فهرست مطالب
اختلال دوقطبی نوعی بیماری روانی است که باعث تحریکپذیری و نوسانات خلقی شدید در کودکان میشود. هیچ درمانی برای اختلال دو قطبی در کودکان وجود ندارد، اما با درمانهای موثر تراپی و دارو میتوان روند بیماری را کنترل کرد. در ادامه این مطلب از دکترتو با ما باشید تا با اختلال دو قطبی در کودکان، علائم، علت و درمان اختلال دو قطبی در کودکان بیشتر آشنا شوید. اما اگر فرزندتان علائم روانی خاصی دارد بهتر است در این باره با متخصص روانپزشک کودک یا روانشناس مشورت کنید. شما میتوانید از خدمات نوبتدهی دکترتو برای تعیین وقت ویزیت و از خدمات آنلاین برای مشاوره متنی یا تلفنی کمک بگیرید.
اختلال دو قطبی در کودکان
اختلال دوقطبی در کودکان نیز وجود دارد و علائم آن ممکن است تا حدی متفاوت با بزرگسالان باشد. در کودکان، این اختلال ممکن است با تغییرات ناگهانی در خلق و خوی، پرخاشگری، بیقراری، مشکلات خواب و تمرکز مشخص شود. همچنین ممکن است با نشانههایی مانند کاهش عملکرد در مدرسه و روابط اجتماعی همراه باشد.
تشخیص و درمان به موقع در کودکان بسیار مهم است، زیرا میتواند از عوارض بلندمدت این بیماری جلوگیری کند. درمان شامل داروهای مناسب سن، رواندرمانی تخصصی کودکان و نوجوانان و حمایت والدین میشود. همچنین آموزش والدین و معلمان برای شناخت علائم و مدیریت رفتارهای کودک اهمیت بسزایی در درمان این اختلال دارد.
علائم اختلال دو قطبی در کودکان
علائم اختلال دو قطبی در کودکان شامل موارد زیر میشوند:
- کودک ممکن است با افسردگی شدید، ناامیدی، کاهش انرژی و علاقهمندی به فعالیتها روبرو شود.
- هیجانپذیری یا افزایش خلق و خو: کودک ممکن است دورههایی از هیجان و خوشحالی اضافی را تجربه کند، که معمولا با کاهش نیاز به خواب و احساس بیقراری همراه است.
- بیقراری شدید به طوری که کودک نمیتواند در آرامش بنشیند یا تمرکز کند.
- بعضی از کودکان مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است تمایل به خشونت رفتاری و یا در بازیها پیدا کنند.
- کودک ممکن است با مشکلات خواب روبرو شود، مانند بیداری شبانه زیاد، کاهش نیاز به خواب، یا خواب طولانیتر از حد معمول.
- کاهش تمرکز و عملکرد تحصیلی
سن ابتلا به اختلال دوقطبی
ابتلا به اختلال دوقطبی میتواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولا علائم آن در دوران بزرگسالی ظاهر میشوند. بیشترین شیوع این اختلال در دهه دوم و سوم زندگی (بین ۱۵ تا ۳۰ سالگی) است. با این حال، بیماری دو قطبی میتواند در سنین کودکی و نوجوانی نیز آغاز شود. در برخی از موارد، علائم اولیه اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان قابل تشخیص است و نیاز به درمان و مشاوره دارد.
علت اختلال دو قطبی در کودکان
علت اصلی اختلال دو قطبی در کودکان دقیقا مشخص نیست، اما محققان عوامل مختلفی را در بروز این اختلال دخیل میدانند:
- اختلال دو قطبی میتواند ژنتیکی باشد و در بعضی افراد به صورت ارثی منتقل شود. کودکانی که یکی از والدین آنها مبتلا به این اختلال باشند، ریسک بالاتری برای ابتلا دارند.
- تغییرات در ساختار و عملکرد مغز
- نابهنجاریهای مربوط به برخی از نوروترانسمیترهای مغزی مانند سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین
- تجربه استرس شدید و رویدادهای تروماتیک در کودکی
- برخی از عوامل محیطی مانند مصرف مواد مخدر یا داروهای روانگردان
تشخیص اختلال دو قطبی در کودکان
تشخیص اختلال دو قطبی نوع ۲ و دو قطبی نوع ۱ در کودکان چالشبرانگیز است، زیرا علائم این اختلال در کودکان ممکن است با سایر اختلالات رفتاری و عاطفی مشابه باشد. با این حال، روشهای تشخیصی زیر میتوانند در تشخیص این اختلال در کودکان کمک کنند:
مرحله | توضیحات |
---|---|
مصاحبه تخصصی با کودک و والدین | متخصصان روانپزشکی کودک و نوجوان با انجام مصاحبههای کامل با کودک و والدین میتوانند تاریخچه بیماری و علائم را بررسی کنند. در این مصاحبهها، به جزئیات تغییرات شدید خلق و خو، نوسانات انرژی، الگوی خواب و تمرکز توجه میشود. |
ارزیابیهای روانشناختی | انجام آزمونهای روانشناختی، پرسشنامههای استاندارد و تست اختلال دو قطبی میتواند به تایید تشخیص کمک کند که ابعاد مختلف عاطفی، شناختی و رفتاری کودک را مورد بررسی قرار میدهد. |
بررسی علائم طی زمان | تشخیص اختلال دوقطبی نیازمند بررسی طولی علائم در طی چند ماه یا سال است. |
درمان اختلال دو قطبی در کودکان
درمان اختلال دو قطبی در کودکان شامل رویکردهای چندگانه است که به طور معمول شامل موارد زیر میشود:
- درمان دارویی مانند لیتیوم، والپروآت و آتیپیکهای آنتیسایکوتیک جهت کنترل نوسانات خلقی
- روان درمانی شناختی مانند درمان شناختی-رفتاری، خانوادهدرمانی و آموزش مدیریت خلق، این درمانها به کودک و خانواده کمک میکنند تا با نوسانات خلقی کنار بیایند و راهبردهای مقابلهای موثر را فرا بگیرند.
- آموزش والدین و معلمان در مورد اختلال دو قطبی و چگونگی حمایت از کودک بسیار مهم است. ایجاد محیط حمایتی و درک در مدرسه و خانه میتواند به کودک کمک کند.
- مداخلات مکمل مانند درمانهای مکمل از جمله ورزش، یوگا، مدیتیشن کنترل ذهن و تغذیه سالم میتوانند به بهبود علائم، کاهش استرس و تقویت سلامت جسمی و روانی کودک کمک کنند.
۱. درمان اختلال دو قطبی کودک با دارو
داروهای اصلی که برای این منظور تجویز میشوند عبارتند از داروهای تثبیت کننده خلق و خو مانند لیتیوم، والپروآت و کربونات که به تنظیم نوسانات خلقی کمک میکنند. همچنین آنتیسایکوتیکهای آتیپیک مانند ریسپریدون، اولانزاپین و کوئتیاپین نیز برای کنترل نشانههای سایکوتیک مانند هذیان و توهم مورد استفاده قرار میگیرند. داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین، پاروکستین و سرترالین نیز گاهی برای کمک به درمان افسردگی در این اختلال تجویز میشوند. داروهای محرک مانند متیلفنیدات و آمفتامینها میتوانند به بهبود توجه و تمرکز در کودکان مبتلا به اختلال دو قطبی منجر می گردد.
۲. درمان خانگی اختلال دو قطبی در کودکان
درمان خانگی اختلال دو قطبی در کودکان شامل چند جنبه مهم است که والدین و خانواده میتوانند در آن نقش داشته باشند. کودکان مبتلا به اختلال دو قطبی نیاز به ساختار و روتین دارند. والدین باید بکوشند تا برنامههای روزانه، خواب و وعدههای غذایی کودک را به صورت منظم برگزار کنند. والدین باید با اختلال دو قطبی آشنا شوند، علائم و نشانههای آن را بشناسند و بتوانند آن را در کودک خود تشخیص دهند.
این درک به آنها کمک میکند تا بهتر با رفتارها و نوسانات خلقی کودک برخورد کنند. کودکان مبتلا به اختلال دو قطبی نیاز به حمایت عاطفی و درک بیشتری دارند. والدین باید با صبر و شکیبایی بیشتری با آنها رفتار کنند و احساسات و هیجانات آنها را بپذیرند. والدین باید استرس و تنشهای خانواده را کاهش دهند و محیطی آرام و به دور از درگیری برای کودک فراهم کنند.
انجام ورزش، فعالیتهای تفریحی و اجتماعی میتواند به بهبود وضعیت کودک کمک کند. همکاری والدین با پزشک، روانشناس و سایر درمانگران کودک و رعایت دستورات آنها را در محیط خانه نیز نقش مهمی در درمان خانگی اختلال دو قطبی در کودکان دارند. این اقدامات خانگی در کنار درمان دارویی و رواندرمانی میتواند به بهبود وضعیت کودک مبتلا به اختلال دو قطبی کمک شایانی کند.
عوارض اختلال دو قطبی در کودکان
اختلال دو قطبی در کودکان میتواند عوارض متعددی داشته باشد. یکی از این عوارض، اختلال در عملکرد تحصیلی کودک است. نوسانات خلقی و هیجانی ناشی از این اختلال ممکن است بر تمرکز و یادگیری کودک تاثیر منفی بگذارد و منجر به افت تحصیلی شود. همچنین، مشکلات اجتماعی و ارتباطی نیز از دیگر عوارض این اختلال است؛ به گونهای که نوسانات خلقی و رفتارهای تکانشی میتواند باعث ایجاد مشکلات در روابط دوستانه و اجتماعی کودک شود.
علاوه بر این، اختلال دو قطبی در کودک میتواند باعث تنش و درگیری در خانواده شده و بر سایر اعضای خانواده تاثیر منفی بگذارد. همچنین، برخی کودکان مبتلا ممکن است دچار اختلالات خواب، اشتها و سایر مشکلات جسمی شوند. در برخی موارد، خطر خودکشی و خودآسیبرسانی نیز وجود دارد، به ویژه در دورههای افسردگی یا مانیا.
پیشگیری از اختلال دو قطبی در کودکان
پیشگیری از اختلال دو قطبی در کودکان حائز اهمیت است. برخی از روشهای پیشگیری و مدیریت این اختلال در کودکان عبارتاند از:
- شناسایی زودهنگام عوامل خطرساز مانند سابقه خانوادگی اختلال دو قطبی، سابقه افسردگی والدین و سایر عوامل محیطی و ژنتیکی
- آگاهسازی والدین در مورد علائم، علل و روشهای درمان اختلال دو قطبی در کودکان میتواند به آنها در شناسایی زودهنگام و مدیریت مناسب این اختلال کمک کند.
- استفاده از رویکردهای درمانی مانند درمانهای شناختی-رفتاری و درمانهای خانوادگی
- در صورت نیاز، استفاده از داروهای مناسب تحت نظر پزشک متخصص میتواند به کنترل علائم و پیشگیری از عود کمک کند.
- ایجاد محیط خانوادگی و اجتماعی حمایتی و کاهش استرسزاها میتواند در مدیریت این اختلال موثر باشد.
- آموزش مهارتهای مدیریت هیجان، حل مسئله و ارتباط موثر به کودک میتواند به بهبود عملکرد وی کمک کند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
آگاهی از اینکه فرزندتان مبتلا به اختلال دو قطبی است، میتواند سخت و طاقتفرسا باشد. البته نگران نباشید، اختلال دو قطبی در کودکان قابل کنترل و مدیریت است. توجه به علائم و تشخیص بهموقع و درمان مناسب کمک میکند که کودک بهخوبی از پس این عارضه بربیاید. بهتر است از حمایت دوستان و خانواده برای درمان این اختلال در کودکان کمک بگیرید. مراجعه به یک روانپزشک خوب یا متخصص روانشناسی و دارو درمانی از اصول اولیه درمان اختلال دو قطبی در کودکان هستند. اما نگران نباشید اگر فرزند شما از مراجعه حضوری خودداری می کند میتوانید از خدمت ویزیت آنلاین روانپزشک کودک یا روانشناس آنلاین دکترتو برای دریافت راهنمایی متنی یا تلفنی استفاده بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!