فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
بزرگ شدن طحال یا اسپلنومگالی (Splenomegaly) عارضه‌ای است که طحال را درگیر می‌کند. طحال کارکردهای متنوع و گسترده‌ای دارد و به‌همین دلیل ممکن است تحت تاثیر شرایط مختلف از جمله مشکلات سیستم لنفاوی یا خونی، عفونت، بدخیمی‌ها، بیماری کبدی و انگل‌ها قرار بگیرد. طحال از اندام‌های حیاتی سیستم لنفاوی بدن است که وظیفه‌اش مراقبت از بدن در مقابل عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی است. بنابراین، در صورت بزرگ شدن طحال، ممکن است کارکرد آن دچار اختلال شود و عوارض جدی برای فرد به‌دنبال داشته باشد. در ادامه این مطلب از دکترتو شما را با علل بزرگ شدن آن بیشتر آشنا می‌کنیم. اما اگر با علائم شکمی خاصی مواجه هستید حتما با متخصص گوارش یا دکتر داخلی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
بزرگ شدن طحال چیست؟
بزرگ شدن طحال به معنای افزایش حجم و اندازه طحال است. طحال، عضویی به‌اندازه مشت دست در سیستم لنفاوی بدن است که در نزدیکی معده و قسمت فوقانی شکم قرار دارد. وظیفه این عضو، تولید سلول‌های سفید خون، تولید آنتی‌بادی‌ها (مهم برای سیستم ایمنی بدن) و تصفیه خون جهت مبارزه با عفونت‌ها است.
واکنش طبیعی بدن به عواملی مانند عفونت‌ها، التهابات، بیماری‌های ایمنی و یا سایر عوامل، ممکن است باعث بزرگ شدن طحال شوند. طحال سالم، ۱۲ سانتی‌متر طول و ۷۰ گرم وزن دارد، اما وقتی بزرگ میشود تا ۲۰ سانتی‌متر رسیده و وزنش بیشتر از ۱۰۰۰ گرم میشود.
علائم بزرگ شدن طحال
برخی افرادی که از بزرگی طحال رنج می‌برند، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند و بیماری طی معاینه و چکاپ‌های معمولی مشخص شود. افرادی که زیاد لاغر هستند، ممکن است بزرگ شدن طحال از روی ظاهر‌شان معلوم باشد. از علائم بزرگ شدن طحال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس دل درد شدید یا ناراحتی در ناحیه چپ فوقانی شکم (محل قرار گرفتن طحال)
- احساس پری و سنگینی زیاد بعد از خوردن غذای کم یا بدون غذا خوردن
- کمبود گلبول‌های قرمز خون و کم خونی موسوم به آنمی (چه چیزهایی باعث کم خونی میشود؟)
- ابتلای مکرر به عفونت به‌خاطر کمبود گلبول سفید
متن انگلیسی:
healthline
If you experience the symptoms of an enlarged spleen, it’s important to make an appointment with your doctor. If you experience pain in the upper left side of your abdomen that is severe, or if the pain worsens when you breathe, see your doctor as soon as possible
ترجمه متن:
اگر علائم بزرگ شدن طحال را تجربه می‌کنید، مهم است که از پزشک نوبت بگیرید. اگر در سمت چپ بالای شکم خود درد شدید احساس می‌کنید، یا دردی که با نفس کشیدن بدتر میشود، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
احساس درد شکمی داری؟
برای بررسی وضعیتت از متخصص نوبت بگیر.
علت بزرگ شدن طحال چیست؟ (چرا طحال بزرگ میشه؟)
بیماری‌ها و عوامل مختلفی می‌توانند علت بزرگ شدن طحال باشند. عفونت‌هایی مانند مونونوکلئوزها را می‌توان شایع‌ترین علت این عارضه دانست. مشکلات و علائم بیماری کبد مانند سیروز کبدی و فیبروز کیستیک، آرتروز روماتوئید جوانان هم می‌توانند علت بزرگ شدن طحال باشند. التهاب سیستم لنفاوی باعث التهاب طحال و در نتیجه متورم شدن آن میشود.
از دیگر علل احتمالی بزرگ شدن طحال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری مالاریا
- بیماری هوچکین
- لوسمی
- نارسایی قلبی (علایم نارسایی قلبی چیست؟)
- سیروز (ایا سیروز کبدی خوب میشه؟)
- تومور طحال یا تومورهای سرطانی در سایر اندام‌ها که به طحال متاستاز داده است
- عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا انگلی
- بیماری‌های التهابی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید
- کم خونی داسی شکل (ایا کم خونی داسی شکل خطرناک است؟)
بزرگ شدن طحال و کمبود پلاکت
اسپلنومگالی به‌منزله فعالیت بیش از حد یا بیش فعالی طحال است که باعث میشود پلاکت‌های خون داخل طحال جمع شوند و تعداد پلاکت‌ها در خون کاهش پیدا می‌کند. به این حالت ترومبوسیتوپنی یا اختلال در پلاکت‌های خون می‌گویند که به‌منزله کاهش و کمبود پلاکت در خون است.
راه های تشخیص بزرگ شدن طحال (از کجا بفهمیم طحال بزرگ شده؟)
بیمار با مشاهده علائم درد شکمی نامعلوم یا نشانهای بیماری به پزشک مراجعه می‌کند. گاهی پزشک در طول معاینه معمولی یا وقتی دنبال بیماری دیگری است، متوجه این عارضه میشود. با لمس کردن در طول معاینه یا سی‌تی و عکسبرداری هم می‌توان فهمید که طحال بزرگ شده است. راه‌های تشخیص بزرگ شدن طحال عبارتند از:
- سی‌تی اسکن یا سونوگرافی شکمی
- ام‌آر‌آی
- آزمایش خون
- نمونه مغز استخوان
درمان بزرگ شدن طحال چیست؟
در بیشتر موارد، پس از درمان علت و بیماری عامل بزرگ شدن طحال، طحال به اندازه طبیعی خود برمی‌گردد. بیماری‌هایی مانند عفونت‌های گذرا ممکن است خودبه‌خود بهبود پیدا کنند یا پزشک با دارو و آنتی بیوتیک، روش‌های درمان خونی، شیمی درمانی یا رادیوتراپی و جراحی، سایر بیماری‌ها را درمان می‌کند. گاهی هم ممکن است هیچ درمانی وجود نداشته باشد، در چنین مواردی، پزشک با رادیوتراپی با دوز پایین، طحال را کوچک می‌کند یا با عمل جراحی لاپاراسکوپی یا جراحی باز، آن را برمی‌دارد.
تنها راه درمان طحالت جراحیه؟ همین حالا از متخصص مشاوره بگیر.
مسکن برای بزرگ شدن طحال
بزرگ شدن طحال باعث ایجاد حس ناراحتی و درد میشود و به‌همین دلیل، پزشک برای کنترل درد، مسکن تجویز می‌کند ازجمله:
- آسپرین و ایبوپروفن
- ناپروکسن
- پاراستامول
- مسکن‌های قوی‌تری مثل اوکسیکودون یا هیدروکودون
درمان خانگی بزرگ شدن طحال
بزرگ شدن طحال یک عارضه پزشکی است و در بسیاری از موارد نیاز به تشخیص و درمان توسط پزشک دارد. درمان خانگی بزرگ شدن طحال می‌تواند علائم را کاهش داده و روند بهبودی را مدیریت کند. از جمله روش‌های درمان خانگی بزرگ شدن طحال عبارتند از:
- استراحت و پرهیز از فعالیت شدید
- مصرف مسکن‌های غیر استروئیدی
- گرم نگه داشتن ناحیه شکم
- تغذیه سالم و متعادل
متن انگلیسی:
mayoclinic
Avoid contact sports — such as football and hockey — and limit other activities as recommended to reduce the risk of a ruptured spleen. It’s also important to wear a seat belt. If you’re in a car accident, a seat belt can help protect your spleen
ترجمه متن:
از ورزش‌های تماسی – مانند فوتبال و هاکی – خودداری کنید و فعالیت‌های دیگر را به‌منظور کاهش خطر پارگی طحال همانطور که توصیه شده محدود کنید. بستن کمربند ایمنی نیز مهم است. اگر دچار تصادف رانندگی شدید، کمربند ایمنی می‌تواند به محافظت از طحال شما کمک کند.
برای بزرگ شدن طحال چی خوبه؟
اگر بزرگ شدن طحال ناشی از بیماری اساسی مانند عفونت، بیماری خونی یا بیماری ایمنی باشد، باید بیماری اساسی درمان شود. برای این منظور، ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌ها، شیمی درمانی یا رادیوتراپی برای بیماری‌های خونی و داروهای ایمنوساپرسانت برای بیماری‌های ایمنی باشد.
مراقبت از بزرگ شدن طحال در خانه
برای مراقبت از بزرگ شدن طحال در خانه، حواستان به رژیم غذایی باشد و مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، محصولات لبنی کم چرب و منابع پروتئین سالم را در برنامه بگنجانید. از دستورات پزشک پیروی کنید و داروها را طبق مصرف پزشک مصرف کنید. در صورت بروز هرگونه علامت یا عارضه نگران‌کننده، باید به پزشک اطلاع دهید و از نصیحت‌ها و راهنمایی‌های او پیروی کنید.
غذاهای مفید برای طحال بزرگ
غذاهای سالم و متنوعی وجود دارند که ممکن است به بهبود وضعیت طحال کمک کنند. از غذاهای مفید برای طحال بزرگ عبارتند از:
| نوع ماده | مثال |
|---|---|
| میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی | آناناس، توت فرنگی، توت‌های قرمز، سبزیجات برگ سبز اسفناج، گشنیز و رازیانه |
| مواد غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ | ماهی سالمون، ماهی ماکرل، تون ماهی و سردماهی |
| مواد غذایی غنی از آهن | گوشت قرمز، جوانه گندم، لوبیا، نخود |
| مواد غذایی حاوی ویتامین C | پرتقال، توت فرنگی، تمشک، کیوی، نارنج، فلفل قرمز و گیاهان سبز مانند برگ‌های اسفناج و کلم بروکلی |
| مواد غذایی حاوی فیبر | میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، مغزها و دانه‌ها |
غذاهای مضر برای طحال بزرگ
در صورتی که با بزرگ شدن طحال مواجه هستید، برخی از غذاها و عوامل می‌توانند وضعیت را تشدید کنند یا تاثیر منفی بر آن داشته باشند. از غذاهای مضر برای طحال بزرگ که باید از مصرف آنها اجتناب کنید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف زیاد چربی‌های اشباع شده و غذاهای حاوی کلسترول بالا
- نمک زیاد
- غذاهای آماده، نوشیدنی‌های گازدار، تنقلات و محصولات فراوری شده
- مصرف زیاد الکل
- غذاهای پرپروتئین
عوارض بزرگ شدن طحال
معمولا بزرگ شدن طحال هیچ نشانه و علائمی ندارد، اما گاهی باعث ایجاد درد یا حس پری در قسمت بالا سمت چپ شکم شده و به سمت شانه چپ کشیده میشود. از دیگر عوارضی که این عارضه ایجاد می‌کند، احساس پری زیاد در معده بعد از خوردن حجم غذای کم یا حتی بدون غذا خوردن است که به‌خاطر فشاری است که طحال بزرگ شده به معده می‌آورد. پارگی طحال، ترسناک‌ترین و جدی‌ترین عوارض بزرگ شدن طحال است.
برای اینکه ریسک پارگی طحال را به حداقل برسانید، از تماس یا لمس شدید طحال بزرگ شده خودداری کنید. سیتوپنی (Cytopenias) ناشی از اسپلنومگالی نیز از دیگر عوارض احتمالی این بیماری است که در بیشتر موارد با برداشتن طحال (اسپلنکتومی)، می‌توان عوارض را به حداقل رساند.
بزرگ شدن طحال و سرطان خون
سرطان خون و بزرگ شدن طحال دو مسئله مجزا هستند، اما در برخی موارد ممکن است همراه هم رخ دهند. بزرگ شدن طحال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله عفونت، التهاب، بیماری‌های عروقی، بیماری‌های ایمنی، متابولیک و سایر علل باشد. اما گاهی ابتلای فرد به سرطان لنفوسیت یا لوکمی می‌تواند باعث بزرگ شدن طحال شود.
ایا بزرگ شدن طحال باعث مرگ میشود؟
بزرگ شدن طحال به تنهایی باعث مرگ نمی‌شود. در موارد خاصی مانند بیماری‌های خاص، ممکن است شرایط خطرناک شود اما این موارد نادر هستند و بسته به علت بزرگ شدن طحال و وضعیت کلی بیمار، احتمال مرگ ممکن است متفاوت باشد. طحال بزرگ در موارد نادر، خودبه‌خود یا در اثر ضربه مستقیم پاره میشود که پارگی طحال می‌تواند خطرناک و باعث مرگ شود. به این دلیل که حجم زیادی از خون داخل طحال گیر می‌کند و هموگلوبین خون به‌شدت و سریع پایین می‌آید و باعث شوک هیپوولمیک و مرگ میشود.
پیشگیری از بزرگ شدن طحال
هیچ راه قطعی و مطمئنی برای پیشگیری از بزرگ شدن طحال وجود ندارد، چرا که معمولا نشانه یک بیماری زمینه‌ای است. کنترل و درمان این بیماری‌ها، می‌تواند احتمال پیشروی اسپلنومگالی را کاهش دهد. رژیم غذایی سالم، یکی از راحت‌ترین راه‌های محافظت از سیستم ایمنی بدن است که با بهبود سلامت عمومی بدن می‌توان از بروز این عارضه پیشگیری کند. عفونت‌ها می‌توانند یکی از عوامل اصلی بزرگ شدن طحال باشند. برای جلوگیری از عفونت، اقدامات بهداشتی را رعایت کنید.
در برخی موارد، بزرگ شدن طحال ممکن است ناشی از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کبدی و بیماری‌های خونی باشد. در صورت مبتلا بودن به چنین بیماری‌هایی، مدیریت مناسب و درمان صحیح آنها می‌تواند به جلوگیری از بزرگ شدن طحال کمک کند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بزرگ شدن طحال، نشانه وجود مشکلی در بدن است و ممکن است ناشی از عوامل مختلف و بیماری‌های زمینه‌ای باشد. این مشکل ممکن است به صورت موقت یا مزمن رخ دهد و نیاز به تشخیص دقیق و درمان مناسب دارد. علت بزرگ شدن طحال باید توسط پزشک تشخیص داده شود. برخی از علل مشترک شامل عفونت‌ها، التهابات، بیماری‌های عروقی، بیماری‌های ایمنی و متابولیکی هستند.
در صورت ابتلا به بیماری‌های مزمن، مدیریت مناسب و درمان صحیح آنها می‌تواند به کاهش ریسک بزرگ شدن طحال کمک کند. در هر صورت، اگر بزرگ شدن طحال یا هر علامت نگران‌کننده دیگری را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک متخصص گوارش یا دکتر متخصص داخلی مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره متخصص گوارش آنلاین و دکتر آنلاین داخلی وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام من مادرم قسمت چپ پایین دنده هاش درد داره و گاهی ب پشت هم میزنه این درد
دکتر هم زیاد رفتیم گفتن از معده س ولی بیشتر گفتن معده هم مشکلی نداره الان باید چیکار کنیم بنظرتون مشکل از طحال میتونه باشه؟
سلام
نیاز به اسکن جامع دارند
احتمال بزرگ شدگی طحال، مشکلات معده و کلیه چپ وجود دارد
متخصص داخلی
سلام، من سونو دادم طحالم ماکسیمم سایز هست، نسبت به سونو شش ماه پیش ده میلی متر بزرگ تر شده. سریع آزمایش خون و ادرار کامل دادم که هیچ مشکلی چه از لحاظ cbc و دیگر پارامترها ندارم. احساس ورم و درد بالای شکم سمت چپ همیشه هست و نگرانم میکنه. ممکنه سرطان باشه؟ چون آزمایشام خیلی خوب و نرمال بوده.
امروز یه درد فوق شدید از پا در آورنده رو در همون قسمت در عرض یک دقیقه تجربه کردم و سریع فروکش کرد. باور کنید دیگه به زنده بودنم امیدی نداشتم
لطفا راهنماییم کنید 🙏
سلام! افزایش اندازه طحال می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت، التهاب، مشکلات کبدی، و بیماری‌های خونی باشد. خوشبختانه، با توجه به اینکه آزمایش خون و ادرار شما کاملاً طبیعی بوده و هیچ ناهنجاری‌ای در پارامترها مشاهده نشده، احتمال وجود یک بیماری جدی مانند سرطان کم است. اگرچه نمی‌توان این نگرانی را به‌طور قطعی رد کرد، اما معمولاً اگر مشکل حادی وجود داشت، در نتایج آزمایشات اولیه، نشانه‌هایی مانند کاهش گلبول‌های قرمز یا سفید، پلاکت‌ها، یا سایر تغییرات مشاهده می‌شد.
برای بررسی دقیق‌تر و آرامش خاطر بیشتر، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک پیشنهاد دهد که طی چند ماه آینده مجدداً سونوگرافی انجام دهید تا وضعیت طحال را رصد کند یا اگر درد و ورم ادامه پیدا کرد، آزمایش‌های تکمیلی انجام دهد.
متخصص داخلی
سلام من سنگرافی دادم تو سنو تشخیص داده شد طعال بزرگ درد شکمی احساس پری ندارم فقط سردرد ضعف شدید میگیرم رو پاین تنه جوشهای عفونی درد خیلی شدید دارم
سسلام
در این شرایط ازمایش خون مخصوصا cbc لازم است
تا بر ان اساس درمان را کامل کنید
متخصص داخلی
سلام.من متادون مصرف میکنم سمت چی شکمم درد میکنه البته خیلی کم میشه تهالم باشه
سلام
نیاز به معاینه دارید
ولی احتمال تورم طحال وجود دارد
جدی بگیرید
متخصص داخلی
سلام.من متادون مصرف میکنم سمت چی شکمم درد میکنه البته خیلی کم میشه تهالم باشه
سلام من ۸ سال پیش بارداری دوقلویی داشتم و در ماه‌های آخر مشکل آنزیم کبدی داشتم
بعد از بارداری فهمیدم طحال ام بزرگتر از سایز نرمال هست
مشکل من در حال حاضر اینه که بعد از خوردن غذا احساس ضعف و بی‌حالی بسیار زیادی دارم آیا این مشکل ربطی به بزرگی طحال داره؟؟
سلام
بله می تواند غیرمستقیم ربط داشته باشد
ولی مهمتر از ان از نظر فقر اهن و مشکلات تیروییدی باید بررسی شوید
پیشنهاد می شود ازمایش خون کامل انجام شود
متخصص داخلی
پسر من ۶ سالشه، تو سونوگرافی مشخص شده طحالش بزرگه، آزمایش خون انجام شده خداروشکر هیچ مشکل کم خونی یا تالاسمی هم نداره، خیلی نگرانم، ممنون میشم راهنمایی بفرمایید علتش چی میتونه باشه؟ تشکر
سلام
علت بزرگ شدن طحال باید مشخص شود
تا درمان اصولی صورت گیرد
عفونت‌ها را می‌توان شایع‌ترین علت این عارضه دانست. مشکلات و علائم بیماری کبد مانند سیروز کبدی و فیبروز کیستیک، آرتروز روماتوئید جوانان هم می‌توانند علت بزرگ شدن طحال باشند. التهاب سیستم لنفاوی باعث التهاب طحال و در نتیجه متورم شدن آن میشود
متخصص داخلی
با سلام خسته نباشید من ناحیه بالای شکم سمت چپ بدنم مواقع نفس کشیدن درد شدیدی میکنه و کم خونی هم دارم.. دو هفته هست که چشم هام خیلی ورم کرده و هر دکتر چشمی رفتم بهتر نشده امکانش هست از بزرگ شدن طحال باشه؟
سلام
بله احتمالش هست
ولی ابتدا از نظر قلبی عروقی و رفلاکس معده باید بررسی شوید
این علایم می تواند خطرناک باشد
جدی بگیرید
متخصص قلب و عروق
آیابزرگ شدن طحال خطرناک است
سلام
بله
مشکلات زیادی می تواند باعث یزرگ شدن طحال شود
مشکلات و علائم بیماری کبد مانند سیروز کبدی و فیبروز کیستیک، آرتروز روماتوئید جوانان هم می‌توانند علت بزرگ شدن طحال باشند. التهاب سیستم لنفاوی باعث التهاب طحال و در نتیجه متورم شدن آن میشود.
حتمن به پزشک مراجعه کنید
متخصص داخلی
سلام دکتر ، خدمتتان عارضم که پسر اینجانب ازبدوتولددچارمشکل کم خونی وپلاکت پایین (۹۱) بوده است البته مادر وی هم دچار کم خونی شدید میباشد وپلاکتخون خودم هم ۹۰ میباشد هم اکنون ۲۵ ساله است وهمچنان این کم خونی ادامه داردو پس ازسونوگرافی مشخص گردیده طحالش بزرگ شده و همچنین دارای سنگ صفرااست لطفا مارا راهنمایی بفرمایید
سلام
در این شرایط درمان اصولی باید صورت گیرد
مثل:
تزریق خون یا انتقال پلاکت (ترانسفیوژن پلاکت)
تغییر دادن داروهایی که باعث بروز اختلال ترومبوسیتوپنی شده‌اند
تجویز داروهایی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مثل استروئیدها، ایمونوگلوبولین‌ها
برداشتن طحال
حتمن درمان را جدی بگیرید
زیر نظر پزشکتان باشید