نشانه های گرمازدگی چیست و چطور درمان می شود؟

گرمازدگی یک وضعیت حاد و تا حدی خطرناک است که دمای مرکزی بدن را به ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رساند. این اتفاق معمولا در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در دمای بالا، با فعالیت بدنی زیاد و نوشیدن مایعات و آب کم در طول روز ایجاد می‌شود. اگر این عارضه درمان نشود، می‌تواند باعث آسیب اندامی، ناتوانی یا حتی در موارد شدید مرگ افراد شود. برای پیشگیری بهتر است هیدراته بمانید، از قرار گرفتن در گرمای شدید خودداری کنید و در مناطق خنک استراحت کنید. برای درمان گرمازدگی شدید هم باید به پزشک عمومی یا متخصص داخلی مراجعه کنید.

گرمازدگی چیست؟

گرما زدگی به انگلیسی heatstroke به گرم شدن بیش از اندازه‌ی بدن می‌گویند که معمولا ناشی از مواجهه‌ی طولانی مدت با دمای بالا یا فعالیت بدنی در دمای بالا است. گرمازدگی جدی‌ترین نوع آسیب گرمایی است و درصورتی که دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه‌ی سانتی گراد برسد، اتفاق می‌افتد. بدیهی است که این شرایط در ماه‌های تابستان بیشتر دیده می‌شود. در نظر داشته‌باشید که گرمازدگی شدید به درمان اورژانسی نیاز دارد و اگر درمان نشود می‌تواند باعث تخریب مغز، قلب، کلیه‌ها و ماهیچه‌ها شود.

علائم	علل	درمان
تعریق شدید	قرار گرفتن در هوای گرم	خنک‌کردن سریع بدن
سرگیجه	فعالیت بدنی زیاد	نوشیدن مایعات
حالت تهوع	کم‌آبی بدن	رفتن به محیط خنک
ضعف	پوشیدن لباس نامناسب	مراجعه به پزشک در موارد شدید

انواع حالت های گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی می‌تواند در چند سطح مختلف بروز کند که شدت آن‌ها بسته به وضعیت بدنی، سن فرد و مدت‌زمان در معرض گرما بودن متفاوت است. از گرفتگی عضلات گرفته تا شوک گرمایی، هر نوع نیاز به درمان خاص دارد:

• گرفتگی عضلات ناشی از گرما: ‌انقباض دردناک عضلات هنگام فعالیت شدید در هوای گرم
• خستگی گرمایی: ضعف، سرگیجه و تعریق زیاد ناشی از گرمای طولانی‌مدت
• گرمازدگی شدید یا شوک گرمایی: افزایش خطرناک دمای بدن همراه با بیهوشی یا گیجی شدید
• راش گرمایی: جوش‌های قرمز و خارش‌دار روی پوست بر اثر تعریق
• سنکوپ گرمایی: غش‌کردن موقتی ناشی از کاهش فشارخون هنگام ایستادن در گرما

علائم همراه با گرمازدگی چیست؟

علائم گرمازدگی از مراحل خفیف تا شدید متغیرند. ابتدا ممکن است فقط احساس خستگی یا گرمای زیاد کنید اما با گذشت زمان، تهوع، سرگیجه، سردرد و حتی بیهوشی بروز می‌کنند. اگر بدن نتواند گرما را دفع کند، ممکن است دمای مرکزی به حد خطرناکی برسد که با علائم شدید مانند پوست داغ، تنفس سریع یا از دست‌دادن هوشیاری همراه است؛

• تعریق زیاد
• سردرد و سرگیجه
• تهوع یا استفراغ
• نبض تند
• ضعف یا خستگی
• گرفتگی عضلانی
• پوست داغ یا خشک (در مراحل شدید)
• اختلال در هوشیاری یا بیهوشی
• تنفس سریع و سطحی
• تشنج (در موارد نادر و حاد)

دنبال سریع‌ترین راه برای درمان گرمازدگی هستی؟
با متخصص مشورت کن، بعد انتخاب کن.

نوبت دکتر عمومی

۱. علائم گرمازدگی در کودکان

کودکان به دلیل ذخایر آب کمتر و تنظیم‌گرمایی ضعیف‌تر، نسبت به گرمازدگی آسیب‌پذیرتر هستند. علائمی مانند بی‌قراری، گریه زیاد، پوست داغ، کاهش ادرار، تب بدون عفونت و بی‌حالی می‌توانند هشداردهنده باشند. در نوزادان و کودکان خردسال، کم‌تحرکی، لب‌های خشک و خواب‌آلودگی هم از نشانه‌های مهم هستند.

علائم و نشانه‌های گرمازدگی در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دمای بدن بالا
• تغییر وضعیت ذهنی یا رفتاری
• پوست قرمز، گرم و خشک
• ضربان قلب و تنفس سریع
• سردرد و سرگیجه
• حالت تهوع و استفراغ

۲. علائم گرمازدگی بزرگسالان

در بزرگسالان، گرمازدگی معمولا با تعریق زیاد، سردرد، سرگیجه و ضعف آغاز می‌شود. اگر این وضعیت ادامه یابد، ممکن است فرد دچار تهوع، تنفس سریع، کاهش سطح هوشیاری یا حتی بی‌هوشی شود. پوست در ابتدا مرطوب است اما در مراحل پیشرفته خشک و داغ می‌شود. افراد سالمند و دارای بیماری‌های زمینه‌ای بیشتر در معرض خطر هستند.

۳. علایم گرما زدگی نوزادان

نوزادان به‌دلیل ناتوانی در تنظیم دمای بدن و عدم توانایی در بیان ناراحتی، بیشتر در معرض خطر هستند. نشانه‌ها شامل تب بدون دلیل، گریه بی‌وقفه، پوست برافروخته یا داغ، لب‌های خشک، کاهش دفعات ادرار و بی‌حالی یا خواب‌آلودگی زیاد است. در صورت مشاهده این علائم، باید فورا نوزاد را به محیط خنک منتقل کرده و به پزشک مراجعه کرد.

۴. علائم گرمازدگی خفیف

گرمازدگی خفیف معمولا با نشانه‌هایی مانند تعریق زیاد، احساس گرمای آزاردهنده، خستگی، سردرد و گرفتگی عضلات همراه است. در این مرحله بدن هنوز توانایی تنظیم دمای خود را دارد. نوشیدن آب، استراحت در محیط خنک و پوشیدن لباس‌های نخی و سبک معمولا کافی است. تشخیص و واکنش سریع می‌تواند از پیشرفت گرمازدگی جلوگیری کند.

۵. نشانه های گرمازدگی شدید

زمانی که دمای بدن به حدود ۴۰ درجه یا بیشتر برسد، فرد ممکن است دچار شوک گرمایی شود. علائم شامل از بین رفتن تعریق، پوست خشک و داغ، گیجی، اختلال در گفتار، از دست‌دادن هوشیاری، تنفس سریع و حتی تشنج است. این وضعیت یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و نیاز فوری به خنک‌سازی بدن و مراقبت پزشکی دارد.

۶. علائم گرمازدگی چند روز طول میکشد؟

مدت‌زمان باقی‌ماندن علائم گرمازدگی به شدت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، علائم معمولا ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت با استراحت، نوشیدن مایعات و خنک‌سازی بدن از بین می‌رود. اما اگر بدن به گرمازدگی شدید دچار شود، ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد تا فرد به حالت عادی برگردد. در برخی موارد نیاز به مراقبت پزشکی یا بستری در بیمارستان وجود دارد.

علت گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند گرمای اضافی را دفع کند. این وضعیت معمولا در هوای گرم و مرطوب یا هنگام فعالیت فیزیکی شدید و کم آبی بدن اتفاق می‌افتد. عوامل مختلفی مانند پوشیدن لباس ضخیم، ماندن در محیط بدون تهویه یا استفاده از داروهایی که تنظیم دما را مختل می‌کنند، می‌توانند زمینه‌ساز گرمازدگی باشند.

برخی افراد نسبت به گرما حساس‌تر هستند و احتمال بروز گرمازدگی در آن‌ها بیشتر است. افراد مسن، کودکان، ورزشکاران، کارگران ساختمانی یا کسانی که در فضای باز کار می‌کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. شرایط پزشکی مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی، یا مصرف داروهای خاص هم می‌تواند بدن را در برابر گرما آسیب‌پذیرتر کند:

• قرار گرفتن طولانی در معرض آفتاب
• فعالیت شدید در هوای گرم
• کم‌آبی یا ننوشیدن مایعات کافی
• پوشیدن لباس‌های نامناسب یا تنگ
• استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک‌ها)
• نداشتن تهویه مناسب در محیط
• ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت یا چاقی

متن انگلیسی:
Heatstroke is a life-threatening condition in which your body overheats and can no longer maintain a healthy temperature. You can avoid heatstroke by taking precautions in very hot weather.
ترجمه فارسی:
گرمازدگی یک وضعیت خطرناک است که در آن بدن بیش‌ازحد گرم شده و نمی‌تواند دمای سالم را حفظ کند. با احتیاط در هوای بسیار گرم می‌توانید از گرمازدگی پیشگیری کنید.

به نقل از سایت healthdirect

چه عواملی باعث تشدید گرمازدگی می‌ شود؟

برخی عوامل می‌توانند شدت علائم گرمازدگی را افزایش دهند. پوشیدن لباس‌های ضخیم یا تیره، کم‌آبی بدن، فعالیت بدنی شدید در هوای گرم، مصرف الکل یا برخی داروها (مانند دیورتیک‌ها و آنتی‌هیستامین‌ها) و بیماری‌های قلبی یا تنفسی از جمله این عوامل هستند. همچنین سن بالا یا پایین، چاقی و سابقه قبلی گرمازدگی نیز خطر را بیشتر می‌کنند:

• سن بالا یا نوزاد بودن
• بیماری‌های قلبی، کلیوی یا تنفسی
• چاقی یا اضافه‌وزن
• سابقه‌ی قبلی گرمازدگی

چگونه تشخیص دهیم دچار گرما زدگی شدیم؟

اگر احساس ضعف، سرگیجه، تهوع، گرفتگی عضلات یا تعریق زیاد دارید، ممکن است دچار گرمازدگی شده باشید. افزایش دمای بدن، پوست داغ یا قرمز و سردرد نیز از علائم هشداردهنده هستند. در مراحل پیشرفته، تعریق نداشتن، اختلال در هوشیاری یا تنفس سریع نشان‌دهنده‌ی شوک گرمایی است که نیاز به اقدام فوری دارد.

روش های رفع سریع گرمازدگی چیست؟

در صورت مشاهده علائم اولیه گرمازدگی، باید سریع بدن را خنک کرد. رفتن به محیط خنک و سایه‌دار، نوشیدن آب یا محلول‌های الکترولیت، درآوردن لباس‌های اضافی و قرار دادن کمپرس سرد روی گردن یا زیربغل کمک‌کننده است. اگر فرد هوشیار نیست یا دچار تشنج شده، فورا با اورژانس تماس بگیرید. در نظر گرفتن زمان، در این شرایط بسیار مهم است.

به طور کلی، روش‌های درمان گرمازدگی شامل موارد زیر است:

• انتقال فرد به مکان خنک و سایه‌دار
• نوشیدن آب خنک یا محلول‌های الکترولیت
• درآوردن لباس‌های گرم یا تنگ
• استفاده از کمپرس سرد روی پیشانی و گردن
• قرار دادن پاها در آب ولرم (۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد)
• استراحت در وضعیت خوابیده
• استفاده از پنکه یا کولر
• بالا نگه داشتن پاها برای بهبود گردش خون
• کنترل دمای بدن به‌طور مداوم
• تماس با اورژانس در صورت وخامت وضعیت

همین حالا یک دکتر مطمئن برای رفع گرمازدگی پیدا کن.

دکتر گرمازدگی

قرص برای گرمازدگی – برای گرمازدگی چه قرصی بخوریم؟

داروها در بیشتر موارد اولین خط درمانی این عارضه نیستند. گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است و تمرکز بر خنک کردن سریع بدن و آبرسانی مجدد مهم‌تر است. برخی از انواع داروی گرمازدگی بزرگسالان که در موارد اضطراری تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:

• اوندانسترون: برای کاهش تهوع
• ORS (پودر یا قرص): جبران کمبود آب و املاح بدن
• آب‌رسان‌های خوراکی: مانند محلول‌های الکترولیتی

آمپول گرمازدگی چیست؟

آمپول گرمازدگی معمولا شامل ترکیباتی برای جبران الکترولیت‌ها، کاهش تب یا تسکین عضلانی است. داروهایی مانند اوندانسترون و محلول‌های تزریقی حاوی الکترولیت‌ها در شرایط حاد استفاده می‌شوند. تزریق باید فقط توسط پزشک یا اورژانس انجام شود، زیرا ممکن است نیاز به کنترل فشارخون یا علائم حیاتی باشد.

سرم برای گرمازدگی خوب است؟

در موارد گرمازده شدن متوسط تا شدید، تزریق سرم می‌تواند مؤثر باشد. سرم‌های حاوی الکترولیت (مانند سرم رینگر لاکتات یا نرمال سالین) به بازگرداندن آب و نمک از دست‌رفته بدن کمک می‌کنند. زمانی که فرد نتواند مایعات خوراکی مصرف کند یا تهوع شدید داشته‌باشد، سرم بهترین گزینه است. البته استفاده از آن باید با نظارت پزشک انجام شود.

درمان گرما زدگی و حالت تهوع

درمان گرما زدگی همراه با حالت تهوع و استفراغ ترکیبی از خنک‌کردن بدن و جبران مایعات از دست‌رفته است. حالت تهوع معمولا ناشی از گرمای زیاد، کم‌آبی و اختلال الکترولیتی است. نوشیدن تدریجی مایعات، استراحت در محیط خنک و استفاده از کمپرس سرد می‌تواند مؤثر باشد. در موارد شدید، داروهای ضدتهوع یا سرم تزریقی ممکن است نیاز باشد. برای درمان خانگی گرمازدگی و حالت تهوع، مصرف وعده‌های سبک و پرهیز از غذاهای چرب و مصرف آب‌میوه‌های طبیعی مانند آب هندوانه هم مفید است.

برای درمان گرمازدگی چه بخوریم؟

تغذیه مناسب در دوران گرمازدگی به بازیابی سریع‌تر بدن کمک می‌کند. مواد غذایی سبک، آبدار و سرشار از الکترولیت‌ها مانند میوه‌ها، سوپ رقیق و ماست بهترین گزینه‌ هستند. باید از غذاهای شور و چرب پرهیز شود. خوراکی‌های طبیعی با قند و آب زیاد مانند خیار، هندوانه، طالبی و موز به حفظ تعادل بدن کمک می‌کنند:

• هندوانه
• خیار
• دوغ کم‌نمک
• آب نارگیل
• ماست ساده
• سوپ سبزیجات
• آب‌لیمو طبیعی
• موز (جبران پتاسیم)
• برنج سفید ساده
• پوره سیب‌زمینی کم‌ادویه

بهترین شربت رفع گرمازدگی

شربت‌هایی که حاوی الکترولیت، ویتامین‌های گروه B و قند طبیعی هستند، می‌توانند در بازیابی بدن بعد از گرمازدگی بسیار مؤثر باشند. این شربت‌ها کمک می‌کنند بدن سریع‌تر آبرسانی شده و حالت تهوع، ضعف یا بی‌حالی کاهش یابد:

• شربت ORS (الکترولیت خوراکی)
• شربت آب‌لیمو و عسل
• شربت خاکشیر خنک
• شربت سکنجبین
• شربت عرق بیدمشک و گلاب (آرام‌بخش)
• شربت نعناع (در زمان حالت تهوع)

درمان گرمازدگی در خانه

در موارد خفیف تا متوسط، گرمازدگی را می‌توان با روش‌های ساده و مؤثر خانگی درمان کرد. اولین و مهم‌ترین اقدام، خارج کردن فرد از محیط گرم و انتقال او به مکانی خنک، دارای تهویه یا سایه است. سپس باید لباس‌های اضافی و تنگ را از تن او درآورد تا بدن بتواند بهتر خنک شود. نوشیدن مایعات خنک به‌صورت جرعه‌جرعه، به خصوص آب، دوغ کم‌نمک یا محلول‌های الکترولیت، به جبران آب و املاح از دست‌رفته کمک می‌کند.

استفاده از کمپرس سرد روی گردن، پیشانی یا زیربغل هم باعث کاهش دمای بدن می‌شود. در صورت دسترسی، نشستن در وان آب ولرم (نه خیلی سرد) می‌تواند روند خنک شدن را تسریع کند. بهتر است فرد در حالت درازکش با پاهای کمی بالاتر از سطح بدن استراحت کند تا جریان خون بهتر شود. مصرف خوراکی‌های آبدار مانند هندوانه، خیار یا سوپ سبک هم به بدن برای بازیابی انرژی کمک می‌کند. در تمام مراحل، باید علائم حیاتی و سطح هوشیاری فرد بررسی شود. اگر علائم شدیدتر شد یا بهبود حاصل نشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

پزشکان پیشنهادی

۴.۸ (۳۷۵ نظر)

دکتر احمد مشکورنیا

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۵ (۱۹۰ نظر)

دکتر مینا خانحسینی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۲۱۲ نظر)

دکتر نازیلا محمدی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۷۶ نظر)

دکتر علی اوسط لطفی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۱۸۹ نظر)

دکتر مژده محمدی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۵ (۱۶۴ نظر)

دکتر ندا فرهنگیان

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

عوارض گرمازدگی در کودکان و بزرگسالان چیست؟

عوارض گرمازدگی ممکن است در صورت دسترسی نداشتن به درمان به‌موقع، جدی شوند. در کودکان، احتمال کم‌آبی، تشنج یا آسیب مغزی وجود دارد. در بزرگسالان، به‌ خصوص سالمندان یا بیماران قلبی، خطر اختلالات کلیوی، افت فشار خون، اختلال هوشیاری و حتی در موارد شدید احتمال مرگ، وجود دارد. گرمازدگی شدید همچنین ممکن است عملکرد کبد و مغز را مختل کند.

برخی از مهم‌ترین عوارض جانبی و اثرات گرما زدگی عبارت‌اند از:

• کم‌آبی شدید بدن
• کاهش سطح هوشیاری
• تشنج (در موارد شدید)
• آسیب مغزی یا کلیوی
• اختلال در تنفس
• فشار خون پایین
• بیهوشی یا غش
• تهوع مداوم
• اختلال در تعریق
• مرگ (در موارد شدید بدون درمان گرمازدگی)

چگونه از گرمازدگی جلوگیری کنیم؟

پیشگیری از گرمازدگی آسان اما بسیار مهم است. پوشیدن لباس‌های نخی و روشن، نوشیدن مداوم آب، پرهیز از فعالیت در ساعات گرم روز و استفاده از وسایل خنک‌کننده مانند پنکه یا کولر، راهکارهای ساده اما مؤثری هستند. همچنین آگاهی از علائم اولیه و رعایت نکات تغذیه‌ای مناسب به کاهش خطر کمک می‌کند.

برای جلوگیری از گرمازدگی، رعایت اقدامات احتیاطی مناسب و رعایت ایمنی حرارتی ضروری است:

• در طول روز مایعات به خصوص آب فراوان بنوشید.
• لباس‌های گشاد، سبک وزن و رنگ روشن به تن کنید.
• اگر در داخل خانه هستید، از پنکه یا تهویه مطبوع برای حفظ محیط خنک استفاده کنید.
• فعالیت‌های خارج از منزل را در زمان‌های خنک‌تر روز، مانند صبح زود یا عصر، برنامه‌ریزی کنید.
• برای محافظت از پوست خود در برابر اشعه‌های مضر ماوراء بنفش (UV) از کرم ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی بالا (SPF) استفاده کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

گرمازدگی یک وضعیت جدی است که می‌تواند اثرات شدیدی روی بدن داشته‌باشد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که مکانیسم‌های تنظیم دمای بدن تحت تأثیر گرمای بیش‌ازحد قرار می‌گیرند و باعث اختلال عملکرد اندام‌ها، اختلالات عصبی، عوارض قلبی عروقی و سایر آسیب‌های مربوط به گرما می‌شوند.

پیشگیری از گرمازدگی با اقداماتی مانند هیدراته ماندن و لباس خنک پوشیدن می‌تواند به کاهش خطر آن کمک کند. اگر مشکوک هستید که فردی دچار گرمازدگی شده است، فورا با ۱۱۵ تماس بگیرید یا به مراکز درمانی مراجعه کنید. همچنین اگر نیاز به دریافت نوبت فوری دارید، در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان عمومی یا دکتر داخلی در شهر خود آشنا شوید و برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!