هر آنچه که باید درباره عفونت ادراری بدانید

پزشک تاییدکننده:

نویسنده: انتشار: 1400/11/28 بروزرسانی: ۱۴۰۴/۰۲/۰۱

۱۵۵ نظر

آنچه در این مقاله می‌خوانید

عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها است که می‌تواند منجر به علائمی مانند تکرر ادرار، سوزش، بوی بد ادرار و تغییر رنگ آن شود. در صورتی که این عفونت به‌موقع درمان نشود، ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند آسیب به کلیه‌ها و نارسایی کلیوی منجر شود. برای پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت عفونت، تشخیص به‌موقع و درمان سریع بسیار حائز اهمیت است.

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 9 دقیقه

فهرست مطالب

عفونت ادراری چیست؟
علائم عفونت ادراری چیست؟
علت عفونت ادراری چیست؟
تشخیص عفونت ادراری چگونه است؟
درمان عفونت ادراری (چگونه عفونت ادرار را از بین ببریم؟)
عوارض عفونت ادراری چیست؟
روش پیشگیری از عفونت مجاری ادراری چیست؟
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین مشکلات عفونی است که می‌تواند مجاری ادراری و حتی کلیه‌ها را در مردان و زنان تحت تاثیر قرار دهد. این نوع عفونت به‌راحتی قابل درمان است، اما در صورتی که در مراحل اولیه شناسایی و درمان نشود، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود، از جمله آسیب به کلیه‌ها و در موارد شدید، نارسایی کلیه. علاوه بر این، عفونت‌های ادراری می‌توانند باعث بروز علائمی مانند سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار، و درد در ناحیه پایین شکم شوند. پیشگیری از این عفونت‌ها و درمان به‌موقع آن‌ها برای حفظ سلامت سیستم ادراری و جلوگیری از مشکلات طولانی‌مدت ضروری است. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان این عفونت خواهیم پرداخت.

عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری (به انگلیسی Urinary Tract Infection: UTI) به‌علت رشد میکروب‌هایی نظیر باکتری و قارچ در دستگاه ادراری ایجاد می‌شود و در موارد نادر، ویروس‌ها نیز در آن نقش دارند. این بیماری می‌تواند هر قسمتی از دستگاه ادراری را درگیر کند. اما اغلب عفونت‌های ادراری، در دستگاه ادراری تحتانی ( مثانه و پیشابراه) دیده‌می‌شوند.

شیوع عفونت مجاری ادراری چقدر است؟

عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین انواع عفونت‌هاست و سالانه حدود ۸/۱ میلیون نفر را روانه مطب پزشکان و بیمارستان‌ها می‌کند. زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری هستند. بنابراین عفونت ادراری زنان را بیشتر می‌بینیم.

بیش از ۵۰٪ از زنان حداقل یکبار در طول عمر خود این بیماری را تجربه می‌کنند و ۲۰ تا ۳۰٪ از آنها، دچار عود عفونت خواهند شد. عفونتی که به مثانه محدود باشد می‌تواند دردناک باشد. اما با نفوذ باکتری‌ها به مجاری ادراری فوقانی، عواقب جدی‌تری رخ خواهدداد.

یکی از عوارض عفونت ادراری یا UTI، عفونت‌های مکرر و طولانی‌مدت است، به‌ویژه در زنانی که طی ۶ ماه گذشته ۲ بار و طی ۱ سال گذشته ۴ بار به عفونت مبتلا شده‌اند. در عفونت مزمن، باکتری‌هایی دخیل هستند که در مقابل آنتی‌بیوتیک‌‌ها و دستگاه ایمنی بدن مقاوم هستند.

عفونت حاد یا مزمن کلیه که درمان نشود، باعث آسیب دائمی به کلیه می‌شود. از دیگر عوارض آن، ورود باکتری به خون است که به آن سپتی‌سمی گفته‌می‌شود و می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات باشد.

نکات مهم درباره عفونت ادراری که بهتر است بدانید.

علائم عفونت ادراری چیست؟

علائم عفونت ادراری با‌توجه‌به اینکه عفونت کدام قسمت از دستگاه ادراری را درگیر کرده، سن، جنس و وجود کاتتر در مجرای ادراری، متغیر است. گاهی عفونت ادراری هیچ علامتی ندارد. شایع‌ترین علائم عفونت ادراری شامل تکرر ادرار، سوزش ادرار، درد هنگام ادرار کردن و تغییر بو و رنگ ادرار است.

از نشانه اصلی عفونت دستگاه ادراری می‌توان به موارد زیر اشاره‌کرد:

درد پهلو، درد زیر شکم زنان و مردان یا درد در ناحیه لگن
فشار در قسمت تحتانی لگن
میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
احساس سوزش هنگام ادرار
تکرر ادرار
ادرار کدر و تیره
خون در ادرار
بوی بد ادرار
درد هنگام رابطه جنسی
درد آلت تناسلی.

عفونت ادراری کودکان و نوزادان چه علائمی دارد؟

عفونت ادراری کودکان و نوزادان، علل، علائم و راه های درمان

علائم عفونت سوند ادراری چیست؟

علائم عفونت سوند ادراری به شرح زیر است:

تکرر ادرار یا احساس نیاز مکرر به ادرار کردن
سوزش یا درد هنگام ادرار
بوی بد یا تغییر رنگ ادرار (گاهی به صورت کدر یا قرمز)
درد یا ناراحتی در ناحیه پایین شکم یا ناحیه مثانه
تب و لرز که نشان‌دهنده عفونت شدیدتر است
خستگی یا ضعف عمومی
ناراحتی و احساس فشار در ناحیه دستگاه تناسلی
حساسیت و التهاب در محل قرارگیری سوند

اینفوگرافی علائم عفونت ادراری — بوی بد ادرار از علائم عفونت ادراری است.

علائم عفونت کلیه و مجاری ادراری

علائم عفونت کلیه و مجاری ادراری شامل موارد زیر است:

تب و لرز
درد یا حساسیت در ناحیه کمر یا پهلوها (ناحیه کلیه‌ها)
تکرر ادرار یا احساس نیاز مداوم به ادرار
سوزش یا درد هنگام ادرار
ادرار کدر، بدبو یا تغییر رنگ (قرمز، صورتی یا تیره)
درد یا فشار در ناحیه پایین شکم یا مثانه
تهوع و استفراغ
خستگی و ضعف عمومی
لرز و تعریق شدید
احساس فشار در ناحیه تناسلی

علائم عفونت ادراری در آزمایش

علائم عفونت ادراری که می‌تواند در آزمایش‌های پزشکی مشاهده شود، شامل موارد زیر است:

وجود باکتری‌ها در ادرار (bacteriuria)، که نشان‌دهنده عفونت است.
وجود گلبول‌های سفید در ادرار (leukocytes)، که نشان‌دهنده التهاب و عفونت است.
خون در ادرار (hematuria)، که می‌تواند به دلیل عفونت‌های شدیدتر یا آسیب به بافت‌های دستگاه ادراری باشد.
سطح بالای نیتریت‌ها در ادرار، که معمولاً نشان‌دهنده وجود باکتری‌های ادراری است.
پروتئین در ادرار (proteinuria)، که ممکن است در عفونت‌های مزمن یا شدید دیده شود.
وجود سلول‌های اپیتلیال که به معنی آسیب به دیواره مجاری ادراری است.
PH ادرار غیرطبیعی که ممکن است در اثر عفونت تغییر کند.

علت عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری معمولا هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق پیشابراه به مجرای ادرار وارد شده و در مثانه تکثیر شوند. اگر چه سیستم ادراری به گونه‌ای طراحی شده که در مقابل نفوذ عوامل خارجی میکروسکوپی مقاوم باشد، اما گاهی بعضی از این خطوط دفاعی از بین می‌روند. هنگامی‌که این اتفاق‌می‌افتد، باکتری‌ها کشته نمی‌شوند و باعث عفونت می‌شوند. عفونت ادراری عمدتا در زنان شایع است و بر مثانه و پیشابراه تأثیر می‌گذارد. هر چیزی که باعث کاهش تخلیه‌ی مثانه شود یا دستگاه ادراری را تحریک کند، می‌تواند منجر به عفونت ادراری شود.

عواملی که می‌توانند باعث بروز عفونت ادراری شوند، شامل موارد زیر هستند؛

ارتباط جنسی
بارداری
شرایطی که باعث انسداد مجرای ادراری شود؛ مثلا سنگ کلیه یا بزرگی پروستات که می‌تواند علت ایجاد عفونت ادراری در مردان باشد.
شرایطی که باعث می‌شود مثانه پر باشد و نتوان آن را خالی کرد. مثلا افرادی که برای مدت زمان طولانی در روز ادرار خود را نگه‌می‌دارند، در معرض عفونت ادراری هستند.
سوندهای ادراری
سیستم ایمنی ضعیف بدنی
کم آب نوشیدن
مرطوب و آلوده نگه‌داشتن ناحیه‌ی تناسلی

علت عفونت ادراری چیست؟ — عفونت ادراری معمولاً به دلیل ورود باکتری‌ها، به ویژه E. coli، به مجاری ادراری از طریق ناحیه تناسلی یا دستگاه گوارش ایجاد می‌شود.

تشخیص عفونت ادراری چگونه است؟

اگر با‌توجه‌به علائمتان به عفونت مشکوک هستید، به پزشک مراجعه‌کنید. در بیشتر موارد ممکن است پزشک شما از شما نمونه ادرار بخواهد. ادرار در آزمایشگاه برای بررسی گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز یا باکتری بررسی می‌شود. عفونت ادراری (UTI) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های تشخیص‌داده‌شده در جمعیت سرپایی و بستری است. برای تشخیص دقیق، درک ارزش و محدودیت‌های آزمایش ادرار و کشت ادرار برای پزشکان ضروری است. تشخیص عفونت ادراری در برگه آزمایش همراه با ارزیابی علائم ادراری، تشخیص باکتریوری بدون علامت یا عفونت ادراری علامت‌دار را نشان می‌دهد.

کشت ادرار برای بررسی وجود باکتری و قارچ و همچنین انتخاب داروی عفونت ادراری مناسب،‌ به کار برده‌می‌شود. عفونت ویروسی، نیاز به انجام آزمایش‌های خاصی دارد. ویروس‌ها از علل نادر عفونت ادراری هستند، اما می‌توانند در افرادی که پیوند عضو داشته‌اند یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، باعث ایجاد عفونت ادراری شوند.

اگر به عفونت‌های ادراری مکرر مبتلا می‌شوید که پزشک به اختلالات دستگاه ادراری شک دارد، جهت تشخیص علت عود عفونت از روش‌های تصویربرداری استفاده‌می‌کند که شامل ارزیابی دستگاه ادراری با استفاده از سونوگرافی، ام آر آی (MRI)، سی تی اسکن (CT) و عکس اشعه‌ی ایکس است.

از طرفی سیستوسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد تا داخل مثانه و مجرای ادراری را با استفاده از لوله‌ی نازک که در انتهای آن دوربین کوچکی قرار دارد، مشاهده کند.

تشخیص عفونت ادراری چگونه است؟ — برای تشخیص دقیق، درک ارزش و محدودیت‌های آزمایش ادرار و کشت ادرار برای پزشکان ضروری است.

درمان عفونت ادراری (چگونه عفونت ادرار را از بین ببریم؟)

همانطور که می‌دانید عفونت دستگاه ادراری به‌طور معمول توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود، پس برای درمان آن از قوی ترین انتی بیوتیک برای عفونت ادراری یا داروی ضدمیکروبی کمک‌می‌گیریم. نوع داروی عفونت ادراری و طول درمان به علائم، پیشینه‌ی پزشکی فرد و نوع میکروب دخیل در عفونت بستگی دارد. علائم عفونت‌های مجاری ادراری ممکن است قبل از اینکه به‌طور کامل از بین‌برود، ناپدید شود به‌همین دلیل دوره‌ی درمان باید کامل شود تا اطمینان حاصل شود که عفونت کاملا از‌بین‌رفته و خطر بروز مقاومت آنتی‌بیوتیکی کاهش یابد.

برای درمان عفونت‌های ادراری که به علت اختلال در سیستم ادراری ایجاد شده‌اند، ابتدا باید مشکل زمینه‌ای اصلاح و درمان شود. در صورت عدم درمان، این عفونت‌ها می‌توانند منجر به آسیب کلیه شوند. اگر فرد بسیار بدحال باشد، لازم است جهت دریافت مایعات کافی و داروهای مناسب، در بیمارستان بستری شود.

متن انگلیسی:
Antibiotics usually are the first treatment for urinary tract infections.
ترجمه فارسی:
آنتی‌بیوتیک‌ها معمولا اولین درمان عفونت‌های دستگاه ادراری هستند.
به نقل از سایت mayoclinic

درمان عفونت ادراری چند روز طول می کشد؟

اگر دچار عفونت دستگاه ادراری هستید و پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کرده‌است، معمولا پس از ۲ روز شاهد کاهش علائم بیماری هستید. البته دقت داشته‌باشید که در صورت عدم تکمیل دوره، عفونت به‌طور کامل از بین نمی‌رود و دوباره عود می‌کند. طول مدت درمان باتوجه‌به شدت عفونت تعیین می‌شود. بسیاری از داروهای آنتی‌بیوتیک برای مدت حدود ۷ روز تجویز شده و همین مدت‌زمان برای رفع عفونت کافی است.

قوی ترین انتی بیوتیک برای عفونت ادراری چیست — قوی ترین انتی بیوتیک برای عفونت ادراری بستگی به شدت علائم، حساسیت بیمار به دارو و نوع عفونت دارد.

درمان عفونت ادراری در خانه

بهترین روش‌های خانگی برای درمان عفونت ادراری در جدول زیر ارائه شده است.

درمان عفونت قارچی ادراری در خانه	توضیحات
مصرف پروبیوتیک	تغییر توازن باکتری در دستگاه ادراری تناسلی باعث ایجاد کلونیزاسیون ارگانیسم‌هایی مانند باکتری اشریشیا کلای (E. coli) می‌شود. استفاده‌ی منظم از پروبیوتیک‌ها به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری، به‌ویژه پس از مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک، کمک‌می‌کند. پروبیوتیک‌ها در مواد غذایی مانند ماست وجود دارند.
نوشیدن مایعات زیاد	افزایش میزان مایعات دریافتی باعث افزایش ادرار و خروج باکتری‌های موجود در دستگاه ادراری می‌شود. از‌این‌رو همیشه به افراد مبتلا به عفونت ادراری توصیه‌می‌شود زیاد آب بنوشند.
درمان عفونت ادراری با سرکه سفید	سرکه سیب خواص زیادی برای سلامتی داشته و در رفع عفونت ادراری هم موثر است. آن را در مقداری آب حل کنید و بنوشید یا در سس سالاد استفاده‌کنید. یکی از راه‌های موثر برای رفع عفونت این است که در مقداری آب سرکه سیب اضافه کرده و برای چند دقیقه داخل آن بنشینید. انجام اینکار برای چند روز متوالی می‌تواند به کاهش عفونت کمک‌کند.
جوش شیرین برای عفونت ادراری	جوش شیرین به دلیل قلیایی بودن می‌تواند به کاهش رشد باکتری‌ها کمک‌کند. اگر دچار عفونت هستید، می‌توانید روزانه مقداری جوش شیرین را در آب حل کرده و میل کنید.

بهترین روش‌های خانگی برای درمان عفونت ادراری

روش درمان عفونت ادراری در طب سنتی و درمان گیاهی چیست؟

برخی از گیاهان می‌توانند در کاهش عفونت و علائم این بیماری مفید باشند. برخی از رایج‌ترین گیاهان برای درمان عفونت عبارتند از:

درمان خانگی عفونت ادراری با سیر: در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند عفونت قارچی، ویروسی و باکتریایی کاربرد دارد. ترکیبی حاوی گوگرد به نام آلیسین در سیر وجود دارد که باعث کاهش عفونت می‌شود.
چای سبز: این نوع چای مقدار زیادی ترکیبات گیاهی به نام پلی‌فنول دارد. پلی‌فنول خاصیت ضدمیکروبی و ضدالتهابی دارد.
جعفری برای عفونت ادرار: در دفع باکتری‌های عامل عفونت ادراری موثر است.
بابونه: دم‌نوش بابونه ادرارآور ضعیف است و خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد.

متن انگلیسی:
oregano oil has been shown (8) to kill off E. coli – the same bacteria that causes the majority of UTI cases. You can find oregano oil in capsule form and take it daily.
ترجمه فارسی:
روغن پونه کوهی که به دلیل خواص ضد باکتریایی خود شناخته می‌شود، E. coli (باکتری عامل عفونت در دستگاه ادراری) را از بین می‌برد. می‌توانید روغن پونه کوهی را به صورت کپسول و روزانه مصرف کنید.
به نقل از سایت drwillcole

برای درمان عفونت ادراری چه بخوریم؟ (عفونت ادراری و رژیم غذایی)

سوالی که مطرح می شود این است که برای عفونت ادراری چی بخوریم؟

برخی از مواد غذایی برای سلامت مثانه و مجاری ادرار مفید هستند. موز و غذاهای پر فیبر به منظم شدن حرکات روده کمک‌کرده و فشار بر جریان ادرار را کاهش می‌دهند. یکی از مهم‌ترین اقدامات نیز نوشیدن آب به مقدار کافی است. نوشیدن آب باعث تخلیه باکتری‌ها از دستگاه ادراری می‌شود. گاهی می‌توانید آب را با خیار و نعناع یا میوه‌های دیگر ترکیب کنید.

عوارض عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری علائم آزاردهنده‌ای مانند تکرر، سوزش و بوی بد ادرار را ایجاد می‌کند که می‌توانند عوارض موقتی آن باشند. اما اگر عفونت ادراری درمان نشود، فارغ از علائم موقتی، عوارض جبران‌ناپذیری برای شما به جای می‌گذارد. اگر عفونت ادراری در مراحل اولیه درمان نشود، باعث ایجاد عفونت مثانه یا عفونت کلیه می‌شود. هر کدام از این بیماری‌ها نیازمند درمان‌های پیچیده‌تر و مداخلات درمانی شدیدتر هستند. عفونت کلیه بسیار خطرناک است و می‌تواند مشکلات جدی برای شما ایجاد کند.

خطرات عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری در صورتی که به‌موقع درمان نشود، می‌تواند به خطرات جدی منجر شود. برخی از این خطرات عبارتند از:

انتقال عفونت به کلیه‌ها (پیلونفریت): عفونت می‌تواند به کلیه‌ها سرایت کرده و باعث التهاب کلیه‌ها شود که در صورت عدم درمان به نارسایی کلیه یا مشکلات دائمی کلیوی منجر می‌شود.
افزایش خطر بروز عفونت‌های مکرر: اگر عفونت ادراری به طور کامل درمان نشود، احتمال عود آن در آینده بیشتر می‌شود.
عوارض عفونت ادرار در بارداری: عفونت‌های ادراری در بارداری می‌توانند به زایمان زودرس یا مشکلات رشد جنین منجر شوند.
بروز مشکلات در دستگاه تناسلی: عفونت‌های ادراری می‌توانند به التهاب و عفونت‌های ناحیه تناسلی نیز منجر شوند.
خطرات برای افراد مسن: در افراد مسن، عفونت ادراری می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری مانند مسائل روانی یا اختلالات حافظه شود.

پزشکان پیشنهادی