فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
ترتیب درآمدن دندانها معمولاً بر اساس میزان کارایی آنهاست و شما به ترتیب سن، در هر دوره یک سری دندان خواهید داشت. اکثر دندانها بعد از افتادن دندانهای شیری تا سن نوجوانی کاملاً در میآیند. اما آخرین دسته دندانی در دهان یک فرد بالغ رشد میکند، دندان عقل است. در این مقاله از دکترتو در خصوص دندان های عقل و نقش آنها بیشتر صحبت میکنیم. اگر با مشکلات مربوط به دندان عقل مواجه هستید، حتما با دندانپزشک یا دکتر جراح لثه مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
دندان عقل چیست؟
دندان عقل به انگلیسی Wisdom teeth و دندان عقل به آلمانی هم Weisheitszähne گفته میشود، آخرین دندانهای آسیابی هستند که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ زندگی در میآیند. همه افراد دندان عقل ندارند و همه دندانهای عقل باعث ایجاد مشکل یا نیاز به کشیدن نمیشوند. در واقع گاهی اوقات دندان عقل بهدرستی رشد میکند و هیچ مشکلی ایجاد نمیکند. اما اغلب، دندان عقل در لثه یا استخوان فک گیر کرده و رشد نمیکند (دندان عقل نهفته). هنگامی که این اتفاق میافتد، میتواند منجر به عفونت، حفره، بیماری لثه و سایر مشکلات سلامت دهان شود. به همین دلیل است که بسیاری از دندانپزشکان حذف آنها را توصیه میکنند.
دندان عقل کجاست؟
دندانهای عقل در پشت دهان، درست پشت دندان آسیاب دوم بیرون میزند. افرادی که هر چهار دندان عقل را دارند در هر ربع یک دندان دارند – سمت چپ بالا، پایین چپ، راست بالا و پایین سمت راست.
دندان عقل کی در میاد؟ (دندان عقل چند سالگی در میاد؟)
دندان عقل در هر فرد معمولاً در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی رشد میکند. البته این بازه زمانی ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد.
دندان عقل چند تاست؟
یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که حدود ۵۳ درصد از جمعیت عمومی حداقل یک دندان عقل دارند. اما برخی افراد اصلاً دندان عقل در نمیآورند. افرادی که دندانهای عقل آنها به صورت کامل در میآید، حداکثر چهار دندان عقل دارند.
علت خراب شدن دندان عقل
یکی از اصلیترین دلایل خرابی دندان عقل میتواند به نوع رویش آن ربط داشته باشد. علت پوسیدگی دندان رویش نهفته یا نامرتب دندان و مشکلاتی نظیر عفونت است. علت بعدی خرابی دندان عقل به نحوه مراقبت از آن مربوط میشود. معمولاً رسیدگی به دندان عقل کمتر از سایر دندانهاست و دسترسی به آن دشوار است. در نتیجه ممکن است افراد در نخ کشیدن یا مسواک زدن این دندانها کمکاری کنند و همین میتواند عامل خرابی دندان عقل باشد.
مشکلات رایج دندان های عقل شامل عفونت دندان، رشد نهفته دندان، لق شدن آن و آبسه کردن دندان عقل میشود. در نتیجه برخی از دندان های عقل میتوانند مشکلات دندانی از جمله شلوغی بیش از حد، نهفتگی (فشار دندان عقل به لثه یا دندان دیگری) ایجاد کنند و باعث پوسیدگی و عفونت شوند که منجر به درد، مشکل در جویدن و بوی بد دهان میشود.
۱. دندان عقل نهفته (دندان عقل زیر لثه)
برخی از دندانهای عقل بدون ایجاد مشکل از لثه بیرون میآیند، اما گاهی اوقات دندانهای عقل با زاویه رشد میکنند و به داخل لثه یا دندان کنار خود فشار میآورند. به این حالت نهفتگی یا دندان عقل نهفته گفته میشود. این حالت میتواند موجب درد، عفونت و خرابی سایر دندانها و از همه مهمتر به هم ریختگی دندانها شود.
۲. لق شدن دندان عقل
برخلاف سایر دندانها، دندانهای عقل به ندرت خود به خود لق میشوند و به طور طبیعی میافتند. اگر دندان عقل لق شود احتمالاً دلیل آن تحلیل رفتن استخوان فک و انواع بیماریهای لثه است. خصوصاً در اثر عفونت دندان و لثه در این قسمت ممکن است دندان عقل لق شود.
۳. آبسه دندان عقل
از آن جایی که مسواک زدن دندانهای عقل معمولاً دشوار است، غذا و باکتریها میتواند بین دندان عقل و دندان کناری آن گیر کند و منجر به پوسیدگی دندان و عفونت لثه یا همان آبسه دندان عقل شود. از طرفی دندانهای شلوغ یا دندانهایی که رشدشان کج است معمولاً به پهلو خم میشوند و در نتیجه تماس و سایشی که با گونه و لثهها دارند، موجب ایجاد زخم، آبسه و عفونت میشوند. در صورت وجود علائم ابسه دندان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
مشکل | توضیحات | علائم |
---|---|---|
نهفته بودن | دندان عقل در زیر لثه و استخوان فک گیر کرده و به طور کامل بیرون نمیآید. | درد، تورم، قرمزی، عفونت |
فک کوچک | فضای کافی در فک برای رویش دندان عقل وجود ندارد. | فشار دندان عقل به دندانهای مجاور، درد و تورم |
تراکم دندان | دندان عقل به طور نامرتب یا کج در فک رشد میکند. | درد، عفونت، آسیب به دندانهای مجاور |
عفونت | عفونت در اطراف دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته وجود دارد. | درد، تورم، قرمزی، چرک، بوی بد دهان، تب |
آسیب به دندانهای مجاور | دندان عقل به ریشه دندانهای مجاور فشار آورده و به آنها آسیب میزند. | درد، حساسیت، پوسیدگی دندان |
مراقبت از دندان عقل
مراقبت از دندان عقل سالم میتواند از بروز مشکلات متعدد این دندانها جلوگیری کند. درست مانند سایر دندانها، مراقبتها و معاینات منظم دندانپزشکی برای اطمینان از سالم بودن دندانهای عقل ضروری است. باید دندان های عقل را روزی دو تا سه بار مسواک زدن و برای تمیز کردن آنها وقت بیشتری صرف کرد.
برای تمیز کردن بین دندانها از نخ دندان استفاده کنید. برای مناطقی که دسترسی به آنها سخت است، میتوانید از پینهای دندانی یا برسهای اینتر پروگزیمال (مسواکهای کوچکی که بین دندانهای شما قرار میگیرند) نیز استفاده کنید. در نهایت برای تمیزی بیشتر و مراقبت کامل از دندانهای عقل از دهانشویههای آنتیباکتریال و بدون الکل استفاده کنید.
درمان عفونت دندان عقل
معاینات منظم دندانپزشکی به شما این اطمینان را میدهد که دندانهای عقل کاملاً سالماند. درصورتیکه هر نوع عفونت یا پوسیدگی وجود داشت میتوان برای جلوگیری از گسترش آنها سریعاً عفونت و خونریزی لثه را درمان کرد. گاهی ممکن است با عصبکشی بتوان مشکلات دندان عقل را از بین برد.
کشیدن دندان عقل
درصورتی که دندان عقل مشکل خاصی ندارد؛ برای مثال موجب به هم ریختگی دندانها نمیشود یا اینکه هیچ نوع پوسیدگی و عفونتی ندارد، لازم نیست در خصوص آن اقدام پزشکی خاصی انجام شود. اما اگر دندان دچار پوسیدگی و عفونت شود یا این که به دندانهای کناری فشار وارد کند و موجب کجشدنشان شود، دندانپزشک با کشیدن دندانهای عقل مشکل را برطرف میکند. باز هم اگر دندان به صورت کامل بیرونآمده باشد، با زدن یک بیحسی مشابه سایر دندانها، دندان عقل هم کشیده میشود.
جراحی دندان عقل
در برخی موارد دندان عقل به شکلی است که کشیدن آن با روشهای معمول دندانپزشکی مقدور نیست. در این شرایط به جراحی دندان عقل نیاز است. بسته به شرایط و مدت زمانی که طول میکشد تا دندان عقل جراحی شود، پزشک از بیحسیهای قوی یا حتی مواد بیهوشی استفاده میکند. دندان عقلی که در زیر لثه قرار دارد و در استخوان فک فرو میرود، نیاز به برش در لثه و سپس برداشتن بخشی از استخوانی که روی دندان قرار گرفته، دارد.
اغلب برای دندانی با این وضعیت بهجای برداشتن کامل دندان، در بخشهای کوچک کشیده میشود تا میزان استخوانی که برای بیرون آوردن دندان باید برداشته شود به حداقل برسد.
جراحی دندان عقل چقدر طول می کشد؟
مدت زمانی که طول میکشد تا جراحی دندان عقل انجام شود بسته به شرایط هر فرد ممکن است متفاوت باشد. مواردی مانند میزان عمیق بودن ریشه دندان عقل، شدت عفونت و پوسیدگی دندان، میزان فرورفتگی یا نهفتگی آن در لثه و مواردی مشابه همگی روی مدتزمان جراحی دندان عقل موثر است. به طور متوسط بین یک ساعت تا یک ساعت و نیم و گاهی هم بیشتر، جراحی دندان عقل طول میکشد.
آیا جراحی دندان عقل درد دارد؟ بله این جراحی کمی درد داشته و با تزریق بیحسی موضعی مقدار درد کاهش پیدا میکند.
بخیه دندان عقل
در برخی موارد که دندان عقل از طریق جراحی برداشته میشود، جای زخمها با بخیه بسته میشود. اگر بخیهها جذبی باشد، نیازی به کشیدن ندارند. اما در غیر این صورت معمولاً بین یک هفته تا ده روز بعد از جراحی دندان عقل به کشیدن بخیهها نیاز است.
بعد از کشیدن دندان عقل چه باید کرد؟ (مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل)
بعد از کشیدن دندان چه کنیم؟ خونریزی بعد از کشیدن یا جراحی دندان عقل طبیعی است. برای کنترل آن، یک تکه گاز مرطوب تمیز را روی حفره خالی دندان قرار دهید و محکم گاز بگیرید. حدود ۴۵ دقیقه فشار ثابت وارد کنید. چای کیسهای مرطوب شده یک جایگزین موثر است. اگر خونریزی شدید ادامه داشت، با دندانپزشک یا جراح خود تماس بگیرید.
به مدت ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان از آبکشی یا تف کردن خودداری کنید. علاوه بر این از مکیدن یا مصرف مایعات داغ پرهیز کنید. برای از بین بردن تورم احتمالی صورت بعد از کشیدن دندان عقل، از کمپرس یخ استفاده کنید. داروهای ضددرد و مسکن میتواند درد را کم کند. آنتیبیوتیکها هم توسط پزشک برای جلوگیری از عفونت تجویز میشوند که باید به صورت منظم آنها را مصرف کرد.
درمان خانگی آبسه دندان عقل
اگر دندان عقل آبسه کند میتوان با کمک چند دستورالعمل خانگی هم درد ناشی از آبسه را تسکین داد. یکی از این گزینهها ترکیب آب گرم، جوش شیرین و نمک است که باید به صورت دهانشویه استفاده شود. این کار به کاهش التهاب ناشی از آبسه کمک میکند. ترکیبات گیاهی مانند روغن پونه کوهی، میخک یا دمنوش شنبلیله که خاصیت ضدباکتریایی دارد هم میتواند برای درمان آبسه دندان عقل موثر باشد.
مسکن برای درد دندان عقل
مسکنهای مختلفی میتواند درد ناشی از عفونت و درد دندان عقل را تسکین دهد. این مسکنها میتوانند درد بعد از کشیدن دندان عقل را هم کم کنند. ایبوپروفن و استامینوفن میتوانند کمککننده باشند. در صورت لزوم، دندانپزشک یا جراح ممکن است مسکنهای قویتری تجویز کند.
عوارض خرابی دندان عقل
برخی از افراد به دلیل دندان عقل نهفته یا دندان عقل که بهدرستی رشد نکرده است، دچار عوارض میشوند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد دندان عقل
- عفونت
- حفرهها
- بیماری لثه
- آسیب به دندانهای مجاور
- کیستها
- تومورها
یکی از عوارض احتمالی کشیدن دندان عقل، خشکی حفره (استئیت آلوئولی) است. این وضعیت زمانی ایجاد میشود که ناحیهای که دندان از آن بیرون آمده بهخوبی بهبود نیابد و باعث درد شدید و بوی بد از ناحیه شود.
دندان عقل و ورم صورت
درصورتیکه دندان عقل آبسه کند یا عفونت آن شدید شود، احتمال ورم صورت وجود دارد. درد شدید به همراه متورم شدن گونه و صورت یکی از عوارض خرابی دندان عقل است.
دندان عقل و بی حسی صورت
بیحسی صورت معمولاً بعد از جراحی و کشیدن دندان عقل ایجاد میشود. بیحسی یا سوزنسوزنشدن صورت از جمله عوارض آسیب عصبی ناشی از کشیدن دندان عقل است. در این شرایط ممکن است به اعصاب صورت و دندان آسیب وارد شده باشد که نتیجه آن بیحسی صورت است. این شرایط جدی است و باید سریعاً به جراح مراجعه کرد.
دندان عقل و قفل شدن فک
یکی از عوارض جدی و آزاردهنده خرابی و عفونت دندان عقل، قفل شدن فک است. دندان عقل میتواند به شدت به فک آسیب برساند و موجب سفتی و درد شدید آن شود. در نتیجه حرکت نرمال فک تحت تاثیر قرار میگیرد و ممکن است برخی از افراد قفل شدن فک یا محدودیت در حرکت دادن فکشان را تجربه کنند. دندان عقل نهفته بیشتر موجب قفل شدن فک میشود.
هزینه کشیدن دندان عقل در دکترتو کلینیک
قیمت کشیدن دندان عقل بستگی به این دارد که دندان تا چه حد دچار پوسیدگی شده است و فرایند کشیدن آن چقدر زمان میبرد. هزینه جراحی دندان عقل از کشیدن آن بیشتر است. همچنین دستمزد پزشک، پوشش بیمهای و هزینههای کلینیک هم روی هزینه کشیدن دندان عقل تاثیر دارد. برای اطلاع از هزینه کشیدن دندان میتوانید از طریق دکترتو کلینیک اقدام کنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
دندان های عقل، دندانهای آسیاب (دندانهای پشتی) هستند که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ زندگیتان از آخرین و دورترین قسمت از دهان شما بیرون میآیند. این فرآیند یک بخش طبیعی از رشد دهان است. به طور معمول چهار دندان عقل وجود دارد – دو دندان در فک بالا و دو دندان در فک پایین – اما برخی افراد بیشتر، کمتر یا حتی هیچ دندانی ندارند. معمولاً دندان های عقل بیشتر از هر دندان دیگری درگیر عفونت و پوسیدگی میشوند. در این شرایط اکثر دندانپزشکان گزینه جراحی یا کشیدن دندان عقل را پیشنهاد میدهند.
بهتر است در چنین شرایطی به دکتر دندانپزشک یا دکتر جراح لثه مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان ویزیت آنلاین دندانپزشکی نیز وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!