ماموگرافی چیست و برای چه کسانی مناسب است؟ – مجله سلامت دکترتو

ماموگرافی چیست و برای چه کسانی مناسب است؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی از بافت پستان است که نقش مهمی در تشخیص زودهنگام سرطان سینه و سایر بیماری‌های پستان ایفا می‌کند. این روش می‌تواند توده‌ها یا تغییرات غیرطبیعی را پیش از آنکه به‌صورت بالینی قابل مشاهده یا لمس باشند، شناسایی کند. انجام سالانه ماموگرام بعد از ۴۰ سالگی به‌عنوان بخشی از غربالگری منظم، به‌ویژه برای زنانی با سابقه خانوادگی سرطان سینه، به‌طور جدی توصیه می‌شود. تشخیص زودهنگام از طریق ماموگرافی می‌تواند روند درمان را ساده‌تر و موفقیت‌آمیزتر کند و در بسیاری از موارد از پیشرفت بیماری جلوگیری نماید.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 10 دقیقه
ماموگرافی چیست و برای چه کسانی مناسب است؟

ماموگرافی یکی از اصلی‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان و بررسی تغییرات غیرطبیعی در بافت سینه است. این روش به‌ویژه در شناسایی توده‌های سرطانی کوچک، قبل از بروز علائم بالینی، نقش حیاتی دارد و می‌تواند احتمال موفقیت درمان را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. ماموگرافی در انواع مختلفی انجام می‌شود و انتخاب نوع مناسب به عوامل متعددی از جمله سن، سابقه خانوادگی و وضعیت بالینی بیمار بستگی دارد. شناخت انواع ماموگرافی و آگاهی از بهترین سن برای انجام آن، به زنان کمک می‌کند تا با برنامه‌ریزی مناسب، سلامت پستان خود را حفظ کرده و در صورت لزوم، اقدام به موقع انجام دهند. در ادامه به بررسی انواع ماموگرافی و سن مناسب برای غربالگری می‌پردازیم.

ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی تخصصی است که برای مشاهده دقیق بافت پستان از اشعه ایکس با دوز پایین استفاده می‌کند. این روش که نتیجه آن به‌صورت ماموگرام ثبت می‌شود، ابزار مؤثری برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه و سایر بیماری‌های پستانی به شمار می‌رود. ماموگرافی نه‌تنها برای غربالگری در زنان بدون علامت، بلکه برای بررسی علائم مشکوکی مانند توده، درد، تغییر شکل پستان یا ترشح از نوک سینه نیز کاربرد دارد. دستگاه ماموگرافی به‌طور اختصاصی طراحی شده است تا با فشرده‌سازی ملایم سینه و قرار دادن آن در موقعیت مناسب، تصاویری دقیق از زوایای مختلف ثبت کند، در حالی که فقط بافت پستان در معرض اشعه قرار می‌گیرد. این دقت بالا، امکان شناسایی ضایعات کوچک و غیرقابل لمس را فراهم می‌کند و نقشی کلیدی در افزایش شانس درمان موفق دارد.

خدمات زیبایی زنان

از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب

زیبایی واژنافتادگی رحمپاپ اسمیر و تمامی خدمات پزشکی زنان

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

خدمات زیبایی زنان

چه کسانی باید ماموگرافی کنند؟

ماموگرافی به‌عنوان یکی از روش‌های اصلی غربالگری سرطان پستان، برای گروه‌های خاصی از زنان توصیه می‌شود. در ادامه افرادی که باید ماموگرافی انجام دهند آورده شده است:

  • زنانی که بالای ۴۰ سال سن دارند، حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشند (غربالگری سالانه یا هر دو سال یک‌بار).
  • زنانی با سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان (مانند مادر، خواهر یا دختر مبتلا).
  • افرادی که جهش ژنتیکی BRCA1 یا BRCA2 دارند یا در معرض خطر ژنتیکی بالا هستند.
  • زنانی که سابقه بیماری‌های خوش‌خیم پستان داشته‌اند که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
  • افرادی که در معاینه بالینی یا سونوگرافی توده یا تغییر مشکوکی در پستان دارند.
  • زنانی که در گذشته درمان پرتویی به قفسه سینه دریافت کرده‌اند (مثلاً برای درمان لنفوم هوچکین).
  • زنانی که دارای تراکم بالای بافت پستان هستند، که تشخیص توده‌ها را دشوارتر می‌کند و نیاز به بررسی دقیق‌تری دارند.

در صورت وجود عوامل خطر، ممکن است غربالگری زودتر از سن ۴۰ سالگی و با فواصل کوتاه‌تر شروع شود. تصمیم‌گیری نهایی باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود.

عکس ماموگرافی نرمال

تصویری که مشاهده می‌شود، نمونه‌ای از ماموگرافی نرمال سینه است که در آن، بافت پستان دارای تراکم فیبروگلاندولار طبیعی بوده و هیچ‌گونه علائم مشکوکی مانند توده‌های غیرطبیعی، کلسیفیکاسیون‌های خوشه‌ای یا تغییرات ساختاری دیده نمی‌شود. چنین تصاویری معمولاً در ماموگرافی غربالگری به‌منظور بررسی سالیانه زنان بدون علامت ثبت می‌شوند. البته لازم به تأکید است که تفسیر دقیق ماموگرافی باید تنها توسط پزشک متخصص رادیولوژی و با درنظر گرفتن سابقه پزشکی بیمار انجام گیرد، چرا که تشخیص نهایی نیازمند بررسی‌های تکمیلی و بالینی است. استفاده از این نوع تصاویر در آموزش و اطلاع‌رسانی، به درک بهتر وضعیت نرمال بافت سینه و اهمیت غربالگری منظم کمک می‌کند.

عکس ماموگرافی نرمال
این تصویر ماموگرافی، نمایی از سینه با بافت طبیعی و بدون علائم مشکوک را نشان می‌دهد.

عکس ماموگرافی مشکوک

تصویر فوق سه نمونه از ماموگرافی‌های مشکوک را نشان می‌دهد که نواحی دارای ضایعات احتمالی با خطوط قرمز مشخص شده‌اند. در تصویر A، یک توده با دانسیته بالا و حاشیه نامنظم دیده می‌شود؛ در تصویر B، یک ناحیه‌ی کوچک‌تر با ویژگی‌های مشکوک به توده یا تجمع میکروکلسیفیکاسیون مشاهده می‌شود؛ و در تصویر C، ناحیه‌ای با الگوی غیرطبیعی در بافت پستان دیده می‌شود که نیاز به بررسی تکمیلی دارد. این گونه یافته‌ها ممکن است به عنوان BI-RADS 4 یا ۵ طبقه‌بندی شوند و نیازمند بررسی‌های بیشتر مانند سونوگرافی هدفمند یا بیوپسی برای تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن ضایعه هستند. شناسایی و پیگیری به‌موقع چنین نواحی، نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام سرطان پستان دارد.

عکس سونوگرافی مشکوک
هر تصویر مشکوک در ماموگرافی، فرصتی برای نجات جان است، اگر به‌موقع دیده و پیگیری شود.

انواع ماموگرافی

ماموگرافی یکی از روش‌های اصلی برای بررسی وضعیت سلامت بافت سینه و تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. با توجه به شرایط بالینی بیمار و هدف از انجام آزمایش، انواع مختلفی از ماموگرافی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مطلب با رایج‌ترین انواع ماموگرافی و تفاوت‌های آن‌ها آشنا می‌شوید.

نوع ماموگرافیکاربرد اصلیفناوری استفاده‌شدهدقت تصویربرداریگروه هدف
غربالگریبررسی دوره‌ای بدون وجود علائماشعه ایکس استانداردمتوسطزنان بالای ۴۰ سال
تشخیصیبررسی علائم مشکوک یا ایمپلنتتصویربرداری پیشرفتهبالاافراد دارای نشانه بالینی
دیجیتالجایگزین روش آنالوگ، کیفیت بالاترسیستم دیجیتال کاملبالاسینه‌های متراکم
سه‌بعدی (توماسنتز)تشخیص دقیق با تصویر لایه‌لایهبازسازی تصویر دیجیتالبسیار بالاموارد مشکوک یا پیچیده
آنالوگروش سنتی با فیلم فیزیکیفیلم اشعه ایکسپایینمراکز با تجهیزات قدیمی
انواع ماموگرافی

چرا باید ماموگرافی را انجام داد؟

دلیل اصلی انجام ماموگرافی، شناسایی زودهنگام سرطان سینه و افزایش احتمال درمان موفق است. این غربالگری می‌تواند تومورهای کوچک و تغییرات غیرطبیعی را قبل از بروز علائم شناسایی کرده و خطر مرگ را کاهش دهد.

  • ماموگرافی غربالگری خطر مرگ ناشی از سرطان سینه را کاهش می‌دهد. این روش برای تشخیص انواع سرطان سینه، از جمله سرطان تهاجمی مجاری و سرطان لوبولار مفید است.
  • این غربالگری، توانایی پزشک در تشخیص تومورهای کوچک را بالا می‌برد. هنگامی که غدد سرطانی کوچک هستند گزینه‌های درمانی بیشتری وجود دارد.
  • استفاده از غربالگری ماموگرافی امکان تشخیص رشد بافت‌های غیرطبیعی کوچک در مجاری شیری سینه که به آن کارسینوم مجرایی درجا (DCIS) گفته می‌شود را افزایش می‌دهد.
  • پس از ماموگرافی انجام شده توسط اشعه ایکس، هیچ اشعه‌ای در بدن بیمار باقی نمی‌ماند.
  • اشعه ایکس معمولاً هیچ عارضه جانبی در محدوده تشخیص ایجاد نمی‌کند.

ماموگرافی چگونه انجام میشود؟

ماموگرافی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن ندارد. پیش از شروع تصویربرداری، از بیمار خواسته می‌شود گردنبند، لباس‌های بالاتنه و هرگونه زیورآلات فلزی را خارج کند. سپس تکنسین تصویربرداری یک روپوش مخصوص در اختیار بیمار قرار می‌دهد که از جلو بسته می‌شود. بسته به امکانات مرکز تصویربرداری، ممکن است هنگام عکس‌برداری لازم باشد بیمار بایستد یا بنشیند.

در مرحله تصویربرداری، یکی از سینه‌ها روی صفحه‌ی صاف دستگاه اشعه ایکس قرار می‌گیرد. سپس یک صفحه‌ی دیگر از بالا به آرامی پایین می‌آید و سینه را فشرده می‌کند. این فشرده‌سازی چند ثانیه طول می‌کشد و ممکن است با اندکی ناراحتی همراه باشد، اما برای دستیابی به تصویر دقیق و واضح ضروری است. در طول عکسبرداری، ممکن است از بیمار خواسته شود نفس خود را برای چند لحظه حبس کند تا تصویر دچار تاری نشود. فشرده‌سازی سینه اهداف مشخصی دارد:

  • یکنواخت‌سازی ضخامت بافت سینه برای بررسی کامل‌تر ساختار داخلی
  • کاهش احتمال پنهان شدن ناهنجاری‌های کوچک میان بافت‌های متراکم
  • کمک به کاهش میزان اشعه مورد نیاز برای تصویربرداری، به‌دلیل کاهش ضخامت بافت؛ البته مقدار دوز اشعه در هر مورد، به‌صورت خودکار یا توسط تکنسین، متناسب با تراکم بافت، هدف تصویربرداری و نوع دستگاه تنظیم می‌شود
  • کاهش حرکت بافت پستان برای جلوگیری از تاری تصویر
  • کاهش پراکندگی پرتوهای اشعه ایکس و افزایش وضوح نهایی تصویر

در طول تصویربرداری ممکن است لازم باشد بیمار موقعیت خود را تغییر دهد تا نماهای مختلفی از سینه ثبت شود. در ماموگرافی استاندارد، معمولاً از هر سینه دو تصویر تهیه می‌شود؛ یکی از نمای بالا به پایین و دیگری از نمای مایل یا جانبی. همین فرآیند برای سینه دیگر نیز تکرار می‌شود.

در روش‌های پیشرفته‌تر مانند ماموگرافی سه‌بعدی یا توماسنتز، تصاویر متعددی از زوایای گوناگون گرفته می‌شود و سپس با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته، بازسازی لایه‌لایه‌ای از بافت پستان صورت می‌گیرد. این روش دقت بیشتری دارد و به‌ویژه برای افرادی با بافت سینه متراکم یا موارد مشکوک، کاربرد بالایی دارد.

ماموگرافی چگونه انجام میشود؟
ماموگرافی با فشرده‌سازی سینه بین دو صفحه دستگاه و گرفتن تصاویر اشعه ایکس از زوایای مختلف انجام می‌شود.

قبل از ماموگرافی چکار کنیم؟

رعایت برخی نکات ساده پیش از انجام ماموگرافی می‌تواند به بهبود کیفیت تصاویر، افزایش دقت تشخیص و کاهش ناراحتی در حین تصویربرداری کمک کند. موارد زیر از مهم‌ترین توصیه‌ها پیش از انجام این آزمایش محسوب می‌شوند:

  1. از استفاده از دئودورانت، پودر بدن، عطر یا کرم در ناحیه سینه و زیر بغل خودداری کنید. این مواد می‌توانند در تصویر ماموگرافی به‌صورت لکه یا سایه ظاهر شوند و احتمال تفسیر اشتباه را افزایش دهند.
  2. زمان مناسب برای انجام ماموگرافی معمولاً چند روز پس از پایان قاعدگی است، زیرا در این دوره بافت سینه کمتر متورم و حساس بوده و تصویربرداری راحت‌تر انجام می‌شود.
  3. در صورتی که پیش‌تر ماموگرافی انجام داده‌اید، تصاویر قبلی را به همراه داشته باشید. این کار به پزشک کمک می‌کند تا تغییرات احتمالی در بافت سینه را بهتر ارزیابی کند.
  4. برای راحتی بیشتر در هنگام تصویربرداری، پیشنهاد می‌شود لباس دو تکه بپوشید. چون لازم است بالاتنه را درآورید، پوشیدن شلوار یا دامن همراه با پیراهن ساده‌تر است.
  5. اگر باردار هستید یا احتمال بارداری وجود دارد، حتماً پیش از انجام ماموگرافی به پزشک یا تکنسین اطلاع دهید. در این موارد معمولاً روش‌های تصویربرداری جایگزین مانند سونوگرافی در نظر گرفته می‌شود.

با رعایت این نکات، فرآیند ماموگرافی با دقت و آسودگی بیشتری انجام خواهد شد. اگر نیاز به راهنمایی بیشتر دارید، حتماً با پزشک یا مرکز تصویربرداری مشورت کنید.

چه زمانی برای ماموگرافی مناسب است؟

زمان مناسب برای انجام ماموگرافی به عوامل مختلفی از جمله سن فرد، سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پستان، وضعیت هورمونی، وجود علائم بالینی و سابقه بیماری‌های زمینه‌ای بستگی دارد. پزشکان با در نظر گرفتن این فاکتورها، برنامه‌ای مشخص برای غربالگری یا بررسی‌های تشخیصی تعیین می‌کنند. با این حال، راهنماهای پزشکی، بازه‌های سنی و زمان‌بندی‌های مشخصی را برای انجام ماموگرافی پیشنهاد می‌دهند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

  • برای زنان سالم بدون علائم: ماموگرافی غربالگری از سن ۴۰ سالگی به بالا توصیه می‌شود و معمولاً هر یک تا دو سال باید تکرار شود.
  • برای زنانی با سابقه خانوادگی سرطان پستان یا عوامل پرخطر: ممکن است ماموگرافی از سن ۳۰ تا ۳۵ سالگی یا زودتر، طبق نظر پزشک آغاز شود.
  • بهترین زمان در چرخه قاعدگی: توصیه می‌شود ماموگرافی در یک هفته اول پس از پایان قاعدگی انجام شود؛ زیرا سینه‌ها در این زمان کمتر حساس هستند و نتیجه دقیق‌تری به‌دست می‌آید.
  • در صورت وجود علائم مشکوک: مانند توده سینه، درد، ترشح یا تغییر در شکل سینه، ماموگرافی تشخیصی بدون توجه به سن یا زمان قاعدگی فوراً انجام می‌شود.
چه زمانی برای ماموگرافی مناسب است؟
زمان مناسب برای ماموگرافی معمولاً یک هفته پس از پایان قاعدگی است، زمانی که سینه‌ها کمتر حساس هستند.

دستگاه ماموگرام، چگونه از سینه عکس می‌ گیرد؟

شعه ایکس هنگام تابش به بدن، بسته به نوع بافت به میزان متفاوتی جذب می‌شود. استخوان‌های متراکم بیشتر اشعه را جذب کرده و روشن‌تر دیده می‌شوند، در حالی که بافت‌های نرم مانند چربی و عضله کمتر اشعه جذب کرده و به رنگ خاکستری نمایش داده می‌شوند. فضاهای پر از هوا نیز به رنگ تیره دیده می‌شوند.

امروزه بیشتر تصاویر اشعه ایکس از جمله ماموگرافی، به‌صورت دیجیتال ثبت می‌شوند و امکان ذخیره، مقایسه و بررسی دقیق‌تری را برای پزشک فراهم می‌کنند.

در ماموگرافی دیجیتال، معمولاً دو نمای استاندارد از سینه فشرده‌شده گرفته می‌شود: نمای بالا به پایین (CC) و نمای مایل جانبی (MLO). فشرده‌سازی سینه به بهبود کیفیت تصویر و کاهش میزان اشعه کمک می‌کند.

در ماموگرافی سه‌بعدی (توماسنتز)، دستگاه با حرکت قوسی از زوایای مختلف، تصاویر نازک و متعددی ثبت می‌کند. این تصاویر به‌صورت لایه‌لایه بازسازی می‌شوند و تصویر دقیق‌تری از بافت سینه ارائه می‌دهند. این روش به‌ویژه برای زنان با سینه متراکم، دقت تشخیص را افزایش می‌دهد و احتمال نیاز به آزمایش‌های تکمیلی را کاهش می‌دهد.

تفسیر نتایج ماموگرافی

پس از انجام ماموگرافی، تصاویر توسط متخصص رادیولوژی بررسی می‌شود. رادیولوژیست این تصاویر را تجزیه و تحلیل کرده و گزارشی رسمی و امضاشده تهیه می‌کند. این گزارش برای پزشک معالج ارسال می‌شود تا با بررسی نتایج، آن را با بیمار در میان بگذارد و در صورت نیاز، اقدامات تشخیصی یا درمانی بعدی را پیشنهاد کند.

ماموگرافی می‌تواند به شناسایی برخی از نشانه‌های اولیه بیماری‌های پستان کمک کند. یکی از یافته‌های رایج در ماموگرام، کلسیفیکاسیون یا رسوبات کلسیم در بافت سینه است. برخی از این رسوبات خوش‌خیم هستند، اما الگوهای خاصی از آن‌ها ممکن است هشداردهنده بوده و نیازمند بررسی بیشتر باشند. همچنین این روش ممکن است توده‌هایی را در بافت پستان نشان دهد. با این حال، برای تشخیص دقیق ماهیت توده و تمایز میان توده جامد و کیست مایع‌دار، سونوگرافی به‌عنوان روش تکمیلی توصیه می‌شود. برخی کیست‌های پستان ممکن است به تغییرات هورمونی مرتبط باشند و در طول چرخه قاعدگی کوچک شوند یا ناپدید گردند، اما برخی دیگر پایدار باقی مانده و نیاز به پیگیری یا ارزیابی بیشتر دارند.

تفسیر ماموگرافی همواره ساده نیست. ساختار طبیعی سینه در هر زن متفاوت است و عواملی مانند استفاده از پودر، کرم یا دئودورانت، سابقه جراحی در سینه یا وجود پروتز می‌توانند باعث کاهش کیفیت تصاویر یا بروز یافته‌های کاذب شوند. در مواردی که یافته‌ای مشکوک یا مبهم باشد، رادیولوژیست معمولاً تصاویر فعلی را با ماموگرافی‌های قبلی بیمار مقایسه می‌کند تا بتواند تغییرات احتمالی را بهتر تشخیص دهد.

یکی دیگر از نکات مهم در تفسیر ماموگرافی، توجه به تراکم بافت سینه است. سینه‌هایی با بافت متراکم، نه‌تنها مشاهده ضایعات را در تصاویر دشوارتر می‌کنند، بلکه ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان نیز همراه باشند. میزان تراکم سینه توسط رادیولوژیست تعیین و در گزارش نهایی ذکر می‌شود. در صورت تراکم بالا، پزشک ممکن است انجام روش‌های تصویربرداری مکمل مانند سونوگرافی یا MRI را برای ارزیابی دقیق‌تر توصیه کند.

می‌خوای نتیجه ماموگرافی رو بدونی؟

همین حالا مشاوره بگیر

ماموگرافی بهتر است یا سونوگرافی؟

ماموگرافی و سونوگرافی هر دو از روش‌های تصویربرداری پرکاربرد برای بررسی وضعیت پستان هستند، اما تفاوت‌هایی در کاربرد، دقت، نحوه عملکرد و شرایط استفاده دارند. این دو روش مکمل یکدیگر هستند و نمی‌توان یکی را به‌طور کلی «بهتر» از دیگری دانست. انتخاب بین ماموگرافی یا سونوگرافی بستگی به عوامل مختلفی مانند سن، تراکم بافت سینه، علائم بالینی، سابقه خانوادگی و هدف تصویربرداری (غربالگری یا تشخیص) دارد.

ماموگرافی معمولاً به‌عنوان ابزار اصلی غربالگری در زنان بالای ۴۰ سال استفاده می‌شود، زیرا توانایی بالایی در شناسایی تغییرات زودهنگام مانند کلسیفیکاسیون‌های مشکوک دارد. از سوی دیگر، سونوگرافی در افتراق کیست از توده جامد، بررسی توده‌های مشکوک و تکمیل ماموگرافی در زنان با بافت سینه متراکم بسیار مؤثر است.

ویژگی‌هاماموگرافیسونوگرافی
نوع تصویربرداریبا اشعه ایکسبا امواج صوتی
مناسب برایغربالگری در زنان بالای ۴۰ سالبررسی توده‌ها، کیست‌ها، و زنان با سینه متراکم
دقت در تشخیص کلسیفیکاسیونبسیار بالاپایین (قابل تشخیص نیست)
تشخیص کیستنسبی (نیاز به تایید با سونوگرافی)دقیق و قابل اعتماد
قابلیت تشخیص در سینه متراکمممکن است محدود باشدمناسب و دقیق
کاربرد در بارداریمعمولاً انجام نمی‌شودایمن و قابل انجام
مدت زمان انجامکوتاه (۵ تا ۱۰ دقیقه)کوتاه (۱۰ تا ۱۵ دقیقه)
درد و ناراحتیممکن است کمی دردناک باشد به دلیل فشرده‌سازیبدون درد
خطرات پرتوییدارد (مقدار بسیار کم)ندارد
استفاده برای غربالگری عمومیبلهخیر (به‌عنوان روش مکمل)
جدول مقایسه ماموگرافی و سونوگرافی

هزینه ماموگرافی چقدر است؟

هزینه انجام ماموگرافی به عوامل مختلفی بستگی دارد و ممکن است در مراکز مختلف، متفاوت باشد. نوع ماموگرافی (غربالگری یا تشخیصی)، تجهیزات مرکز تصویربرداری (دیجیتال یا سه‌بعدی)، موقعیت جغرافیایی، تعرفه‌های دولتی یا خصوصی و پوشش بیمه‌ای بیمار، همگی بر هزینه نهایی تأثیرگذار هستند.

در مراکز تصویربرداری دولتی یا تحت قرارداد با بیمه‌های پایه، بخشی از هزینه توسط بیمه پوشش داده می‌شود و بیمار تنها فرانشیز را پرداخت می‌کند. اما در مراکز خصوصی یا در صورت استفاده از ماموگرافی‌های پیشرفته مانند سه‌بعدی (توماسنتز)، هزینه‌ها معمولاً بیشتر است و ممکن است به‌طور کامل به عهده بیمار باشد.

به‌طور تقریبی، هزینه ماموگرافی در ایران (تا سال ۱۴۰۴) در مراکز دولتی بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان و در مراکز خصوصی بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان متغیر است. این مبلغ بسته به نوع خدمات تکمیلی مانند سونوگرافی یا تفسیر تخصصی ممکن است افزایش یابد.

برای اطلاع دقیق از هزینه، بهتر است با مرکز تصویربرداری موردنظر تماس گرفته و از جزئیات تعرفه، نوع دستگاه، و میزان پوشش بیمه مطلع شوید.

برای برآورد هزینه ماموگرافی همین الان از دکتر متخصص مشاوره بگیر

خطرات و عوارض ماموگرافی

ماموگرافی از مقدار بسیار کمی اشعه ایکس استفاده می‌کند و خطر تئوریک آن برای ایجاد سرطان بسیار ناچیز است. شواهد علمی نشان می‌دهد که مزایای تشخیص زودهنگام سرطان پستان از طریق این روش، به‌مراتب بیشتر از خطر احتمالی اشعه است.

یکی از محدودیت‌های ماموگرافی، احتمال نتایج مثبت کاذب است؛ یعنی مواردی که مشکوک به سرطان هستند اما در بررسی‌های تکمیلی خوش‌خیم تشخیص داده می‌شوند. در زنانی که بین ۴۰ تا ۴۹ سال هستند و هر سال ماموگرافی انجام می‌دهند، احتمال دریافت دست‌کم یک نتیجه مثبت کاذب در طول ۱۰ سال تا ۶۰ درصد گزارش شده است. همچنین حدود ۷ تا ۸ درصد از آن‌ها ممکن است نیاز به انجام بیوپسی داشته باشند.

در بیشتر موارد، این یافته‌ها نگران‌کننده نیستند و تنها بخشی از فرآیند تشخیص دقیق به شمار می‌روند. ماموگرافی همچنان یکی از ایمن‌ترین و مؤثرترین ابزارهای غربالگری سرطان پستان به شمار می‌آید.

پزشکان پیشنهادی

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

ماموگرافی تأثیر بسزایی در پیشگیری از سرطان و پیشرفت آن دارد. همه‌ی زنان بالای ۴۰ سال باید حداقل سالی یکبار ماموگرام انجام دهند. پزشک متخصص آنکولوژی و متخصص زنان در صورت مشاهده علائم سرطان سینه، ماموگرافی یا سونوگرافی سینه را تجویز می‌کند. در سایت دکترتو می‌توانید بهترین دکتر سونوگرافی تهران و شهرستان‌ها را پیدا کرده و سلامتی خود را تضمین کنید.

 

پرسش‌های متداول

بله، انجام ماموگرافی با وجود ایمپلنت سینه امکان‌پذیر است، اما نیاز به دقت و تکنیک ویژه دارد. ایمپلنت ممکن است دید کامل به بافت طبیعی سینه را محدود کند، بنابراین تکنسین تصویربرداری معمولاً از روش‌های خاصی مانند نمای ایمپلنت جابه‌جا شده (Eklund technique) استفاده می‌کند تا تصاویر دقیق‌تری از بافت سینه ثبت شود. به همین دلیل، بسیار مهم است که قبل از انجام ماموگرافی، وجود ایمپلنت را به مرکز تصویربرداری اطلاع دهید تا شرایط لازم برای ارزیابی صحیح فراهم شود. در برخی موارد، بسته به وضعیت بیمار، پزشک ممکن است انجام سونوگرافی یا MRI را به‌عنوان روش مکمل توصیه کند.

ماموگرافی ممکن است برای برخی افراد با احساس ناراحتی یا فشار همراه باشد، به‌ویژه هنگام فشرده‌سازی سینه برای تهیه تصاویر دقیق‌تر. این احساس معمولاً خفیف و موقتی است و تنها چند ثانیه طول می‌کشد. میزان ناراحتی می‌تواند به حساسیت سینه، زمان چرخه قاعدگی و آستانه تحمل درد فرد بستگی داشته باشد. برای کاهش این حس، توصیه می‌شود ماموگرافی در هفته اول پس از پایان قاعدگی انجام شود، زیرا سینه‌ها در این زمان کمتر حساس هستند. در صورت وجود نگرانی، می‌توان موضوع را پیش از تصویربرداری با تکنسین در میان گذاشت.

ماموگرافی معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان می‌برد. این زمان شامل آماده‌سازی، قرارگیری صحیح سینه روی دستگاه و گرفتن تصاویر از نماهای مختلف است. در روش‌های پیشرفته‌تر مانند ماموگرافی سه‌بعدی (توماسنتز)، ممکن است چند دقیقه بیشتر طول بکشد. اگر نیاز به تصویربرداری تکمیلی یا بررسی مجدد باشد، زمان انجام ممکن است کمی افزایش یابد. در مجموع، کل فرآیند سریع، سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام می‌شود.

بله، انجام ماموگرافی در دوران قاعدگی امکان‌پذیر است، اما معمولاً توصیه می‌شود این آزمایش در هفته اول پس از پایان پریود انجام شود. در این زمان، بافت سینه کمتر حساس و متورم است و درد یا ناراحتی حین فشرده‌سازی کاهش می‌یابد. انجام ماموگرافی در زمان مناسب همچنین می‌تواند به بهبود کیفیت تصویر و دقت تشخیص کمک کند. در صورت وجود درد شدید یا حساسیت غیرمعمول در این دوره، بهتر است زمان آزمایش را با مشورت پزشک تنظیم کنید.

در حالی که امروزه ماموگرام بهترین ابزار غربالگری برای سرطان سینه است، اما باید بدانید که ماموگرافی قادر به تشخیص صحیح همه سرطان‌های سینه نیست و گاهی با نتیجه منفی یا مثبت کاذب مواجه می‌شوید. غربالگری ماموگرافی اغلب به‌تنهایی برای تعیین قطعی سرطان سینه و دیگر بیماری‌های سینه کافی نیست. در صورت وجود ناهنجاری، متخصص رادیولوژی ممکن است انجام آزمایش‌های تشخیصی بیشتری را توصیه کند.

جواب ماموگرافی معمولاً طی ۳ تا ۷ روز کاری آماده می‌شود، اما این زمان بسته به مرکز تصویربرداری و نوع ماموگرافی ممکن است متفاوت باشد. در مراکز دارای سیستم دیجیتال و تفسیر آنلاین، نتایج ممکن است سریع‌تر ارائه شوند. پس از بررسی تصاویر توسط متخصص رادیولوژی، گزارش نهایی به پزشک معالج ارسال می‌شود تا نتیجه را با بیمار در میان بگذارد. در صورتی که نیاز به بررسی‌های تکمیلی مانند سونوگرافی یا بیوپسی وجود داشته باشد، معمولاً بیمار در اولین فرصت مطلع می‌شود.

اکثر مراکز، انجام این آزمایش را برای افراد بالای 40 سال انجام می‌دهند. اگر فردی زیر 40 سال و مشکوک به سرطان سینه، در ابتدا سونوگرافی سینه انجام می‌شود. برای کنترل توده در سینه این افراد، هر 6 ماه یکبار سونو سینه تکرار می‌شود. در این افراد ماموگرافی با تجویز پزشک و مراقب‌های لازم انجام می‌گیرد.

در سیستم گزارش‌دهی ماموگرافی، BI-RADS 0 به این معناست که نتیجه نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد و هنوز نمی‌توان تشخیص نهایی داد. در این حالت، تصاویر ماموگرافی ممکن است ناکافی، مبهم یا نیازمند مقایسه با تصاویر قبلی باشند. پزشک معمولاً درخواست انجام سونوگرافی، ماموگرافی تکمیلی یا ارائه تصاویر پیشین را خواهد داد تا ارزیابی دقیق‌تری صورت گیرد. BI-RADS 0 به‌معنای وجود سرطان نیست، بلکه بیانگر آن است که بررسی کامل‌تر برای تفسیر قطعی لازم است.

اصطلاح UOQ در ماموگرافی مخفف عبارت Upper Outer Quadrant است که به ربع بالایی-خارجی پستان اشاره دارد.

پستان به‌طور استاندارد به چهار ناحیه تقسیم می‌شود:

  • UOQ (Upper Outer Quadrant): ربع بالایی-خارجی
  • UIQ (Upper Inner Quadrant): ربع بالایی-داخلی
  • LOQ (Lower Outer Quadrant): ربع پایینی-خارجی
  • LIQ (Lower Inner Quadrant): ربع پایینی-داخلی

ربع بالایی-خارجی (UOQ) ناحیه‌ای است که از نوک پستان به سمت بالا و طرف خارجی (سمت بازو) امتداد دارد. این بخش از پستان شایع‌ترین محل بروز توده‌های خوش‌خیم و بدخیم است، زیرا تراکم غددی در این ناحیه بیشتر است. در گزارش ماموگرافی، اشاره به UOQ به محل دقیق یافته در سینه کمک می‌کند و اطلاعات مهمی برای پزشک جهت پیگیری یا انجام اقدامات بعدی فراهم می‌آورد.

امتیاز شما به مقاله:
(3.5از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
فرزانه هستم، 30 ساله و عاشق دنیای سئو و محتوانویسی که با کنجکاوی دنبال آموختن چیزهای جدیدم؛ فارغ از هرگونه قرارداد و قانون و سبک خاصی. دنیای مجازی و اینترنت، فرصتی برای بودن با بهترین تیم‌ها رو برام فراهم کرده که می‌تونم بدون دغدغه و نگرانی هر روز احساس بهتر شدن و ارتقاء‌شغلی را با تمام وجودم لمس کنم. افتخار می‌کنم که با تیم خوب دکترتو، به این احساس ناب دست پیدا می‌کنم.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره ماموگرافی

  1. ناشناس گفت:

    برای ماموگرافی به مراکز تصویر برداری باید مراجعه کرد

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله
      ماموگرافی یکی از روش های تشخیص سریع بیماری سرطان سینه به وسیله ی تابش پرتوهای خفیف اشعه ایکس می باشد.