مشکلات سوگواری در دوران کرونا برای بازماندگان

همه گیری ویروس کرونا در دنیا باعث شده که تغییرات بسیار زیادی در جنبه ی مختلف زندگی انسان ها ایجاد شود. این تغییرات شامل حیطه های بسیار زیادی در مسائل مالی، شغلی، عاطفی، ارتباطات انسانی و حتی عزاداری می باشد. خانم دکتر ندا فرزانه دارای بورد تخصصی اعصاب و روان سعی دارند که در این مقاله قسمت هایی از تأثیرات منفی کرونا بر روند سوگواری و عزاداری را برای خوانندگان محترم مجله سلامت دکترتو توضیح بدهند.

جمله ای که می تواند تا حد زیادی فرد داغدار را تسکین بدهد این جمله است که “مرگ حق است”. این جمله می تواند فرد داغدار را تسکین بدهد. چون اشاره به این مطلب دارد که همانطور که ما به دنیا می آییم، روزی هم از دنیا خواهیم رفت. ولی دیگر در دوران کرونا گفتن این جمله به بازماندگان عزیزانی که در اثر کرونا فوت شده اند، تسلی بخش نیست.

در دکترتو می‌توانید با بهترین روانشناس در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

کرونا و سوگواری

کرونا در جنبه های بسیار زیادی از زندگی ما به طور اتوماتیک تغییرات زیادی را ایجاد کرده است. این تغییرات بنیادی را در روند سوگواری و عزاداری ما نیز مشاهده می شود. در روند سوگواری عادی که قبل از همه گیری پاندمی کرونا انجام می گرفت، فرد وقتی که عزیزی را از دست می داد، می توانست با انجام دادن “روند نرمال سوگواری” غم خود را کم کند. مثال هایی از سوگواری کردن نرمال عبارتند از:

برگزار کردن مراسم عزاداری جمعی یا گروهی. رفتن بر سر مزار. صحبت کردن با دوستان و عزیزان. برگزار کردن مراسم شب سوم، هفتم و چهلم. براساس آئین سوگواری در ایران، طی کردن مراسم به صورت نرمال به صورت حضوری می تواند غم ناشی از دست دادن فرد متوفی را کمی تسکین بدهد.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

مشکلات عزاداران برای سوگواری در دوران کرونا  چیست؟

۱- عدم دسترسی به بیمار  ستری در بیمارستان و نا آگاهی از وضعیت جسمی وی:

در حالت عادی فرد وقتی که یکی از عزیزانش در اثر بیماری به بیمارستان منتقل می شود، باید بتواند با او دیدار کند. یا در ساعات ملاقات جویای احوال او باشد و از نزدیک روند بهبودی او را پیگیری کند. اما این مسئله ای است که در فردی که به خاطر کرونا بستری شده است، امکانپذیر نیست. این شاید اولین مشکل در دوران کرونا باشد.

چه بسیار همراهان افراد مبتلا به کرونا که ذکر می کنند چون نمی توانند به دیدار عزیزشان در بیمارستان بروند، از روند بیماری بهبود و یا بدتر شدن او خبر ندارند. و ناگهان به آن ها اطلاع داده می شود که بیمار آن ها حالش وخیم است. یا به بخش مراقبت های ویژه یا ICU منتقل شده و یا در حال فوت می باشد. در آن هنگام است که فرد نگران شده و آسیب روانی دیگری را تجربه می کند. که همان “مرگ قریب الوقوع” محتمل است.

۲- خشم در افراد نزدیک متوفی:

فرد احساس استیصال و ناتوانی بسیار زیادی را در کمک به عزیز بیمارش تجربه می کند.این احساس استیصال و ناتوانی در کمک رساندن به بیمار تا به حدی است که فرد به جز احساس ترس، وحشت و خشم نسبت به بیمارستان را نیز تجربه می کند. و در وضعیت عدم دارو و شرایط بعد از کرونا نمی تواند کاری را انجام دهد. اگر متأسفانه به او خبر این داده شود که بیمار او فوت کرده است، هراسان و نگران به بیمارستان مراجعه می کند. سپس نمی تواند جسد فرد را نیز لمس کند. و به او هشدار داده می شود که چون این بیماری بسیاری مسری است باید از لمس کردن یا حتی نزدیک شدن به او نیز اجتناب شود.

۳- شوک از دست دادن متوفی به صورت غیرمنتظره و اضطراب آور:

متأسفانه مشکلات عزاداری کردن در دوران کرونا به این مسائل بسنده نمی شود و آسیب های روحی و روانی زیادی برروی افرادی که عزیز خود را در اثر کرونا از دست داده اند نیز اضافه می شود. مثلا این که فردی که عزیزش در اثر مشکلات ناشی از کرونا بد حال شده است و منتقل شدن او را به اورژانس و بیمارستان دیده است، خاطره ی بسیار ترسناک و یا ویرانگری از لحظه ی انتقال عزیزش در بیمارستان در ذهنش نقش بسته است.

همه ی ما با لباس هایی که افراد تیم محترم درمانی به اصطلاح “لباس های آدم فضایی” برای انتقال فرد به بیمارستان می پوشند، آشنا هستیم. مسئله ای که اصلا در قدیم اصلا وجود نداشت. بنابراین اولین ضربه ی روانی فرد از اینجا شروع می شود که فرد بیمار عزیز خود را با لباس هایی ترسناک می بیند. که نشان دهنده ی این است که این بیماری بسیار خطرناک است و باید به بیمارستان منتقل شود.

۴- از دست دادن حمایت اجتماعی دوستان و آشنایان در مراسم سوگواری به علت لزوم رعایت اصول قرنطینه:

مشکل دیگری که در روند عزاداری بازماندگان ناشی از فوت کرونا وجود دارد این است که نه تنها که فرد نمی¬تواند با دوستان و آشنایان خود دیدار کند بلکه شاید در مواردی که در محل زندگی مشترکی با فرد متوفی زندگی می¬کرده است نیز حتما باید که خود فرد عزادار نیز دورانی حداقل دو تا سه هفته را در قرنطینه بماند تا از سلامت جسمانی و عدم مبتلا بودن به بیماری کرونا او اطمینان حاصل شود. این مسئله مشکل را دو چندان می¬کند چون هم فرد بازمانده از دیدار کردن با دوستان و آشنایان و خانواده خود محروم شده است و هم این که ترس این را دارد که نکند خودش هم مبتلا شده باشد و امکان مرگ خودش نیز وجود داشته باشد.

عزیزت رو به خاطر کرونا از دست دادی؟

برای کنار اومدن با این غم همین حالا مشاوره بگیر

مشاوره روانشناسی تلفنیفوق تخصص روانشناسی

۵- محدودیت برای برگزاری مراسم ختم معمول و مرسوم برای متوفی:

ویروس کرونا  ویروسی بسیار مسری است. و از مهمترین راه های انتقال آن از راه تماس فیزیکی است. در این شرایط امکان این که فرد بتواند با متوفی در زمان خاکسپاری خداحافظی کند، او را در آغوش بگیرد و برای آخرین بار او را بغل کرده و وداع کند، کاملا غیر ممکن است. متاسفانه کرونا باعث شده است که برگزاری مراسم به طور معمول ممنوع باشد. زیرا براساس اصول فاصله گذاری اجتماعی که در دوران کرونا باید حتما رعایت شود، امکان برگزار کردن مراسم ختم و خاکسپاری نیز که در آن دوستان و آشنایان در آن مراسم جمع شده و فرد بازمانده را تسکین می دهند به طور معمول امکانپذیر نیست. همین مسئله می تواند زمینه ساز بروز” سوگ حل نشده” در قرد عزادار بشود.

برای کنار آمدن با سوگ ناشی از کرونا چه کنیم؟

همین حالا مشاوره بگیرید

دکتر افسردگی

۶- ناتوانی در طی کردن روند “سوگ نرمال” :

همان طور که گفته شد، روند سوگواری طبیعی در شرایط مرگ و میر کرونا نمی تواند طی شود. در حالت عادی که یکی از اعضای خانواده  فوت می کند، بعد از این که فرد عزیزی را در اثر مرگ، بیماری، تصادف یا مسائل دیگر از دست می دهد، برای این که فرد بتواند به تدریج به روند زندگی عادی خود برگردد، نیازمند گذشت زمان و انجام پروسه هایی به صورت نرمال است.

مراحل نرمال سوگواری در این موارد عبارتند از:

• انکار و باور نکردن مردن فرد.
• با خود کلنجار رفتن.
• خشم، عصبانیت
• و پذیرش.

در موارد “سوگ درمان شده”در نهایت فرد می تواند به مسئله پذیرش از دست دادن عزیز خود برسد. تا بتواند بدون او نیز به زندگی ادامه بدهد. البته این روند سوگواری که به اختصار گفته شد، در تمام افراد الزاماً اتفاق نمی افتد. و فرد می تواند تنها یکی از این موارد را تجربه کند. و این که آیا فرد بتواند به روند پذیرش برسد یا خیر نیز ممکن است مدت زمان متغیری را نیازمند باشد.  این مسئله البته از هر فردی تا فرد دیگری فرق می کند.

گزینه های جایگزین برای انجام عزاداری در دوران کرونا

دکتر ندا فرزانه روانپزشک و روان درمانگر بیان می کند که هیچ گزینه ای نمی تواند جایگزین مراسم سوگواری حضوری و مرسوم بشود.  اما مواردی به عنوان روش های جایگزین می تواند به افراد بازمانده کمک کند. این موارد کمک می کند تا فرد بتواند مراسمی را برای فرد متوفی به گونه ای برگزار کند. تا به کمک این روش ها، حداقل کمی از غم فرد را تسکین بدهد.

بعضی از موارد جایگزین انجام مراسم سوگواری عبارتند از:

۱- نوشتن نامه خداحافظی برای فرد متوفی: گفتن صحبتها و بیان عواطفی که فرصت نشد تا به متوفی بگوید.
۲- انجام مراسم به صورت خانواده. با رعایت زدن ماسک و انجام فاصله گذاری اجتماعی حداقل یک و نیم متر با یکدیگر و ضد عفونی کردن محل قبل و بعد از مراسم.
۳- برگزار کردن مراسم یادبود از طریق فضای مجازی با دوستان و آشنایان.
۴- انجام دادن مراسم سوگواری طبیعی بعد از رفع محدویت های کرونا.

با این موارد می توان کمی کمک کرد تا حداقل بتوان افراد بازمانده را تسکین داد و با آنها همدردی کرد.

 دکتر ندا فرزانه، از پزشکان عضو سامانه دکترتو هستند. شما می توانید از طریق سایت دکترتو، از دکتر ندا فرزانه به صورت اینترتی نوبت بگیرید.