فهرست مطالب
بیماری آلزایمر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات سلامت در جوامع است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و کیفیت زندگی افراد و خانواده‌هایشان را کاهش می‌دهد. اما خوب است بدانیم که علت آلزایمر چیست؟ این سؤال تحقیقات گسترده‌ای را به خود اختصاص داده و نشان می‌دهد این بیماری نه تنها به عوامل ژنتیکی مانند جهش در ژن APOE مربوط می‌شود، بلکه تحت تاثیر شرایط محیطی مانند التهاب مزمن مغز قرار دارد. اهمیت بررسی علت آلزایمر در این است که به افراد کمک می‌کند عوامل خطر را شناسایی کنند و با تغییرات سبک زندگی ممکن است از بروز یا پیشرفت آن پیشگیری کنند. در این مطلب از دکترتو، به بررسی دلایل آلزایمر می‌پردازیم.
فاکتورهای ژنتیکی از علت های ایجاد آلزایمر
ژنتیک یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. داشتن سابقه خانوادگی یا ژن‌های خاص می‌تواند مغز را بیشتر در معرض تغییرات شناختی قرار دهد. در ادامه جزئیات بیشتری درباره نقش سن، سابقه خانوادگی و سندرم داون در ایجاد آلزایمر ارائه می‌دهیم تا بهتر بتوانید ارتباط ژنتیک با بیماری را درک کنید:
- سابقه خانوادگی
- سندروم داون
- اختلالات ژنتیکی
- سن بالا
| عامل | چگونگی افزایش خطر |
|---|---|
| سن بالا | آسیب تدریجی سلول‌های مغزی و افت ارتباط نورونی |
| سابقه خانوادگی و ژن‌ها (APOE-e4) | افزایش احتمال بروز، بدون قطعیت ابتلا |
| سندرم داون | نسخهٔ اضافی کروموزوم ۲۱ و افزایش آمیلوئید |
| بیماری‌های قلبی‌وعروقی | کاهش خون‌رسانی و اکسیژن به مغز |
| دخانیات | آسیب عروقی و التهاب مغز |
| مصرف الکل زیاد | افزایش فشارخون و آسیب مغزی |
| سبک زندگی ناسالم | کم‌تحرکی، تغذیه پرچرب و پرقند، کم‌خوابی |
| آلاینده‌ها | التهاب ناشی از ذرات معلق و مواد سمی |
| تجمع آمیلوئید و تاو | اختلال ارتباط بین نورون‌ها |
| کاهش ناقلین عصبی | افت پیام‌رسانی عصبی (مانند استیل‌کولین) |
علت ابتلا به آلزایمر رو نمی‌دونی؟
همین حالا نوبت حضوری بگیر و با پزشک مشورت کن.
۱. سابقه خانوادگی و ژنتیک
ژنتیک نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری آلزایمر دارد. افرادی که بستگان درجه یک آن‌ها به آلزایمر مبتلا بوده‌اند، بیشتر در معرض خطر هستند. این مسئله به دلیل وجود ژن‌هایی است که می‌توانند احتمال بروز بیماری را افزایش دهند. یکی از شناخته‌شده‌ترین ژن‌ها در این زمینه، ژن APOE-e4 است.
وجود این ژن به معنی ابتلای قطعی به آلزایمر نیست، اما خطر آن را بالا می‌برد. علاوه بر این، ترکیب ژنتیک هر فرد با دیگر عوامل محیطی و سبک زندگی می‌تواند تعیین کند که آیا بیماری بروز پیدا می‌کند یا خیر.
۲. سندرم داون
سندروم داون یکی از شرایط ژنتیکی است که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد، زیرا افراد مبتلا نسخه اضافی کروموزوم ۲۱ را دارند که تولید پروتئین آمیلوئید را افزایش می‌دهد. تجمع این پروتئین باعث زوال شناختی شده و اغلب در دهه چهارم یا پنجم زندگی بروز می‌کند.
۳. سن بالا
بالا رفتن سن یکی از عوامل اصلی افزایش خطر آلزایمر است، به‌خصوص در افراد بالای ۶۵ سال اما تنها دلیل قطعی برای ابتلا نیست. با افزایش سن، سلول‌های مغزی دچار آسیب تدریجی می‌شوند و عملکرد حافظه و ارتباط بین نورون‌ها کاهش می‌یابد.
عوامل مرتبط با سلامتی و سبک زندگی
سلامت عمومی و سبک زندگی نقش مهمی در شکل‌گیری آلزایمر دارند. بیماری‌های قلبی، مصرف دخانیات و عادات ناسالم می‌توانند مغز را آسیب‌پذیر کنند و خطر ابتلا را افزایش دهند. در ادامه مقاله، جزئیات بیشتری درباره بیماری‌های قلبی، سبک زندگی ناسالم و قرارگیری در معرض آلاینده‌ها ارائه می‌دهیم تا ارتباط این عوامل با علت آلزایمر روشن‌تر شود:
- بیماری قلبی و عروقی
- مصرف دخانیات
- سبک زندگی ناسالم
- قرارگیری در معرض آلاینده‌ها
۱. بیماری های قلبی و عروقی
سلامت قلب و عروق ارتباط مستقیمی با سلامت مغز دارد. بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول زیاد می‌توانند جریان خون مغز را مختل کنند و همین امر زمینه‌ساز آلزایمر شود. کاهش جریان خون باعث می‌شود مواد مغذی و اکسیژن کافی به سلول‌های مغزی نرسد.
۲. مصرف دخانیات
سیگار و سایر انواع دخانیات تاثیر مخربی بر مغز دارند. ترکیبات سمی موجود در دود سیگار باعث آسیب به عروق خونی و افزایش التهاب در مغز می‌شوند. این تغییرات احتمال ایجاد آلزایمر و دیگر انواع دمانس را افزایش می‌دهند.
افرادی که در سنین پایین‌تر مصرف سیگار را شروع کرده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند. همچنین، قرار گرفتن در معرض دود دست دوم نیز می‌تواند اثرات مشابهی بر سلامت مغز داشته‌باشد. خبر خوب این است که ترک دخانیات حتی در سنین بالا هم می‌تواند مفید باشد.
۳. سبک زندگی ناسالم
کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب و کمبود خواب از مهم‌ترین عوامل سبک زندگی ناسالم هستند که می‌توانند خطر آلزایمر را افزایش دهند. فعالیت بدنی منظم جریان خون مغز را بهبود می‌بخشد و به رشد سلول‌های جدید کمک می‌کند، اما بی‌تحرکی این روند را مختل می‌کند.
رژیم غذایی پرچرب و پرقند هم می‌تواند باعث التهاب و آسیب به عروق شود. به همین ترتیب، کمبود خواب کیفیت عملکرد مغز را پایین می‌آورد و باعث تجمع مواد زائد می‌شود. این شرایط در طول زمان زمینه‌ساز زوال شناختی خواهد شد. تغییر سبک زندگی و انتخاب عادات سالم می‌تواند نقش محافظتی قوی در برابر آلزایمر داشته‌باشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
Of the more than 55 million people in the world with dementia, 60% to 70% are estimated to have Alzheimer’s disease.
ترجمه فارسی:
از بیش از ۵۵ میلیون نفر در جهان مبتلا به زوال عقل ، ۶۰ تا ۷۰ درصد به بیماری آلزایمر مبتلا هستند.
۴.۸ (۱۷۴۲ نظر)۵ (۱۶۳۱ نظر)۴.۷ (۶۷۲ نظر)۴.۷ (۵۳۹ نظر)۴.۸ (۴۹۷ نظر)۵ (۴۵۲ نظر)۴. قرارگیری در معرض آلاینده ها
قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا و مواد شیمیایی مضر می‌تواند سلامت مغز را تهدید کند. تحقیقات نشان داده‌اند که ذرات معلق موجود در هوا می‌توانند وارد جریان خون و سپس مغز شوند و التهاب ایجاد کنند. این التهاب‌ها در طولانی‌مدت احتمال بروز آلزایمر را افزایش می‌دهند.
تغییرات مغزی، علت ایجاد آلزایمر
تغییرات ساختاری و شیمیایی در مغز یکی از عوامل کلیدی در شکل‌گیری آلزایمر است. تجمع پروتئین‌ها و کاهش ناقلین عصبی باعث اختلال در ارتباط بین سلول‌های عصبی می‌شود و عملکرد شناختی را کاهش می‌دهد. در ادامه مقاله، به طور مفصل درباره تجمع پروتئین‌ها و کاهش ناقلین عصبی به عنوان علت الزایمر توضیح می‌دهیم:
- تجمع پروتئین‌ها
- کاهش ناقلین عصبی
درمان آلزایمر رو عقب ننداز؛ نوبت حضوری فقط چند ثانیه فاصله داره.
۱. تجمع پروتئین ها
یکی از مشخصه‌های اصلی آلزایمر تجمع غیرطبیعی پروتئین‌هایی مانند بتا-آمیلوئید و تاو در مغز است. این پروتئین‌ها در حالت عادی عملکرد طبیعی دارند، اما وقتی بیش‌ازحد جمع شوند، ارتباط بین نورون‌ها را مختل می‌کنند. تشکیل پلاک‌های آمیلوئید بین سلول‌های عصبی و گره‌های تاو در داخل نورون‌ها باعث می‌شود انتقال پیام‌های عصبی دچار مشکل شود. این روند به مرور عملکرد شناختی را کاهش می‌دهد.
هرچند علت دقیق آغاز این فرایند معلوم نیست، اما دانشمندان می‌دانند که این روند سال‌ها پیش از بروز علائم شروع می‌شود.
متن انگلیسی:
به نقل از nhs
Alzheimer’s disease is thought to be caused by the abnormal build-up of proteins in and around brain cells.
ترجمه فارسی:
تصور می شود که بیماری آلزایمر به دلیل تجمع غیر طبیعی پروتئین‌ها در سلول‌های مغزی و اطراف آن ایجاد شده است.
۲. کاهش ناقلین عصبی
ناقلین عصبی مانند استیل‌کولین برای انتقال پیام‌ها در مغز ضروری هستند. در آلزایمر، میزان این مواد کاهش پیدا می‌کند و همین مسئله باعث ضعف ارتباطات عصبی می‌شود. کمبود ناقلین عصبی به خصوص بر حافظه و یادگیری اثر منفی دارد. به همین دلیل، بسیاری از داروهای فعلی آلزایمر با هدف افزایش سطح استیل‌کولین ساخته شده‌اند.
هرچند این داروها نمی‌توانند بیماری را درمان کنند، اما می‌توانند علائم آن را مدیریت کنند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود دهند. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت تغییرات شیمیایی در مغز به عنوان بخشی از علت آلزایمر است.
علت آلزایمر در گروه های سنی مختلف
آلزایمر معمولا در افراد مسن دیده می‌شود اما در برخی موارد، افراد زیر ۶۵ سال نیز به آن دچار می‌شوند که به آن آلزایمر زودرس گفته می‌شود. در این گروه سنی، عوامل ژنتیکی نقش پررنگ‌تری دارند. همچنین سبک زندگی پرتنش و بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند آغازگر بیماری باشند.
در میانسالی، ترکیب بیماری‌های قلبی و فشارهای روانی می‌تواند زمینه را برای شروع آلزایمر فراهم کند. بنابراین، توجه به سلامت عمومی در این دوران اهمیت زیادی دارد. در سنین بالا، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تغییرات مغزی و سبک زندگی نقش دارند.
نتیجه گیری
در این مطلب به طور کلی متوجه شدیم که علت آلزایمر چیست. این بیماری عمدتا به ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تجمع پروتئین‌ها در مغز و ریسک‌فاکتورهای محیطی مانند سن بالا و بیماری‌های عروقی بازمی‌گردد، هرچند علت دقیق آن هنوز کاملا شناخته‌نشده است. دو نکته کلیدی شامل نقش پلاک‌های آمیلوئید در مرگ نورون‌ها و تاثیر سبک زندگی ناسالم در افزایش خطر هستند، در حالی که سابقه خانوادگی هم می‌تواند ریسک را چندین برابر کند. برای گام بعدی، توصیه می‌شود افراد بالای ۶۵ سال یا دارای سابقه خانوادگی، با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنند تا از طریق بررسی زودهنگام و تغییراتی مانند رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی، پیشرفت بیماری را مدیریت کنند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!