هر آنچه که لازم است در مورد تبخال دهانی بدانید

ویروس شایعی به نام ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد که باعث تبخال می‌شود. دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد. ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) که معمولاً باعث ایجاد تبخال در لب و دهان می‌شود. ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) معمولاً باعث تبخال در دستگاه تناسلی می‌شود. این ویروس هنگام تماس نزدیک با فرد آلوده مانند بوسیدن، به اشتراک گذاشتن لوازم آرایشی یا غذای مشترک به فرد دیگری منتقل می‌شود. رابطه‌ی جنسی دهانی ممکن است هر دو نوع ویروس هرپس را منتقل کند. بیش‌تر عفونت‌های تبخال دهانی و تناسلی بدون علامت هستند.

حدود ۹۰ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان از نظر ابتلا به ویروس‌ هرپس سیمپلکس، مثبت هستند. اکثر این افراد هرگز علائمی نشان نمی‌دهند. اما برخی ممکن است با تبخال‌های مکرر، دست و پنجه نرم كنند. شدت و فراوانی علائم معمولاً با افزایش سن کاهش می‌یابد.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص عفونی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

آیا ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال) ریشه کن می‌شود؟

پس از ابتلا به ویروس تبخال، بیماری قابل درمان نیست، اما قابل مدیریت است. بعد از عفونت اولیه، ویروس در سلول‌های عصبی صورت خفته باقی می‌ماند. این به این معنی است که ویروس می‌تواند دوباره شعله ور و فعال شود و منجر به زخم‌های جدیدی شود. تبخال، در برخی افراد که دچار ضعف سیستم ایمنی بدن هستند مانند ابتلا به بیماری یا استرس، بیش‌تر دیده می‌شود. حتی در زمانی که زخم‌های تبخال قابل رویت نیستند، ویروس مسری است.

برخی عوامل، تشکیل تبخال را تحریک می‌کنند که عبارتند از: عفونت، درجه‌ی حرارت شدید مثل تب، سرماخوردگی، قرارگیری در معرض نور خورشید، استرس، ابتلا به HIV یا AIDS، ضعف سیستم ایمنی، تغییرات هورمونی مثل قاعدگی خانم‌ها، سوختگی‌های شدید، اگزما، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، شیمی درمانی و اقدامات و عمل‌های دندانپزشکی.

تبخال چه زمانی خطرناکه؟

اگر مدام تبخال می‌زنی حتما با دکتر عفونی مشورت کن.

مشاوره آنلاین دکتر عفونیمتخصص عفونی

مراحل تبخال

یک تبخال در پنج مرحله ایجاد می‌شود:

مرحله‌ی ۱

سوزن سوزن شدن و خارش: حدود ۱ تا ۲ روز قبل از ظاهر شدن تاول‌ها ممکن است روی لب یا صورت خود سوزن سوزن شدن یا سوزش را تجربه کنید. این بهترین زمان برای شروع درمان است. 

مرحله‌ی ۲

تاول: سپس یک تاول قرمز بزرگ و پر از مایع ایجاد خواهد شد. در این مرحله، تاول دردناک و حساس به لمس خواهد بود. 

مرحله‌ی ۳

تشکیل زخم: تاول‌ها پس از ترکیدن، زخم‌های دردناکی را تشکیل می‌دهند.

مرحله‌‌ی ۴

خارش و پوسته ریزی: با خشک شدن زخم‌های تبخال، خارش و ترک خوردگی ایجاد می‌شود. تبخال به طور متوسط تا ۲ هفته باقی خواهد ماند و تا زمان پوسته پوسته شدن، مسری و قابل انتقال است. 

مرحله‌ی ۵

بهبودی: در این مرحله، زخم‌های تبخال از بین می‌روند و تبخال بهبود می‌یابد.

علائم تبخال

• نخستین علائم تبخال به طور متوسط ۳ هفته پس از قرارگرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند.
• این ویروس باعث ایجاد تاول و زخم روی لب، دهان، زبان، لثه یا بینی می‌شود.
• علائم تبخال معمولاً طی چند هفته بدون درمان از بین می‌رود.
• ممکن است در زمان تجربه‌ي مراحل گفته شده، علائم دیگری مثل تب، تورم غدد لنفاوی و دردهای عضلانی را نیز تجربه کنید.
• گاهی اوقات، تبخال روی انگشتان ظاهر می‌شود. این امر به ویژه در کارکنان دندانپزشکی شایع است.
• کودکانی که انگشتانشان را می‌مکند ممکن است عفونت را از دهان به انگشتان خود منتقل کنند.
• ورزشکارانی که در تماس مستقیم با سایر ورزشکاران هستند در معرض خطر ابتلا به تبخال هستند. این شکل از تبخال می‌تواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود، اما صورت، گردن و بازوها محل‌های رایج هستند.
• به این نکته دقت داشته باشید: در صورت بروز هرگونه علائم چشمی همراه با تبخال، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. عدم درمان سریع عفونت‌های چشمی ناشی از ویروس هرپس، می‌تواند منجر به از بین رفتن دائمی بینایی شود. زیرا این عفونت می‌تواند منجر به زخم شدن قرنیه شود.
• یکی از بیماری‌هایی که با تبخال اشتباه گرفته می‌شود آفت دهانی است. ضایعات این بیماری در داخل دهان، زبان، گلو و گونه‌ها ایجاد می‌شود. این ضایعات معمولاً صاف هستند، مسری نیستند و در اثر ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد نمی‌شوند. در حالی که تبخال معمولاً در لب‌ها و بیرون دهان مشاهده می‌شود. تبخال بسیار مسری است و ضایعات آن ظاهری حباب مانند دارند. 

راه‌های انتقال ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال) 

ویروس هرپس سیمپلکس از طریق بوسیدن، به اشتراک گذاشتن غذاها یا نوشیدنی‌ها، یا به اشتراک گذاشتن اشیا شخصی مانند حوله، مسواک و تیغ اصلاح و همچنین تماس با بزاق فرد آلوده به ویروس، منتقل می‌شود. حتی اگر تاول قابل مشاهده نباشد نیز ویروس قابل انتقال است.

عوارض ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال)

عفونت اولیه‌ی تبخال می‌تواند علائم و عوارض شدیدتری ایجاد کند، زیرا بدن هنوز در مقابل ویروس مقاوم نشده و راه دفاعی ندارد. این عوارض در کودکان خردسال، افراد دارای اگزما یا ضعف سیستم ایمنی مانند سرطان یا ایدز، ممکن است رخ دهد. در صورت بروز هر یک از علائم زیر، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید:

1. تب بالا یا مداوم
2. مشکل در تنفس یا بلع 
3. چشم‌های تحریک شده و قرمز، با یا بدون ترشحات
4. گسترش عفونت به قسمت‌های دیگر پوست
5. برطرف نشدن علائم طی یک تا دو هفته 
6. عود مکرر علائم در طی یک سال

درمان تبخال

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای ویروس تبخال وجود ندارد، اما روش‌های درمانی مختلفی برای تسکین زخم‌های تبخال وجود دارد. 

پماد و کرم

پمادهای ضد ویروسی، مانند پنسیکلوویر (دناویر) و دوکوزانول (Abreva) درد را کنترل کرده و بهبودی را سرعت می‌بخشند. اگر به محض ظاهر شدن علائم اولیه، از این پمادها استفاده شود، موثرتر خواهند بود. پمادهای ضد ویروسی باید ۴ تا ۵ بار در روز بر روی زخم اعمال شوند.

دارو درمانی

داروهای ضد ویروسی خوراکی مانند آسیکلوویر (Zovirax)، والاسیکلوویر (Valtrex) و فامسیکلوویر (Famvir) در زخم‌های تبخال قابل استفاده هستند. در واقع این داروها باعث حذف ویروس از بدن نمی‌شوند بلکه از انتقال ویروس به سایر افراد جلوگیری می‌کنند.

این داروها فقط با نسخه در دسترس هستند.

در صورت بروز عوارض، داروهای ضد ویروسی را باید استفاده کنید.

مصرف داروی مسکن مانند استامینوفن به کاهش هرگونه درد کمک می‌کند. کرم‌های حاوی لیدوکائین یا بنزوکائین نیز در تسکین درد موثر هستند.

کرم زینک اکسید موضعی ممکن است مدت زمان زخم‌های تبخال را کوتاه کند. طبق مطالعات، اکسید روی بهبود تبخال را به طور متوسط، یک و نیم روز کوتاه‌تر می‌کند. اکسید روی همچنین باعث کاهش تاول، درد، خارش و سوزن سوزن شدن می‌شود.

درمان‌های خانگی

کمپرس سرد: استفاده از یخ بر روی زخم‌ها، علائم را کاهش می‌دهد.

آلوئه ورا: ژل خنک کننده‌ی آلوئه ورا، باعث تسکین درد شدید می‌شود.

لیمو: خاصیت ضد ویروسی لیمو، به کاهش قرمزی و تورم تاول یا پیشگیری از عفونت‌های بعدی کمک می‌کند.

داروهای خانگی، کرم‌ها یا پمادها را با استفاده از یک گوش پاک کن تمیز، روی زخم‌ها بمالید.

روش درمان سریع تبخال چیه؟ هر روشی رو امتحان نکن.

دکتر عفونت تبخال

پیشگیری از انتشار تبخال

• برای جلوگیری از انتقال تبخال، باید دستان خود را مرتب بشویید و از تماس پوستی با دیگران خودداری کنید.
• درواقع بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به ویروس هرپس سیمپلکس، جلوگیری از تماس جسمی با زخم‌های شخص آلوده است.
• در زمان وجود ضایعات فعال، هر چیزی که با دهان تماس می‌یابد را بشویید و با دیگران به اشتراک نگذارید.
• با شناخت محرک‌هایی که باعث ظاهر شدن تبخال می‌شود از فعال شدن مجدد ویروس پیشگیری کنید.

برخی از نکات پیشگیری عبارتند از:

• اگر آفتاب باعث بروز علائم تبخال می‌شود،در معرض نور خورشید قرار نگیرید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
• اگر هر بار که دچار استرس هستید، تبخال ظاهر می‌شود، تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن را تمرین کنید.
• از بوسیدن کسی که تبخال دارد خودداری کنید.
• از داشتن رابطه‌ی جنسی دهانی با کسی که تبخال دستگاه تناسلی فعال دارد، خودداری کنید.
• برای جلوگیری از انتشار ویروس به سایر نقاط بدن، تاول‌ها یا زخم‌ها را لمس نکنید.
• در صورت تماس با ضایعات، بلافاصله دستان خود را با آب و صابون یا الکل ۶۰ درصد بشویید.
• از مصرف نوشیدنی‌های گرم و غذاهای پرادویه یا شور اجتناب کنید.
• ضایعات را با آب نمک شستشو دهید.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص عفونی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.