممکن است از برخی آزمایش‌های خونی برای پایش روند بیماری استفاده کند، از جمله:

• بررسی شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) برای ارزیابی کم‌خونی یا عفونت
• آزمایش عملکرد کبد و کلیه برای بررسی تأثیر احتمالی سرطان یا داروها
• اندازه‌گیری سطح مارکرهای توموری مانند SCC (Squamous Cell Carcinoma Antigen) که در برخی بیماران افزایش می‌یابد

تشخیص دیرهنگام سرطان دهانه رحم درمان رو سخت‌می‌کنه.
قبل اینکه دیر بشه، نوبت چکاپتو رزرو کن.

فوق تخصص زنان و زایمان

۳. تشخیص سرطان دهانه رحم با سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژینال یکی از روش‌های تصویربرداری است که می‌تواند به بررسی وضعیت رحم، دهانه رحم و اندام‌های لگنی کمک کند، اما به‌تنهایی برای تشخیص سرطان دهانه رحم کافی نیست. این روش معمولاً زمانی انجام می‌شود که پزشک بخواهد اندازه، شکل یا تغییرات ساختاری دهانه رحم را بررسی کند. سونوگرافی واژینال می‌تواند ضخیم‌شدگی غیرطبیعی بافت، وجود توده یا درگیری بافت‌های اطراف را نشان دهد، اما تشخیص قطعی تنها از طریق آزمایش‌های سلولی و بافتی مانند پاپ اسمیر، تست HPV و نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام می‌شود. به‌طور کلی، سونوگرافی نقش تکمیلی دارد و در کنار سایر روش‌های تشخیصی برای تعیین مرحله و گسترش سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۴. کلپوسکوپی برای تشخیص سرطان دهانه رحم

کولپوسکوپی نقش کلیدی در شناسایی سلول‌های پیش‌سرطانی و سرطانی دهانه رحم دارد. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا با بزرگ‌نمایی دقیق و نور خاص، تغییرات غیرطبیعی در بافت‌های دهانه رحم را شناسایی کند که در آزمایش پاپ اسمیر ممکن است به‌طور کامل دیده نشوند. از طریق کولپوسکوپی، پزشک می‌تواند نواحی مشکوک را هدف‌گیری کند و نمونه‌برداری برای بیوپسی انجام دهد. این مرحله برای تعیین شدت آسیب سلولی و برنامه‌ریزی درمان ضروری است و به شناسایی سرطان در مراحل اولیه کمک می‌کند، زمانی که درمان موفقیت‌آمیزترین اثر را دارد.

۵. بیوپسی از بافت دهانه رحم

نمونه‌برداری یا بیوپسی، یکی از قطعی‌ترین روش‌ها برای تشخیص سرطان دهانه رحم است. در این فرآیند، بافت‌های دهانه رحم که به نظر غیرطبیعی می‌آیند برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند. این روش امکان تشخیص سلول‌های پیش‌سرطانی (CIN) و انواع سرطان دهانه رحم را فراهم می‌کند. بیوپسی نه تنها وجود سرطان را تأیید می‌کند، بلکه درجه آسیب سلولی و نوع سلول‌های سرطانی را مشخص می‌کند. اطلاعات حاصل از بیوپسی برای تعیین مرحله بیماری، نوع درمان و پیش‌آگهی بیمار ضروری است و بدون آن، برنامه‌ریزی درمان دقیق غیرممکن خواهد بود.

تشخیص سرطان رحم در خانه

تشخیص سرطان دهانه رحم در خانه امکان‌پذیر نیست، زیرا این بیماری در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت است و تنها از طریق آزمایش‌هایی مانند پاپ اسمیر یا تست HPV قابل شناسایی است. با این حال، بروز نشانه‌هایی مانند خون‌ریزی غیرطبیعی بین قاعدگی‌ها، ترشحات بدبو یا غیرمعمول، درد هنگام رابطه جنسی یا در ناحیه لگن می‌تواند هشداردهنده باشد. در صورت مشاهده چنین علائمی، مراجعه سریع به پزشک و انجام بررسی‌های تخصصی برای تشخیص و درمان به‌موقع ضروری است.

برای درمان سرطان دهانه رحم هر چه زودتر به متخصص مراجعه کن.

دکتر سرطان دهانه رحم

درمان سرطان دهانه رحم

درمان سرطان دهانه رحم به مرحله بیماری، سلامت کلی بیمار و نوع سرطان بستگی دارد. روش‌های درمانی شامل جراحی برای برداشتن تومور یا در مراحل پیشرفته‌تر، هیسترکتومی (برداشتن رحم)، پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، شیمی‌درمانی برای کاهش یا متوقف کردن رشد سرطان، و ایمونوتراپی یا درمان هدفمند برای مقابله با سلول‌های سرطانی مقاوم است. در مراحل اولیه، درمان معمولاً موفقیت‌آمیز است و تشخیص زودهنگام از طریق تست پاپ اسمیر و بررسی HPV می‌تواند به بهبود نتایج درمان کمک کند.

عوارض سرطان دهانه رحم

عوارض سرطان دهانه رحم به مرحله بیماری و میزان گسترش آن بستگی دارد و می‌تواند بر سیستم‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد. در مراحل اولیه، ممکن است عوارض محدود به خون‌ریزی یا درد لگنی باشد، اما با پیشرفت بیماری، مشکلات جدی‌تری بروز می‌کند. از مهم‌ترین عوارض سرطان دهانه رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خون‌ریزی شدید یا مزمن از واژن
• درد لگنی یا کمر به‌دلیل فشار تومور بر اعصاب
• ترشحات غیرطبیعی واژن با بوی بد
• نارسایی کلیه بر اثر فشار تومور بر مجاری ادراری
• تورم پاها به‌علت انسداد عروق لنفاوی
• کم‌خونی و ضعف عمومی ناشی از خون‌ریزی مکرر
• گسترش سلول‌های سرطانی به رحم، مثانه یا روده در مراحل پیشرفته

میزان کشندگی سرطان دهانه رحم؛ آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟

سرطان دهانه رحم در صورت تشخیص دیرهنگام می‌تواند بیماری جدی و گاه کشنده باشد، اما در مراحل اولیه معمولاً به‌خوبی قابل درمان است. بر اساس گزارش‌های مراکز معتبر، نرخ بقای پنج‌ساله بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه حدود ۹۲ درصد است، اما اگر بیماری به اندام‌های مجاور یا دوردست گسترش یابد، این رقم به حدود ۵۸ درصد و در مراحل پیشرفته به کمتر از ۲۰ درصد کاهش می‌یابد. کشندگی این سرطان بیشتر زمانی رخ می‌دهد که غربالگری انجام نشده و تشخیص در مراحل پیشرفته صورت گیرد. واکسیناسیون علیه HPV و انجام منظم پاپ اسمیر از مهم‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از بروز یا مرگ ناشی از سرطان دهانه رحم محسوب می‌شوند.

پزشکان پیشنهادی

۴.۸ (۲۰۸۲ نظر)

زهرا عسکری سرطاوسی

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۱ (۲۲۳۴ نظر)

دکتر الهام آذین مهر

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۸۱۱ نظر)

دکتر شیوا طالبی خرزوقی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۵ (۱۶۹۵ نظر)

زهرا مهربان

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۱ (۱۲۰۸ نظر)

دکتر ویدا مدرس نژاد

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۸ (۹۶۲ نظر)

دکتر فرشته عباسلو

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

پیشگیری از سرطان دهانه رحم با رعایت چند اقدام مؤثر امکان‌پذیر است و می‌تواند به میزان قابل توجهی خطر ابتلا را کاهش دهد. واکسیناسیون، غربالگری منظم و رعایت سبک زندگی سالم از مهم‌ترین عوامل پیشگیری هستند. راه‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

• مراجعه منظم به پزشک برای معاینه و پیگیری تغییرات دهانه رحم
• دریافت واکسن HPV در سنین مناسب
• انجام منظم تست پاپ اسمیر یا تست HPV
• استفاده از کاندوم در روابط جنسی
• ترک سیگار و اجتناب از دخانیات
• تغذیه سالم و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه

نتیجه گیری

سرطان دهانه رحم نمونه‌ای بارز از بیماری‌هایی است که می‌توان با پیشگیری و تشخیص زودهنگام، از عوارض و مرگ‌ومیر ناشی از آن جلوگیری کرد. بررسی‌های منظم با آزمایش پاپ اسمیر و تست HPV امکان شناسایی تغییرات سلولی را پیش از تبدیل‌شدن به سرطان فراهم می‌سازد. در مراحل اولیه، درمان‌هایی مانند جراحی محدود یا روش‌های غیرتهاجمی مؤثر واقع می‌شوند، اما در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است نیاز به شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی باشد. افزایش آگاهی، انجام منظم غربالگری و واکسیناسیون HPV سه ستون اصلی کنترل این بیماری به‌شمار می‌روند و رعایت آن‌ها می‌تواند به کاهش قابل‌توجه میزان ابتلا و مرگ ناشی از سرطان دهانه رحم منجر شود.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!