آندوسکوپی چگونه انجام میشود؟ | انواع اندوسکوپی و خطرات آن

آندوسکوپی روشی برای تهیه عکس و ویدئو  از اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن  به وسیله‌ی ابزار اسکوپ است. پزشکان از این روش برای غربالگری، تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند. آندوسکوپی انواع مختلفی دارد و هر کدام از آنها برای اندام‌های مختلف کاربرد دارد. رایج‌ترین انواع آندوسکوپی شامل کولونوسکوپی، آندوسکوپی فوقانی و لاپاراسکوپی است.

آندوسکوپی چیست؟

آندوسکوپی یک روش پزشکی برای مشاهده‌ی اعضای داخل بدن است. در این روش، پزشک یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر به نام آندوسکوپ را وارد بدن می‌کند تا قسمت‌های داخلی مانند معده، روده یا اندام‌های دیگر را بررسی کند. روی نوک این لوله یک دوربین و چراغ قرار دارد که تصاویر را به مانیتور منتقل می‌کند و پزشک می‌تواند همه چیز را به‌صورت زنده ببیند. بعضی آندوسکوپ‌ها می‌توانند ابزارهایی را عبور دهند تا نمونه‌برداری یا کارهای درمانی کوچک انجام شود.

پزشکان از آندوسکوپی برای شناسایی و بررسی بیماری‌ها استفاده می‌کنند. یکی از رایج‌ترین انواع آن، کولونوسکوپی است که برای تشخیص سرطان روده بزرگ به کار می‌رود. یکی از مزیت‌های مهم آندوسکوپی این است که می‌توان با استفاده از آن، نمونه‌ای از بافت‌های مشکوک را برداشت و برای بررسی دقیق‌تر به آزمایشگاه فرستاد؛ این کار را بیوپسی می‌نامند. بیوپسی مشخص می‌کند که آیا توده یا ضایعه سرطانی است یا نه. از آندوسکوپی برای کارهای درمانی نیز استفاده می‌شود. آندوسکوپی در موارد زیر به پزشکان کمک می‌کنند که:

• زخم‌ها را ببندند
• دارو تزریق کنند
• مایع تخلیه کنند
• خونریزی داخلی را متوقف کنند
• بافت آسیب‌دیده یا تومورها را بردارند
• انسداد را رفع کرده یا اندام‌هایی که خیلی تنگ هستند را گشاد کنند
• استنت (لوله‌های کوچک برای باز نگه‌داشتن اندام مسدود یا آسیب‌دیده) قرار دهند
• جراحی انجام دهند

فرق اندوسکوپی با اندوسونوگرافی چیست؟

آندوسکوپی و سونوگرافی آندوسکوپیک هر دو با استفاده از یک لوله باریک انجام می‌شوند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در نوع ابزار و هدف استفاده است. در آندوسکوپی، لوله به دوربین و نور مجهز است و برای مشاهده مستقیم اندام‌هایی مانند معده و روده و حتی انجام درمان‌هایی مانند برداشتن پولیپ کاربرد دارد. این روش بیشتر برای بررسی مشکلات گوارشی مانند درد شکم، زخم، یبوست یا خونریزی استفاده می‌شود.

در سونوگرافی آندوسکوپیک، انتهای لوله به دستگاه سونوگرافی متصل است و با استفاده از امواج صوتی تصاویری از بافت‌های عمیق‌تر مانند دیواره روده، پانکراس یا غدد لنفاوی تهیه می‌شود. این روش بیشتر برای بررسی ضخامت دیواره روده، بررسی ریه‌ها، انسداد روده، تشخیص توده‌ها یا برخی سرطان‌ها کاربرد دارد و برخلاف آندوسکوپی، امکان درمان هم‌زمان در آن وجود ندارد.

نگران علائم گوارشی هستی و می‌خوای آندوسکوپی بدی؟

همین الان مشاوره بگیر!

بهترین پزشکان گوارش و کبد

انواع اندوسکوپی

روش‌های آندوسکوپی انواع مختلفی دارند اما همه آن‌ها اساساً به یک روش مشابه عمل می‌کنند. در تمام انواع اندوسکوپی پزشک اسکوپ را به‌آرامی از طریق یک دهانه طبیعی بدن یا برش کوچک وارد می‌کند. این اسکوپ به آن‌ها امکان دسترسی مستقیم به قسمت‌هایی از بدن را می‌دهد که باید بررسی یا درمان شوند. 

تفاوت انواع آندوسکوپی به چند عامل بستگی دارد. اول، نام هر روش معمولاً نشان‌دهنده اندام مورد بررسی است. مثلاً “کولونوسکوپی” به بررسی روده بزرگ اختصاص دارد. دوم، نوع اسکوپ مورد استفاده نیز بر اساس همان اندام نام‌گذاری می‌شود، مانند کولونوسکوپ در کولونوسکوپی. آندوسکوپ‌ها بسته به وظیفه‌ای که پزشک با آن انجام می‌دهد، متفاوت هستند؛ برخی انعطاف‌پذیرند و برخی سخت. سومین تفاوت به جزئیات روش مربوط می‌شود؛ مانند اینکه اسکوپ از کدام قسمت بدن وارد شود و کدام ناحیه را بررسی کند.

آندوسکوپی معده چیست؟

گاستروسکوپی یا همان آندوسکوپی معده یک روش تشخیصی برای بررسی داخل گلو، مری و معده است که به آن بخش فوقانی دستگاه گوارش گفته می‌شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا علت علائم گوارشی شما را شناسایی کند. در این روش، یک لوله بلند، نازک و انعطاف‌پذیر که درون آن یک دوربین کوچک قرار دارد، از طریق دهان وارد شده و به سمت گلو و سپس معده هدایت می‌شود. این روش برای انجام بیوپسی هم استفاده می‌شود. گاستروسکوپی می‌تواند به تشخیص علت علائم زیر کمک کند:

• دشواری یا درد هنگام بلع (دیسفاژی)
• سوء‌هاضمه، سوزش سردل یا درد معده‌ای که با دارو برطرف نمی‌شود
• تهوع یا استفراغ مداوم
• استفراغ خونی
• مدفوع سیاه و چسبناک مانند قیر (نشانه وجود خون در معده)

تشخیص سرطان معده با اندوسکوپی

بهترین و دقیق‌ترین روش برای تشخیص سرطان معده، آندوسکوپی فوقانی است. در این روش بیمار با داروی بیهوشی به خواب می‌رود و پزشک یک لوله باریک دارای دوربین را از طریق دهان وارد مری و سپس معده می‌کند. پزشک حین حرکت دوربین، به دقت دیواره معده و مری را بررسی می‌کند تا هر ناحیه مشکوک را شناسایی کند. 

تشخیص ضایعات سرطانی در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد چون به‌جای توده‌های بزرگ، معمولاً تغییرات بسیار جزئی و کوچک دیده می‌شوند. تشخیص زودهنگام به درمان مؤثرتر و شانس بالاتر برای بهبودی کامل کمک می‌کند. در طول گاستروسکوپی ممکن است از بافت معده یا مری نمونه برداری شود. این نمونه برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

آندوسکوپی روده و روده بزرگ

به آندوسکوپی روده و روده بزرگ کولونوسکوپی می‌گویند. در طول کولونوسکوپی، پزشک علاوه بر روده بزرگ می‌تواند بخشی از روده باریک و انتهای دستگاه گوارش (رکتوم) را ببیند. این روش اغلب با استفاده از داروی آرام‌بخش انجام می‌شود.در طول کولونوسکوپی، متخصص از یک لوله انعطاف‌پذیر به اندازه عرض انگشت اشاره شما، مجهز به دوربین مینیاتوری و منبع نور استفاده می‌کند. 

این دستگاه به یک مانیتور ویدیویی متصل است که پزشک در حین انجام آزمایش آن را تماشا می‌کند. ابزارهای کوچک مینیاتوری مختلفی را می‌توان از طریق اسکوپ وارد کرد تا به پزشک در گرفتن نمونه (بیوپسی) از روده بزرگ و انجام مانورهایی برای تشخیص یا درمان شرایط کمک کند. کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد می‌شود. این روش می‌تواند بیماری‌های زیر را شناسایی کند یا حتی برای درمان آن‌ها استفاده شود:

• پولیپ
• خونریزی کولورکتال
• شقاق، تنگی
• فیستول
• اجسام خارجی
• التهاب روده
• بیماری کرون
• سرطان کولورکتال.

سیگموئیدوسکوپی که در آن اسکوپ از طریق مقعد وارد می‌شود تا بخش پایینی روده بزرگ (سیگموئید) و راست‌روده را بررسی کند. آنتروسکوپی که اسکوپ آن از طریق دهان (برای آنتروسکوپی فوقانی) یا مقعد (برای آنتروسکوپی تحتانی) وارد می‌شود تا روده باریک را بررسی کند نیز از دیگر انواع آندوسکوپی روده هستند.

این روشف قط می‌تواند بخشی از روده بزرگ (یک سوم پایین) را ارزیابی کند. سیگموئیدوسکوپی اغلب بدون هیچ گونه آرام‌بخشی انجام می‌شود، اگرچه در صورت لزوم می‌توان از آرام‌بخشی استفاده کرد. انتروسکوپی نیز شامل چندین روش مختلف است که به پزشک اجازه می‌دهد بیشتر از سایر روش‌های ذکرشده در بالا به روده کوچک (که تا ۶۰۰ سانتی‌متر طول دارد) نگاه کند.

متن انگلیسی: «Capsule endoscopy is an important means of evaluating the gastrointestinal tract when traditional endoscopic techniques have failed. It is safe, painless, has no risk for infection and does not require sedation.»
ترجمه فارسی: «آندوسکوپی کپسولی وسیله‌ای مهم برای ارزیابی دستگاه گوارش در زمانی است که روش‌های سنتی آندوسکوپی شکست خورده‌اند. ایمن و بدون درد است، خطر عفونت و نیازی به آرامبخشی ندارد.»

به نقل از سایت ncbi

آندوسکوپی صفرا، کبد و پانکراس

کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) یک تکنیک تخصصی است که برای مطالعه و درمان مشکلات کبد، پانکراس و گاهی اوقات کیسه صفرا استفاده می‌شود. در این روش از آرامبخش‌های قوی استفاده می‌شود چرا که یک عمل پیچیده و طولانی است. برای رسیدن به مجاری کوچکی که این اندام‌ها را به هم متصل می‌کنند، یک آندوسکوپ از دهان به معده و سپس به روده کوچک (دئودنوم) عبور داده می‌شود. 

مجاری کبد و لوزالمعده از طریق یک سوراخ کوچک به نام پاپیلا به دوازدهه تخلیه می‌شوند. سپس پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق آندوسکوپ به داخل پاپیلا وارد می‌کند. در نتیجه به مجرای صفراوی مشترک و مجرای پانکراس که کبد و پانکراس را به روده متصل می‌کند دسترسی پیدا می‌کند. بعد از دسترسی به مجرای مورد نظر یک ماده رنگی از طریق کاتتر تزریق می‌شود و در کبد و پانکراس جریان می‌یابد و مجاری آن را برای عکس‌برداری با اشعه ایکس مشخص می‌کند. 

اشعه ایکس می‌تواند تنگی یا انسداد مجاری را نشان دهد که ممکن است به دلیل سرطان، سنگ کیسه صفرا یا سایر ناهنجاری‌ها به وجود آمده باشد. در طول این آزمایش می‌توان یک برس کوچک یا فورسپس بیوپسی را در آندوسکوپ قرار داد تا سلول‌ها را برای مطالعه زیر میکروسکوپ خارج کند. علاوه بر این، لوله‌های استوانه‌ای کوچک (استنت) را می‌توان در داخل مجرای صفراوی و یا مجرای پانکراس قرار داد تا انسدادهای ناشی از بیماری‌های خوش‌خیم یا بدخیم را درمان کند. از ERCP می‌توان برای تشخیص و درمان بیماری‌های زیر استفاده کرد:

• قولنج صفراوی
• زردی
• افزایش آنزیم‌های کبدی
• کلانژیت (التهاب مجرای صفراوی)
• پانکراتیت
• انسداد مجاری صفراوی ناشی از سنگ کیسه صفرا
• سرطان.

داده‌ای یافت نشد.

آندوسکوپی فوقانی چیست؟

ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (EGD) یا آندوسکوپی فوقانی روشی است که در آن اسکوپ از طریق دهان وارد می‌شود تا مری، معده، اثنی عشر و بخش بالایی روده باریک را بررسی کند. برخی مواقع ممکن است آندوسکوپی فوقانی برای بیوپسی به ابزارهای مخصوصی تجهیز شود. بیوپسی به تشخیص بافت‌های خوش خیم و بدخیم (سرطانی) کمک می‌کند. 

همچنین ممکن است از آندوسکوپی فوقانی برای آزمایش سیتولوژی (سلولی) استفاده کرد که در آن یک برس کوچک از کانال آندوسکوپ عبور داده می‌شود تا سلول‌ها را برای تجزیه و تحلیل جمع آوری کند. آندوسکوپی فوقانی اغلب اوقات با استفاده از داروهای آرامبخش انجام می‌شود تا بیمار راحت باشد. این بهترین آزمایش برای یافتن علت خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی است و همچنین نسبت به اشعه ایکس برای تشخیص التهاب، زخم و تومور، دقیق‌تر است. اندوسکوپی فوقانی به پزشک کمک می‌کند تا علت علائم زیر را ارزیابی کند:

• درد مداوم بالای شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل در بلع.

انواع دیگر آندوسکوپی

سایر انواع آندوسکوپی به شرح زیر است:

• آنوسکوپی: اسکوپ از طریق مقعد وارد می‌شود تا مقعد و راست‌روده را ببیند.
• آرتروسکوپی: اسکوپ از طریق برشی در بالای مفصل وارد می‌شود تا آسیب یا شرایطی مانند آرتریت بررسی شود.
• برونکوسکوپی: اسکوپ از طریق دهان یا بینی وارد می‌شود تا نای و ریه‌ها را بررسی کند.
• سیستوسکوپی: اسکوپ از طریق مجرای ادراری وارد می‌شود تا مجرا و مثانه را بررسی کند.
• هیستروسکوپی: اسکوپ از طریق واژن وارد می‌شود تا رحم را بررسی کند.
• لاپاروسکوپی: اسکوپ از طریق برشی در شکم وارد می‌شود تا اندام‌های شکمی و تولید مثلی را بررسی کند.
• لارنگوسکوپی: اسکوپ از طریق دهان یا بینی وارد می‌شود تا حنجره را بررسی کند.
• مدیاستینوسکوپی: اسکوپ از طریق برشی در بالای استخوان سینه وارد می‌شود تا ناحیه بین ریه‌ها شامل قلب، مری و نای را بررسی کند.
• نوروآندوسکوپی: اسکوپ از طریق برشی در جمجمه وارد می‌شود تا مغز را بررسی کند.
• پروکتوسکوپی (سیگموئیدوسکوپی سخت): اسکوپ از طریق مقعد وارد می‌شود تا مقعد و راست‌روده را بررسی کند.
• توراکوسکوپی یا پلوروسکوپی: اسکوپ از طریق برشی در قفسه سینه وارد می‌شود تا ریه‌ها و ناحیه اطراف آن‌ها از جمله دیافراگم، مری و دیواره‌های قفسه سینه را بررسی کند.
• یورتروسکوپی: اسکوپ از طریق مجرای ادراری وارد می‌شود تا لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند (یورترها) را بررسی کند.

چه موقع اندوسکوپی لازم است؟

اگر علائمی دارید که دلیل آن مشخص نیست، ممکن است دکتر شما آندوسکوپی فوقانی را برای بررسی دقیق‌تر تجویز کند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• سابقه خانوادگی سرطان روده یا پولیپ (نیاز به کولونوسکوپی منظم از سن ۴۰ سالگی)
• حالت تهوع و استفراغ بدون علت مشخص
• مشکل در بلع
• وجود خون در مدفوع و ادرار
• کاهش وزن بی‌دلیل
• سوزش سردل (ریفلاکس)
• درد قفسه سینه که مربوط به قلب نیست
• استفراغ خونی
• کم‌خونی
• سوء‌هاضمه عملکردی بدون علت مشخص
• اسهال مکرر یا تغییر در عادات روده‌ای به‌مدت بیش از سه هفته
• سابقه خانوادگی سرطان روده یا پولیپ (نیاز به کولونوسکوپی منظم از سن ۴۰ سالگی)

آندوسکوپی برای تشخیص چیست؟

مشکلات شایع گوارشی عمده‌ترین بیماری‌هایی هستند که توسط آندوسکوپی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در ادامه این بیماری‌ها را بررسی خواهیم کرد:

انواع بیماری‌های گوارشی	توضیحات
بیماری‌های التهابی روده	بیماری های التهابی روده (IBD) گروهی از اختلالات روده‌ای که باعث التهاب طولانی مدت دستگاه گوارش می‌شوند شامل بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون.
سندروم روده تحریک پذیر	سندروم روده تحریک پذیر یا IBS نوعی اختلال دستگاه گوارش است و باعث ایجاد علائمی مانند درد مکرر شکم، اسهال و یبوست می‌شود. معمولا از آندوسکوپی برای این بیماری استفاده نمی‌شود، اما در برخی موارد برای رد سایر علت‌های احتمالی برای علائم بیمار استفاده می‌شود.
زخم معده	اندوسکپی برای تشخیص زخم معده (دراثر عفونت با باکتری معده) انجام می‌شود.
پانکراتیت	پانکراتیت یعنی التهاب پانکراس یا همان لوزالمعده؛ به‌طور‌کلی اگر شما علائمی همچون اسهال، استفراغ، تب، تورم شکم و ضربان قلب بالا داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص پانکراتیت استفاده کنند.
بیماری رفلاکس معده به مری	رفلاکس معده یعنی بازگشت محتویات و اسید معده به مری؛ اگر علائمی مانند حالت تهوع، درد قفسه سینه، سرفه مزمن، بوی بد دهان و درد در هنگام بلع را داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تایید بیماری استفاده کنند.
فتق هیاتال	معده شما زیر دیافراگم است، اما در افراد مبتلا به فتق هیاتال، بخشی از معده از طریق عضله به سمت بالا حرکت می‌کند. اگر علائمی همچون سوزش سر دل و مشکل در آروغ زدن دارید، از آندوسکوپی برای تشخیص علت ایجاد علائم استفاده خواهد شد.
سرطان دستگاه گوارش	معمولا از آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص سرطان دستگاه گوارش استفاده می‌کنند. در طول آزمایش از یک برس مخصوص برای تهیه بیوپسی از سلول‌ها استفاده می‌شود.

نحوه خواندن جواب اندوسکوپی چگونه است؟

خواندن جواب آندوسکوپی یعنی بررسی نتایج برای فهمیدن اینکه مشکل شما چیست. اگر جواب نشان دهد سلول سرطانی وجود ندارد، یعنی وضعیت خوش‌خیم است و ممکن است فقط نیاز به دارو یا پیگیری داشته باشید. اگر سلول سرطانی پیدا شود، پزشک نوع و مرحله آن را بررسی کرده و درمان‌هایی مثل جراحی یا شیمی‌درمانی پیشنهاد می‌دهد. گاهی هم التهاب یا عفونت دیده می‌شود که با دارو درمان می‌شود. در همه موارد، پزشک نتیجه را با شما بررسی کرده و بر اساس آن، تصمیم می‌گیرد چه کاری لازم است انجام شود.

خواندن جواب اندوسکوپی معده

خواندن جواب آندوسکوپی معده بستگی به نتایج نمونه‌برداری (بیوپسی) دارد. اگر نتیجه نرمال باشد، یعنی در بافت معده نشانه‌ای از سرطان، آسیب جدی یا عفونت وجود ندارد و رشد باکتری خاصی هم دیده نشده است. اما اگر نتیجه غیرعادی باشد، ممکن است نشانه‌ای از مشکلاتی مانند سرطان معده، گاستریت (التهاب دیواره معده) یا عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری باشد. پزشک با توجه به این نتایج تشخیص دقیق می‌دهد و روش درمان مناسب را مشخص می‌کند.

متن انگلیسی: «The esophagus, stomach, and duodenum should be smooth and of normal color. There should be no bleeding, growths, ulcers, or inflammation.»
ترجمه فارسی: «در نتایج این آزمایش مری، معده و اثنی عشر باید صاف و دارای رنگ طبیعی باشند. نباید خونریزی، رشد، زخم یا التهاب وجود داشته باشد.»

به نقل از سایت ucsfhealth

تفسیر نتیجه آندوسکوپی

تفسیر و ترجمه جواب اندوسکوپی به آنچه حین بررسی دیده شده بستگی دارد:

• نتایج نرمال: بافت سالم است و نشانه‌ای از التهاب، عفونت یا رشد غیرعادی دیده نمی‌شود.
• نتایج غیرعادی: وجود پولیپ، کیست یا تومور می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. التهاب ممکن است به بیماری‌هایی مانند کرون یا کولیت اولسراتیو اشاره داشته باشد. اگر منبع خونریزی مانند زخم یا واریس دیده شود، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
• آزمایش‌های بیشتر: اگر مشکل خاصی تشخیص داده شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند تصویربرداری یا آزمایش خون را برای بررسی بیشتر تجویز کند.

جواب اندوسکوپی نرمال

آندوسکوپی نرمال به این معناست که بافت و عضو سالم بوده و التهاب، عفونت و یا توده‌ای در آن دیده نمی‌شود. در صورتی که با وجود آندوسکوپی طبیعی همچنان علائم شما بهبود نیافته باشد ممکن است دکتر برای تشخیص سایر بیماری‌ها شما را به سایر متخصصین ارجاع دهد.

نمونه جواب آندوسکوپی معده

تفسیر جواب آندوسکوپی معده به این بستگی دارد که پزشک چه چیزی در روده مشاهده کند. اگر نتیجه نرمال باشد، یعنی هیچ ناهنجاری دیده نشده و تا ۱۰ سال آینده نیاز به تکرار تست نیست. اما ممکن است مواردی مانند هموروئید (بواسیر)، بیماری دیورتیکول، التهاب یا زخم، خونریزی، پولیپ‌های خوش‌خیم یا پیش‌سرطانی و حتی تومورهای سرطانی مشاهده شوند. 

پولیپ‌ها می‌توانند خوش‌خیم یا پیش‌سرطانی باشند و در صورت نیاز برداشته شوند. برخی یافته‌ها مانند خونریزی یا التهاب شدید ممکن است نیاز به درمان یا بررسی‌های بیشتر داشته باشند. در مجموع، آندوسکوپی معده یا همان کلونوسکوپی ابزاری ارزشمند برای تشخیص به‌موقع سرطان روده بزرگ و جلوگیری از آن است.

اصطلاح (در آندوسکوپی)	معنی (در آندوسکوپی)	اصطلاح (در آندوسکوپی)	معنی (در آندوسکوپی)
Stomach	معده	Dysplasia	نئوپلازی غیر طبیعی
Esophagus	مری	Antrum	آنتریم (قسمت تحتانی معده)
Cardia	کاردیا (قسمت ابتدایی معده)	Antral Erythema	التهاب قرمز در آنتریم
Fundus	بخش بالایی معده	Bulb	حباب (قسمت ابتدایی دوازدهه)
Duodenum	دوازدهه (قسمت ابتدایی روده کوچک)	Mucosa	غشای مخاطی
Erosion	خراشیدگی بافت	Dyspepsia	دشواری در هضم
Nodularity	وجود گره‌ها	Abdominal Pain	درد شکمی
Multiple	چندگانه	Edematous	وجود تورم و احتباس مایع
BX	نمونه‌برداری (بیوپسی)	Rut Positive	نتیجه مثبت در آزمایش‌های خاص
Lower Third	یک سوم تحتانی مری	D2	دوازده‌فولیکول
GERD A	ریفلاکس معده به مری	Diagnosis	تشخیص پزشکی

جواب آندوسکوپی معده چقدر طول میکشد؟

معمولا اگر در نتایج مشکل خاصی دیده نشود و یا نمونه برداری صورت نگرفته باشد، جواب اندوسکوپی معده همان روز آماده خواهد بود. در صورت نمونه‌برداری یا برداشتن پولیپ، ممکن است چند روز یا بیشتر زمان لازم باشد تا نتایج پاتولوژی (مثلاً وجود سرطان یا آدنوما) مشخص شود. 

آندوسکوپی چگونه انجام میشود؟

در بیشتر آندوسکوپی‌ها به شما دارویی داده می‌شود که شما را آرام و خواب‌آلود می‌کند، طوری‌که در طول آزمایش چیزی حس نمی‌کنید. فقط در موارد کمی ممکن است بیهوشی کامل و لوله‌گذاری برای تنفس لازم باشد. بعضی افراد هم فقط با بی‌حسی موضعی و کمی آرام‌بخش آندوسکوپی را انجام می‌دهند. وقتی کاملاً آرام یا خواب هستید، پزشک با دقت لوله‌ی مخصوص آندوسکوپی را وارد بدن می‌کند تا به ناحیه مورد نظر برسد. سپس تصاویر اندام‌ها را روی مانیتور می‌بیند و اگر لازم باشد، نمونه‌برداری یا درمان انجام می‌دهد.

آندوسکوپی کودکان

تست آندوسکوپی در کودکان، تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد تا کودک دردی احساس نکند و بی‌حرکت بماند. زمان خود بررسی حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است، اما به دلیل زمان ریکاوری پس از بیهوشی، مدت بیشتری طول خواهد کشید. برای آماده‌سازی کودک باید مواردی مانند بستن موهای بلند، پاک کردن لاک، و درآوردن زیورآلات رعایت شود. از عوارض احتمالی می‌توان به گلودرد و نفخ، آسیب به دندان، خونریزی، سوراخ شدن اندام گوارشی، و آسپیراسیون (نفوذ محتویات معده به ریه) اشاره کرد که همگی نادر هستند و در صورت بروز، اقدامات لازم برای درمان انجام می‌شود.

آندوسکوپی در بارداری

انجام اندوسکوپی در دوران بارداری در شرایط خاص و با اندیکاسیون قوی امکان‌پذیر است. طبق توصیه‌ها، این اقدامات باید در بیمارستان و توسط پزشک متخصص انجام شوند و متخصص زنان نیز باید در جریان باشد. روش‌هایی مانند آندوسکوپی فوقانی (EGD) و سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر در صورت لزوم می‌توانند در بارداری انجام شوند. همچنین نباید زیاد از دارو استفاده کرد. انجام کولونوسکوپی نیز فقط در سه‌ماهه دوم بارداری و با دلایل محکم پزشکی توصیه می‌شود.

آندوسکوپی در زمان پریودی

انجام آندوسکوپی فوقانی در زمان پریود منعی ندارد، زیرا این روش دستگاه گوارش فوقانی (مری، معده و دوازدهه) را بررسی می‌کند و ارتباطی با دستگاه تناسلی ندارد. در مقابل، آندوسکوپی‌های پایین‌تنه مانند کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی که از راه مقعد انجام می‌شوند، بهتر است بعد از پایان دوران قاعدگی به انجام شوند. در موارد اورژانسی ممکن است با هماهنگی قبلی با پزشک انجام شود.

آندوسکوپی معده چگونه انجام میشود؟

بیشتر آندوسکوپی‌ها روند مشابهی با یکدیگر دارند. آندوسکوپی فوقانی که شامل آندوسکوپی معده نیز می‌شود یک روش سرپایی است، یعنی بلافاصله بعد از انجام آن می‌توانید به خانه بروید. این روش می‌تواند کمی آزاردهنده باشد، اما معمولا دردناک نیست. این عمل تقریبا نیم ساعت طول می‌کشد و پزشک شما به صورت زیر عمل می‌کند:

• یک اسپری بی‌حس کننده به گلو می‌زند و یک محافظ دهان برای محافظت از دندان‌های شما وارد می‌کند.
• آندوسکوپ را از طریق دهان و به سمت مری، معده و دوازدهه هدایت می‌کند.
• هوا را از طریق آندوسکوپ به معده و اثنی عشر پمپ می‌کند تا دید اعضا را آسان‌تر کند.
• تصاویر را از آندوسکوپ بر روی مانیتور ویدیویی در حین جستجوی مشکلات یا انجام درمان مشاهده می‌کند.
• در صورت لزوم، قطعات کوچک بافت را برای بیوپسی (معاینه در آزمایشگاه) برمی‌دارد.
• در صورت نیاز درمان را انجام می‌دهد.

 آندوسکوپی چقدر طول میکشد؟

آندوسکوپی معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا دو ساعت طول می‌کشد، بسته به نوع آن. بیشتر بیماران همان روز به خانه بازمی‌گردند، اما برخی نیاز به یک شب  بستری دارند.

آندوسکوپی معده با بیهوشی چقدر طول میکشد؟

کولونوسکوپی با بی‌هوشی معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد، اما ممکن است زمان بیشتری را در کلینیک یا بیمارستان بمانید. این زمان شامل مراحل آماده‌سازی قبل از انجام آزمایش، خود کولونوسکوپی و همچنین مراقبت‌های پس از آن تا زمانی است که اثر داروی بی‌هوشی از بین برود.

آیا آندوسکوپی باعث مرگ میشود؟

مرگ ناشی از آندوسکوپی بسیار نادر است اما ممکن است به دلیل بروز برخی عوارض و بیماری‌های زمینه‌ای رخ دهد. سوراخ شدن، سپسیس یا ذات‌الریه ناشی از آسپیراسیون و حوادث قلبی ریوی، مانند ایست قلبی، نیز از علل بالقوه مرگ و میر نادر بر اثر بروز عوارض و بیماری زمینه‌ای هستند.

چگونه برای آندوسکوپی حاضر شویم؟

برای بیشتر آندوسکوپی‌ها باید دستگاه گوارش خود را ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل به طور کامل تخلیه کنید. به همین دلیل منظور معمولا یک روز قبل از آندوسکوپی، گروهی از ملین‌ها برای شما تجویز می‌شود. دستورالعمل‌هایی که دریافت می‌کنید بسته به نوع آندوسکوپی متفاوت خواهد بود. برای آمادگی برای آندوسکوپی باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• ممکن است پیش از برخی آندوسکوپی‌ها نیاز به آزمایش ادرار (برای بررسی عفونت) یا تست بارداری (برای هیستروسکوپی) داشته باشید.
• برای برخی از آندوسکوپی‌ها، داروی آرام بخش تجویز می‌شود. آرام بخش هم می‌تواند از طریق تزریق و هم از طریق ورید وارد بدن شما شود. معمولا این داروها باعث می‌شوند، فرد قبل از انجام آزمایش به خواب فرو برود.
• ممکن است نیاز باشد پیش از آندوسکوپی، مدتی از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید یا فقط غذاها و نوشیدنی‌های خاصی مصرف کنید.
• مصرف داروهای رقیق کننده یا لخته کننده خون همچون آسپرین را متوقف کنید. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد داروهای دیابت یا فشار خون خود را تغییر دهید. در این رابطه باید با پزشک خود صحبت کنید.
• قبل از آندوسکوپی لیستی از داروهای مصرفی بدون نسخه و مکمل غذایی خود تهیه کنید و در اختیار پزشک قرار دهید. همچنین هر گونه حساسیتی را به لیست خود اضافه کنید. قبل از آندوسکوپی باید سابقه بیماری‌های خود را به پزشک اعلام کنید.
• ممکن است لازم باشد پیش از آندوسکوپی مصرف دخانیات را متوقف کنید.
• سعی کنید با خود یک همراه داشته باشید، چرا که در صورت مصرف داروهای بیهوشی نمی‌توانید رانندگی کنید.

اقدامات قبل از آندوسکوپی

هفت روز قبل از انجام اندوسکوپی مصرف آهن، آسپرین، فرآورده‌های حاوی آسپرین را قطع کنید (اما در مورد داروهای خود حتماً با پزشک مشورت کنید). پنج روز قبل از آزمایش مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن (Motrin, Advil)، ناپروکسن (Naprosyn)، سلبرکس (Celebrex) و… را متوقف کنید. از نیمه شب روز قبل از آزمایش به بعد هیچ غذای جامدی نخورید.

در روز انجام آندوسکوپی حداقل ۸ ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید یا نیاشامید. تنها می‌توانید ۴ ساعت قبل از انجام، داروهای ضروری خود را با مقدار بسیار کم آب مصرف کنید (از خوردن آنتی‌اسید یا داروهایی مانند Carafate خودداری کنید). همچنین لباس راحت و آزاد بپوشید، می‌توانید زیر گان بیمارستانی، لباس آستین کوتاه بپوشید و چون ممکن است اتاق سرد باشد، جوراب همراه داشته باشید.

غذای مناسب قبل از آندوسکوپی

قبل از انجام آزمایش آندوسکوپی، باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنید. یک روز قبل از انجام آندوسکوپی، فقط غذاهای سبک بخورید و از صبح رژیم مایعات را شروع کنید مانند: آب‌میوه بدون پالپ، آبگوشت رقیق، قهوه یا چای بدون شیر و نوشیدنی‌های ورزشی. در این مدت، خوردن میوه، سبزیجات، حبوبات، نان سبوس‌دار، مغزها و غذاهای فیبردار ممنوع است. 

شام سبک مثل پوره سیب‌زمینی یا ژله مصرف شود. در روز آندوسکوپی، حداقل ۵ ساعت قبل از مراجعه نباید چیزی بخورید یا بیاشامید، حتی آب یا آدامس و از نیمه‌شب به بعد یا صبح روز آزمایش، خوردن و نوشیدن کاملاً ممنوع است. همچنین باید مطمئن شوید که مراحل پاک‌سازی روده (در صورت نیاز) را طبق دستور انجام داده‌اید.

عوارض آندوسکوپی چیست؟

بیشتر عوارض بعد از آندوسکوپی ظرف دو روز برطرف می‌شوند و بسته به نوع آندوسکوپی و محل ورود دستگاه متفاوت‌اند. پزشک راهکارهایی برای کاهش ناراحتی پیشنهاد می‌دهد و در صورت نیاز داروی مسکن تجویز می‌کند. برخی از عوارض آندوسکوپی عبارت است از:

• خونریزی
• عفونت: بیشتر عفونت‌ها جزئی هستند و با آنتی‌بیوتیک قابل درمان هستند. در صورتی که در معرض خطر بالاتر عفونت هستید، ممکن است پزشک قبل از عمل برای شما آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه تجویز کند.
• پارگی دستگاه گوارش: پارگی مری یا قسمت دیگری از دستگاه گوارش فوقانی ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و گاهی اوقات جراحی برای ترمیم آن داشته باشد. خطر این عارضه بسیار کم است به طوری که تقریباً در ۱ مورد از هر ۲۵۰۰ تا ۱۱ هزار آندوسکوپی فوقانی تشخیصی رخ می‌دهد.
• نفخ برای مدت کوتاهی بعد از انجام عمل
• بی حس شدن گلو یا مقعد برای چند ساعت به دلیل استفاده از بی حس کننده موضعی
• درد مداوم در ناحیه آندوسکوپی

آیا آندوسکوپی خطرناک است؟

آندوسکوپی معمولاً بی‌خطر است، اما گاهی عوارضی مانند پارگی یا عفونت ایجاد می‌شود. در صورت مشاهده علائم زیر فوراً با پزشک تماس بگیرید:

• علائم عفونت مانند تب یا لرز. اگر بریدگی داشتید، قرمزی یا تورم در محل برش را بررسی کنید.
• مدفوع سیاه و قیری‌رنگ.
• درد شدید یا خونریزی در محل برش.
• سرفه‌ی مداوم یا سرفه‌ی خونی.
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس.
• استفراغ خونی.
• درد قفسه سینه.

آیا آندوسکوپی درد دارد؟

در زمان آندوسکوپی، معمولاً داروهای آرام‌بخش یا بیهوشی به شما داده می‌شود تا احساس ناراحتی یا درد نداشته باشید. ممکن است در بعضی روش‌ها مثل کولونوسکوپی کمی احساس فشار یا ناراحتی داشته باشید، اما این حس معمولاً خفیف است و خیلی زود برطرف می‌شود. در صورت داشتن درد معده بعد از آندوسکوپی حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض آندوسکوپی معده با بیهوشی

آندوسکوپی معده با بیهوشی معمولاً ایمن است و باعث می‌شود بیمار در طول انجام آزمایش اذیت نشود. اما مانند هر روش پزشکی دیگر، ممکن است با عوارضی همراه باشد. این عوارض معمولاً نادر هستند، اما آگاهی از آنها ضروری است:

• عوارض قلبی
• عوارض تنفسی
• عوارض عصبی
• واکنش‌های دارویی
• آسیب فیزیکی به بیمار
• بستری غیرمنتظره
• افزایش خطر در بیماران مسن یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای

برای درد بعد از آندوسکوپی چه کنیم؟

می‌توانید برای کاهش درد یا ناراحتی پس از آندوسکوپی از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید، اما حتماً داروهای تجویز‌شده را طبق دستور پزشک مصرف نمایید. همچنین به یاد داشته باشید که ممکن است پزشک توصیه کرده باشد برخی داروهای همیشگی‌تان را برای یک یا دو روز پس از آندوسکوپی به‌طور موقت قطع کنید.

عوارض بعد از عمل آندوسکوپی سینوس

مانند هر عمل جراحی دیگری، جراحی آندوسکوپی سینوس نیز با خطراتی همراه است. اگرچه احتمال بروز عوارض بسیار کم است، اما باید از آن آگاه باشید تا در صورت بروز به پزشک خود اطلاع دهید:

• خونریزی
• عود بیماری
• نشت مایع مغزی-نخاعی
• مشکلات بینایی
• کاهش یا تغییر حس بویایی یا چشایی
• تداوم یا تشدید علائم سینوس و درد صورت 
• تغییر در  صدا
• تورم یا کبودی اطراف چشم

عوارض آندوسکوپی در کودکان چیست؟

عوارض آندوسکوپی در کودکان معمولاً نادر اما قابل توجه هستند. شایع‌ترین عوارض شامل موارد زیر است:

• کمبود اکسیژن
• خونریزی
• مشکلات تنفسیو خس خس سینه
• آریتمی 
• تهوع و استفراغ

مراقبت بعد از آندوسکوپی معده

بعد از انجام آندوسکوپی، تیم درمانی علائم حیاتی را بررسی می‌کند. ممکن است به دلیل تاثیر داروها کمی گیج یا خواب‌آلود باشید. اما معمولاً بیشتر افراد همان روز به خانه برمی‌گردند. بهتر است بقیه روز را استراحت کنید و از انجام کارهای سنگین یا رانندگی پرهیز کنید. پزشک هم به شما توضیح می‌دهد که در دوران بهبودی، بسته به نوع آندوسکوپی‌ای که انجام داده‌اید، چه مراقبت‌هایی لازم است.

بعد از آندوسکوپی معده چه بخوریم؟

بهتر است بعد از آندوسکوپی، ابتدا مایعات بنوشید و سپس به سراغ غذاهای نرم بروید. انتخاب غذاهای مناسب می‌تواند به کاهش گلودرد، نفخ و ناراحتی کمک کند. غذاهای مناسب برای تغذیه پس از آندوسکوپی عبارت است از:

• مایعات گرم: مانند آب گرم با لیمو، چای، شیر گرم، آبگوشت یا سوپ. 
• مایعات سرد: نوشیدنی‌های سرد مثل آب، آب‌میوه بدون قند و شیر سرد.
• میوه‌ها و سبزیجات نرم: مثل سس سیب، آووکادو، موز، طالبی، هلو، گلابی پخته، هویج یا کدو پخته، سیب‌زمینی پوره‌شده و لوبیا سبز پخته.
• غلات نرم: شامل بلغور جو دوسر، کوینوآ پخته، فرنی، ماکارونی نرم یا پاستا.
• محصولات لبنی: مانند ماست، بستنی و پودینگ.

خوردن بستنی بعد از آندوسکوپی مشکلی ندارد اما بهتر است ابتدا مایعات بخورید و سپس به بستنی روی آورید. تا چند روز پس از آندوسکوپی از غذاهای تند، اسیدی، سفت یا پرفیبر پرهیز کنید تا از تحریک گلو و تشدید نفخ جلوگیری شود.

درمان زخم گلو بعد از آندوسکوپی

برای کاهش و درمان زخم یا درد گلو بعد از آندوسکوپی می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• قرقره آب نمک گرم
• نوشیدن مایعات زیاد
• پرهیز از غذاها و نوشیدنی‌های تند، اسیدی، داغ و کافئین‌دار
• استفاده از دستگاه بخور
• استراحت دادن به صدا
• استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن

اگر درد گلو بیش از چند روز ادامه داشت یا شدید شد، لازم است با پزشک مشورت کنید.

درد معده داری و به آندوسکوپی نیاز داری؟ همین حالا نوبت بگیر!

دکتر آندوسکوپی معده

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

آندوسکوپی شیوه رایجی است که اغلب پزشکان از آن برای تشخیص انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند، اما متخصص گوارش به طور اختصاصی‌‌تر از این آزمایش تصویربرداری بهره می‌برد. بنابراین بهتر است برای انجام آندوسکوپی به متخصص داخلی یا گوارش مراجعه کنید. آندوسکوپی می‌تواند مشکلاتی را نشان دهد که با روش‌هایی مثل سونوگرافی قابل مشاهده نیستند. در بسیاری از بیماری‌ها، آندوسکوپی به عنوان روش اصلی درمان استفاده می‌شود، چون سریع‌تر است و به زمان بهبودی کمتری نیاز دارد. بیشتر آندوسکوپی‌ها حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برند و در همان روز می‌توانید به خانه برگردید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!