گرفتگی عضلات چیست؟ علت و درمان انواع اسپاسم عضلانی در بدن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

گرفتگی عضلات جز مشکلاتی است که بیشتر گریبان‌گیر افراد بزرگسال و مسن می‌شود. نام دیگر این عارضه اسپاسم عضلانی است. در ادامه توضیح می‌دهیم که گرفتگی عضلات چیست؟ چند نوع داشته و چه علائمی ایجاد می‌کند؟ علت بروز این عارضه چیست؟ آیا راهی برای درمان آن وجود دارد؟ اگر به طور مداوم دچار این عارضه می‌شوید، حتما برای درمان آن به دکتر ارتوپد مراجعه کنید. برای ارتباط با بهترین پزشکان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین هم وجود دارد.

اسپاسم عضلانی چیست؟ (گرفتگی عضلات)

گرفتگی عصبی عضلات یک پدیده عصبی است. در این شرایط عضلات غیرارادی و ناگهانی دچار گرفتگی می‌شود. گرفتگی ممکن است در یک ماهیچه یا چند ماهیچه اتفاق بیفتد. معمولا اسپاسم بین چند ثانیه تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. هرکدام از عضلات بدن ممکن است دچار گرفتگی عصبی شود. اما این عارضه بیشتر در ران پا، ساق پا، بازوها و شکم دیده می‌شود.

گاهی این انقباضات بسیار دردناک بوده و در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کنند. زمانی که اعصاب کنترل‌کننده عضلات دچار اختلال می‌شوند، عملکرد آنها غیرطبیعی می‌شود. هرچه سیستم عصبی بیشتر تحت فشار باشد، گرفتگی عضلات شدیدتر است.

در بیشتر مواقع اسپاسم عضلانی عصبی جدی نیست. اما گاهی ممکن است علت آن مشکلی در گردش خون یا بیماری زمینه‌ای مانند بیماری کبدی باشد. معمولا گرفتگی عصبی عضلات بین چند ثانیه تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. این عارضه بیشتر ران پا، ساق پا، بازوها و شکم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

متن انگلیسی:
Muscle spasms (also called muscle cramps) occur when your muscle involuntarily and forcibly contracts uncontrollably and can’t relax.
ترجمه فارسی:
اسپاسم عضلانی (که به آن گرفتگی عضلات نیز گفته می‌شود) زمانی رخ می‌دهد که عضله شما به‌طور غیرارادی، خودکار و بدون کنترل منقبض می‌شود و آزاد نمی‌شود.

به نقل از سایت my.clevelandclinic

اسپاسم عصبی و عضلانی و گرفتگی عضله چگونه است؟

گرفتگی عصبی عضلات می‌توان از خفیف تا شدید متغیر باشد. گاهی ممکن است درد ناگهانی را احساس کرده و سریعا انقباض برطرف شود. اما گاهی در همان عضله دوباره گرفتگی ایجاد می‌شود. معمولا می‌توانید با لمس ناحیه موردنظر انقباض و سفت شدن عضله را احساس کنید.

اگر به طور مداوم دچار چنین علائمی می‌شوید، حتما باید برای بررسی علت آن و درمان اسپاسم عضلانی عصبی به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. برای ارتباط با بهترین متخصصان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.

اسپاسم عضلانی می‌تواند مانند درد بخیه در پهلو احساس شود یا دردناک‌تر از آن باشد. ممکن است زیر پوست خود تکان‌هایی ببینید و با لمس آن احساس سفتی کنید. این اسپاسم‌ها غیرارادی هستند. ماهیچه‌ها منقبض می‌شوند و نیاز به درمان و زمان است تا آرام شوند. این عارضه به‌خصوص در افراد مسن و ورزشکاران بسیار شایع است.

اگر اسپاسم عضلانی شدید است، مکررا اتفاق می‌افتد، به درمان پاسخ ضعیفی می‌دهد و دلایل زمینه‌ای ندارد، به دکتر ارتوپد در دکترتو مراجعه کنید. اسپاسم می‌تواند به عوامل زمینه‌ای مرتبط باشد.

علت گرفتگی مکرر عضلات چیست؟

برای تشخیص دقیق همین الان نوبت بگیر.

دکتر ارتوپد آنلاینبهترین دکتر ارتوپد

کدام ماهیچه های بدن دچار گرفتگی عضله میشوند؟

جالب است بدانید که تقریبا همه‌ی ماهیچه‌های بدن می‌توانند دچار اسپاسم شوند. این اسپاسم حتی معده، مری و روده را هم درگیر می‌کند. در ادامه به بخش‌هایی از بدن که دچار گرفتگی می‌شوند اشاره کرده‌ایم:

۱. گرفتگی عضلات پا

یکی از بیشترین بخش‌های بدن که دچار گرفتگی عضلانی می‌شود، پاها هستند. گرفتگی عضلات پاها در بخش‌های مختلف انگشتان، مچ، ساق و ران اتفاق می‌افتد. معمولا علت گرفتگی عضلات پا به خاطر استفاده‌ی بیش از حد از ماهیچه در ورزشکاران اتفاق می‌افتد اما می‌تواند علت‌های دیگر هم داشته باشد.

۲. گرفتگی عضلات کمر و گرفتگی عضلات پشت

گرفتگی عضلات کمر یک مشکل شایع در مردان و زنان است که با دیسک کمر اشتباه گرفته می‌شود. این درد با استراحت، مصرف داروهای مسکن و ماساژ بهبود پیدا می‌کند. علت گرفتگی عضلات کمر می‌تواند وزنه‌ی سنگین بلند کردن یا فشار بیش از حد وارد کردن به آن باشد.

۳. گرفتگی عضلات گردن

سر یکی از سنگین‌ترین بخش‌های بدن است که توسط ستون مهره‌ها و عضلات گردن راست نگه داشته می‌شود. در صورت بد خوابیدن، بدن نشستن و ثابت نگه داشتن گردن در یک حالت برای مدت طولانی، ممکن است که به گرفتگی عضلات گردن دچار شوید.

۴. گرفتگی عضلات دست و بازو

دست‌ها و بازوها هم می‌توانند دچار گرفتگی و اسپاسم عضلانی شوند. این اندام‌ها ماهیچه‌های کشیده‌ای دارند که به علت‌های مختلف دچار گرفتگی می‌شوند. گرفتگی انگشتان دست از شایع‌ترین انواع گرفتگی دست است.

۵. گرفتگی عضلات پشت کتف و شانه

شانه‌ها و کتف توسط انواع مختلفی از ماهیچه‌ها در جای خود نگه داشته می‌شوند. این ماهیچه در اثر خستگی، حالت بدن در نشستن و ایستادن، رانندگی طولانی مدت یا ورزش اشتباه، می‌توانند دچار اسپاسم عضلانی شوند. گرفتگی پشت کتف یکی از انواع دردناک اسپاسم عضلانی است.

۶. اسپاسم سایر بخش های بدن

اسپاسم تنها به این بخش‌ها خلاصه نمی‌شود و ممکن است بخش‌های دیگر بدن را نیز درگیر کند. در ادامه به برخی از این اندام‌ها اشاره کرده‌ایم:

• اسپاسم شکم (اسپاسم عضله شکم)
• اسپاسم مری (اسپاسم مری و تنگی نفس با هم مرتبط هستند)
• اسپاسم پهلو راست و چپ
• اسپاسم عضلات بین دنده ای
• اسپاسم فک
• اسپاسم واژن
• اسپاسم کبدی
• اسپاسم مثانه
• اسپاسم عضلانی مقعد
• اسپاسم قلب
• اسپاسم مغزی
• بلفارو اسپاسم (اسپاسم پلک)
• گرفتگی معده

علت گرفتگی عضلات چیست؟

اسپاسم یکی از اصلی‌ترین علت‌های ایجاد درد ماهیچه است. اگر پزشک نتواند علت آن را پیدا کند، گرفتگی از نوع ایدیوپاتیک است. اما در سایر موارد علت آن عبارت است از:

• افزایش سن: با افزایش سن و کاهش توده عضلانی، فشار روی عضلات بیشتر می‌شود.
• کم‌آبی بدن: کم آبی بدن به‌خصوص در فصل گرما و ازدست‌دادن مایعات بدن هنگام فعالیت باعث گرفتگی می‌شود.
• سطح پایین الکترولیت: پایین بودن سطح کلسیم یا پتاسیم در خون باعث اسپاسم عصبی گردن و سایر اندام‌ها می‌شود.
• فشار فیزیکی: فعالیت شدید یا استفاده زیاد از عضلات هنگام ورزش باعث بروز این مشکل می‌شود. استرس و گرفتگی عضلات شکم نیز ممکن است باهم در ارتباط باشند.
• گرفتگی عضلات در بارداری: یکی از عوارض بارداری گرفتگی عضلات است. در زنان باردار به دلیل کاهش سطح الکترولیت‌ها و فشار روی اعصاب احتمال اسپاسم عضلانی عصبی وجود دارد.
• سفتی عضلات: عدم تحریک و کشش کافی و گره‌های عضلانی باعث این مشکل می‌شود.
• گرفتگی عضلات بعد از بدنسازی پدیده‌ای شایع است.

علت گرفتگی مکرر عضلات

گاهی برخی از بیماری‌ها باعث گرفتگی مکرر عضلات می‌شوند. همان‌طور که گفتیم در گرفتگی علامت‌دار یک بیماری زمینه‌ای باعث بروز این عارضه می‌شود. هرکدام از بیماری‌های زیر ممکن است منجر به گرفتگی عصبی عضلات شوند:

• بیماری در سیستم عصبی مرکزی و محیطی: مانند بیماری نورون حرکتی، پارکینسون، اسپاسم عضلانی در مالتیپل اسکلروزیس، کزاز، رادیکولوپاتی و نوروپاتی محیطی
• اختلال در سیستم عضلانی (علت سفتی بدن زنان و مردان): مثل برخی از میوپاتی‌ها و میتونی
• بیماری در سیستم قلبی عروقی: مانند بیماری‌های وریدی، بیماری شریان محیطی (تصلب شرایین) و فشارخون بالا
• بیماری‌های سیستم غدد درون‌ریز: مثل کم‌کاری و پرکاری تیروئید، هیپر پاراتیروئیدیسم و کمبود کورتیکوتروپین

گاهی هم گرفتگی عضلات با موارد زیر همراه است:

• سیروز کبدی و سایر بیماری‌های کبد
• سندروم بارتر (نقص اختلال در کلیه)
• سندروم گیتلمن (نقص ارثی در لوله‌های کلیه)
• سندرم کان (بیماری غده فوق‌کلیوی)
• بیماری آدیسون
• مواد مخدر
• نیش عنکبوت بیوه سیاه
• هیپرترمی بدخیم.

عوامل تشدید کننده اسپاسم عضلات چیست؟

گرم یا سرمای زیاد می‌تواند باعث بدتر شدن موقت سفتی و اسپاسم شود. سعی کنید تا جایی که می‌توانید دمای خود را ثابت نگه‌دارید. اسپاسم و سفتی به محض اینکه در دمای مناسبی قرار بگیرید، کاهش می‌یابد. اگر در مورد مسئله‌ای احساس استرس یا اضطراب می‌کنید و آن را برطرف نکنید، ممکن است در طولانی مدت به گرفتگی عضلانی دچار شوید.

گرفتگی عضلات کمبود کدام ویتامین را نشان میدهد؟

کمبود ویتامین D و کلسیم از دلایل اصلی ایجاد گرفتگی عضلات و درد مفاصل هستند. سطح ویتامین بدن خود را مرتب اندازه بگیرید و از مکمل و مواد مغذی در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

تشخیص اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عصبی عضلات چگونه است؟

پزشک معمولا با یک معاینه ساده و پرسیدن سوال در مورد علائم گرفتگی آن را تشخیص می‌دهد. همچنین برای پیداکردن علت آن در مورد سوابق پزشکی شما سوال کرده و ماهیت این عارضه را بررسی می‌کند. برخی اطلاعات در تشخیص علت گرفتگی به پزشک کمک زیادی می‌کنند. از جمله:

• آیا بعد از تمرینات ورزشی دچار گرفتگی عضلات می‌شوید؟ این گرفتگی شدید است یا خفیف؟
• آیا هنگام استراحت دچار گرفتگی می‌شوید؟
• با علائمی مانند بی‌حسی، درد یا ضعف عضلانی همراه است؟
• روش‌هایی مانند کشش این گرفتگی را برطرف می‌کند؟
• آیا شما سابقه خانوادگی اسپاسم عضلانی عصبی دارید؟

گاهی لازم است برای تشخیص علت گرفتگی عضلات، آزمایش خون، آزمایش ادرار یا آزمایش‌های تصویربرداری انجام شود.

بهترین روش درمان گرفتگی عضلات چیست؟

گرفتگی عصبی عضلات معمولا بدون درمان دارویی برطرف می‌شود. پزشک به شما توصیه‌هایی می‌کند تا در خانه انجام دهید. اما گاهی لازم است داروهایی تجویز شوند. بهترین داروها برای درمان گرفتگی عضلات شامل موارد زیر است:

• نفتیدروفوریل
• دیلتیازم
• کمپلکس ویتامین B

بهترین قرص برای درمان گرفتگی عضلانی چیست؟

داروهای متنوعی برای درمان گرفتگی عضلات کاربرد دارند که یکی از محبوب‌ترین آنها قرص‌های شل کننده عضله است. انتخاب بهترین قرص شل کننده عضلات بستگی به شدت گرفتگی عضلات دارد.

بهترین ورزش برای اسپاسم عضلات چیست؟

بهترین ورزش برای درمان این عارضه تمرینات کششی است. برای هر ناحیه‌ای که دچار اسپاسم می‌شود، حرکات کششی وجود دارد. تمرینات متمرکز بر تقویت عضلات مرکزی بدن، مانند پیلاتس یا یوگا نیز به تثبیت عضلات شما کمک می‌کنند و خطر اسپاسم را کاهش می‌دهند.

۱. حرکات کششی برای گرفتگی عضلات ساق و ران پا

دراز بکشید و انگشتان پا را به سمت سر دراز کنید. برای چند ثانیه در همین حالت بمانید. برای ایجاد کشش می‌توانید از یک کمربند هم استفاده کنید. آن را زیر پا قرار داده و انگشتان را به سمت سر خود بکشید. در حرکت دیگری می‌توانید چند ثانیه روی نوک پا بایستید.

حرکت اسکوات می‌تواند به رفع اسپاسم در ناحیه ران کمک کند. از یک صندلی برای تعادل استفاده کنید. زانوی خود را خم کرده و باسن را به سمت عقب ببرید. چند ثانیه در همین حالت بمانید تا کشش را در ناحیه ران و باسن احساس کنید.

بهترین روش رفع گرفتگی عضلات برای تو چیه؟ 

دکتر گرفتگی عضلات

۲. حرکات کششی برای گرفتگی عضلات کمر

گرفتگی عضلات کمر نیز جز موارد شایع است. یکی از بهترین تمرینات برای رفع اسپاسم کمر پیاده‌روی است. راه‌رفتن عضلات کمر را شل می‌کند. روش دیگر برای رفع انقباض کمر این است که روی تخت دراز بکشید. توپ کوچکی مانند توپ تنیس را در ناحیه‌ای که دچار اسپاسم است، قرار دهید. به‌آرامی نفس بکشید و سپس توپ را کمی جابه‌جا کنید.

۳. حرکات کششی برای گرفتگی گردن

گردن خود را به جلو و عقب یا چپ و راست حرکت دهید تا کشش ایجاد شود. این حرکت را ده بار تکرار کنید.

کدام داروی گیاهی برای گرفتگی عضلانی مناسب است؟

مواد غذایی و گیاهی مانند گیلاس، بلوبری و کورکومین خواص ضد التهابی دارند و درد گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهند. داروی گیاهی شل کننده عضلات در کاهش درد و گرفتگی عضلات اثر قابل توجهی دارد.

انواع گرفتگی عضلانی	توضیحات
پارافیزیولوژیک	بیشتر افراد دچار این نوع از گرفتگی عضلات می‌شوند. گرفتگی عضلات پارافیزیولوژیک مربوط به هیچ بیماری زمینه‌ای نیست. ۳۰% از زنان باردار در سه‌ماهه آخر بارداری و برخی ورزشکاران به دلیل کم‌آبی و فشار فیزیکی بیش از حد به عضلات دچار این مشکل می‌شوند.
ایدیوپاتیک	در برخی از زمان‌ها ممکن است شخص دچار این نوع گرفتگی عضلات شود. شایع‌ترین آن گرفتگی عضلات ساق پا در شب است.
گرفتگی عضلانی علامت‌دار	برخی از بیماری‌های زمینه‌ای در سیستم‌های مختلف بدن باعث بروز این نوع گرفتگی می‌شوند.

آیا می توان از اسپاسم عضلانی عصبی جلوگیری کرد؟

چگونه می توان از گرفتگی ماهیچه جلوگیری کرد؟ پیشگیری از گرفتگی عصبی عضلات دشوار است. عوامل خطری مانند سن احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهند. بااین‌حال برخی روش‌ها می‌توانند تا حدودی از اسپاسم عضلات جلوگیری کنند:

• برای انعطاف‌پذیری بدن تمریناتی را انجام دهید.
• سعی کنید تناسب‌اندام خود را حفظ کنید.
• اگر مستعد اسپاسم عضلانی هستید، حرکات کششی انجام دهید.
• مصرف آب را افزایش داده و مصرف کافئین و الکل را محدود کنید.
• در هوای گرم ورزش نکنید.
• کفش مناسب بپوشید.
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
• از مصرف داروهایی که در عوارض آنها اسپاسم عضلانی ذکر شده است، خودداری کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

گرفتگی عصبی عضلات یکی از مشکلاتی است که می‌تواند هر فردی با هر سن و جنسیتی را درگیر کند. معمولا اسپاسم عضلانی عصبی جدی نبوده و نشانه مشکل خاصی نیست. اما گاهی هم ممکن است بیماری زمینه‌ای باعث بروز این عارضه شده باشد. اگر گرفتگی عضلات بیش از ۱۰ دقیقه طول کشید یا با روش‌های خانگی درمان نشد، باید به دکتر ارتوپد مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.

برای درمان خانگی می‌توانید از تمرینات کششی، ماساژ، کمپرس یخ یا گرم و افزایش مصرف آب استفاده کنید. معمولا این روش‌ها احتمال اسپاسم عضلات را کاهش می‌دهند. اگر برای درمان این مشکل به دنبال فوق تخصص ارتوپدی، متخصص فیزیوتراپی یا دکتر نورولوژی هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان دکتر ارتوپد آنلاین، دکتر فیزیوتراپی آنلاین و دکتر مغز و اعصاب آنلاین نیز وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!