فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
سرطان مغز یکی از چالشبرانگیزترین بیماریهای سیستم عصبی است که میتواند عملکرد طبیعی سلولهای مغزی را دچار اختلال کند. این بیماری در اثر رشد غیرقابلکنترل سلولهای غیرطبیعی بهوجود میآید و بسته به نوع، اندازه و محل تومور، علائم متفاوتی ایجاد میکند. اهمیت بررسی این بیماری در تأثیر مستقیم آن بر تواناییهای شناختی، حرکتی و عاطفی انسان نهفته است. اگرچه علت دقیق بروز آن هنوز مشخص نیست، اما مطالعات نشان دادهاند که عوامل ژنتیکی، تابشهای محیطی و برخی مواد شیمیایی میتوانند در افزایش احتمال ابتلا نقش داشته باشند. در نتیجه، شناسایی زودهنگام و درک مکانیزم رشد سرطان مغز برای مدیریت مؤثر آن ضروری است. در این مطلب از دکترتو، با علت، درمان و عوارض سرطان مغز آشنا میشوید.
سرطان مغز یا کانسر مغز چیست؟
سرطان مغز یا یکی از مهمترین و پیچیدهترین بیماریهای مرتبط با بیماری های مغز و اعصاب است که در اثر رشد غیرطبیعی سلولها در بافت مغز یا پوششهای اطراف آن بهوجود میآید. این نوع از انواع سرطان میتواند اولیه باشد، یعنی از خود سلولهای مغزی منشأ بگیرد، یا ثانویه که از سایر اندامها به مغز گسترش یافته است. با توجه به حساسیت ساختارهای مغزی، حتی تومورهای کوچک نیز ممکن است عملکرد حیاتی مغز مانند حرکت، گفتار، بینایی یا حافظه را تحتتأثیر قرار دهند. شناسایی زودهنگام و درمان تخصصی نقش کلیدی در کنترل این بیماری دارد.
طول عمر بیماران سرطان مغز
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مغز به نوع سلول سرطانی، محل دقیق غده سرطانی در سر، مرحله پیشرفت بیماری، سن بیمار و پاسخ به درمان بستگی دارد. در میان انواع سرطان مغز، گلیوبلاستوما بدخیمترین نوع سرطان مغز است که میانگین بقای بیماران پس از تشخیص حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه گزارش شده است. در مقابل، برخی انواع کمتر تهاجمی مانند آستروسیتوم درجه پایین میتوانند با درمان مناسب سالها کنترل شوند. روشهایی مانند جراحی دقیق، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و درمانهای هدفمند میتوانند مدت و کیفیت زندگی بیماران را افزایش دهند. تشخیص زودهنگام و مراقبت مداوم نقش بسیار مهمی در بهبود پیشآگهی دارد.

علائم اصلی سرطان مغز
علائم سرطان مغز بسته به نوع و محل کانسر مغز میتواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع شامل سردردهای مداوم که با تهوع و استفراغ همراه هستند، تغییرات در بینایی یا شنوایی مانند تاری دید و دوبینی، مشکلات حافظه و تمرکز، ضعف عضلانی یا فلج در برخی از اعضای بدن، و تغییرات در رفتار و شخصیت فرد میباشد. همچنین، مشکلات حرکتی و اختلال در هماهنگی نیز ممکن است از دیگر نشانههای این بیماری باشند. این علائم ممکن است به تدریج یا به طور ناگهانی ظاهر شوند.
علت ابتلا به سرطان مغز
علت دقیق سرطان مغز هنوز بهطور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان میدهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. جهشهای ژنتیکی که باعث رشد کنترلنشده سلولهای مغزی میشوند، عامل اصلی ایجاد این سرطان هستند. برخی عوامل خطر نیز احتمال بروز سرطان مغز را افزایش میدهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی سرطان مغز
- قرار گرفتن طولانیمدت در معرض پرتوهای یونیزان
- ضعف سیستم ایمنی یا ابتلا به بیماریهای تضعیفکننده ایمنی
- تماس با مواد شیمیایی سرطانزا در محیط کار یا زندگی
- افزایش سن
| معیار مقایسه | بیشترین احتمال بروز | توضیحات |
|---|---|---|
| جنسیت | مردان کمی بیشتر | معمولاً سرطانهای بدخیم مغز در مردان کمی شایعتر است. |
| سن | کودکان و سالمندان | برخی انواع در کودکان شایعترند، و انواع بدخیم در سنین بالا بیشتر دیده میشوند. |
| نوع تومور | تومورهای بدخیم (سرطانی) کمتر از تومورهای خوشخیم هستند | تومورهای خوشخیم مغز شایعترند، اما تومورهای سرطانی تهاجمیترند. |
| محل زندگی | کشورهای توسعهیافته کمی بیشتر | بهدلیل تشخیص دقیقتر و عوامل محیطی، در برخی کشورها آمار ثبتشده بالاتر است. |
| ژنتیک / سابقه خانوادگی | افراد با سابقه خانوادگی بیشتر | برخی سندرمها احتمال ابتلا را بالا میبرند. |
| قرار گرفتن در معرض پرتو شدید | بیشتر | عامل محیطی افزایش خطر است. |
ارتباط بین مدفوع گربه و سرطان مغز
مدفوع گربه بهطور مستقیم عامل بروز سرطان مغز نیست، اما میتواند حامل انگل توکسوپلاسما گوندی باشد که در برخی شرایط به مغز آسیب میزند. این انگل از طریق تماس با مدفوع آلوده گربه یا خوردن غذای نپخته منتقل میشود و معمولاً در افراد سالم بدون نشانه خاصی است. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت میتواند به التهاب مغز و بروز علائمی مانند سردرد، تب و اختلالات عصبی منجر شود. پژوهشهای محدودی رابطه احتمالی بین عفونت مزمن توکسوپلاسما و افزایش خطر برخی تومورهای مغزی را بررسی کردهاند، اما تاکنون مدرک علمی قطعی درباره ارتباط مدفوع گربه با سرطان مغز وجود ندارد. رعایت بهداشت فردی و استفاده از دستکش هنگام تمیز کردن خاک گربه توصیه میشود.

آشنایی با انواع سرطان مغز
سرطان مغز شامل انواع مختلفی از تومورهاست که بسته به منشاء سلولی، محل رشد و شدت بدخیمی دستهبندی میشوند. از مهمترین انواع آن میتوان به گلیوماها اشاره کرد که شامل آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و گلیوبلاستوما هستند و اغلب در بافت عصبی مغز شکل میگیرند. مننژیومها تومورهایی هستند که از مننژها، لایههای پوشاننده مغز، نشأت میگیرند و معمولاً رشد آهسته دارند. سایر انواع شامل مدولوبلاستوما، شوانوما و لنفومهای مغزی اولیه میشوند. شناخت این دستهبندیها برای درک پیچیدگی سرطان مغز و تعیین برنامه درمانی مناسب اهمیت دارد.
روش های تشخیص سرطان مغز
تشخیص سرطان مغز فرآیندی چندمرحلهای است که با بررسی دقیق علائم و انجام آزمایشهای تخصصی انجام میشود. پزشکان برای تعیین نوع و محل دقیق تومور از روشهای مختلفی استفاده میکنند که هرکدام اطلاعات متفاوتی درباره ساختار و عملکرد مغز ارائه میدهند. روشهای تشخیص سرطان مغز عبارتاند از:
- تستهای عملکردی مغز برای ارزیابی میزان تأثیر تومور بر نواحی حیاتی مغزی
- معاینه عصبی برای ارزیابی بینایی، شنوایی، تعادل و عملکرد شناختی
- تصویربرداری با امآرآی یا سیتیاسکن برای شناسایی تودههای مغزی
- بیوپسی یا نمونهبرداری از بافت مغز برای تشخیص نوع سلولهای سرطانی
- آزمایش مایع مغزی نخاعی جهت بررسی سلولهای غیرطبیعی یا نشانگرهای تومور
روش های درمان سرطان مغز
روشهای درمان سرطان مغز بسته به نوع تومور، محل قرارگیری و وضعیت عمومی بیمار انتخاب میشوند و معمولاً ترکیبی از چند روش هستند. جراحی نخستین گزینه درمانی است که در صورت امکان برای برداشت کامل یا بخشی از تومور انجام میشود. پس از آن، پرتودرمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده و شیمیدرمانی برای جلوگیری از رشد مجدد تومور به کار میروند. در برخی بیماران از درمانهای هدفمند و ایمنیدرمانی برای حمله مستقیم به سلولهای بدخیم استفاده میشود. توانبخشی نیز بهمنظور بازگرداندن عملکردهای حرکتی، گفتاری و شناختی نقش مهمی در روند بهبودی دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت hopkinsmedicine
«Brain cancer can be life-threatening due to the changes it causes to the vital structures of the brain.»
ترجمه فارسی:
«سرطان مغز به دلیل تغییراتی که در ساختارهای حیاتی مغز ایجاد میکند، میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.»

راه های پیشگیری از سرطان مغز
اگرچه هیچ راهی برای جلوگیری از سرطانهای مغزی وجود ندارد. اما تشخیص زودهنگام و درمان سرطانهایی که تمایل به متاستاز مغز دارند، ممکن است با این حال، برخی از اقدامات میتوانند احتمال ابتلا به سرطان مغز یا سایر بیماریهای مغزی را کاهش دهند:
- کاهش قرار گرفتن در معرض تابش
- عفونت HIV
- سموم محیطی.
بااینحال، علت دقیق سرطان مغز، به ویژه سرطان اولیهی مغز، شناختهشده نیست، بنابراین اقدامات پیشگیرانهی خاصی توسط محققین مشخص نشدهاست. توجه داشتهباشید که سرطان در کودکان انواع مختلفی دارد.
راهنمای مراجعه به پزشک متخصص
برای اطلاع بیشتر درباره سرطان مغز می توانید از بهترین دکترهای مغز و اعصاب ایران نوبت بگیرید.
در ادامه لیستی از برجسته ترین پزشکان مغز و اعصاب در شهرهای مختلف ایران را مشاهده میکنید:
نتیجه گیری
سرطان مغز از جمله بیماریهایی است که با تأثیر بر ساختارهای حیاتی مغز، میتواند پیامدهای گستردهای بر سلامت جسم و روان فرد داشته باشد. این بیماری به علت پیچیدگی ساختار مغز و تفاوت در انواع تومورها، نیازمند بررسی دقیق و درمان چندجانبه است. ترکیب روشهایی مانند جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی بسته به نوع سرطان و وضعیت بیمار، میتواند در کنترل آن مؤثر باشد. هرچند علت دقیق بروز هنوز بهطور کامل روشن نیست، اما درک عوامل خطر و آگاهی از نشانههای هشداردهنده میتواند به تشخیص زودهنگام کمک کند. در نهایت، مدیریت مؤثر این بیماری نیازمند همکاری بین بیمار، خانواده و تیم درمانی است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام
دختره من ۱۳ سالشه چند هفته ای هست که کلا سر درد داره اصلا تا الان سر درد تجربه نکرده بود ولی این چند هفته رو حتی با قرص هم خوب نمیشه وقت هایی میشه که از سر درد گریه میکنه بعضی اوقات گوشاش سوت میکشه و درد میکنه برای اینکار به متخصص گوش حلق بینی مراجعه کردیم گوشش رو شست و شو دادن گفتن هیچ مشکلی نداره بهم میگه انگار تو اون لحظه انگار از چی یادش میره هیچی متوجه نمیشه چشمام خود به خود بسته میشه دو سه ثانیه ای خوب میشه چشماشم بیش از اندازه سیاهی میره جوری که تعادلش رو از دست میده بدش که در طول روز. خیلی گز گز و بی حس میشه واسه این مشکلاتم به متخصص قلب مراجعه کردیم اکو گرفتن گفتن هیچ مشکلی ندارن بعضا تو شمردن اعداد هم مشکل پیدا میکنه مثلا لز سی میپره یه پنجاه که خیلی زود متوجه میشه ممنون میشم راهنمایی کنین
سلام
مهمترین دلیل می تواند تغییرات فشار خون ناشی تز کم خونی باشد
باید بررسی شود
ولی برای احتیاط لازم است نوار مغز هم گرفته شود
متخصص مغزواعصاب
سلام وقتتون بخیر
همسر من از یکسال پیش یه سری سردرد گرفت به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کرد دکتر براش دارو نوشت و حالش کاملا خوب شد دیگه مشکلی نداشت تا همین حدود یک ماه پیش دوباره سردرد ها شروع شد دوباره به دکتر مراجعه کردیم دکتر باز دارو داد به اسرار خودمون ام آر آی نوشت بدون تزریق رفتیم گرفتیم یه توده ی کوچیک داخل سر دیده شد که در زیر قسمت تالاموس قرار داده دوباره دکتر مراجعه کردیم گفت چیز خطرناکی نیست اما ارجاع داد به جراح مغز واعصاب جراح ام آر ای با ماده ی حاجب درخواست کرد و همینطور سی تی اسکن اوناروهم گرفتیم و بردیم براش بعد گفت که چیز بدی نیست اصلا سردرد ها هم هیچ ربطی به اون نداره چون خیلی اندازش کوچیک هست و وقتیم که فشار مغز رو گرفت هیچ فشاری وجود نداشت گفت اصلا مشکلی نداره و فقط باید هر چند ماه یک بار چک بشه این بار سه ماه بعد لازمه چک بشه و اگر مشکی نداشت شیش ماه به شیش ماه چک بشه حالا من خیلی نگرانم که این چیز خاصی هست یا نه با اینکه دو تا دکتر دیدن و گفتن که اصلا فعلا هیچ مشکلی نداره ممکنه اندازش تغییری نکنه ممکنه این از قبل وجود داشته بوده توی سرش که حالا متوجه شدیم ما دکتر گفت اگر نیاز به جراحی باشه ریسک عملش بالاست و دسترسی بهش سخته دلیل دسترسی سختش چیه؟
سلام
با توجه به توضیحات شما باید نوع توده مشخص شود
برخی توده ها ممکن است به مرور بزرگتر شوند
در کنار ان باید از نظر فشار خون و میگرن هم مورد بررسی بیشتر قرار گیرند
با ارزوی سلامتی
https://doctoreto.com/doctors/speciality/neurologist
سلام خسته نباشید من ۱۱ ماه عمل جراحی تومور انجام دادم چند ماه قبل ۵ جلسه گامانایف رفتم ولی اونجا متوجه شدن از بعد عمل تومور رشد داشته
یعنی تا آخر عمرم این تومور تو مغزم هست؟ حتی اگه با پرتو درمانی عقیم بشه بازم باید رعایت کنم برای بار سنگین و ورزش
23 سالم و حال عمومی خوبی دارم بعد عمل زود سرپا شدم
سلام
با توجه به سن کنترل و درمان راحت تر است
و هر سه ماه نیاز به بررسی مجدد دارد
سلام دختر ۱۸ ساله ای دارم که از سه ماهگی نوروفیبروماتوز داره که ظاهرا نوع۱ میباشد تازگی MRIبا ماده حاجب داده وسه تا غده دیده شده که دوتا درتالاموس ایجادشده والبته دخترم دوبار عمل قلب باز انجام داده واکنون دریچه ریوی بیولوژیک داره ودارو مصرف میکنه آیا برای غده های داخل تالاموسش راه درمانی هست؟این راهم اضافه کنم که هیچ علامتی تا کنون نداشته چون نوروفیبروماتوزهاش زیاد شده بود ام ار ای داد,لطفا کمکم کنید
سلام
بعلت خوشخیمی چندان نگران کننده نیست
مخصوصا اگر علایم بالینی ندارد
ولی هر ۶ ماه نیاز به اسکن دارید
سلام خسته نباشید .من یه دوسه ماهی میشه که یک روز درمیون سرم درد میکنه و پشت سرم سمت راست صر میشه ووقتی که بلندمیشم چشام تار میشه و حالت تهوع میگیرم بعضی وقت ها هم سرفه های خشک وبی دلیل میکنم که هنگام سرفه کردن سرم درد میگیره علاعمش چیست؟
دوست عزیز
الگوی سردرد شما از نظر میگرن و سردردهای سینوسی و دیگر عوامل باید توسط متخصص مغز و اعصاب بررسی شود.
متخصصین مغز و اعصاب
سلام و خسته نباشید، ممنون از سایتتون، من چند وقتی هست که وقتی سردرد میگیرم همیشه قسمت پشت سرم سمت چپ درد میگیره و واقعا حس میکنم انگار یه چیزی پشت سرم هست،از علائمی هم که اونجا نوشته بودید فقط تشنج رو نداشتم، به دکتر هم مراجعه نکردم حقیقتش چون «خانواده»بهم گفتن مشکلی نیست و همه همینطور هستن، حالا واقعا چیزی نیست یا نه؟
سلام
با توجه به علایم شما حتمن فشار خون تان چک شود
نیاز به نوار مغز هم دارید
اما در کل علایم خطرناکی به نظر نمی رسد
سلام وقت بخیر
عذر میخوام
من چند مدتی هست سر درد شدید دارم
پشت سرم سمت راست
به شدت تیر میکشه و شقیقه هام درد میکنه
مسکن هم میخورم فایده نداره
چشمم ضعیفه ولی فکر نکنم برا اون باشه چون گاهی عینک هم میزنم
سر دردم متوقف نمیشه
دلیل چیه
میشه راهنماییم کنید
سلام
احتمال افزایش فشار خون و میگرن وجود دارد
بهتر است به پزشک مراجعه نمایید
درود و عرض خسته نباشید .ببخشید دکتر یه سری علائم دارم ممنون میشم راهنماییم کنید :خونریزی گوش ،سرگیجه تاری دید ،حالت تهوع ،سردرد(صبح ها شدید تره)،سوزن سوزن بدنم ،زبونم بعضی وقتا بی حس میشه همینطور میفته توی دهنم،بعضی از بخش های بدنم بی حس میشه
سلام
علایم شما نسبتا خطرناک است
باید هرچه سریع تر اسکن از مغز و جمجمه انجام دهید
فشار خون تان هم روزانه چک شود
درود و عرض خسته نباشید .
عذر میخوام دکتر من همچین علائمی دارم ممنون میشم کمکم کنید :خونریزی گوش،تاری دید،سرگیجه حالت تهوع ،سردرد(صبح ها شدید تره)،احساس سنگینی سر،سوزن سوزن شدن اندام ها ،بعضی وقتا بعضی از قسمت های بدنم بی حس میشه
سلام
علایم شما نسبتا خطرناک است
باید هرچه سریع تر اسکن از مغز و جمجمه انجام دهید
فشار خون تان هم روزانه چک شود
سلام وقت بخیر من چند روزی هست سردرد عجیبی گرفتم چند روزی هست همرامه احساس گیچ بودن میکنم و سر گیچه دارم گوشم هم ی جوریه خیلی درد داره میشه بهم کمک کنید
سلام
احتمال بسیار زیاد علت سرگیجه تان بعلت عفونت گوش میانی و داخلی تان هست
نیاز به انتی بیوتیک و درصورت لزوم نیاز به شستشوی گوش دارید