کمبود ویتامین دی و نشانه هایی که باید جدی گرفت.

کمبود ویتامین دی یک مشکل رایج جهانی است که باعث بروز مشکلاتی در استخوان‌ها و عضلات می‌شود. این بیماری به‌ویژه در افراد بالای ۶۵ سال و افرادی که پوست تیره‌تری دارند شایع‌تر است. خوشبختانه این مشکل قابل پیشگیری و درمان است. در واقع، کمبود ویتامین D در سراسر جهان به‌عنوان یکی از کمبودهای ویتامینی رایج شناخته می‌شود. طبق برآوردها، حدود ۱ میلیارد نفر در سراسر جهان از کمبود ویتامین D رنج می‌برند. اگر از کمبود این ویتامین در بدن خود رنج می‌برید یک پزشک متخصص تغذیه شما را در جهت کسب آن به روش‌های مختلف راهنمایی خواهد کرد. به همین منظور توصیه می‌کنیم سری به وبسایت دکترتو بزنید و از یک پزشک متخصص نوبت ویزیت آنلاین یا حضوری دریافت کنید. در کنار خواندن این مطلب، توصیه‌های پزشک متخصص هم به شما در مسیر جبران کمبود ویتامین دی در بدنتان کمک خواهد کرد.

کمبود ویتامین دی چیست؟

نقش ویتامین دی در بدن، رشد و حفظ سلامت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها است. علاوه‌بر‌این، ویتامین D در عملکرد سیستم عصبی، اسکلتی عضلانی و ایمنی بدن نیز نقش مهمی دارد. کمبود این ویتامین به معنی عدم وجود میزان کافی از آن در بدن برای رفع نیاز طبیعی بدن است. به دلیل ضرورت وجود این ویتامین در بدن، روش‌های مختلفی از سمت پزشکان ارائه‌ می‌شود تا کلیه افراد بتوانند میزان ویتامین دی مورد نیاز بدن خود را دریافت کنند.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، مصرف برخی مواد غذایی مانند ماهی چرب، تخم‌مرغ و مواد غذایی غنی‌شده با ویتامین D و مصرف مکمل‌های غذایی به جبران کمبود این ویتامین در بدن کمک می‌کند.

عدد نرمال ویتامین دی در آزمایش

سطح نرمال ویتامین D در آزمایش خون معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ نانوگرم در میلی‌لیتر (۶۰ تا ۱۰۰ نانومول در لیتر) است. البته که برخی از کارشناسان ممکن است سطحی بین ۳۰ تا ۵۰ نانوگرم در میلی‌لیتر (۷۵ تا ۱۲۵ نانومول در لیتر) را به‌عنوان مقدار ایده‌آل پیشنهاد کنند. این مقادیر ممکن است بسته به آزمایشگاه و روش‌های استفاده‌شده برای اندازه‌گیری، کمی متفاوت باشد.

علائم کمبود ویتامین دی (نشانه های کمبود ویتامین دی)

کمبود ویتامین D می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت بدن داشته باشد و عملکرد طبیعی بسیاری از اندام‌ها و سیستم‌های بدن را مختل کند. این ویتامین نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی، عملکرد مناسب ماهیچه‌ها و حتی سلامت روان دارد. کاهش سطح ویتامین D می‌تواند مشکلاتی مانند ضعف عضلانی، دردهای مزمن، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی و حتی مشکلات قلبی و عروقی را به دنبال داشته باشد. از آنجایی که این ویتامین از طریق نور خورشید و رژیم غذایی جذب می‌شود، سبک زندگی کم‌تحرک و عدم قرارگیری در معرض نور خورشید می‌تواند خطر کمبود آن را افزایش دهد. رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین D شامل موارد زیر است:

• درد استخوان (به ویژه در پاها، ستون فقرات و لگن)
• ضعف عضلانی (ضعف در عضلات به ویژه در قسمت بالای بازو، ران، باسن یا ساق پا)
• بدشکلی استخوانی (پاهای خمیده یا انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات (اسکولیوز))
• اسپاسم عضلانی
• ریزش مو
• تغییرات خلقی مانند افسردگی
• احساس خستگی
• مشکلات خواب
• از دست دادن اشتها
• اختلال در تعادل

۱. علائم کمبود ویتامین دی در زنان

ویتامین D بر سطح استروژن و پروژسترون تاثیر می‌گذارد؛ بدین صورت که بر نظم قاعدگی، یائسگی، باروری و بارداری تاثیر می‌گذارد. آزمایشات حیوانی نشان داده که کمبود این ویتامین نرخ باروری را کاهش داده و حتی رشد نوزاد را مختل می‌کند.

کمبود ویتامین دی در بارداری

گمان می‌رود کمبود ویتامین D در میان زنان باردار شایع است و با افزایش خطر پره اکلامپسی، دیابت بارداری، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، هیپوکلسمی نوزادان، رشد ضعیف پس از تولد، شکنندگی استخوان و افزایش بروز بیماری‌های خودایمنی همراه خواهد بود.

۲. علائم کمبود ویتامین دی در مردان

کمبود ویتامین D در مردان می‌تواند به علائمی مانند خستگی شدید، ضعف عضلانی، دردهای مفصلی و استخوانی، و مشکلات در تمرکز منجر شود. همچنین، ممکن است بر عملکرد سیستم ایمنی تاثیر گذاشته و باعث افزایش حساسیت به عفونت‌ها شود. در مردان، کمبود ویتامین D با کاهش سطح تستوسترون، کاهش تراکم استخوان‌ها و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز مرتبط است. در صورتی که علائم مشکوک مشاهده شود، توصیه می‌شود برای بررسی سطح ویتامین D خون به پزشک مراجعه کنند. نشانه‌های کمبود ویتامین D در مردان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد استخوان، ضعف عضلانی و افزایش حساسیت به درد
• احساس خستگی
• تغییرات خلقی از جمله افسردگی یا احساس غم و اندوه
• گزگز دست‌ها یا پاها
• شکستگی استخوان
• انقباضات یا لرزش عضلانی
• اسپاسم عضلانی
• خمیدگی پاها
• نداشتن خواب خوب
• از دست دادن اشتها
• رنگ پریدگی پوست 
• عفونت‌های دستگاه ادراری

علائم کمبود ویتامین دی نگرانت کرده؟

برای ارزیابی نوبت بگیر.

بهترین دکتر تغذیه

۳. علائم کمبود ویتامین D در کودکان

برخی از کودکان هم با مشکل کمبود ویتامین دی دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر کودکتان به کمبود این ویتامین مبتلا باشد شما شاهد علائم زیر خواهید بود:

علائم	توضیح
درد	به خصوص درد استخوان دراز اندام تحتانی
بدشکلی	ژنووالگوم یا ژنوواروم
رشد	تاخیر در راه رفتن
عضله	درد یا ضعف عضلانی
عدم تعادل کلسیم	کزاز، کاردیومیوپاتی و تشنج

۴. علائم کمبود ویتامین دی در ناخن

اگر مبتلا به کمبود ویتامین دی باشید برخی از علائم در ناخن‌های شما قابل تشخیص خواهند بود. از جمله نشانه‌های کمبود ویتامنی دی در ناخن می‌توان موارد زیر را نام برد:

• شکننده بودن ناخن‌ها
• برآمدگی های عمودی
• لکه‌های سفید (Leukonychia)
• رشد آهسته ناخن
• سوراخ شدن ناخن‌‌ها
• ناخن‌های نرم یا نازک
• تغییر رنگ یا کدر شدن ناخن‌ها
• افزایش خطر عفونت ناخن

علت کمبود ویتامین دی

کمبود ویتامین D می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله عدم دریافت کافی از منابع غذایی مانند ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ و لبنیات غنی‌شده. همچنین، عدم قرار گرفتن کافی در معرض نور خورشید به دلیل زندگی در مناطق کم‌نور، استفاده از ضدآفتاب، یا spending time indoors می‌تواند باعث کاهش تولید ویتامین D در بدن شود. بیماری‌هایی مانند اختلالات جذب مواد مغذی، چاقی، یا مشکلات کبد و کلیه نیز می‌توانند جذب یا متابولیسم ویتامین D را مختل کرده و به کمبود آن منجر شوند. از جمله این علل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرار نگرفتن کافی در معرض نور خورشید، به ویژه در ماه‌هایی از سال که پرتوهای خورشید در تولید ویتامین D نقش کمتری خواهند داشت.
• دریافت نکردن ویتامین D کافی از مواد غذایی مصرفی یا پیروی از یک رژیم غذایی سخت گیاهی که ویتامین دی مورد نیاز بدن را تامین نمی‌کند.
• مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد تشنج، گلوکوکورتیکوئیدها، داروهای HIV، اسپیرونولاکتون، ریفامپین، کلوتریموزول، دگزامتازون، فنوباربیتال و کاربامازپین باعث کمبود ویتامین دی بدن می‌شود.
• ابتلا به برخی بیماری‌های خاص از جمله نارسایی کلیه یا کبد، فیبروز کیستیک، بیماری کرون، بیماری سلیاک یا سایر شرایطی که جذب مواد مغذی را دشوار می‌کند.
• چاقی یا بهتر است بگوییم وجود چربی‌ها باعث می‌شود که جذب ویتامین دی برای بدن سخت شود.
• توانایی پوست برای تولید ویتامین D با افزایش سن کاهش می‌یابد.
• داشتن سابقه خانوادگی کمبود ویتامین دی یا راشیتیسم در دوران کودکی یا داشتن یک بیماری ژنتیکی مانند راشیتیسم ارثی باعث کمبود ویتامین دی بدن می‌شود.

عوارض کمبود ویتامین دی

وقتی سطح ویتامین دی پایین است و بدن قادر به جذب مناسب کلسیم و فسفر نیست، خطر درد استخوان، شکستگی استخوان، درد عضلانی و ضعف عضلانی افزایش می‌یابد. در افراد مسن، کمبود شدید ویتامین D (سطوح کمتر از ۱۰ نانوگرم در میلی‌لیتر) نیز ممکن است به افزایش خطر زمین خوردن کمک کند. اما این‌ها تمامی عوارض کمبود ویتامین دی نیستند. در ادامه رایج‌ترین عوارض آن را توضیح داده‌ایم:

۱. کمبود ویتامین دی و چاقی

به نظر می‌رسد افزایش چربی کلی بدن و ویتامین D باهم مرتبط هستند. اگر به دنبال کاهش وزن هستید، وقت آن رسیده است که اقدام به تامین ویتامین D مورد نیاز بدن خود از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا مکمل‌های موثر کنید.

۲. عوارض کمبود ویتامین دی بر پوست

کمبود ویتامین D با خطر پسوریازیس و درماتیت آتوپیک مرتبط است. همچنین چندین مطالعه بالینی از تاثیر ویتامین دی بر بهبود اختلال التهابی پوستی صحبت کرده است.

متن انگلیسی:
 Your skin’s ability to make vitamin D decreases with age, so people over the age of 65 years are especially at risk for vitamin D deficiency. Infants are also at risk of not receiving enough vitamin D. This is especially true for infants who are only fed breast milk, as it contains only a small amount of vitamin D.
ترجمه متن:
توانایی پوست شما برای ساخت ویتامین D با افزایش سن کاهش می‌یابد، بنابراین افراد بالای ۶۵ سال خیلی بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند. همچنین شیرخواران هم در معرض خطر عدم دریافت ویتامین D کافی هستند. این امر به ویژه در مورد نوزادانی که فقط با شیر مادر تغذیه می‌شوند صادق است؛ زیرا این شیر حاوی مقدار کمی ویتامین D است.

my.clevelandclinic

۳. کمبود ویتامین دی و سرگیجه

کمبود ویتامین D می‌تواند یکی از دلایل سرگیجه باشد. این کمبود ممکن است باعث ضعف عضلات، اختلال در عملکرد سیستم عصبی، و مشکلات تعادلی شود که در نهایت منجر به احساس سرگیجه می‌شود. همچنین، کمبود ویتامین D با مشکلات درونی در سیستم ایمنی و سیستم عصبی مرتبط است که می‌تواند به سرگیجه و مشکلات تعادل منجر گردد. در صورتی که سرگیجه مداوم باشد و به نظر می‌رسد به علت کمبود ویتامین D باشد، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا آزمایش‌های لازم انجام شود و درمان مناسب تجویز گردد.

۴. کمبود ویتامین دی و تپش قلب

سطوح پایین کلسیم یا هیپوکلسمی می‌تواند باعث تپش قلب و ضربان قلب نامنظم شود. هیپوکلسمی شدید حتی می‌تواند منجر به مشکلات قلبی تهدید کننده زندگی شود. بنابراین، ویتامین D به‌طور غیرمستقیم با تأثیر بر کلسیم، بر ضربان قلب تاثیر می‌گذارد.

۵. عوارض کمبود ویتامین دی در بارداری

پره اکلامپسی، وزن کم هنگام تولد، هیپوکلسمی نوزادان، رشد ضعیف پس از تولد، شکنندگی استخوان‌ها و افزایش بروز بیماری‌های خودایمنی همگی با سطوح پایین ویتامین D در دوران بارداری مرتبط هستند.

۶. ریزش مو و کمبود ویتامین دی

ریزش موی مرتبط با کمبود ویتامین دی اغلب با رفع کمبود از طریق مکمل‌ها یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید قابل جبران است. ویتامین D نقش مهمی در سلامت فولیکول‌های مو دارد و تامین میزان‌ مورد نیاز بدن، باعث رشد مجدد مو می‌شود.

۷. کمبود ویتامین دی و پادرد

کمبود ویتامین D می‌تواند به دردهای عضلانی و مفصلی، به‌ویژه در ناحیه پاها، منجر شود. ویتامین D نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و عضلات دارد و کمبود آن می‌تواند باعث ضعف عضلانی، درد مفاصل و حتی احساس گرفتگی در پاها شود. این دردها معمولاً در شب‌ها شدیدتر می‌شوند و ممکن است با التهاب یا احساس سوزش در پاها همراه باشند. درمان کمبود ویتامین D از طریق مکمل‌ها و قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند به کاهش درد و بهبود وضعیت کمک کند. دردپا و مچ پا و شکستگی‌های استرسی استخوان‌های متاتارس در افراد مبتلا به کمبود ویتامین D دیده می‌شود.

پا درد مزمن داری و فکر می‌کنی بخاطر کمبود ویتامین دی هستش؟ مشاوره بگیر.

دکتر درد پا

۸. کمبود ویتامین دی و درد مفاصل

بزرگسالان مبتلا به کمبود ویتامین D که بیش از ۵۰ سال سن دارند، بیشتر در معرض درد در مفاصل لگن و زانو هستند. براساس مطالعات اعلام شده که اگر کمبود این ویتامین درمان نشود، به احتمال زیاد درد فواصل تشدید خواهد یافت.

۹. کمبود ویتامین دی و خواب آلودگی

اگرچه ممکن است به دلایل مختلف احساس خستگی مداوم و خواب آلودگی داشته باشید، سطوح پایین ویتامین D می‌تواند یکی از علل این عوارض باشد.

۱۰. کمبود ویتامین دی و افسردگی

کمبود ویتامین D یکی از عواملی است که با بروز افسردگی ارتباط دارد. این ویتامین نقش مهمی در تنظیم عملکرد سیستم عصبی و مغزی دارد و کمبود آن باعث تغییرات شیمیایی در مغز می‌شود که در نهایت هم منجر به بروز علائم افسردگی خواهد شد. افراد مبتلا به کمبود ویتامین D ممکن است احساس خستگی، بی‌انگیزگی و کاهش شادی داشته باشند. به همین دلیل، تأمین این ویتامین برای پیشگیری و درمان افسردگی اهمیت زیادی دارد.

۱۱. تاثیر کمبود ویتامین دی بر قاعدگی

کمبود ویتامین دی می‌تواند بر چرخه قاعدگی زنان تأثیر بگذارد. این کمبود ممکن است باعث اختلالات در قاعدگی مانند بی‌نظمی در زمان پریود یا حتی آمنوره (قطع شدن پریود) شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین دی سطح هورمون‌های جنسی را تحت تأثیر قرار داده و موجب ایجاد مشکلات مرتبط با تخمک‌گذاری و عادت‌ ماهیانه می‌شود.

۱۲. کمبود ویتامین دی و یبوست

کمبود ویتامین D سبب یبوست می‌شود. این ویتامین نقش مهمی در عملکرد عضلات روده دارد و کمبود آن موجب کند شدن حرکات روده و در نتیجه بروز یبوست می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که درمان کمبود ویتامین د ممکن است به بهبود یبوست در برخی افراد کمک کند.

۱۳. کمبود ویتامین دی و خونریزی رحم

در برخی موارد، کمبود ویتامین D منجر به بروز مشکلاتی مرتبط با دستگاه تناسلی زنان از جمله خونریزی غیرطبیعی رحم می‌شود. ویتامین D نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی و هورمون‌ها دارد و کمبود آن بر روند خونریزی ماهانه تأثیر گذاشته و باعث افزایش یا کاهش خونریزی رحم شود.

۱۴. کمبود ویتامین دی و تنبلی تخمدان

یکی از مشکلات شایع در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان (PCOS) کمبود ویتامین دی است. این کمبود می‌تواند به افزایش مقاومت به انسولین، تغییرات هورمونی و مشکلات تخمک‌گذاری منجر شود. مطالعات نشان می‌دهند که تامین مقدار مورد نیاز ویتامین D بدن به بهبود علائم این بیماری کمک می‌کند.

۱۵. کمبود ویتامین دی و اضطراب

کمبود ویتامین D می‌تواند با بروز اضطراب و استرس ارتباط داشته باشد. این ویتامین تأثیر زیادی بر عملکرد مغز و سیستم عصبی دارد و کمبود آن می‌تواند موجب تغییرات در خلق‌وخو و احساس اضطراب شود. افراد مبتلا به کمبود ویتامین D بیشتر مستعد اضطراب و نگرانی‌های مزمن هستند.

متن انگلیسی:
Getting enough vitamin D is crucial for healthy bones and teeth. In children, being deficient in vitamin D can lead to a condition called rickets, where the bones are weak and soft and can become deformed (for example, with bow legs). In adults, low levels of vitamin D can increase the risk of osteoporosis, or thinning of the bones. This increases the risks of breaking a bone.
ترجمه متن:
دریافت ویتامین D کافی برای استخوان‌ها و دندان‌های سالم بسیار مهم است. در کودکان، کمبود ویتامین D منجر به نوعی بیماری به نام راشیتیسم می‌شود، که در آن استخوان‌ها ضعیف و نرم شده و تغییر شکل می‌دهند (مثلاً با پاهای کمان). در بزرگسالان، سطوح پایین ویتامین D خطر پوکی استخوان یا نازک شدن استخوان‌ها را افزایش می‌دهد. این موضوع هم خطر شکستن استخوان را افزایش می‌دهد.

patient

۱۶. کمبود ویتامین دی و لرزش بدن

یکی از علائم رایج کمبود ویتامین D، لرزش‌های غیرقابل کنترل بدن است. این لرزش‌ها ممکن است به دلیل ضعف عضلانی و عدم عملکرد صحیح سیستم عصبی به وجود آیند. کمبود ویتامین دی می‌تواند موجب کاهش قدرت عضلات و کنترل حرکات بدن شود که به لرزش‌ها منجر می‌شود.

۱۷. کمبود ویتامین دی و تعریق

افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی ممکن است دچار تعریق زیاد، به ویژه در شب، شوند. این علامت یکی از نشانه‌های اولیه کمبود ویتامین دی است که به دلیل نقش این ویتامین در تنظیم دمای بدن و فرآیندهای متابولیکی اتفاق می‌افتد.

درمان کمبود ویتامین دی

درمان کمبود ویتامین D معمولاً با مصرف مکمل‌های ویتامین D و افزایش مصرف منابع غذایی غنی از این ویتامین اتفاق می‌افتد. همچنین، قرار گرفتن در معرض نور خورشید هم می‌تواند به افزایش سطح ویتامین دی در بدن کمک کند.

۱. درمان فوری کمبود ویتامین دی

در صورتی که سطح ویتامین D در بدن بسیار پایین باشد، پزشک ممکن است دوز بالاتری از مکمل‌های ویتامین D (به طور معمول دوزهای ۵۰۰۰ یا ۱۰,۰۰۰ واحد IU در روز) برای مدت کوتاهی تجویز کند. این درمان می‌تواند به سرعت سطح این ویتامین‌ در بدن را به حالت نرمال برگرداند.

۲. درمان خانگی کمبود ویتامین دی

روش‌های متنوعی برای درمان کمبود ویتامین دی در بدن وجود دارد که یکی از آن‌ها روش‌های درمان خانگی است. برای درمان کمبود ویتامین D به روش خانگی می‌توان موارد زیر را رعایت کرد:

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید: روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار گرفتن، کمبود ویتامین D در بدن را جریان می‌کند.
• مصرف غذاهای غنی از ویتامین D: منابع غذایی فنی از ویتامین دی مانند ماهی چرب (سالمون و تن)، تخم مرغ، پنیر و شیر غنی‌شده به تأمین این ویتامین کمک می‌کنند.
• استفاده از مکمل‌ها: مکمل‌های ویتامین D (مخصوصا ویتامین D3) در جبران کمبود آن مؤثر هستند. البته که مصرف آن‌ها باید تحت نظر پزشک انجام گیرد.

۳. درمان کمبود ویتامین دی با طب سنتی

در طب سنتی گیاه ریشه‌ی پونه به عنوان منبع طبیعی ویتامین D معرفی شده است. از این گیاه برای تقویت سلامت استفاده می‌شود.

برای کمبود ویتامین دی چی بخوریم؟

بهترین منابع غذایی حاوی ویتامین D ماهی‌های روغنی از جمله سالمون، ماهی خال مخالی و ساردین هستند. منابع دیگر نیز زرده تخم مرغ، گوشت قرمز و جگر هستند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

ویتامین D یکی از ویتامین هایی است که بدن برای سالم ماندن به آن نیاز دارد. این ویتامین نقش مهمی در حفظ تعادل کلسیم در خون و استخوان‌ها دارد. به طور خاص به ویتامین دی نیاز دارید تا بدن بتواند از کلسیم و فسفر برای ساختن استخوان‌ها و حمایت از بافت‌های سالم استفاده کند. با کمبود مزمن یا شدید ویتامین D، کاهش جذب کلسیم و فسفر توسط روده‌ها منجر به هیپوکلسمی (سطح پایین کلسیم در خون) می‌شود. این اتفاق منجر به هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه می‌شود (غدد پاراتیروئید تلاش می‌کنند تا سطح کلسیم خون را در حد طبیعی نگه دارند.). 

اگر فاکتورهای خطر ابتلا به کمبود ویتامین دی را دارید یا علائمی را تجربه می‌کنید، حتماً با یک پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید تا با انجام آزمایشات لازم شرایط جسمانی شما بررسی شود. یک پزشک متخصص با سنجش میزان ویتامین دی بدن شما راه‌حل‌های مناسبی برای برطرف کردن این شرایط ارائه خواهد داد. به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم از طریق وبسایت دکترتو نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین دریافت کنید. یک پزشک متخصص به شما در بهبود وضعیت سلامت جسمانی‌تان کمک خواهد کرد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!