مراقبت های بعد از زایمان طبیعی را جدی بگیرید – مجله سلامت دکترتو

مراقبت های بعد از زایمان طبیعی را جدی بگیرید

آنچه در این مقاله می‌خوانید

دوران پس از زایمان طبیعی مرحله‌ای گذرا از بازگشت فیزیولوژیک بدن به وضعیت پیش از بارداری است. در این بازه، رحم کوچک می‌شود، خونریزی از قرمز به قهوه‌ای و سپس زرد یا سفید تغییر می‌کند و ترمیم پرینه ـ در صورت برش یا پارگی ـ پیگیری می‌شود. هم‌زمان، نیازهای تغذیه‌ای و مایعات برای شیردهی افزایش می‌یابد و نوسانات خلقی ممکن است رخ دهد. آگاهی از الگوی دردهای زیرشکم، سیر بهبود بخیه، زمان‌بندی کاهش خونریزی، و نشانه‌های هشدار مانند تب، بوی بد ترشحات یا خونریزی شدید، تصویر روشنی از روند نقاهت ارائه می‌دهد و ارزیابی به‌موقع را تسهیل می‌کند.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 11 دقیقه
تغذیه روزهای اول زایمان طبیعی

پس از تولد نوزاد، بدن مادر وارد دوره‌ای از ترمیم و سازگاری هورمونی می‌شود که با تغییرات واضح در خونریزی، دردهای بعد از، وضعیت پرینه و نیازهای تغذیه‌ای همراه است. آشنایی دقیق با الگوی طبیعی این تغییرات به کاهش اضطراب و تشخیص زودهنگام علائم غیرطبیعی کمک می‌کند.مراقبت های بعد از زایمان طبیعی از جمله کارهایی هستند که خطرات ناشی از عوارض پس از زایمان را کاهش می‌دهد. تمامی مادران باید پس از زایمان مراقب بدن خود و تغییراتی که در آن اتفاق می‌افتد باشند. فهم زمان‌بندی برگشت به فعالیت بدنی و رابطه، مراقبت از بخیه‌ و پوست، و مرز میان دردهای معمول با نشانه‌های خطر، چارچوبی امن برای این گذار فراهم می‌سازد. در این مطلب از دکترتو، با اصول، علائم هشدار و زمان‌بندی بازگشت به فعالیت پس از زایمان طبیعی آشنا می‌شوید.

مراقبت های بعد از زایمان طبیعی چیست؟

در روزها و هفته‌های ابتدایی پس از زایمان طبیعی، بدن شما مشغول ترمیم و بازگشت تدریجی به وضعیت پیش از بارداری است. در این دوران رحم کوچک می‌شود، خونریزی لوچیا مرحله‌به‌مرحله تغییر رنگ و شدت می‌دهد و پرینه (ناحیه بین واژن و مقعد) در صورت برش یا پارگی باید ترمیم شود. برای این بازه، اصول مراقبت بعد از زایمان طبیعی شامل کنترل خونریزی و درد، رسیدگی به بخیه‌ها، تغذیه و مصرف آب کافی، خواب و استراحت، و پایش علائم هشدار (مانند تب، بوی بد ترشحات، خونریزی شدید) است. پیگیری‌های پزشکی طبق برنامه و کمک گرفتن از اطرافیان برای کارهای روزمره، روند نقاهت زایمان طبیعی را کوتاه‌تر و ایمن‌تر می‌کند.

هم‌زمان، نیازهای تغذیه‌ای و مایعات برای شیردهی بیشتر می‌شود و سلامت روان اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. نوسانات خلقی خفیف شایع‌اند، اما غم ماندگار، اضطراب شدید یا اختلال در خواب یا اشتها باید جدی گرفته شود. شروع زودهنگام پیاده‌روی سبک، تمرینات کف لگن و رعایت اصول حالت بدن در شیردهی دردهای اسکلتی‌ و عضلانی را کمتر می ‌کند. برنامه مراقبت های پس از زایمان طبیعی شامل مراقبت از زخم و بخیه، مدیریت درد، تغذیه و مکمل‌ها، پیشگیری از یبوست و هموروئید، و بازگشت تدریجی به فعالیت و رابطه جنسی در زمان مناسب است.

تازه زایمان کردی و نمیدونی مراقبت های بعد از زایمان چیه؟

بهتره با متخصص مشورت کنی.

چگونه از بخیه های زایمان طبیعی مراقبت کنیم؟

زمان جذب بخیه‌ها متغیر بوده و معمولاً ۴–۶ هفته است. برای کاهش درد و جلوگیری از عفونت، رعایت نکات مراقبت های بخیه زایمان مثل نظافت با آب ولرم پس از هر بار دفع، خشک‌کردن ملایم با دستمال تمیز یا جریان باد سرد و تعویض منظم نوار بهداشتی ضروری است. استفاده از کمپرس سرد کوتاه‌مدت (۲۰ دقیقه، چند بار در روز) در ۴۸ ساعت اول و سپس حمام نشیمن ولرم جهت مراقبت از بخیه های زایمان طبیعی، به کاهش التهاب و اسپاسم کمک می‌کند.

از نشستن طولانی، زورزدن هنگام دفع و استفاده از صابون‌های عطری در ناحیه پرهیز کنید. درد شدید رو‌به‌افزایش، قرمزی منتشر، بوی بد یا ترشح چرکی نشانه هشدار و ارزیابی فوری است. برای مراقبت بخیه زایمان طبیعی موارد زیر را رعایت کنید:

  • پس از ادرار یا اجابت مزاج بدن خود را به آرامی از جلو به عقب پاک کنید
  • پس از پاک کردن خود، روی بخیه‌ها آب گرم بپاشید
  • از صابون یا محلولی به جز آب برای تمیز کردن خود استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک شما تجویز کرده باشد
  • نوار بهداشتی را حداقل هر ۲ تا ۴ ساعت یکبار تعویض کنید

مراقبت از زخم زایمان طبیعی

اگر اپیزیوتومی یا پارگی داشتید، زخم را روزانه از نظر تورم غیرعادی، ترشح و بازشدگی بررسی کنید. برای مراقبت از زخم بعد از زایمان طبعی مصرف فیبر و مایعات را افزایش دهید و در صورت نیاز با مشورت پزشک از نرم‌کننده مدفوع استفاده کنید تا فشار به زخم وارد نشود. هنگام نشستن از کوسن‌های کاهندهٔ فشار یا دو حولهٔ لوله‌شده استفاده کنید و وضعیت نشستن را مرتب عوض کنید. بلند کردن اجسام سنگین را تا ترمیم کافی به تعویق بیندازید. درد کنترل‌نشده، تب، بوی بد، یا خونریزی لخته‌ای علامت نیاز به معاینه است. بهبود درد باید شیب کاهشی داشته باشد؛ تشدید درد هشدار محسوب می‌شود.

ممکن است مادر بعد از زایمان خونریزی داشته باشد.
ممکن است مادر تا شش هفته پس از زایمان خونریزی داشته باشد.

مراقبت از نوک سینه بعد از زایمان طبیعی

چسبیدن درست نوزاد به سینه مهم‌ترین عامل پیشگیری از ترک و درد نوک سینه است. نوزاد باید بخش زیادی از هاله را در دهان بگیرد و بدن او رو‌به‌روی بدن شما باشد. پس از پایان شیردهی، چند قطره شیر خودتان را روی نوک سینه بمالید و در مجاورت هوا خشک کنید. از مصرف صابون و الکل روی نوک سینه پرهیز کنید و در صورت خشکی، از لانولین خالص یا کرم‌های سازگار با شیردهی استفاده کنید. درد خیلی شدید، زخم‌های عمیق، ترشح چرکی یا علائمی مثل سوزش، براق‌شدن نوک سینه، درد تیرکشنده در عمق پستان نیاز به بررسی دارد.

در جدول زیر درمان‌های مراقبتی از نوک سینه را معرفی کرده‌ایم. از آنجایی‌ که اغلب در ابتدای شیردهی، مادران دچار درد و خشکی نوک سینه می‌شوند، توصیه می‌شود درمان‌های طبیعی زیر را برای تسکین و التیام درد نوک سینه‌ها امتحان کنید.

مراقبت از نوک سینهتوضیحات
زدن شیر تازه دوشیده شده روی نوک سینه ترک خوردهبرای درد نوک سینه، ابتدا چفت‌ شدن صحیح را اصلاح کنید و در صورت نیاز از لانولین خالص استفاده نمایید. می‌توان مقدار کمی شیر خود را روی نوک سینه مالید و در هوا خشک کرد؛ در صورت درد شدید، ترشح چرکی یا شک به برفک، ارزیابی تخصصی لازم است.
استفاده از کمپرس‌های گرم و مرطوبممکن است استفاده از آن بعد از شیردهی باعث تسکین زخم و ترک نوک سینه‌ها شود.
شست و شوی سینه با نمک را امتحان کنید.۱/۲ قاشق چایخوری نمک را در چیزی حدود ۲۸ گرم آب گرم مخلوط کنید. پس از شیردهی، نوک سینه‌ها را در یک کاسه کوچک از این محلول نمکی گرم به مدت حدود یک دقیقه خیس کنید.
با استفاده از پماد لانولین که به طور خاص برای مادران شیرده طراحی شده است به بهبود زخم کمک کنید. این پماد را بعد از شیردهی روی نوک سینه‌ها بمالید. قبل از شیر دادن به کودک نیازی به پاک کردن این پماد از روی سینه‌ها نیست؛
پدهای سینه را مرتباً تعویض کنید. به محض مرطوب شدن، پدهای شیردهی را عوض کنید. باقی ماندن رطوبت روی نوک سینه‌ها می تواند بهبود آن‌ها را به تاخیر بیندازد. همچنین از پدهای پرستاری ساخته شده با آسترهای پلاستیکی خودداری کنید. آنها می توانند جریان هوا را مسدود کنند. بهتر است که پدها، ساخته شده از ۱۰۰ درصد پنبه باشند.
تا حد امکان نوک سینه‌ها را در معرض هوا قرار دهیداین کار باعث می‌شود تا خشک بمانند و التیام پیدا کنند.
مراقبت از نوک سینه بعد از زایمان

مراقبت از خونریزی بعد از زایمان طبیعی

خونریزی پس از زایمان در روزهای اول قرمز روشن است و سپس به قهوه‌ای و زرد یا سفید تغییر می‌کند. بعد از حدود ۱۰ روز باید خون کمتری مشاهده کنید و معمولا تا ۴–۶ هفته به‌تدریج کاهش می‌یابد. در این مدت فقط می‌توانید از نوار بهداشتی استفاده کنید. توجه داشته باشید که استفاده از تامپون می‌تواند منجر به عفونت شود.

باید شمارش تعویض پدها را بدانید. اشباع‌شدن بیش از یک نوار بزرگ در کمتر از یک ساعت، دفع لخته‌های بزرگ (بزرگ‌تر از توپ گلف)، بوی بد، تب یا درد شکمی شدید علائم هشدار است. در زمان شیردهی ممکن است به‌طور گذرا خونریزی بعد از زایمان بیشتر شود (به‌علت ترشح اکسی‌توسین و انقباض رحم)، اما نباید شدید و مداوم باشد.

درمان درد زیر شکم بعد از زایمان طبیعی

درد زیر شکم ناشی از انقباضات رحم است که با شیردهی تشدید می‌شود و معمولا طی چند روز فروکش می‌کند. استفاده از کمپرس گرم ملایم موضعی، مسکن‌های سازگار با شیردهی (طبق تجویز)، تخلیه منظم مثانه و استراحت به پهلو در مراقبت های درد زیر شکم بعد از زایمان طبیعی موثر هستند.

بستن شکم بعد از زایمان طبیعی با استفاده از کمربند یا باند شکمی می‌تواند پشتیبانی وضعیتی بدهد و درد کمر را کاهش دهد، اما جایگزین تمرین‌های ملایم برای هسته بدن و کگل نیست. فشار بیش از حد کمربند، استفاده طولانی‌مدت یا بستن در حضور درد شکمی یازخم‌های دردناک مناسب نیست و باید با نظر پزشک انجام شود.

نحوه خوابیدن بعد از زایمان طبیعی

بهترین وضعیت برای خوابیدن، خوابیدن به پهلوی چپ با بالش بین زانوها و حمایت از کمر است تا فشار به زخم‌های واژن و پرینه و کمر کم شود. خوابیدن روی شکم خوابیدن روی شکم بعد از زایمان طبیعی پس از کاهش حساسیت سینه‌ها و در صورت راحتی فردی می‌تواند مجاز باشد، اما در روزهای اول معمولا سخت و آزاردهنده است. ارتفاع مناسب بالش سر، جلوگیری از چرخش شدید تنه و شیردهی در وضعیت پهلو می‌تواند کیفیت خواب را بهتر کند. اگر درد یا گزگز اندام‌ی دارید، تنظیم موقعیت خواب و مشورت با متخصص فیزیوتراپیست مفید است.

اقدامات لازم پس از پارگی کیسه آب
ممکن است بعد از زایمان احساس خستگی جسمی و روحی داشته باشید.

ورزش پس از زایمان طبیعی

پیاده‌روی سبک از همان روزهای اول در صورت اجازه پزشک، بی‌خطر و مفید است. بهتر استتمرینات کف لگن (کگل) را زود شروع کنید و به‌تدریج سراغ تمرینات تنفسی دیافراگمی، فعال‌سازی ملایم عضلات عرضی شکم و حرکات کششی بروید. تمرینات پرفشار، درازنشست کلاسیک، پلانک طولانی و پرش‌ها را تا ارزیابی خط وسط شکم به تعویق بیندازید. بازگشت به ورزش متوسط معمولاً بعد از ویزیت ۶ هفته‌ای و تأیید متخصص ایمن است.

ورزش های بعد از زایمان طبیعی برای جمع شدن شکم

جمع‌شدن شکم پس از زایمان، بیشتر به برگشت تدریجی رحم، کاهش مایعات و فعال‌سازی دوبارهٔ عضلات عمقی شکمبستگی دارد. شروع ورزش باید آهسته و مرحله‌ای باشد. بهتر است از تنفس دیافراگمی و کگل آغاز کنید و به‌تدریج حرکات مرکزی ملایم را اضافه کنید. پیش از حرکات شکمیِ کلاسیک (مثل درازونشست)، با پرسک خود مشورت کنید. اگر درد، خونریزی، سرگیجه یا احساس کشیدگی غیرعادی داشتید، تمرین را متوقف و ارزیابی شوید.

  • کگل ساده (تقویت کف لگن): بنشینید یا دراز بکشید. هنگام بازدم، عضلات ناحیه واژن یا مقعد را مثل جلوگیری کوتاه از خروج ادرار جمع کنید؛ ۲ ثانیه نگه دارید و رها کنید. ۱۰–۱۲ بار
  • چسباندن کمر به زمین: به پشت، زانوها خم شوید. نفس را بیرون بدهید و شکم را کمی جمع کنید تا کمر به زمین نزدیک شود. رها کنید. ۱۰–۱۲ بار خیلی نرم حرکت کنید
  • لمس نوک پا به زمین: به پشت، زانوها خم و بالا (زاویه حدود ۹۰ درجه) دراز بکشید. شکم را کمی جمع کنید. نوک انگشت یک پا را آرام به زمین بزنید و بالا بیاورید؛ سپس پای دیگر. هر پا ۸–۱۰ بار.در این حرکت باید کمر ثابت بماند.
  • پل کوتاه (بالا آوردن باسن): به پشت، زانوها خم. شکم را کمی جمع کنید و باسن را تا جایی بالا بیاورید که بدن تقریباً یک خط شود؛ ۲ ثانیه نگه دارید و پایین بیایید. ۸–۱۲ بار. برای محکم‌شدن کمر و لگن عالی است
  • پلانک به دیوار: روبه‌روی دیوار بایستید، کف دست‌ها روی دیوار، بدن صاف مثل تیر. ۱۵–۳۰ ثانیه نگه دارید، ۲–۳ بار تکرار. وقتی راحت شد، به لبه میز تکیه دهید.
  • قدم‌زدن پهلو با کش یا بدون کش: اگر کش دارید، بالای زانو ببندید (خیلی سفت نباشد). زانوها کمی خم باشند. ۸–۱۰ قدم به راست، ۸–۱۰ قدم به چپ. اگر کش ندارید، همان را بدون کش انجام دهید

مراقبت از سلامت روان بعد از زایمان طبیعی

زایمان باعث ایجاد مجموعه‌ای از احساسات مختلف در مادران می‌شود. بسیاری از تازه مادران دوره‌ای از احساس ناراحتی یا اضطراب را تجربه می‌کنند. افسردگی بعد از زایمان شامل نوسانات خلقی، اضطراب و مشکل در خوابیدن است. نوسان خلق در چند روز اول شایع است و معمولا در عرض دو هفته فروکش می‌کند، اما غم پایدار، بی‌حوصلگی شدید، اضطراب، احساس گناه یا افکار آسیب‌رسانی نیاز به کمک فوری دارد. خواب‌های کوتاه روزانه، تقسیم کار با خانواده، گفت‌وگوی صریح با شریک زندگی و در صورت نیاز مراجعه به مشاور/ یا روان‌پزشک آشنا با دوران پس از زایمان، روش‌های کنترل درمان‌اند.

نمی‌دونی بعد از زایمان به چه مکملی نیاز داری؟ همین حالا مشاوره بگیر.

مراقبت های لازم برای درمان درد بعد از زایمان طبیعی

مراقبت و کنترل درد بعد از زایمان طبیعی شامل چند مراحله است: استفاده کمپرس سرد و گرم در زمان صحیح، مصرف مسکن‌های ایمن طبق نسخه، تنفس و آرام‌سازی، وضعیت‌دهی درست در شیردهی و استراحت‌های کوتاه‌مدت. برای درد پرینه، حمام نشیمن ولرم، اسپری بی‌حس‌کننده‌ی موضعی (با نظر پزشک) و بالش حلقه‌ای استاندارد کارآمدند. اگر درد افزایشی، درد یک‌طرفه‌ی ساق، تب، ترشح بدبو یا درد قفسه‌ی سینه . تنگی نفس داشتید فورا به پزشک مراجعه کنید.

درمان بی‌ اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی

بارداری، زایمان سزارین و زایمان طبیعی می‌توانند عضلات کف لگن را که از رحم، مثانه و راست روده حمایت می‌کنند، کشیده کرده یا به آن آسیب بزنند. علت بی اختیاری ادرار در زنان بعد از زایمان این مورد بوده و این موضوع ممکن است باعث نشت چند قطره ادرار هنگام عطسه، خنده یا سرفه شود. این مشکلات معمولا در عرض چند هفته بهبود می‌یابند اما ممکن است در دراز مدت نیز باقی بمانند.

در این بین نوارهای بهداشتی بپوشید و تمرینات عضلات کف لگن (Kegels) را انجام دهید تا به تقویت عضلات کف لگن و کنترل مثانه کمک کند. برای انجام کگل، تصور کنید که روی یک تیله نشسته‌اید و ماهیچه‌های لگن خود را طوری سفت کنید که انگار در حال بلند کردن سنگ مرمر هستید. هر بار سه ثانیه آن را امتحان کنید، سپس با سه شمارش استراحت کنید. تمرین را تا ۱۰ تا ۱۵ بار پشت سر هم حداقل سه بار در روز انجام دهید.

متن انگلیسی:
you will heal faster after natural birth if: Drink 8-10 glasses of water daily. Avoid stairs and lifting until your doctor says these activities are OK. Don’t take a bath or go swimming until the doctor says it’s OK. Don’t drive until your doctor says it’s OK. If the incision becomes red or swollen, call your doctor.
ترجمه متن:
پس از زایمان طبیعی سریعتر بهبود خواهید یافت اگر: روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. تا زمانی که پزشکتان بگوید این فعالیت‌ها مشکلی ندارند، از بالا رفتن از پله و بلند کردن اجسام خودداری کنید. تا زمانی که پزشک نگوید حمام نروید و شنا نکنید. تا زمانی که پزشکتان بگوید مشکلی نیست، رانندگی نکنید. اگر برش زایمان قرمز یا متورم شد، با پزشک خود تماس بگیرید.

kidshealth

مراقبت های رابطه بعد از زایمان طبیعی

زمان معمول برای شروع رابطه جنسی، پس از توقف خونریزی و ترمیم کافی پرینه است. بسیاری از پزشکان بدون توجه به روش زایمان توصیه می‌کنند تا چهار تا شش هفته پس از زایمان از انجام رابطه جنسی خودداری نمایید. خطر رابطه جنسی بعد از زایمان طبیعی در دو هفته اول بیشتر است. علاوه بر ترشحات پس از زایمان و پارگی واژن، ممکن است خستگی، خشکی واژن، درد و کاهش میل جنسی را تجربه کنید.

وقتی مجدد سکس بعد از زایمان طبیعی را شروع کردید از روان‌کننده‌های مناسب استفاده کنید و با معاشقه‌ی طولانی شروع کنید. وضعیت‌هایی را انتخاب کنید که فشار کم‌تری به پرینه وارد می‌کنند و اگر درد یا خونریزی داشتید، فعلاً متوقف و ارزیابی شوید. صحبت صریح با شریک و طرح نگرانی‌های بدنی و روحی، تجربه‌ی بهتر و امن‌تری ایجاد می‌کند.

نکات تغذیه بعد از زایمان طبیعی

بعد از زایمان، بدن شما در حال ترمیم است و اگر شیردهی می‌کنید، نیاز غذایی‌تان هم بیشتر می‌شود در نتیجه رژیم غذایی بعد از زایمان طبیعی بسیار مهم است. به‌طور متوسط روزانه حدود ۵۰۰ کالری اضافی لازم دارید و باید روی دریافت پروتئین کافی، کلسیم، ویتامین‌ها و مایعات فراوان تمرکز کنید تا هم انرژی خودتان حفظ شود و هم شیر مغذی‌تری تولید کنید. بهترین الگو، رژیم متعادل است: گوشت‌های بدون چربی، غلات کامل، لبنیات کم‌چرب، و مقدار زیادی میوه و سبزی تازه. لبنیات (شیر، ماست، پنیر) علاوه بر پروتئین و ویتامین‌های گروه B، یکی از بهترین منابع کلسیم هستند و ویتامین D موجود در آن‌ها به سلامت استخوان کمک می‌کند.

برای پایداری انرژی، از کربوهیدرات‌های پیچیده و پرفیبر مثل نان و ماکارونی سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، جو دوسر، کینوا، سیب‌زمینی، حبوبات و میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید. یبوست بعد از زایمان طبیعی نیز شایع است. بنابراین فیبر کافی و آب زیاد بنوشید تا مدفوع نرم و دفع منظم باشد. اگر یبوست طولانی شد یا درد و هموروئید ایجاد کرد، حتماً با پزشک مشورت کنید. در کنار غذا، برخی مکمل‌ها هم طبق تجویز پزشک درمان سریع‌تر کمک می‌کنند. این مکمل‌ها عبارت‌اند از:

  • آهن: جایگزینی آهن از دست‌رفته در بارداری و پیشگیری از کم‌خونی و خستگی
  • ویتامین B12: برای ساخت گلبول قرمز، تولید انرژی و مشارکت در تشکیل DNA
  • DHA (امگا-۳): پشتیبانی از سلامت مغز و خلق
  • کولین: برای کارکرد سالم مغز و کبد و متابولیسم
  • ویتامین D: همراه کلسیم برای سلامت استخوان
تشخیص بواسیر بعد از زایمان طبیعی

هموروئید بعد از زایمان طبیعی را چطور درمان کنیم؟

مراقبت های بعد از زایمان طبیعی طب سنتی

می‌توانید از رویکردهای ملایمِ کم‌خطر مثل حمام پای ولرم، ماساژ نرم با روغن‌های خنثی و دمنوش‌های سبکِ مجاز (فقط با نظر پزشک) به‌عنوان روش مکمل مراقبت های پس از زایمان استفاده کنید. از مصرف خودسرانه‌ی گیاهان دارویی غلیظ یا ناشناخته، به‌ویژه در شیردهی، بپرهیزید چون ممکن است با داروها تداخل داشته باشند یا به نوزاد منتقل شوند.

اینفوگرافی مراقبت بعد از زایمان
بعد از زایمان چه مراقبت‌هایی انجام دهیم؟

کارهای ممنوع بعد از زایمان طبیعی چیست؟

در چند هفته‌ی اول، بدن شما در حال ترمیم بخیه‌ها، جمع‌شدن رحم و تنظیم هورمون‌هاست. تا زمانی که پزشکتان درباره محدودیت‌های حرکتی و فعالیت‌های شما حرفی نزده کمی محتاطانه رفتار کنید. شما باید تا آن زمان از بالا و پایین رفتن از پله‌ها و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. تا چند روز اول هم بهتر است از اعضای خانواده فردی در کنارتان باشد تا کمتر تحرک داشته باشید و بتوانید استراحت کنید.

از طرفی، مصرف خودسرانه‌ی داروها یا فرآورده‌های گیاهی و شروع زودهنگام رژیم‌های سخت می‌تواند به شیردهی، خلق‌وخو و انرژی شما آسیب بزند. برنامه‌ی روزانه را سبک و قابل‌مدیریت نگه دارید. استراحت کوتاه، پیاده‌روی ملایم، تغذیه سالم و نوشیدن آب کافی. اگر تب، بوی بد ترشحات، خونریزی شدید، درد رو به افزایش یا تنگی نفس داشتید، سریعاً با پزشک تماس بگیرید. کارهای ممنوع تا زمان ترمیم کافی و تأیید پزشک عبارت است از:

  • بلند کردن اجسام سنگین و جابه‌جایی‌های پرقدرت
  • تمرین‌های پرفشار شکمی، پرش‌ها و دویدن‌های شدید
  • دوش واژینال، استفاده از تامپون و هر جسم داخلی تا قطع خونریزی و ترمیم
  • نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت بدون استراحت و تعویض وضعیت
  • رانندگی طولانی و سفرهای فرساینده
  • شروع رابطه جنسی زودهنگام پیش از قطع خونریزی و تأیید پزشک
  • مصرف خودسرانهٔ مسکن‌های قوی، آنتی‌بیوتیک‌ها یا گیاهان دارویی نامطمئن
  • رژیم‌های لاغری سخت یا حذف گروه‌های غذاییِ اصلی
  • فعالیت‌های پرخطرِ خانگی/ورزشی که احتمال زمین‌خوردن یا فشار به بخیه را بالا می‌برند
پزشکان پیشنهادی

نتیجه گیری

نقاهت زایمان طبیعی فرآیندی مرحله‌ای است که در آن کاهش تدریجی خونریزی، کاهش دردهای زیرشکم، و ترمیم پرینه روند غالب را شکل می‌دهند و نیازهای تغذیه‌ای و روانی، به‌ویژه هنگام شیردهی، برجسته می‌شوند. شاخص‌های کلیدی سیر طبیعی شامل تغییر رنگ و کاهش حجم خونریزی طی ۴ تا ۶ هفته، کم‌شدن درد با شیب ملایم، و بهبود تدریجی حساسیت بافتی است؛ در مقابل، تب، بوی بد ترشحات، خونریزی شدید یا درد رو‌به‌افزایش به‌منزلهٔ هشدار برای ارزیابی پزشکی مطرح می‌شوند. درک این الگوها و هم‌نهادن آن‌ها با زمان‌بندی بازگشت به فعالیت بدنی و رابطه، تصویر منسجمی از مراقبت ایمن و واقع‌بینانه ارائه می‌کند و به مادر کمک می‌کند مسیر بهبود را با اطمینان بیشتری دنبال کند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

پرشدگی بیش‌ازحد، التهاب خفیف یا تحریک عصب‌های لگنی می‌تواند درد مثانه بدهد. هر ۲–۳ ساعت دفع منظم داشته باشید، آب کافی بنوشید و از نگه‌داشتن ادرار بپرهیزید. نوشیدنی‌های محرک (چای پررنگ، قهوه، نوشابه‌ی گازدار) را کم کنید. سوزش، تکرر شدید، خون در ادرار یا تب می‌تواند نشانه‌ی عفونت باشد و نیاز به آزمایش و درمان سازگار با شیردهی دارد.

پیاده‌روی و کگل را زود شروع کنید؛ تمرین‌های مرکزی سبک را به‌تدریج و با توجه به درد یا خستگی اضافه کنید. فعالیت هوازی متوسط و تمرین مقاومتی معمولاً بعد از ویزیت ۶ هفته‌ای و تأیید پزشک امن است. ورزش‌هایی که انجام آن‌ها بعد از بارداری مجاز است عبارتند از:

    • پیاده روی

    • شنا و ایروبیک در آب (بعد از قطع خونریزی)

    • یوگا و پیلاتس

    • ایروبیک کم ضربه

    • دوچرخه سواری

استراحت واقعی، کمک عملی در خانه، وعده‌های کوچک و پُرمغذی، آب کافی و همدلیِ خانواده بهترین هدیه‌هاست. حمام نشیمن ولرم، کمپرس سرد/گرم هدفمند، ماساژ ملایم، کگل و پیاده‌روی کوتاه درد را کم می‌کند. فضای آرام برای شیردهی، تشویق به خواب‌های کوتاه و گوش دادن بدون قضاوت به نگرانی‌های مادر، بهبود را سرعت می‌دهد.

تحرک سبک از همان روزهای اول توصیه می‌شود، اما بازگشت به کارهای روزمره باید تدریجی باشد. معمولاً طی ۲ هفته به فعالیت‌های سبک برمی‌گردید و ارزیابی ۶ هفته‌ای زمان خوبی برای تصمیم درباره ورزش/کار است. اگر خونریزی زیاد، سرگیجه، درد شدید یا خستگی مفرط دارید، شدت فعالیت را کم کنید و با پزشک هماهنگ شوید.

برای بازگشتن بدن به حالت طبیعی خود در کوتا‌ه‌ترین زمان ممکن پیشنهاد می‌شود  که بعد از پایدای  حال عمومی و با اجازه‌ی پزشک از کمربند نرم برای حمایت کوتاه‌مدت استفاده کنید. فشارِ زیاد یا استفاده‌ی طولانی توصیه نمی‌شود و باید همراه با تمرین‌های مرکز بدن و کگل باشد تا وابستگی ایجاد نشود. اگر درد شکم، حساسیت پوستی یا ناراحتی داشتید، استفاده را متوقف و ارزیابی شوید.

باید 6 تا 12 ماه پس از زایمان به وزن قبل از بارداری خود برگردید. یک رژیم غذایی سالم همراه با ورزش منظم بهترین راه برای کاهش وزن بعد از زایمان است. ورزش به شما کمک می‌کند به جای عضله، چربی از دست بدهید. هنگامی که برای شروع کاهش وزن آماده شدید، کمتر غذا بخورید و هر روز کمی بیشتر تحرک داشته باشید. وعده‌های کوچک مغذی، پروتئین کافی، غلات کامل و سبزیجات را با پیاده‌روی روزانه و تمرین‌های قدرتی سبک (پس از تأیید پزشک) ترکیب کنید. خواب کافی و مدیریت استرس بر اشتها و هورمون‌ها اثر می‌گذارد. هدف واقع‌بینانه، حدود ۰٫۵ کیلوگرم در هفته است.

ترمیم اولیه‌ی پرینه حدود ۱۰–۱۴ روز و بازگشت عملکردی بدن معمولاً تا ۶ هفته طول می‌کشد؛ لوچیا طی ۴–۶ هفته کاهش می‌یابد. در پارگی‌های وسیع، کم‌خونی، عفونت یا فشار خون بالا، نقاهت طولانی‌تر می‌شود. ویزیت ۶ هفته‌ای برای ارزیابی بخیه، روش پیشگیری از بارداری و بازگشت به ورزش ضروری است.

خیر؛ برعکس، برای شیردهی، پیشگیری از یبوست و ترمیم بافت‌ها حیاتی است. هدف، روشن بودن رنگ ادرار (زرد کمرنگ) است. نوشیدنی‌های بسیار شیرین و کافئین زیاد را محدود کنید و از نوشیدنی‌های انرژی‌زا پرهیز کنید. سوپ سبک و آب‌میوه‌ی رقیق هم مناسب‌اند.

زمان معمول حدود ۶ هفته و پس از توقف خونریزی و ترمیم کافی است؛ حتماً تأیید پزشک بگیرید. به‌خاطر افت استروژن در شیردهی، خشکی واژن رایج است؛ از روان‌کننده‌ی سازگار استفاده کنید و وضعیت‌های کم‌فشار را انتخاب کنید. درد یا خونریزی پس از نزدیکی نیاز به ارزیابی دارد. درباره‌ی روش پیشگیری از بارداری مشورت کنید.

ادامه‌ی مولتی‌ویتامین بارداری/پس از زایمان، آهن (در صورت کم‌خونی یا شیردهی)، ویتامین D و ید معمولاً توصیه می‌شود. انتخاب نوع و دوز باید بر اساس آزمایش و نظر پزشک باشد؛ از مصرف خودسرانه‌ی دوزهای بالا یا فرآورده‌های نامطمئن بپرهیزید. تغذیه‌ی متعادل همچنان اساس کار است.

امتیاز شما به مقاله:
(3.8از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره مراقبت های بعد از زایمان طبیعی

  1. ناشناس گفت:

    سلام من ۳۳روزه که زایمان کردم هنوز بخیه های داخلیم یکم مونده چی کارکنم بیرونی همشون خوب شوده

  2. ناشناس گفت:

    سلام من نزدیک یه ماهه زایمان طبیعی کردم خیلی اذیت شدم الانم وقتی میخام بلندشم راه برم خیلی زیر دلم درد میگیره چیکارکنم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام! بعد از زایمان طبیعی، احساس درد در ناحیه شکم و پایین شکم کاملاً طبیعی است، زیرا عضلات و بافت‌های شکمی هنوز در حال ترمیم هستند. برای تسکین درد، می‌توانید از استراحت کافی، استفاده از کمپرس گرم و انجام تمرینات سبک برای تقویت عضلات شکم (پس از مشورت با پزشک) کمک بگیرید. اگر درد شدید یا طولانی‌مدت ادامه داشت، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا از نداشتن مشکلات جدی اطمینان حاصل کنید.
      متخصص زنان و زایمان

    2. سنا گفت:

      سلام من ۳۳روزه که زایمان کردم هنوز بخیه داخلی خوب نشدن چی کار کنم بیرونی همشون خوب شوده

      1. همیارِ دکترِتو گفت:

        سلام، بهبودی بخیه‌های داخلی بعد از زایمان طبیعی ممکن است کمی بیشتر طول بکشد و تا ۶ هفته هم طبیعی است، اما اگر درد، خونریزی، ترشح یا بوی نامطبوع وجود دارد، حتماً باید توسط پزشک معاینه شوید. برای حمایت از ترمیم، استراحت کافی، رعایت بهداشت محل بخیه، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و مصرف مایعات و تغذیه سالم توصیه می‌شود. در صورت هر علامت غیرطبیعی سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا از عفونت یا مشکل دیگر جلوگیری شود.
        متخصص زنان و زایمان

  3. سلام من زایمان طبیعی سختی داشتم وهنوز بعدازچهارماه مدفون خودرانمیتوانم نگه دارم لطفا راهنمایی کنید متشکرم گفت:

    سلام من اولین زایمان راداشتم وزایمان طبیبعی سختی راداشتم بعداززایمان که حالا چهارماه ازان میگذردولی هنوزنمیتوانم مدفون خود رانگه دارم بایدچکارکنم لطفا راهنمایی کنید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      احتمال اسیب به اعصاب رکتوم وجود دارد
      انجام mri الزامی است
      جدی بگیرید