فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
در یک نوزاد تازه متولد شده، ۲۰ دندان شیری کامل در زیر لثه قرار دارد که بهتدریج تا سن دو سالگی از لثهها بیرون میآیند. این دندانها در سنین ۶ تا ۱۰ سالگی لق میشوند و میافتند تا جای خود را به دندانهای دائمی بدهند. اما ماهیت دندانهای شیری در کودکان چیست و چرا باید به سلامت آنها اهمیت داد؟ در این مقاله از دکترتو با دندان شیری کودکان بیشتر آشنا میشویم. اگر فرزند شما با مشکل دندانی مواجه شده، حتما با دندانپزشک کودکان مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
اهمیت دندان شیری کودکان
به دندان های شیری کودکان در انگلیسی Milk teeth یا Deciduous Teeth گفته میشود. دندانهای شیری در طی دو سال اول زندگی از طریق لثه کودک بیرون میآیند. تا زمانی که شیرخوار به سن ۲.۵ تا ۳ سالگی برسد، تمام ۲۰ دندان شیری باید کاملاً بیرون بیایند.
اهمیت دندان های شیری برای کودک تنها از بابت غذا خوردن آنها و توانایی جویدن غذا نیست. یکی از نقشهای مهم دندان های اولیه در کودکان نقشی است که این دندانها در تکامل گفتار کودکان دارد. کودک با تشکیل و رشد دندانهای شیری حرف زدن و لبخند زدن را یاد میگیرد.
رشد و سلامت این دندانها در شکل گرفتن فک و دهان کودکان تاثیر زیادی دارد. در واقع شکل و حالت فک کودک و قدرت عضلات فک متاثر از این دندانهاست. از طرفی اهمیت دندانهای شیری کودک برای شکلگیری درست و مرتب دندانهای اصلی است. مرتب بودن و سلامت دندانهای شیری کمک میکند تا دندانهای دائمی آنها با یک فاصله منظم در دهان ریشه بزنند. به همین دلیل سلامت این دندانها و مراقبت از آنها اهمیت بسیار زیادی دارد.
دندان شیری کودکان چند تاست؟
معمولاً ۲۰ دندان شیری وجود دارد که ۱۰ دندان در بالا و ۱۰ دندان در پایین فک کودک ریشه میزند. به صورت تقریبی اکثر این دندانهای شیری تا زمانی که کودک حدوداً ۲ و نیم ساله میشود درمیآیند. علائم دندان درآوردن نوزاد ممکن است شامل تب، بیقراری و تحریک پذیری لثه باشد.
افتادن دندان شیری کودکان
بعد از گذشت یک دوره، ۲۰ دندان شیری کودک با ۳۲ دندان دائمی جایگزین میشود. در نتیجه افتادن دندان های شیری از یک سن به بعد طبیعی است.
ترتیب افتادن دندان شیری
دندان های شیری در کودکان طبق یک ترتیب مشخص شروع به افتادن میکنند. معمولاً ابتدا دندانهای پیشین کودکان از سن ۶ تا ۷ سالگی شروع به افتادن میکند. بعد از آن نوبت به دندانهای جانبی است. در ادامه ابتدا دندانهای نیش و سپس دندانهای آسیاب کوچک و ثانویه میافتند.
نوع دندان | فک بالا | فک پایین |
---|---|---|
ثنایای مرکزی | ۶ تا ۷ سالگی | ۶ تا ۷ سالگی |
ثنایای طرفی | ۷ تا ۸ سالگی | ۷ تا ۸ سالگی |
نیش | ۹ تا ۱۱ سالگی | ۹ تا ۱۱ سالگی |
آسیاب اول | ۱۰ تا ۱۲ سالگی | ۱۰ تا ۱۲ سالگی |
آسیاب دوم | ۱۱ تا ۱۳ سالگی | ۱۱ تا ۱۳ سالگی |
سن افتادن دندان شیری
از سن ۶ سالگی به تدریج افتادن دندان شیری در کودکان شروع میشود. کودک معمولاً در حدود سن ۱۲ سالگی آخرین دندان شیری خود را از دست میدهد. البته قطعاً ممکن است این بازه زمانی در هر بچه متفاوت باشد و در برخی زودتر یا دیرتر دندانهای شیری شروع به افتادن کنند.
علت دیر افتادن دندان شیری
یکی از مشکلاتی که ممکن است برخی از کودکان و والدین آنها با آن مواجه شوند، دیر افتادن دندان شیری است. این امر میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. برای مثال ممکن است دندانهای دائمی هنوز در زیر دندانهای شیری شکل نگرفته باشند یا اینکه به دلیل جوش خوردن دندان به استخوانها، دندان های شیری دیرتر بیفتند. حتی برخی از بیماریها یا فاکتورهای ژنتیکی هم در دیر افتادن دندان های شیری تاثیر دارند. بههرحال به هر دلیلی که دندان های شیری دیرتر از حد معمول بیفتند میتوانند مشکلاتی را به دنبال داشته باشند که اصلیترین آن کمبود فضا برای رشد دندانهای دائمی و کج شدن آنهاست.
علت خراب شدن دندان های شیری در کودکان
هر کودکی در معرض خطر پوسیدگی دندان است. مینای دندان (لایه سخت بیرونی) روی دندانهای شیری بسیار نازکتر و نرمتر است و آنها را در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی قرار میدهد. عدم مراقبت از دندانها و رعایت نکردن اصول بهداشت دهان و دندان در کودکان میتواند موجب پوسیدگی و خرابی دندان شیری در آنها شود. به همین دلیل حتما باید برای تشخیص علت درد دندان کودک خود به پزشک مراجعه کنید.
علت پوسیدگی دندان شیری کودکان
باکتریهای موجود در دهان از قندهای موجود در غذاها و نوشیدنیها تغذیه میکنند. این باکتریها اسید تولید میکنند که به سطح خارجی دندان (مینای دندان) آسیب میرساند. بزاق به ترمیم این آسیب کمک میکند، اما اگر با گذشت زمان آسیب بیشتری نسبت به ترمیم ایجاد شود، یک حفره یا سوراخ در دندان باقی میگذارد.
یکی از اصلیترین دلایل پوسیده شدن دندان کودکان مربوط به زمانی است که نوزادان با یک بطری شیر یا شیر خشک (یا سایر نوشیدنیهای شیرین) بخوابند. شیر میتواند در دهان جمع شود و قند لاکتوز موجود در شیر، توسط باکتریهای عامل پوسیدگی دندان مصرف میشود. برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان کودک حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
علت خرد شدن دندان شیری کودکان
در برخی موارد زمانی که پوسیدگی و خرابی دندانهای شیری کودکان به بالاترین حد خود میرسد، ممکن است دندانهای کودک خرد شده و دچار شکستگیهایی شود. خصوصاً زمانی که رژیم غذایی مناسبی برای کودک انتخاب نمیشود یا این که بهداشت دهان و دندان کودک اصلاً رعایت نمیشود، احتمال پوسیدگیهای شدید بیشتر است. ضربه و آسیب به دندانها هم میتواند دلیل بروز چنین مشکلی باشد. این خرد شدن گاهی به صورت ساییدگی هم اتفاق میافتد که دلیل آن ضعیف شدن و نازک شدن شدید دندان های شیری کودکان است.
علت سیاه شدن دندان شیری کودکان
یکی از حالتهایی که در دندانهای شیری برخی از کودکان دیده میشود، لکههای قهوهای متمایل به سیاه هستند. این لکهها یا سیاه شدن دندانها نشان میدهد که کودک پوسیدگی دندان بسیار پیشرفتهای دارد. البته در برخی موارد سیاه شدن مشخص دندانهای کودک به دلیل مصرف قطره آهن است. اگر بعد از خوردن قطره آهن دهان و دندان کودکان شسته نشود یا آب نخورند، بهمرور قطره آهن میتواند عامل سیاه شدن دندان های شیری کودکان شود.
علت زرد شدن دندان شیری کودکان
گاهی اوقات روی دندان شیری کودک نوارهای زرد رنگی در نزدیکی لثهها ایجاد میشود. این لکههای زرد رنگ که گاهی نیز متمایل به قهوهای هستند میتوانند نشان پیشرفت به سمت پوسیدگی دندانها باشند.
شکستن دندان شیری کودکان
شکستگی یکی از بدترین مشکلاتی است که میتواند برای دندان های شیری کودکان اتفاق بیفتد. عوامل مختلفی میتواند موجب شکستن دندانهای شیری کودک شود. زمین خوردن در حین بازی یا وارد شدن هر نوع ضربهای به دندانها مانند تصادف، میتواند اصلیترین دلیل شکستن دندان شیری کودک باشد. عدم مراقبت از دندان های شیری، فرسودگی و پوسیدگی شدید دندانها یا عاداتی مانند دندان قروچه کردن هم میتواند دلیل شکستن دندان شیری در کودکان باشد.
مراقبت از دندان شیری کودکان
اگرچه دندان های شیری موقتی هستند، اما همچنان باید عاری از پوسیدگی دندان باشند و نیاز به نگهداری دقیق دارند. پوسیدگی دندان میتواند در اوایل زندگی کودک رخ دهد و به آن “پوسیدگی دندان شیشه شیر” یا “سندرم دهان شیرده” میگویند. این وضعیت زمانی رخ میدهد که دندانهای کودک به طور مکرر برای مدت طولانی در معرض مایعات شیرین قرار میگیرد.
راههای جلوگیری از پوسیدگی دندان شیری مشابه روشهای پیشگیری از پوسیدگی دندان بزرگسالان است و شامل رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم اجازه به خوابرفتن نوزاد یا کودک با بطری حاوی شیرخشک، آب میوه یا مایعات شیرین است. مراقبت از دندان شیری کودکان به همان اندازه مراقبت از دندانهای دائمی حائز اهمیت است.
دندان های شیری سالم به کودک کمک میکند تا به طور طبیعی غذا بخورد، بجود و صحبت کند و دندانهای پوسیده میتواند توانایی کودک را برای غذا خوردن عادی مختل کند، بنابراین رشد و تکامل را تحت تاثیر قرار میدهد. علاوه بر این، یک دندان شیری پوسیده میتواند منجر به عفونت شود که ممکن است به دندان دائمی در حال رشد زیرین آسیب برساند.
درمان دندان های شیری در کودکان
برخی از والدین گمان میکنند که دندان های شیری در صورت خرابی به هیچ درمانی نیاز ندارند، زیرا به زودی دندانهای دائمی جایگزین آنها میشوند. اما این تصوری است اشتباه و باید حتماً منبع عفونت و پوسیدگی دندانها را از بین برد و روند خرابی آنها را متوقف کرد.
دلیل آن این است که وجود تعداد زیادی میکروارگانیسمهای بیماریزا در دهان کودک ایمنی او را کاهش میدهد و در مواقعی خطر ابتلا به بیماریهای دیگر را هم افزایش خواهد داد. بنابراین نه تنها برای از بین بردن عفونت دندانها، بلکه برای مقابله با اثرات منفی عفونت روی بدن کودک، درمان دندان های شیری ضروری است. از درمان عفونت دندانها گرفته تا سایر روشهای دندانپزشکی مانند روکش کردن یا عصبکشی دندانها و حتی کشیدن دندان شیری همگی از جمله روشهای مورد استفاده برای درمان کردن دندان های شیری کودکان است.
۱. درمان عفونت دندان شیری کودکان
برای آبسه دندان چی خوبه؟ درمان عفونت دندان های شیری در کودکان بسته به شدت و عمق عفونت دارد. گاهی اوقات تنها با داروهای آنتیبیوتیکی میتوان بهراحتی عفونت را درمان کرد. یک عارضه شدید عفونت دهان و دندان در کودکان پریودنتیت است. در این حالت باکتری از ریشه دندان وارد بافتهای اطراف شده و استخوان ملتهب میشود.
همه اینها میتواند با کیست دندان، فیستول روی لثه و با سایر عوارض ناخوشایند همراه باشد. درد و تب بسیار شدید هم ایجاد میشود. درمان اصلی در این شرایط کشیدن دندان شیری درگیر عفونت است. گاهی نیز با پر کردن دندان دارای عفونت و حفره از گسترش عفونت به سایر دندانها جلوگیری میشود.
۲. روکش دندان شیری کودکان
در برخی موارد برای درمان پوسیدگیهای شدید دندان های شیری کودکان که سطح وسیعی از دندانها را فراگرفته است، از انواع روكش دندان برای درمان و ترمیم استفاده میشود. خصوصاً بعد از درمانهای عصبکشی ممکن است برای افزایش استحکام دندانها به روکش کردنشان نیاز باشد. همانطور که میدانید مهم است که بتوان از دندان های شیری کودک تا زمانی که دندانهای دائمی جایگزین آنها میشود مراقبت کرد.
روکشهای دندانی به عنوان یک روش ترمیمی و محافظت کننده میتواند از شکستن و افتادن این دندانها تا آن زمان جلوگیری کند. نکته مهم در خصوص این روکشها این است که اکثر آنها یک درمان موقتی هستند و نباید انتظار داشت دوامشان مانند روکشهای مورد استفاده روی دندانهای دائمی باشد.
۳. عصب کشی دندان شیری
عصبکشی نیز از جمله روشهایی است که برای درمان و ترمیم خرابی دندان های شیری کودکان ممکن است انجام شود (عصب کشی دندان چگونه است؟). خصوصاً زمانی که شکستگیهای بسیار گسترده در دندانها اتفاق میافتد یا زمانی که ریشه دندان بهشدت درگیر پوسیدگی و عفونت باشد، دندانپزشک با عصبکشی میتواند دندانهای خراب را ترمیم کند.
۴. درمان پوسیدگی دندان شیری
درمان پوسیدگی در مرحله اولیه نه تنها برای حفظ دندانهای شیری، بلکه برای تشکیل دندانهای دائمی سالم ضروری است. تکنیکهای جدید درمان پوسیدگی این امکان را فراهم میکند تا بدون نیاز به سوراخ کردن دندانها و بدون درد پوسیدگی دندان کودکان درمان شود. روشهایی مانند فلورایداسیون عمیق، رمینرالیزاسیون مینای دندان و ترمیم زیبایی از جمله روشهایی است که برای درمان پوسیدگی دندان شیری در کودکان استفاده میشود. در نهایت نیز میتوان از روش پر کردن دندان برای درمان پوسیدگی دندان شیری کودک استفاده کرد.
۵. درمان خانگی آبسه دندان شیری کودکان
آبسهها میتوانند دردناک باشند و موجب ناراحتی کودک شوند. با چند روش سنتی و خانگی میتوان آبسه دندان های شیری را درمان کرد. یکی از سادهترین و بیضررترین گزینهها، درمان با آب گرم و نمک است. کمپرس سرد هم میتواند با کم کردن درد و تورم، روند بهبود آبسهها را سریعتر کند. همچنین برخی از ترکیبات گیاهی و طبیعی مانند پونه یا میخک و برخی روغنها از جمله روغن زیتون و نارگیل برای کاهش درد و بهبودی آبسهها استفاده میکنند. جوش شیرین و نشاسته هم دو ترکیب دیگری هستند که میتوان از آنها به عنوان یک درمان خانگی برای از بین بردن آبسهها استفاده کرد.
عوارض کشیدن دندان شیری کودکان
اگرچه قاعدتاً کشیدن دندان شیری در کودکان اگر طبق اصول انجام شود نباید عوارضی را به دنبال داشته باشد، اما ممکن است در برخی مواقع انجام این کار موجب بروز یک سری مشکلات شود. درد و تورم یا بوی بد دهان که نشاندهنده عفونت است که در برخی از کودکان بعد از کشیدن دندان شیری اتفاق میافتد. یک عارضه بسیار نادر دیگر هم بروز یک سری آسیبهای عصبی ناشی از کشیدن دندان است که معمولاً موقتی است. در برخی از کودکان خصوصاً کسانی که سابقه خونریزیهای لثه دارند احتمال خونریزی بعد از کشیدن دندان شیری زیاد است.
عوارض نیفتادن دندان شیری کودکان
یکی از مهمترین عوارض نیفتادن دندان شیری کج شدن یا تاخیر در بیرون زدن دندانهای دائمی آنهاست. گاهی نیز دندانهای دائمی پشت دندانهای شیری که هنوز نیفتاده است رشد میکند که در نتیجه موجب به هم ریختگی دندانهای کودک در بزرگسالی میشود.
دندان شیری کودکان برای سلول های بنیادی
پالپ دندان شیری یکی از گزینههایی است که میتوان از آن برای ذخیرهسازی سلولهای بنیادی استفاده کرد. این سلولها مزیتهای زیادی دارد و میتوان از آنها در آینده برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده کرد.
هزینه کشیدن دندان شیری کودکان در دکترتو کلینیک
هزینه کشیدن دندان های شیری در کودکان بسته به شرایط دندانها، میزان عفونت، منطقه جغرافیایی، نوع بیمه درمانی بیمار و هزینهها و دستمزدی که پزشک و کلینیک دریافت میکند متفاوت است. برای اطلاع از هزینه کشیدن دندان در دکترتو کلینیک میتوانید روی این لینک کلیک کنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
دندانهای شیری که از سن ۶ ماهگی به بعد جوانه میزنند از جهات مختلفی برای کودکان اهمیت دارد. به همین دلیل هم مراقبت و نگهداری از آنها بسیار مهم است. دندان شیری کودکان ممکن است دچار پوسیدگی و عفونت شوند که در این صورت حتماً باید با مراجعه به دکتر دندانپزشک اطفال یا دکتر دندانپزشک آنها را درمان کرد. درمان به موقع عفونت و پوسیدگی دندانهای شیری برای سلامت دندانهای دائمی کودک بسیار مهم است. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر دندانپزشک کودکان آنلاین و ویزیت آنلاین دندانپزشکی وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!