تیروئید پرکار؛ علت، نشانه‌ها و درمان پرکاری تیروئید

تیروئید پرکار یا پرکاری تیروئید، همان هایپرتیروئیدیسم است که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غدد است. شرایطی‌ که در آن غده‌ی تیروئید مقادیر بالایی هورمون تولید می‌کند و به داخل خون می‌فرستد. هنگامی‌که میزان هورمون‌های تیروئیدی در خون بالا می‌رود، یعنی تیروئید پرکار شده است. در چنین شرایطی، در بدن شما علائم خاصی بروز می‌کند که می‌توان از روی آنها این بیماری را تشخیص داد. وقتی فردی دچار هایپرتیروئیدی می‌شود، سوخت و ساز (متابولیسم) بدن او افزایش پیدا می‌کند.

با افزایش سوخت و ساز بدن، فرد علائمی چون بالا رفتن ضربان قلب، از‌دست‌دادن وزن، افزایش اشتها و بالا رفتن اضطراب از خود نشان می‌دهد. تیروئید پرکار را می‌توان با داروهای آنتی تیروئید، ید رادیواکتیو، داروهای بتابلوکر و جراحی درمان کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی این مشکل، این مطلب را تا انتها بخوانید و با دکترتو همراه باشید.

تیروئید پرکار چیست؟

تیروئید پرکار یا هایپرتیروئیدی یکی از بیماری‌های غده تیروئید است که در آن میزان تولید و ترشح هورمون توسط غده‌ی تیروئید بیشتر از حدی است که بدن به آن نیاز دارد. نام دیگر این بیماری که ممکن است شنیده باشید، تیروئید بیش فعال است. هورمون‌های اصلی تولیدشده توسط غده‌ی تیروئید شامل T3 (تری یدوتیرونین) و T4 (تیروکسین) است.

تیروئید پرکار می‌تواند تمامی سیستم‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد. هنگامی که کلمه‌ی “هایپر” یا “پرکار” به گوش شما می‌رسد، احتمالا مواردی که به ذهنتان خطور می‌کند شامل انرژی و کار زیاد است. هنگامی که پرکاری تیروئید دارید، متابولیسم یا واکنش‌های سوخت‌وساز بدن شما بیشتر می‌شوند و سرعت آنها بالاتر می‌رود. واکنش‌های سوخت‌وسازی بدن همان فرایندهایی هستند که غذا را در بدن به انرژی تبدیل می‌کنند و به بدن کمک می‌کنند تا فعالیت‌های خود را به‌خوبی انجام دهد.

وقتی سرعت واکنش‌های سوخت‌وسازی بالا برود، ضربان قلب تندتر می شود. همچنین ممکن است دچار اضطراب و استرس شوید. گاهی هم اشتهای شما افزایش پیدا می‌کند. تیروئید پرکار بر تمام بخش‌های بدن تأثیر می‌گذارد و باید توسط متخصص غدد درمان شود.

---

چه کسانی در خطر داشتن تیروئید پرکار هستند؟

مردان و زنان، هر دو می‌توانند دچار این مشکل شوند. برخی ریسک‌ فاکتورها یا مواردی که خطر داشتن این بیماری را بالا می‌برند عبارت‌اند از:

• افرادی که سابقه‌ی بیماری‌های تیروئیدی در خانواده‌ی خود دارند.
• افرادی که سابقه‌ی بیماری‌هایی چون کم خونی (آنمی)، دیابت نوع ۱ و سندروم آدیسون دارند، در معرض پرکاری تیروئید قرار دارند.
• هر کسی که مقدار زیادی ید در رژیم غذایی خود دارند. ید ماده‌ی معدنی است که غده‌ی تیروئید با کمک آن هورمون‌های تیروئیدی را می‌سازد.
• کسانی که سن بالای ۶۰ سال دارند.
• خانم هایی که باردار هستند و یا به تازگی زایمان کرده‌اند.

بیماری تیروئید پرکار بیماری شایعی است، و تقریبا حدود ۱% از مردم به این بیماری دچار هستند.

غده‌ی تیروئید و عملکرد آن

تیروئید یک غده‌ی پروانه‌ای‌شکل است (و یا سپری‌شکل) که در جلوی گردن قرار گرفته است. غده‌ی تیروئید در فعالیت‌های حیاتی بدن نقش کلیدی دارد. این غده ضربان قلب، دمای بدن و سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند. هنگامی که غده‌ی تیروئید در وضعیت متعادل و نرمال خود قرار دارد، بدن هم در شرایط باثباتی است و فعالیت‌هایش را بدون مشکل پیش می‌برد. درصورتی‌که این غده دچار مشکل شود و تنظیم نباشد، بدن به هم می‌ریزد و فعالیت‌های آن دچار اختلال می‌شود.

T3 و T4 هورمون‌های مترشحه از این غده هستند. نام‌های دیگر این هورمون‌ها تری یدوتیرونین و تیروکسین هستند. این هورمون‌ها را هورمون‌های تیروئیدی می‌نامند. غده‌ی تیروئید هورمون دیگری به نام کلسی تونین هم ترشح می‌کند که در تنظیم کلسیم خون نقش دارد.

---

علل ایجاد پرکاری تیروئید

دلایل بسیاری می‌توانند سبب پرکاری تیروئید شوند. برخی از این شرایط عبارت‌اند از:

۱. بیماری گریوز

در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن به غده‌ی تیروئید حمله می‌کند و به آن آسیب می‌رساند. این کار باعث می‌شود که غده‌ی تیروئید مقدار زیای هورمون تولید کند. این بیماری یک بیماری ارثی است و درصورتی‌که یکی از اعضای خانواده شما به آن مبتلا باشد، در خطر بالاتری از ابتلا به گریوز قرار دارید. بیماری خودایمنی گریوز در زنان شایع‌تر از مردان است. بیماری گریوز از شایع‌ترین علل ایجاد پرکاری تیروئید یا همان هایپرتیروئیدیسم است و حدود ۸۵% بیماران هایپرتیروئیدی از این دسته هستند.

۲. ندول‌های تیروئیدی

ندول‌های تیروئید یا گره تیروئیدی، دانه‌های ریزی هستند که از رشد سلول‌های غده‌ی تیروئید ایجاد می‌شوند. با این اتفاق، غده‌ی تیروئید هورمون‌های بیشتری تولید می‌کند و این مسئله، تعادل هومونی بدن را به هم می‌زند. به‌ندریت این ندول‌ها سرطانی هستند.

۳. تیروئیدیت

تیروئیدیت نامی است که به‌طور کلی بر بیماری‌های التهابی غده‌ی تیروئید گذاشته می‌شود. این التهاب ممکن است در اثر عفونت و یا مشکلی در سیستم ایمنی بدن شما ایجاد شده باشد. هنگامی که غده‌ی تیروئید ملتهب می‌شود، هورمون‌های بیشتری ترشح می‌کند. این مسئله موجب بهم‌خوردن تعادل هورمونی بدن می‌شود.

التهاب غده‌ی تیروئید در شرایط مختلفی ممکن است ایجاد شود. یکی از این شرایط، زایمان است. ممکن است زنان بعد از زایمان دچار التهاب غده‌ی تیروئید شوند. همچنین یکی از عوارض داروهایی مانند اینترفرون‌ها و آمیورادون (داروی قلبی) هم التهاب تیروئید و در نتیجه پرکاری آن است.

۴. مصرف ید زیاد

مصرف زیاد ید می‌تواند غده‌ی تیروئید را تحریک به ساخت بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی بکند. ید یک ماده‌ی معدنی است که غده‌ی تیروئید از آن برای ساختن هورمون‌هایش استفاده می‌کند. برخی روش‌های تصویربرداری پزشکی مانند گرفتن تصاویر با کنتراست بالا که نیازمند ید رادیواکتیو هستند هم می‌تواند بیمار را در معرض هایپرتیروئیدیسم قرار دهد.

در پرکاری تیروئید هورمون بیشتری ترشح می‌شود و این مسئله متابولیسم بدن را مختل می‌کند. بیماری گریوز، التهاب و گره تیروئید و مصرف ید زیاد از دلایل تیروئید پرکار هستند.

تشخیص تیروئید پرکار

پزشک می‌تواند از راه‌های متفاوتی پرکاری تیروئید را تشخیص دهد. متخصص غدد برای تشخیص این بیماری موارد زیر را انجام می‌دهد:

• دکتر غدد ابتدا یک معاینه‌ی فیزیکی کامل و دقیق برای بررسی اندازه‌ی غده‌ی تیروئید انجام می‌دهد.
• آزمایش خون از مواردی است که در تشخیص پرکاری تیروئید کاربرد اساسی دارد. در این آزمایش، مقادیر هورمون‌های تیروئید بررسی می‌شود.
• عکس و رادیوگرافی هم یکی دیگر از موارد کمک‌کننده در تشخیص پرکاری تیروئید است.

در ادامه مسیر تشخیص بیماری تیروئید پرکار را با هم بررسی می‌کنیم:

۱. معاینه‌ی فیزیکی برای تشخیص پرکاری تیروئید

در صورتی که پزشک بخواهد شما را از نظر پرکاری تیروئید معاینه کند، به مواردی توجه می‌کند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• معاینه‌ی غده‌ی تیروئید: پزشک با لمس دوطرفه‌ی گردن شما، غده‌ی تیروئید را از نظر بزرگی، ورم و داشتن و نداشتن ندول، بررسی می‌کند. این معاینه به‌آرامی و با عقب‌دادن گردن و گاهی هم‌زمان با قورت‌دادن آب دهان صورت می‌گیرد.
• معاینه‌ی چشم‌ها: چشم‌ها را از نظر داشتن علائم بیماری گریوز بررسی می‌کنند. این موارد شامل قرمزی، ورم، بیرون‌زدگی و سایر علائم این بیماری است.
• معاینه‌ی قلب: با گوش‌دادن به صداهای قلبی می‌توان مشکلات بسیاری را تشخیص داد. مثلا ممکن است قلب شما نامنظم و یا سریع بتپد.
• معاینه‌ی دست‌ها: نوک انگشتان و ناخن‌ها و همچنین وجود لرزش در دستان بررسی خواهد شد.
• پوست: پزشک پوست شما را از نظر رطوبت و گرمی بررسی می‌کند.

۲. آزمایش تیروئید پرکار

برای تشخیص مشکلات تیروئیدی می‌توان از آزمایش تیروئید استفاده کرد. در آزمایش تیروئید، میزان هورمون‌های غده‌ی تیروئید و هورمون‌های تنظیم‌کننده‌‌ی عملکرد تیروئید در خون سنجیده می‌شود. نام این آزمایش‌ها تست عملکرد غده‌ی تیروئید است. در هایپرتیروئیدی با مقدار بالای برخی از این هورمون‌ها و کاهش برخی دیگر از آنها مواجه می‌شویم.

هنگامی که فرد به هایپرتیروئیدی دچار می‌شود، میزان هورمون‌ها تیروئیدی خونش (یعنی تست T3 و تست T4) نسبت به حالت طبیعی افزایش پیدا می‌کند. درحالی‌که میزان هورمون تحریک‌کننده‌ی ترشح تیروئید (یا همان تست TSH) در خون، نسبت به حالت طبیعی کاهش پیدا می‌کند.

۳. تصویربرداری از غده‌ی تیروئید

روش‌های مختلفی برای تصویربرداری از غده‌ی تیروئید و بررسی آن وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

۱. RAIU

RAIU یا آزمایش جذب ید رادیواکتیو یکی از بهترین روش‌های تشخیص پرکاری تیروئید می‌باشد. برای انجام این عکس‌برداری، به بیمار مقدار کم و بی‌خطری از ید رادیواکتیو داده می‌شود. سپس در تصاویر این ید را دنبال می‌کنند تا ببینند چه میزان از آن توسط غده‌ی تیروئید جذب شده‌است. بعد از مدتی که معمولا بین ۶ تا ۲۴ ساعت طول می‌کشد، متخصص از گردن و گلوی شما اسکن می‌گیرد تا میزان ید جذب‌شده را بررسی کند.

اگر غده‌ی تیروئید مقدار زیادی از ید رادیواکتیو را جذب کند، یعنی مبتلا به پرکاری تیروئید هستید. در این بیماری بدن در حال تولید مقدار زیادی از T4 است؛ بنابراین مقدار بیشتری ید جذب می‌کند. در این صورت به احتمال زیاد مبتلا به بیماری گریوز هستید و یا در غده‌ی تیروئیدتان ندول‌هایی ایجاد شده است.

۲. اسکن تیروئید

این مورد شبیه به آزمایش قبلی است. تنها تفاوت این دو تست در تصاویری است که توسط یک دوربین‌ (گاما) از غده‌ی تیروئید گرفته می‌شود. این تصاویر در حالی گرفته می‌شوند که روزی تخت یا میز دراز کشیده‌اید و گردن شما اندکی به عقب خم شده‌است. بخش‌هایی از تیروئید که در آن‌ها ید رادیواکتیو موجود است، روشن می‌شوند.

از این تصاویر برای تشخیص گواتر، گره تیروئیدی، سرطان تیروئید، ورم و التهاب غده استفاده می‌شود.

۳. سونوگرافی تیروئید

در سونوگرافی با استفاده از امواج فراصوت با شدت بالا، از تیروئید تصویربرداری می‌شود. این روش غیرتهاجمی است و در آن به پزشک امکان بررسی وجود یا عدم وجود ندول در غده داده می‌شود.

اگر در آزمایش خون مقدار T3 و T4 بالا و سطح TSH پایین باشد، نشان‌دهنده‌ی تیروئید پرکار است. تشخیص نهایی این بیماری با تصویربرداری RAIU داده می‌شود.

علائم تیروئید پرکار

شاید این سؤال را از خود بپرسید که “با چه علائمی باید به دکتر غدد مراجعه کنیم؟”. هنگامی که تیروئید فرد پرکار باشد، علائمی در بدن او بروز می‌کند. هایپرتیروئیدی تمامی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد که پرکاری تیروئید دارند، برخی از این علائم را نشان می‌دهند. علائم پرکاری تیروئید عبارت‌اند از:

• تپش قلب و بالارفتن سرعت ضربان قلب
• احساس لرزش و اضطراب
• کاهش وزن
• افزایش اشتها
• اسهال، حرکت‌های روده بیشتر می‌شوند و ممکن است فرد دچار سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر شوند.
• تغییرات بینایی
• پوست نازک، گرم و مرطوب
• عدم تحمل گرما و تعریق غیرطبیعی
• اختلالات خواب
• ورم و یا برآمدگی گردن در محلی که غده‌ی تیروئید قرار دارد.
• تغییر جنس مو و ریزش مو
• ورم و بیرون‌زدگی چشم‌ها
• نازک‌شدن موها.

علائم تیروئید پرکار در مردان و زنان می‌تواند کمی متفاوت باشد. در ادامه هر یک را به‌صورت جداگانه بررسی می‌کنیم:

علائم تیروئید پر کار داری و نگرانی؟

حالا از دکترتو نوبت بگیر

مشاوره آنلاین دکتر متخصص غددفوق تخصص غدد

علائم تیروئید پرکار در مردان

با این که علائم اختلال پرکاری تیروئید معمولا در زنان و مردان مشترک است، اما تیروئید پرکار در هر جنسیت علائم اختصاصی هم دارد که برای آقایان شامل موارد زیر است:

• پرکاری تیروئید می‌تواند سبب اختلال نعوظ یا erectile dysfunction در مردان شود. همچنین می‌تواند باعث کاهش تعداد اسپرم‌ها تأثیر شود؛ بنابراین در نازایی مردان هم تأثیر دارد.
• یکی دیگر از علائم هایپرتیروئیدی، کچلی پیش از موعد در مردان است.
• مقدار زیاد هورمون تیروئیدی در خون، سبب کاهش میزان تستوسترون در خون می‌شود که مشکلات متنوعی را در آنها ایجاد می‌کند. یکی از عوارضی که کاهش تستوسترون خون برای فرد ایجاد می‌کند، ضعف عضلانی در نتیجه‌ی تحلیل عضلانی است. پرکاری تیروئید و ورزش در کنار هم ممکن است ایجاد مشکل کنند. از آنجایی که توده‌ی عضلانی کاهش می‌یابد و ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند، ممکن است فرد برای ورزش با مشکل روبرو شود و آسیب‌های دیگری در بدن او ایجاد شود.
• ممکن است مرد با ژنیکوماستی درگیرشود که همان بزرگ‌شدن پستان‌ها در آقایان است.

---

علائم تیروئید پرکار در زنان

زنان در خطر بیشتری برای ابتلا به هایپرتیروئیدی هستند. علائم پرکاری تیروئید در زنان شامل موارد زیر است:

• دوره‌های قاعدگی دچار اختلال می‌شود. هورمون‌های تیروئیدی در تنظیم ارتباط مغزی، تخمدانی و رحمی تأثیر دارد. درصورتی‌که میزان این هورمون‌ها کم و یا زیاد شود، این محور دچار اختلال می‌شود.
• میزان خونریزی در عادت ماهانه کمتر می‌شود.
• دوره‌های پریود از نظر زمانی کاهش پیدا می‌کند. مثلا اگر قبلا دوره‌های شما ۳۰ روزه بود، ممکن است به دوره‌های ۲۷ یا ۲۵ روزه کاهش پیدا کند.
• خطر ابتلا به پوکی استخوان و پیشرفت آن را افزایش می‌دهد. این اتفاق بیشتر برای کسانی خطرناک است که وارد دوره‌ی یائسگی شده‌اند.

تیروئید پرکار در بارداری

فعالیت غده تیروئید در دوران بارداری بسیار مهم و تعیین‌کننده است، زیرا فعالیت این غده و هورمون‌های تیروئید در بسیاری از عملکردهای بدن نقش دارد و علاوه‌براین روی تنظیم فعالیت برخی هورمون‌های جنسی هم تأثیر دارد. دور از ذهن نیست اگر خانمی که قبل از بارداری هیچ مشکل و اختلال تیروئیدی نداشته‌اند، در دوران بارداری و یا بعد از زایمان دچار پرکاری تیروئید شود. به این دلیل که در دوران بارداری در میزان هورمون‌های تولید‌شده توسط غده‌ی تیروئید، تغییراتی رخ می‌دهد.

خوشبختانه پرکاری تیروئید در بارداری خیلی شایع نیست. از طرفی ممکن است علائم پرکاری تیروئید با تغییرات طبیعی در دوران بارداری اشتباه گرفته‌ شود و تشخیص داده‌نشود. در این صورت خطر آن بیشتر می‌شود. موارد طبیعی دیگری که ممکن است با علائم پرکاری تیروئید هم‌پوشانی داشته‌باشند عبارت‌اند ‌از:

• احساس گرمای زیاد یا گرگرفتگی
• احساس خستگی و مضطرب‌بودن.

اگر هایپرتیروئیدی درمان‌ نشود، مادر و جنین هر دو در خطر خواهند بود. مادران بارداری که پرکاری تیروئید در آن‌ها درمان نشود، احتمالا دچار فشارخون بالا خواهند‌شد. همچنین احتمال سقط، زایمان زودرس و یا تولد نوزاد با وزن کم در این موارد وجود دارد.

---

تیروئید پرکاری در کودکان

پرکاری تیروئید در کودکان دلایل مختلفی دارد. تعیین دلیل ایجاد پرکاری تیروئید به تعیین مسیر درمانی مناسب کمک زیادی می‌کند. یک متخصص غدد و متابولیسم خوب با تشخیص‌ دقیق و درمان مناسب می‌تواند نجات‌دهنده‌ی زندگی کودک باشد.

هایپرتیروئیدی تشخیص داده‌نشده و درمان‌نشده می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری در زندگی کودک باقی بگذارد. اما درصورتی‌که بیماری کنترل شود، آسیب‌ها کاهش‌ می‌یابد و کیفیت زندگی کودک بالاتر می‌رود. تیروئید پرکار در کودکان و نوزادان را از راه‌های مختلفی می‌توان تشخیص داد و درمان کرد. گاهی نمی‌توان این بیماری‌ را به طور کلی درمان کرد، اما می‌توان آن را تحت کنترل درآورد.

علائم پرکاری تیروئید در هر گروه سنی از کودکان متفاوت است، از این پیشنهاد می‌کنیم که به مطلب پرکاری تیروئید در کودکان سری بزنید.

---

درمان پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید را می‌توان از راه‌های مختلفی درمان کرد که بستگی به مرحله‌ی بیماری و علت پرکار شدن غده‌ی تیروئید دارد. در ادامه به درمان‌های مختلف غده‌ی تیروئید می‌پردازیم.

۱. دارو درمانی

متی مازول و پروپیل تی یوراسیل (PTU) از قرص‌های پرکاری تیروئید هستند. اثر این داروها سریع خود را نشان می‌دهد و جلوی فعالیت غده‌ی تیروئید را می‌گیرند تا نتواند هورمون مازاد بسازد.

۲. ید رادیواکتیو

احتمالا به خاطر دارید که گفتیم غده‌ی تیروئید برای ساختن هورمون، نیازمند ید است. ید رادیواکتیو برای درمان بیماری هایپرتیروئیدی استفاده می‌شود. ید رادیواکتیو توسط سلول‌های بیش‌فعال تیروئید جذب می‌شود و به سلول‌های بیش‌فعال آسیب می‌رساند. در نتیجه غده‌ی تیروئید کوچک‌تر می‌شود و پرکاری آن برطرف می‌شود. مقدار ید تجویزی در درمان پرکاری تیروئید با مقدار ید رادیواکتیوی که به بیماران در فرایند RAIU داده می‌شود، متفاوت است. بیشتر افرادی که از این روش برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌کنند، معمولا مجبور می‌شوند تا آخر عمر از داروهای هورمون‌های تیروئیدی استفاده کنند.

۳. جراحی

روش دیگری که برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌شود، جراحی است. تیروئیدکتومی نام جراحی برداشتن تیروئید است. هنگامی که غده‌ی تیروئید برداشته می‌شود، فرد به کم‌کاری تیروئید مبتلا می‌شود که مجددا نیازمند درمان دارویی است.

۴. بتابلوکرها

این داروها جلوی عملکرد هورمون‌های تیروئیدی را می‌گیرند ولی اثری بر مقدار هورمون‌های تیروئیدی ندارند، اما برخی اثرات این اختلال مانند بالا رفتن ضربان قلب، لرزش دست‌ها و اضطراب را برطرف می‌کنند.

به دنبال سریع‌ترین راه درمان تیروئید پرکار هستی؟ همین الان از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر تیروئید پرکار

عوارض تیروئید پرکار

کسی که به بیماری پرکاری تیروئید مبتلا است، در کنار علائم و مشکلاتی که در روزمره با آن‌ها مواجه می‌شود، ممکن است دچار عوارض ناشی از این بیماری و درمان آن هم شود. برخی از عوارضی که ممکن است در زنان و مردان با پرکاری تیروئید بروز کند، شامل موارد زیر است:

۱. عوارض داروهای درمانی پرکاری تیروئید

داروهایی که برای درمان هایپرتیروئیدی داده می‌شوند شامل متی‌مازول و پروپیل تیوراسیل ستند. این داروها می‌توانند عوارض متعددی برای فرد ایجاد کنند. برخی از آنها شامل موارد زیر هستند:

• یکی از عوارض نادری که تنها در یک درصد افراد مصرف کننده‌ی PTU دیده می‌شود، آسیب دائمی به کبد است.
• یکی دیگر از عوارض نادر ولی خطرناک این داروها، آگرانولوسیتوز است. آگرانولوسیتوز به معنی توقف ساخت گلبول‌های سفید است. این عوارض ممکن است برای هر کسی و در هر سنی رخ بدهد.
• داروهای اشاره‌شده، در دوران بارداری می‌توانند از جفت عبور کنند و به جنین برسند. این مسئله می‌تواند سبب بزرگ‌شدن غده‌ی تیروئید یا گواتر در نوزاد و همچنین هایپوتیروئیدیسم شود. بانوان بارداری که در حال دریافت داروهای پرکاری تیروئید هستند، باید تحت مراقبت دائم باشند.
• یکی دیگر از عوارض کمتر شایع این داروها، آلرژی به این داروها است که در ۵% افراد مصرف‌کننده دیده می‌شود.

---

۲. عوارض استفاده از ید رادیواکتیو و اشعه

زمانی‌که پای اشعه و مواد رادیواکتیو در میان باشد، نام سرطان هم به گوش می‌رسد. هرچند استفاده از ید رادیواکتیو برای درمان سرطان غده‌ی تیروئید و پرکاری تیروئید کم‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما اشعه همیشه خطرناک در نظر گرفته می‌شود. خطر شناخته‌شده و ثابت‌شده‌ی اشعه، در ارتباط با مادران باردار و شیرده است. این روش می‌تواند بر تیروئید کودک اثر بگذارد.

گاهی بعد از درمان با ید رادیواکتیو و یا اسکن با جذب ید رادیواکتیو، ممکن است حس چشایی خود را از دست بدهید و دهان شما بی‌حس شود. نگران نباشد، این حالت در کم‌تر از چند ماه برطرف خواهد شد.

---

۳. عوارض جراحی

جراحی همیشه عوارض دارد. برخی از این عوارض شامل عفونت و خونریزی هستند. جراحی به طور کلی یک روش بسیار مؤثر در درمان هایپرتیروئیدی در نظر گرفته می‌شود. در برخی از موارد نادر، ممکن است فلج طناب‌های صوتی برای فرد ایجاد شود. در این صورت فرد توانایی صحبت‌کردن را از دست می‌دهد.

همچنین ممکن است به غدد پاراتیروئید که در پشت غده‌ی تیروئید قرار دارند، آسیب وارد شود. در این صورت میزان کلسیم خون فرد کاهش پیدا می‌کند.

یکی از عوارضی که بیشتر روش‌های درمانی پرکاری تیروئید (به خصوص جراحی) برای بیمار به جای می‌گذارند، کم‌کار شدن تیروئید و یا کاهش بیش‌از‌حد هورمون‌های تیروئیدی است. بعد از جراحی معمولا فرد نیاز به مصرف مکمل‌های تیروئیدی و هورمونی پیدا می‌کند.

---

رژیم غذایی برای پرکاری تیروئید

اگر مبتلا به هایپرتیروئیدی هستید، احتمالا این سؤال به ذهن شما می‌رسد که چه چیزهایی بخورم و از خوردن چه غذاها و نوشیدنی‌هایی اجتناب کنم؟ اگر جواب این سؤال را نمی‌دانید، با دکترتو همراه باشید. مشاوره با متخصص تغذیه در این مورد می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. می‌توان گفت که درمان خانگی تیروئید پرکار از راه رژیم غذایی مناسب، بهبود این اختلال را تسهیل می‌کند.

برای پرکاری تیروئید چه بخوریم؟

این بخش را با غذاهایی که می‌توانید بخورید و برای درمان خانگی تیروئید مناسب هستند، شروع می‌کنیم:

۱. مواد غذایی با مقدار ید پایین

این ماده‌ی معدنی نقشی اساسی در ساخت هورمون‌های تیروئیدی ایفا می‌کند. نبود و یا کمبود آن مساوی است با اختلال در روند ساخت هورمون‌های تیروئیدی؛ بنابراین مواد غذایی زیر می‌توانند به بهبود تیروئید پرکار کمک کنند:

• نمک بدون ید
• چای یا قهوه
• سفیده‌ی تخم‌مرغ
• میوه‌های تازه
• کره‌ی بادوم‌زمینی و آجیل‌های بدون نمک
• نان‌های خانگی و نان‌هایی که بدون نمک، شیر و تخم‌مرغ ساخته می‌شوند.
• پاپ‌کرن‌های بدون نمک
• سیب‌زمینی
• عسل
• شیره‌ی افرا.

---

۲. برخی سبزیجات

برخی از سبزیجات که از خانواده‌ی سبزیجات چلیپایی یا صلیبی هستند، در بهبود پرکاری تیروئید مؤثرند. این سبزیجات عبارت‌اند از:

• شاخه‌های بامبو
• کلم بروکلی
• کلم بروکسل
• گل کلم
• کلم پیچ
• خردل.

۳. ویتامین‌ها و مواد معدنی

برای اینکه بتوانید پرکاری تیروئید و علائم آن را کنترل کنید و حواستان به متابولیسم بدن هم باشد، به ویتامین‌های و مواد معدنی زیادی نیاز دارید. در ادامه لیست کاملی از مواد معدنی و ویتامین‌هایی که برای درمان و مدیریت پرکاری تیروئید باید استفاده کنید را آورده‌ایم:

آهن

این ماده از جمله مواد معدنی است که برای تنظیم و بهبود عملکرد غده‌ی تیروئید ضروری است. آهن برای انتقال اکسیژن توسط گلبول‌های قرمز لازم است. تحقیقات نشان داده‌اند که بین کمبود آهن در بدن و هایپرتیروئیدی ارتباط وجود دارد. این ماده ی معدنی را می‌توانید از مواد غذایی زیر دریافت کنید:

• حبوبات خشک‌شده
• سبزیجات با برگ‌های سبز تیره
• گوشت قرمز
• عدس
• مغزها و آجیل
• گوشت پرندگان
• دانه‌ها
• غلات.

---

سلنیوم

سلنیوم به سالم نگه‌داشتن سلول‌ها و بافت‌ها کمک می‌کند و در حفظ سلامت تیروئید نقش دارد. این ماده‌ی معدنی را می‌توان از مواد غذایی زیر دریافت کرد:

• آجیل برزیلی
• قارچ
• چای
• برنج
• گوشت
• تخمه‌ی آفتاب‌گردان.

---

روی

روی باعث حفظ سلامت تیروئید و سیستم ایمنی می‌شود. این ماده در مواد غذایی زیر وجود دارد:

• گوشت گوسفند
• پودر کاکائو
• نخود
• تخمه‌ی کدو
• گوشت گوساله
• بادام هندی.

---

کلسیم و ویتامین D

هایپرتیروئیدیسیم باعث کاهش تراکم استخوانی می‌شود. باید از مواد غذایی حاوی این ویتامین و ماده‌ی معدنی استفاده کنید. مواد غذایی غنی از کلسیم شامل موارد زیر هستند:

• اسفناج
• لوبیا سفید
• بامیه
• آب‌پرتقال غنی‌شده با کلسیم
• شیر بادام
• غلات غنی‌شده با کلسیم.

مواد غذایی حاوی ویتامین دی شامل موارد زیر هستند:

• آبمیوه‌های غنی‌شده با ویتامین دی
• غلات غنی‌شده با ویتامین دی
• جگر
• قارچ
• ماهی‌های چرب.

---

راهنمای مراجعه به پزشک

بیماری‌های تیروئید از جمله بیماری‌های رایج در جهان هستند. طوری‌که کم پیش می‌آید در خانواده‌ای کسی به بیماری تیروئید مبتلا نباشد. تیروئید پرکار هم یکی از اختلالات شایع تیروئید است که باعث افزایش تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌شود. وقتی هورمون‌های تیروئید بیش‌از‌حد ترشح شوند، متابولیسم افزایش می‌یابد و این یعنی کاهش وزن، ضربان قلب بالا و تپش قلب، عدم تحمل گرما و احساس اضطراب و علائم دیگری که در بالا کامل توضیح دادیم.

این بیماری به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شود برای مثال بیماری گریوز، مصرف ید زیاد، تیروئیدیت و گره تیروئیدی می‌توانند باعث پرکاری این غده شوند. یکی از راه‌های معمول تشخیص این بیماری از طریق آزمایش خون است. اگر سطح هورمون‌های T3 و T4 بالا و سطح TSH پایین باشد، به معنای پرکاری تیروئید است. البته برای تشخیص دقیق‌تر دکتر غدد آزمایشات و بررسی‌های بیشتری انجام می‌دهد.

برای درمان تیروئید پرکار می‌توان از روش‌های دارو درمانی، ید رادیواکتیو و جراحی استفاده کرد. البته هر یک از این روش‌ها عوارضی هم دارند که باید در مورد آن با متخصص غدد صحبت کنبد. علاوه‌بر درمان باید به رژیم غذایی خود هم دقت کنید و غذاهایی که ید فراوان دارند را مصرف نکنید.

اگر هر یک از علائم پرکاری تیروئید را دارید بهتر است به متخصص غدد و فوق تخصص تیروئید مراجعه کنید. برای پید کردن بهترین متخصص غدد به وب‌سایت دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو علاوه بر پیدا کردن بهترین پزشکان می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین و مشاوره تلفنی هم استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!