آندوسکوپی چیست و چه کسی به آن نیاز دارد؟

آندوسکوپی یک شیوه تشخیصی و کم تهاجمی است که از آن برای بررسی دستگاه گوارش استفاده می‌شود. آندوسکوپ وسیله‌ای مجهز به دوربین، نور و لوله انعطاف‌پذیر است که می‌تواند به قسمت‌های مختلف مجاری درونی شما از جمله معده، روده، رحم و ریه وارد شود و از آن‌ها تصویربرداری کند. همچنین ممکن است در انتهای لوله آندوسکوپ یک قیچی جراحی برای تهیه بیوپسی از بافت‌ها تعبیه شود.

انواع مختلفی از آندوسکوپی وجود دارند که هر کدام بسته به قابلیت‌شان برای بخش خاصی از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، برای بررسی دهان، گلو و مری از آندوسکوپی فوقانی استفاده می‌شود یا برای بررسی راست روده و روده بزرگ از کولونوسکوپی استفاده می‌شود. آندوسکوپی‌ها فقط مختص به تشخیص نیستند و می‌توانند در برخی از عمل‌های جراحی نیز مورد استفاده قرار گیرند.

آندوسکوپی شیوه رایجی است که اغلب پزشکان از آن برای تشخیص انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند، اما متخصص گوارش به طور اختصاصی‌‌تر از این آزمایش تصویربرداری بهره می‌برد. بنابراین بهتر است برای انجام آندوسکوپی به متخصص داخلی یا گوارش مراجعه کنید. همچنین در سایت دکترتو می‌توانید نسبت به دریافت نوبت اقدام کنید. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا همه جوانب دستگاه آندوسکوپی را مورد بررسی قرار دهیم.

آندوسکوپی چیست؟

آندوسکوپی به انگلیسی endoscopy، آزمایشی برای جمع‌آوری نمونه‌های بافتی (بیوپسی) و بررسی بیماری‌ها و شرایطی که ممکن است باعث کم‌خونی، خونریزی، التهاب یا اسهال شوند، است. همچنین می‌تواند برخی از سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی را تشخیص دهد.

نام های دیگر آندوسکوپی چیست؟

• آندوسکوپی
• برونکوسکوپی
• کولونوسکوپی
• سیستوسکوپی
• لاپاراسکوپی
• لارنگوسکوپی
• مدیاستینوسکوپی
• توراکوسکوپی
• آندوسکوپی فوقانی

از آندوسکوپی برای چه استفاده می‌ شود؟ (فواید آندوسکوپی چیست؟)

از آندوسکوپی در بیشتر اوقات برای تشخیص و گاهی اوقات برای درمان بیماری های دستگاه گوارش استفاده می‌شود. اما به‌‎طور‌کلی کاربرد این دستگاه به شرح زیر است:

• بررسی علائم: آندوسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا مشخص کند چه چیزی باعث علائم و نشانه‌های گوارشی همچون تهوع، استفراغ، شکم درد، مشکل در بلع و خونریزی گوارشی می‌شود.
• تشخیص بیماری: برخی مواقع از آندوسکوپی برای تهیه بیوپسی (نمونه برداری از بافت) جهت آزمایش‌ها و شرایطی مانند کم‌خونی، خونریزی، بیماری های التهابی روده، اسهال و یا سرطان‌های دستگاه گوارش استفاده می‌کنند.
• درمان: دستگاه آندوسکوپ می‌تواند به ابزارهای خاصی مجهز شود و برای درمان‌هایی مانند سوزاندن رگ خونریزی کننده برای توقف خونریزی، گشاد کردن مری باریک، بریدن پولیپ یا برداشتن یک جسم خارجی استفاده شود (پولیپ چیست؟ نوعی توده سلولی خوش خیم در بدن است).

همانطور که اشاره کردیم آندوسکوپی می‌تواند با دیگر روش‌های تشخیصی همچون سونوگرافی ترکیب شود. برای مثال، برخی مواقع یک پروب اولتراسوند به آندوسکوپ متصل می‌شود تا تصاویر تخصصی از دیواره مری و معده تهیه شود. سونوگرافی آندوسکوپی همچنین ممکن است به پزشک شما کمک کند تا تصاویری از اندام‌های غیرقابل دسترس مانند پانکراس شما ایجاد کند.

علائم بیماری گوارشی پیدا کردی؟ باید آندوسکوپی بدی؟

همین الان مشاوره بگیر!

مشاوره آنلاین دکتر گوارشبهترین پزشکان گوارش و کبد

ساختمان دستگاه آندوسکوپ به چه صورت است؟

در یک آندوسکوپ معمولی از فیبر نوری برای انتقال موثر نور استفاده می‌شود. در این تکنیک (فیبر نوری)، نور از طریق یک فیبر شیشه‌ای انعطاف‌پذیر (شفاف) منتقل می‌شود. فیبر نوری به دستگاه آندوسکوپ اجازه می‌دهد تا نور را در مسیر‌های منحنی عبور دهد. با این کار دسترسی به فضا‌های دشوار و غیرقابل نفوذ را آسان می‌کند.

به طور معمول لوله دستگاه آندوسکوپی با پلاستیک یا فولاد پوشانده می‌شود تا در برابر آب، اسید و رطوبت مقاوم باشد. در واقع می‌توان آندوسکوپ را به عنوان یک لوله انعطاف‌پذیر بلند و نازک توصیف کرد که دارای یک دوربین در یک طرف آن است. به‌طور‌کلی قطعات آندوسکوپ شامل موارد زیر است:

• لوله انعطاف‌پذیر نازک و بلند که می‌تواند برخی مواقع کوتاه باشد
• یک لنز یا سیستم لنز
• سیستم انتقال نور
• چشمی
• سیستم کنترل.

هزینه آندوسکوپی چقدر است و آیا آندوسکوپی شامل بیمه درمانی می‌ شود؟

بیمارستان‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند آندوسکوپی با بیمه تامین اجتماعی و بیمه سلامت را انجام دهند و هزینه این عمل به شرایط مختلفی بستگی دارد. برای مثال هر بیمارستان هزینه هتلینگ متفاوتی با یکدیگر دارند. همچنین در طول آندوسکوپی ممکن است نیاز به انجام آزمایشات اضافی همچون بیوپسی باشد یا اینکه ممکن است همزمان با آزمایش درمان نیز صورت گیرد.

بیشتر بیمه‌ها از آندوسکوپی پشتیبانی می‌کنند، برای مثال بیمه تامین اجتماعی ۹۰ درصد از هزینه را متقبل می‌شود، یا بیمه سلامت ۷۰ درصد از هزینه آندوسکوپی را پرداخت می‌کند و شما می‌بایست، ۳۰ درصد هزینه را خودتان پرداخت کنید. به طور کلی تعیین یک بازه مشخص برای آندوسکوپی کار معقولانه‌ای نیست، اما عرف آندوسکوپی فوقانی به شرح زیر است:

• هزینه آندوسکوپی معده بدون بی‌هوشی بین ۸۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان است.
• هزینه معده با بی‌هوشی کامل بین ۳ میلیون تا ۶ میلیون است.
• تعرفه کولونوسکوپی بدون بی‌هوشی در حدود ۹۰۰ تا ۱ میلیون است.
• هزینه کولونوسکوپی با بی‌هوشی کامل در حدود ۴ تا ۸ میلیون است.

آندوسکوپی برای تشخیص چه بیماری‌ هایی استفاده می‌ شود؟

مشکلات شایع گوارشی عمده‌ترین بیماری‌هایی هستند که توسط آندوسکوپی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در ادامه این بیماری‌ها را بررسی خواهیم کرد:

انواع بیماری‌های گوارشی	توضیحات
بیماری‌های التهابی روده	بیماری های التهابی روده (IBD) گروهی از اختلالات روده‌ای که باعث التهاب طولانی مدت دستگاه گوارش می‌شوند شامل بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون.
سندروم روده تحریک پذیر	سندروم روده تحریک پذیر یا IBS نوعی اختلال دستگاه گوارش است و باعث ایجاد علائمی مانند درد مکرر شکم، اسهال و یبوست می‌شود. معمولا از آندوسکوپی برای این بیماری استفاده نمی‌شود، اما در برخی موارد برای رد سایر علت‌های احتمالی برای علائم بیمار استفاده می‌شود.
زخم معده	اندوسکپی برای تشخیص روش درمان زخم معده (دراثر عفونت با باکتری معده) انجام می‌شود.
پانکراتیت	پانکراتیت یعنی التهاب پانکراس یا همان لوزالمعده؛ به‌طور‌کلی اگر شما علائمی همچون اسهال، استفراغ، تب، تورم شکم و ضربان قلب بالا داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص پانکراتیت استفاده کنند.
بیماری رفلاکس معده به مری	رفلاکس معده یعنی بازگشت محتویات و اسید معده به مری؛ اگر علائمی مانند حالت تهوع، درد قفسه سینه، سرفه مزمن، بوی بد دهان و درد در هنگام بلع را داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تایید بیماری استفاده کنند.
فتق هیاتال	معده شما زیر دیافراگم است، اما در افراد مبتلا به فتق هیاتال، بخشی از معده از طریق عضله به سمت بالا حرکت می‌کند. اگر علائمی همچون سوزش سر دل و مشکل در آروغ زدن دارید، از آندوسکوپی برای تشخیص علت ایجاد علائم استفاده خواهد شد.
سرطان دستگاه گوارش	معمولا از آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص سرطان دستگاه گوارش استفاده می‌کنند. در طول آزمایش از یک برس مخصوص برای تهیه بیوپسی از سلول‌ها استفاده می‌شود.

چه موقع اندوسکوپی لازم است؟

چه زمانی آندوسکوپی لازم است؟ به‌طور‌کلی ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص سایر بیماری‌های زیر هم استفاده شود:

• یبوست مزمن
• سنگ کیسه صفرا
• خونریزی غیر قابل توضیح در دستگاه گوارش
• تومورها
• عفونت‌ها
• انسداد مری
• خون در ادرار شما
• سایر مشکلات دستگاه گوارش.
• خونریزی غیر معمول واژن یا لکه بینی که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و برای تشخیص دلیل آن از آندوسکوپی استفاده می‌شود.

چگونه برای آندوسکوپی حاضر شویم؟

برای بیشتر آندوسکوپی‌ها باید دستگاه گوارش خود را ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل به طور کامل تخلیه کنید. به همین دلیل منظور معمولا یک روز قبل از آندوسکوپی، گروهی از ملین‌ها برای شما تجویز می‌شود. سایر موارد شامل روش‌های زیر هستند:

• برای برخی از آندوسکوپی‌ها، داروی آرام بخش تجویز می‌شود. آرام بخش هم می‌تواند از طریق تزریق و هم از طریق ورید وارد بدن شما شود. معمولا این داروها باعث می‌شوند، فرد قبل از انجام آزمایش به خواب فرو برود.
• قبل از آندوسکوپی باید مصرف داروهای رقیق کننده یا لخته کننده خون همچون آسپرین را متوقف کنید. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد داروهای دیابت یا فشار خون خود را تغییر دهید. در این رابطه باید با پزشک خود صحبت کنید.
• قبل از آندوسکوپی لیستی از داروهای مصرفی بدون نسخه و مکمل غذایی خود تهیه کنید و در اختیار پزشک قرار دهید. همچنین هر گونه حساسیتی را به لیست خود اضافه کنید.
• سعی کنید با خود یک همراه داشته باشید، چرا که در صورت مصرف داروهای بیهوشی نمی‌توانید رانندگی کنید.

آندوسکوپی معده و آندوسکوپی روده از کجا انجام میشود؟

بیشتر آندوسکوپی‌ها روند مشابهی با یکدیگر دارند، به همین دلیل در این بخش از آندوسکوپی فوقانی به عنوان نمونه استفاده می‌کنیم. آندوسکوپی فوقانی یک روش سرپایی است، یعنی بلافاصله بعد از انجام آن می‌توانید به خانه بروید. این روش می‌تواند کمی آزار دهنده باشد، اما نباید دردناک باشد. این عمل تقریبا نیم ساعت طول می‌کشد و پزشک شما به صورت زیر عمل می‌کند:

• یک اسپری بی‌حس کننده به گلو می‌زند و یک محافظ دهان برای محافظت از دندان‌های شما وارد می‌کند.
• آندوسکوپ را از طریق دهان و به سمت مری، معده و دوازدهه هدایت می‌کند.
• هوا را از طریق آندوسکوپ به معده و اثنی عشر پمپ می‌کند تا دید اعضا را آسان‌تر کند.
• تصاویر را از آندوسکوپ بر روی مانیتور ویدیویی در حین جستجوی مشکلات یا انجام درمان مشاهده می‌کند.
• در صورت لزوم، قطعات کوچک بافت را برای بیوپسی (معاینه در آزمایشگاه) برمی‌دارد.
• در صورت نیاز یک درمان را انجام می‌دهد.

در آندوسکوپی چه چیزی مشخص میشود؟

از این روش درمانی برای تعیین علت خونریزی و تشخیص تومورها، زخم‌ها، بیماری‌های التهابی و ناهنجاری‌های ساختاری معده و روده استفاده می‌شود.

متن انگلیسی: «The esophagus, stomach, and duodenum should be smooth and of normal color. There should be no bleeding, growths, ulcers, or inflammation.»
ترجمه فارسی: «در نتایج این آزمایش مری، معده و اثنی عشر باید صاف و دارای رنگ طبیعی باشند. نباید خونریزی، رشد، زخم یا التهاب وجود داشته باشد.»

به نقل از سایت ucsfhealth

بعد از آندوسکوپی چه اتفاقی می‌ افتد؟

اگر آندوسکوپی شما همراه با برش سطحی باشد، پزشک زخم های برش را با بخیه می بندد و بلافاصله پس از عمل آنها را پانسمان می‌کند. بعد از عمل می‌بایست با پیروی از دستورالعمل‌های مراقبتی، از عفونت جلوگیری کنید. بعد از آندوسکوپی احتمالا نیاز به همراه خواهید داشت تا شما را تا خانه همراهی کند. روز بعد از آندوسکوپی را طوری برنامه‌ریزی کنید که بتوانید به مقدار کافی استراحت کنید.

به دلیل برخی از شیوه‌های ناراحت کننده آندوسکوپی، ممکن است به مدتی نیاز داشته باشید تا احساس خوبی داشته باشید و به روال معمول روزانه خون برگردید. به عنوان مثال، پس از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، ممکن است گلو درد داشته باشید و برای چند روز نیاز به خوردن غذاهای نرم داشته باشید. یا پس از سیستوسکوپی برای معاینه مثانه، خون در ادرارتان وجود داشته باشد. این عارضه معمولا بعد از مدت زمان کوتاهی بهبود می‌یابد، اما در صورت تداوم باید به پزشک خود اطلاع دهید.

دچار درد معده شدی و به آندوسکوپی نیاز داری؟ همین حالا نوبت بگیر!

دکتر آندوسکوپی معده

انواع اندوسکوپی کدامند؟

بیشتر آندوسکوپی‌ها معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شوند، اما در برخی مواقع ممکن است از بی‌حسی برای کاهش درد شما استفاده کنند. بخش‌های مختلفی از دستگاه گوارش مری، معده و اثنی عشر (ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی)، روده کوچک (انتروسکوپی)، روده بزرگ یا کولون (کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی)، مجرای صفراوی، رکتوم (رکتوسکوپی) و مقعد (آنوسکوپی) توسط اندوسکوپ بررسی می‌شوند.

۱. آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش (مری، معده و ابتدای روده باریک)

آندوسکوپی فوقانی امکان بررسی پوشش قسمت فوقانی دستگاه گوارش که شامل مری، معده و اثنی عشر (نخستین قسمت روده کوچک) است را به پزشک می‌دهد. در آندوسکوپی فوقانی، پزشک از آندوسکوپ استفاده می‌کند که شامل یک لنز و منبع نور است و تصاویر را روی یک مانیتور ویدئویی پخش می‌کند. به این روش ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (EGD) نیز گفته می‌شود.

برخی مواقع ممکن است آندوسکوپی فوقانی برای گرفتن بیوپسی به ابزارهای مخصوصی تجهیز شود. بیوپسی به تمایز بین بافت‌های خوش خیم و بدخیم (سرطانی) کمک می‌کند. همچنین ممکن است از آندوسکوپی فوقانی برای آزمایش سیتولوژی (سلولی) استفاده کرد که در آن یک برس کوچک از کانال آندوسکوپ عبور داده می‌شود تا سلول‌ها را برای تجزیه و تحلیل جمع آوری کند.

آندوسکوپی فوقانی اغلب اوقات با استفاده از داروهای آرامبخش انجام می‌شود تا از راحتی بیمار اطمینان حاصل شود. این بهترین آزمایش برای یافتن علت خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی است و همچنین نسبت به اشعه ایکس برای تشخیص التهاب، زخم و تومور، دقیق‌تر است. اندوسکوپی فوقانی به پزشک کمک می‌کند تا علائم زیر را ارزیابی کند:

• درد مداوم بالای شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل در بلع.

۲. کولونوسکوپی برای بررسی روده بزرگ

عمل کولونوسکوپی یک آزمایش رایج و ایمن برای بررسی پوشش روده بزرگ است. در طول کولونوسکوپی، آندوسکوپیست‌ها علاوه بر روده بزرگ می‌توانند بخشی از روده باریک و انتهای دستگاه گوارش (رکتوم) را ببینند. این روش اغلب با استفاده از داروی آرام‌بخش برای اطمینان از حداکثر راحتی بیمار انجام می‌شود.

در طول کولونوسکوپی، متخصص آندوسکوپی از یک لوله انعطاف‌پذیر به اندازه عرض انگشت اشاره شما، مجهز به دوربین مینیاتوری و منبع نور استفاده می‌کند. این دستگاه به یک مانیتور ویدیویی متصل است که پزشک در حین انجام آزمایش آن را تماشا می‌کند. ابزارهای کوچک مینیاتوری مختلفی را می‌توان از طریق اسکوپ وارد کرد تا به پزشک در گرفتن نمونه (بیوپسی) از روده بزرگ و انجام مانورهایی برای تشخیص یا درمان شرایط کمک کند.

کولونوسکوپی می‌تواند بیماری‌های زیر را شناسایی کند یا حتی برای درمان آن‌ها استفاده شود:

• پولیپ
• خونریزی کولورکتال
• شقاق، تنگی
• فیستول
• اجسام خارجی
• بیماری کرون
• سرطان کولورکتال.

۳. سیگموئیدوسکوپی برای بررسی رکتوم

سیگموئیدوسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد که پوشش رکتوم و بخشی از کولون (روده بزرگ) را با قرار دادن یک لوله منعطف به ضخامت انگشت در مقعد بررسی کند. در این روش بعد از ورود لوله، آهسته آهسته آن را به سمت راست روده و سپس به سمت پایین هدایت می‌کنند. سیگموئیدوسکوپی فقط می‌تواند بخشی از روده بزرگ (یک سوم پایین) را ارزیابی کند. سیگموئیدوسکوپی اغلب بدون هیچ گونه آرام‌بخشی انجام می‌شود، اگرچه در صورت لزوم می‌توان از آرام‌بخشی استفاده کرد.

این روش تقریبا مشابه با کولونوسکوپی است، اما معمولا آن را قبل از کولونوسکوپی انجام می‌دهند. برای مثال، از این روش برای یافتن یک پولیپ جدید و غیر طبیعی استفاده می‌شود. اگر مورد مشکوکی پیدا شد، از کولونوسکوپی برای تایید نهایی کمک می‌گیرند. سیگموئیدوسکوپی نباید برای پولیپکتومی استفاده شود، مگر اینکه کل کولون به اندازه کافی آماده شده باشد. این روش همچنین نباید در موارد دیورتیکولیت و پریتونیت استفاده شود.

۴. انتروسکوپی برای بررسی روده باریک

انتروسکوپی شامل چندین روش مختلف است که به پزشک اجازه می‌دهد بیشتر از سایر روش‌های ذکرشده در بالا به روده کوچک (که تا ۶۰۰ سانتی‌متر طول دارد) نگاه کند. یک پزشک ممکن است از یک آندوسکوپ معمولی طولانی‌تر، یک آندوسکوپ دو بالون یا یک آندوسکوپ کپسولی استفاده کند. انتروسکوپی عمدتا برای یافتن منبع خونریزی روده‌ای استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای یافتن ضایعات و تعیین علل سوء جذب تغذیه‌ای نیز مورد استفاده قرار گیرد.

۵. کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) برای بررسی کبد، پانکراس و صفرا

کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) یک تکنیک تخصصی است که برای مطالعه و درمان مشکلات کبد، پانکراس و گاهی اوقات کیسه صفرا استفاده می‌شود. در این روش از آرامبخش‌های قوی استفاده می‌شود چرا که یک عمل پیچیده و طولانی است.

برای رسیدن به مجاری کوچکی که این اندام‌ها را به هم متصل می‌کنند، یک آندوسکوپ از دهان به معده و سپس به روده کوچک (دئودنوم) عبور داده می‌شود. مجاری کبد و لوزالمعده از طریق یک سوراخ کوچک به نام پاپیلا به دوازدهه تخلیه می‌شوند. سپس پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق آندوسکوپ به داخل پاپیلا وارد می‌کند. در نتیجه به مجرای صفراوی مشترک و مجرای پانکراس که کبد و پانکراس را به روده متصل می‌کند دسترسی پیدا می‌کند.

بعد از دسترسی به مجرای مورد نظر یک ماده رنگی از طریق کاتتر تزریق می‌شود و در کبد و پانکراس جریان می‌یابد و مجاری آن را برای عکس‌برداری با اشعه ایکس مشخص می‌کند. اشعه ایکس می‌تواند تنگی یا انسداد مجاری را نشان دهد که ممکن است به دلیل سرطان، سنگ کیسه صفرا یا سایر ناهنجاری‌ها به وجود آمده باشد.

در طول این آزمایش می‌توان یک برس کوچک یا فورسپس بیوپسی را در آندوسکوپ قرار داد تا سلول‌ها را برای مطالعه زیر میکروسکوپ خارج کند. علاوه بر این، لوله‌های استوانه‌ای کوچک (استنت) را می‌توان در داخل مجرای صفراوی و یا مجرای پانکراس قرار داد تا انسدادهای ناشی از بیماری‌های خوش‌خیم یا بدخیم را درمان کند. از ERCP می‌توان برای تشخیص و درمان بیماری‌های زیر استفاده کرد:

• قولنج صفراوی
• زردی
• افزایش آنزیم‌های کبدی
• کلانژیت (التهاب مجرای صفراوی)
• پانکراتیت
• انسداد مجرای صفراوی ناشی از سنگ کیسه صفرا
• سرطان.

۶. سونوگرافی آندوسکوپی (EUS) برای بررسی پوشش دیواری مری و معده

در این روش از یک دستگاه آندوسکوپ انعطاف‌پذیر که یک دستگاه سونوگرافی کوچک در انتهای آن تعبیه شده‌است برای دیدن پوشش دیواره مری، معده، روده کوچک یا کولون و آندوسکوپی پولیپ معده استفاده شود. این دستگاه حاوی یک اولتراسوند امواج صوتی است که با تولید صوت می‌تواند تصاویر بصری از دستگاه گوارش ایجاد کند، که فراتر از پوشش سطح داخلی گسترش می‌یابد و همچنین امکان تجسم اندام‌های مجاور را فراهم می‌کند.

معاینات سونوگرافی آندوسکوپی (که آندوسونوگرافی اندولومینال نیز نامیده می‌شود) ممکن است از طریق دهان یا از طریق مقعد همراه با آرامبخش انجام شود. EUS تصاویر دقیق‌تری از آناتومی دستگاه گوارش ارائه می‌دهد که می‌توان از آن برای ارزیابی ناهنجاری‌های زیر سطح پوشش داخلی (مخاط) استفاده کرد. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا ماهیت مشکلات را تعیین کند و بهترین درمان را برای آن انتخاب کند. EUS همچنین می‌تواند برای تشخیص بیماری‌های پانکراس، مجرای صفراوی و کیسه صفرا زمانی که سایر آزمایش‌ها بی‌نتیجه هستند استفاده شود.

۷. گاستروستومی آندوسکوپی از راه پوست (PEG)

گاستروستومی آندوسکوپی از راه پوست یا PEG، روشی است که طی آن یک آندوسکوپ به قرار‌دادن یک لوله تغذیه انعطاف‌پذیر از طریق دیواره شکم و داخل معده کمک می‌کند. روش PEG برای بیمارانی است که مشکل در بلع، مشکلات اشتها یا ناتوانی در دریافت غذای کافی از طریق دهان دارند. این دستگاه اجازه می‌دهد تا غذا، مایعات و داروها مستقیماً وارد معده فرد شوند و دهان و مری را دور بزنند.

در این روش، متخصص آندوسکوپی از یک آندوسکوپ منعطف و روشن استفاده می‌کند تا یک سوراخ کوچک از طریق پوست ایجاد کند و آن را وارد معده کند. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا یک لوله تغذیه را در معده قرار داده و محکم کند. بیماران معمولاً یک آرام‌بخش و بی‌حسی موضعی دریافت می‌کنند که باید قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک وریدی مصرف شود. معمولا بیماران می‌توانند روز عمل یا روز بعد به خانه بروند.

PEG مانع از خوردن یا آشامیدن بیمار نمی‌شود، اما بسته به شرایط پزشکی و موقعیت، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که خوردن یا نوشیدن را محدود یا کاملا ممنوع کند. لوله‌های PEG می‌توانند ماه‌ها یا سال‌ها دوام بیاورند. با این حال، از آنجایی که ممکن است در مدت زمان طولانی خراب یا مسدود شوند، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند. پزشک می‌تواند بدون داروهای آرام‌بخش یا بی‌هوشی لوله‌ای را خارج یا جایگزین کند. پس از برداشتن لوله، محل‌های PEG به سرعت بسته می‌شوند، بنابراین جابجایی تصادفی نیاز به توجه فوری دارد.

متن انگلیسی: «Capsule endoscopy is an important means of evaluating the gastrointestinal tract when traditional endoscopic techniques have failed. It is safe, painless, has no risk for infection and does not require sedation.»
ترجمه فارسی: «آندوسکوپی کپسولی وسیله‌ای مهم برای ارزیابی دستگاه گوارش در زمانی است که روش‌های سنتی آندوسکوپی شکست خورده‌اند. ایمن و بدون درد است، خطر عفونت و نیازی به آرامبخشی ندارد.»

به نقل از سایت ncbi

۸. آندوسکوپی کپسولی دستگاه گوارش

آندوسکوپی کپسولی از یک کپسول بلعیده شده حاوی دوربین‌های فیلمبرداری کوچک استفاده می‌کند. این کپسول، به اندازه یک قرص ویتامین بزرگ، حاوی یک منبع نور، باتری، یک فرستنده رادیویی و یک آنتن است. این کپسول تصاویر را به یک دستگاه ضبط که در اطراف کمر بیمار بسته می‌شود، منتقل می‌کند.

پس از تکمیل، ضبط در رایانه‌ای بارگیری می‌شود و به نمایش در می‌آید. این کپسول یکبار مصرف است و معمولا هشت ساعت طول می‌کشد تا در دستگاه گوارش حرکت کند و پس از آن به طور بی ضرر با مدفوع دفع می‌‌شود. آندوسکوپی کپسولی نیازی به آرامبخش ندارد و بدون درد است. آندوسکوپی کپسولی را می‌توان برای تشخیص موارد زیر استفاده کرد (در حال حاضر، آندوسکوپی کپسولی را نمی‌توان برای بیوپسی یا درمان هر بیماری دیگری استفاده کرد):

• خونریزی مخفی دستگاه گوارش
• بیماری کرون
• بیماری سلیاک
• سایر مشکلات سوء جذب
• تومورها (خوش خیم و بدخیم)
• ناهنجاری‌های عروقی
• آسیب دارویی
• بیماری مری.

۹. کرموندوسکوپی

کرموندوسکوپی تکنیکی است که در آن از یک لکه یا رنگ برای نمایش پوشش روده استفاده می‌کنند. این رنگ به پزشک کمک می‌کند با استفاده از اشعه ایکس تصویر پوشش داخلی دستگاه گوارش را به نمایش دربیاورد. با این کار پزشک می‌تواند به راحتی پوشش روده را برای وجود هرگونه التهاب یا سرطان روده کوچک و بزرگ بررسی کند و در صورت وجود مشکل، بهترین درمان را در پیش بگیرد.

۱۰. رزکسیون آندوسکوپی مخاط (EMR) برای برداشتن بافت سرطانی

EMR تکنیکی است که از آن برای کمک به پزشکان برای برداشتن بافت سرطانی مانند سرطان مری در دستگاه گوارش استفاده می‌شود. در EMR، یک سوزن از داخل آندوسکوپ عبور داده می‌شود تا مایعی در زیر بافت غیر طبیعی تزریق شود. این مایع به جداسازی بافت سرطانی از لایه‌های دیگر کمک می‌کند تا راحت‌تر برداشته شود.

۱۱. تصویربرداری باند باریک (NBI) برای بررسی عروق و مخاط

NBI  از یک فیلتر ویژه برای کمک به ایجاد کنتراست بیشتر بین عروق و مخاط استفاده می‌کند. مخاط پوشش داخلی دستگاه گوارش است.

۱۲. آندوسکوپی در زمان پریودی و بارداری (آندوسکوپی زنان)

آندوسکوپی زنان یک رشته جراحی است که از ابزارهای نوری ویژه طراحی شده برای کمک به تشخیص اختلالات و پاتولوژی‌های زنان مانند برخی از مشکلات ناباروری، خونریزی‌های کوچک واژن یا پولیپ‌های آندومتر استفاده می‌کند.

۱۳. آندوسکوپی برای کودکان

در این روش که معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، متخصص آندوسکوپی یک تلسکوپ انعطاف پذیر (اندوسکوپ) را در پشت گلوی کودک شما، در مری و سپس به معده او قرار می‌دهد. اندوسکپی و بررسی مشکلات گوارشی کودک در مدت زمان ۲۰ تا ۳۰ دقیقه صورت می‌گیرد.

۱۴. سایر روش های رایج آندوسکوپی

تا به اینجا برخی از انواع آندوسکوپی را به طور مفصل بررسی کردیم. از آنجایی که بیشتر شیوه‌های آندوسکوپی تقریبا مشابه با یکدیگر هستند، برای جلوگیری از طولانی‌شدن مطلب، در ادامه فقط اشاره کوتاهی به آندوسکوپی‌های دیگر خواهیم داشت:

• رکتوسکوپی، برای بررسی راست روده
• آندوسکوپی روده کوچک و بزرگ
• آندوسکوپی کلیه، آندوسکوپی مجاری صفراوی و آندوسکوپی پانکراس
• پروکتوسکوپی، ترکیبی از دو شیوه بالا
• رینوسکوپی، برای بررسی بینی و آندوسکوپی بینی
• اندوسکوپی گلو (بررسی علائم سرطان گلو و حنجره)، آندوسکوپی گوارش و آندوسکوپی برای تشخیص سلیاک
• لارنگوسکوپی، برای بررسی دستگاه تنفس فوقانی
• برونکوسکوپی، برای بررسی دستگاه تنفس تحتانی
• اتوسکوپ، برای بررسی گوش
• آندوسکوپی برای کم خونی و آندوسکوپی سینوس
• سیستوسکوپی، برای بررسی دستگاه ادراری
• آندوسکوپی مری، آندوسکوپی قلب و آندوسکوپی دیسک کمر
• ژینوسکوپی، برای بررسی دستگاه تناسلی زنانه
• کولپوسکوپی، برای بررسی دهانه رحم
• هیستروسکوپی، برای بررسی رحم
• فالوپوسکوپی، برای بررسی لوله‌های فالوپ
• آندوسکوپی برای یبوست، آندوسکوپی برای زخم معده و رفلاکس معده و شکم
• لاپاراسکوپی، برای بررسی شکم و لگن از طریق برش کوچک
• آندوسکوپی رحم، آندوسکوپی پروستات و آندوسکوپی واژینال
• توراکوسکوپی و مدیاستینوسکوپی، برای بررسی اندام‌های قفسه سینه از طریق برش پوست و بافت
• آمنیوسکوپی، برای بررسی سطح آمنیون در دوران بارداری
• فتوسکوپی، برای بررسی سلامت جنین
• آندوسکوپی معده (و کاربردی برای درمان واریس معده)، آندوسکوپی کبد و آندوسکوپی زانو
• پاناندوسکوپی، این شیوه ترکیبی از سه شیوه لارنگوسکوپی، ازوفاگوسکوپی و برونکوسکوپی است. از این شیوه برای آزادسازی تونل کارپال دست و بازسازی رباط صلیبی قدامی پا استفاده می‌شود.
• اپیدوروسکوپی، برای بررسی فضای اپیدورال
• آندوسکوپی با بیهوشی و بدون بیهوشی
• آپیکوکتومی، برای جراحی ریشه دندان.

آندوسکوپی چه خطراتی می‌ تواند داشته باشد؟ (اندوسکوپی عوارض دارد؟)

آندوسکوپی یک شیوه بسیار ایمن است، اما ممکن است خطرات زیر را به دنبال داشته باشد:

• خونریزی: اگر در آندوسکوپی که روی شما صورت می‌گیرد، بیوپسی انجام شود ممکن است پس از آندوسکوپی دچار خونریزی شوید. در موارد نادر ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشید.
• عفونت: بیشتر آندوسکوپی‌ها شامل معاینه و بیوپسی هستند و خطر عفونت کمی دارند. هنگامی که اقدامات اضافی به عنوان بخشی از آندوسکوپی شما انجام می‌شود، خطر عفونت افزایش می‌یابد. بیشتر عفونت‌ها جزئی هستند و با آنتی‌بیوتیک قابل درمان هستند. در صورتی که در معرض خطر بالاتر عفونت هستید، ممکن است پزشک قبل از عمل برای شما آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه تجویز کند.
• پارگی دستگاه گوارش: پارگی مری یا قسمت دیگری از دستگاه گوارش فوقانی ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و گاهی اوقات جراحی برای ترمیم آن داشته باشد. خطر این عارضه بسیار کم است به طوری که تقریباً در ۱ مورد از هر ۲۵۰۰ تا ۱۱ هزار آندوسکوپی فوقانی تشخیصی رخ می‌دهد. اگر اقدامات اضافی مانند گشاد کردن مری شما انجام شود، خطر افزایش می‌یابد.
• تجویر داروی آرامبخش بیش‌از‌حد، اگرچه آرام‌بخش همیشه ضروری نیست.
• احساس نفخ برای مدت کوتاهی بعد از انجام عمل
• بی حس شدن گلو یا مقعد برای چند ساعت به دلیل استفاده از بی حس کننده موضعی
• درد مداوم در ناحیه آندوسکوپی

با مشاهده چه علائمی به دکتر متخصص مراجعه کنیم؟

به‌طور‌کلی هر نوع آندوسکوپی خطرات مختص به خودش را دارد. برای مثال در هیستروسکوپی ممکن است خطر کوچکی برای سوراخ شدن رحم، خونریزی رحم و ضربه به دهانه رحم وجود داشته باشد. اگر آندوسکوپی کپسولی انجام داده باشید، ممکن است کپسول در جایی از دستگاه گوارش گیر کند.

این خطر برای افراد مبتلا به شرایطی که باعث باریک شدن دستگاه گوارش می‌شود (مانند تومور)، افزایش می‌یابد. شما می‌توانید با پیروی دقیق از دستورالعمل‌های پزشک نظیر ناشتا بودن و قطع برخی داروها، خطر عوارض جانبی را کاهش دهید. با مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• مدفوع تیره رنگ
• تنگی نفس
• درد شدید و مداوم شکم
• درد قفسه سینه
• استفراغ خون.

آندوسکوپی توسط چه پزشکانی انجام می‌ شود؟

همانطور که مستحضر هستید، انواع آندوسکوپی اندام هدف متفاوتی با یکدیگر دارند و می‌توانند توسط پزشکان مختلفی تجویز شوند:

• آندوسکوپی قسمت فوقانی گوارش یا ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی، توسط متخصص گوارش
• کولونوسکوپی، توسط فوق تخصص گوارش و مقعد
• آرتروسکوپی، توسط جراح ارتوپد
• برونکوسکوپی، متخصص ریه و جراح قفسه سینه
• سیستوسکوپی، توسط متخصص اورولوژی
• آرتروسکوپی، متخصص گوارش
• هیستروسکوپی، توسط متخصص زنان و زایمان
• لاپاراسکوپی، توسط جراحان مختلفی تجویز می‌شود
• لارنگوسکوپی، توسط متخصصین گوش، حلق و بینی
• یورتروسکوپی، توسط اورولوژیست
• سیگموئیدوسکوپی، متخصص گوارش

یکی از سوالات مهم این است که برای درد هر ارگان بدن چه دکتری برویم. به عنوان مثال برای درد شکم به چه دکتری مراجعه کنیم؟ باید گفت که مسائل گوارشی را بهتر است پیش متخصص گوارش و کبد بررسی و درمان کنید. در صورت مشکل در هر یک از دستگا‌ه‌های بدن‌تان می‌توانید از طریق دکترتو با برترین متخصصان کشور ارتباط برقرار کنید تا در صورت نیاز برای شما یک آندوسکوپی تشخیصی تجویز کنند.

نتیجه‌ گیری و راهنمای مراجعه به دکتر متخصص

آندوسکوپی یک روش نسبتا کم خطر است که به پزشکان کمک می‌کند تا علت برخی از مشکلات دستگاه گوارش را پیدا کنند. همچنین ممکن است از آندوسکوپی برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده شود. اندوسکپی عوارض جدی ندارد، اما ممکن است یک یا دو روز بعد از عمل دچار سوزش گلو و نفخ شوید.

نتایج آندوسکوپی بلافاصله بعد از عمل قابل مشاهده‌اند، اما اگر پزشک نمونه بیوپسی گرفته باشد، ممکن است چند هفته طول بکشد تا نتیجه را به شما اعلام کند. اندوسکپی شیوه رایجی است که اغلب پزشکان از آن برای تشخیص انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند، اما متخصص گوارش به طور اختصاصی‌‌تر از این آزمایش تصویربرداری بهره می‌برد.

برای درمان مشکلات گوارشی، بهتر است حتما به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید. می‌توانید به سایت دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو امکان دریافت نوبت حضوری و مشاوره آنلاین دکتر گوارش هم برای شما قرار گرفته است.

دکترتو مراقب سلامت شماست!