فهرست مطالب
زونا یک بیماری ویروسی است که معمولاً به صورت ضایعات پوستی دردناک و محدود به یک سمت بدن ظاهر میشود و ناشی از فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر، همان عامل آبله مرغان، است. این بیماری می‌تواند هر فردی را در هر سنی مبتلا کند، اما با افزایش سن یا تضعیف سیستم ایمنی، احتمال بروز آن بیشتر میشود. شناخت علائم، عوامل خطر و روش‌های پیشگیری از زونا، به‌ویژه واکسیناسیون و تقویت سیستم ایمنی، می‌تواند از شدت بیماری و عوارض طولانی‌مدت آن بکاهد و کیفیت زندگی افراد را حفظ کند.
بیماری زونا چیست؟
زونا یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود، همان ویروسی که عامل آبله مرغان است. پس از ابتلا به آبله مرغان، این ویروس می‌تواند در سلول‌های عصبی نزدیک نخاع و مغز به حالت غیرفعال باقی بماند و سال‌ها بعد دوباره فعال شود، که در این حالت به صورت زونا ظاهر میشود. زونا معمولاً با بروز ضایعات پوستی دردناک در یک سمت بدن شناخته میشود و یکی از انواع بیماری‌های پوستی محسوب میشود. این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما احتمال بروز آن با افزایش سن یا کاهش کارایی سیستم ایمنی بیشتر میشود.
سرچ کردن کافی نیست!
زونا رو با نوبت حضوری پزشک متخصص درمان کن.
انواع بیماری زونا کدام است؟
زونا می‌تواند بسته به محل درگیری ویروس و شدت علائم، انواع مختلفی داشته باشد. شناخت این انواع به تشخیص سریع‌تر و انتخاب روش درمان مناسب کمک می‌کند. هر نوع زونا ویژگی‌های خاص خود را دارد و برخی از آن‌ها می‌توانند عوارض جدی‌تری ایجاد کنند، به‌ویژه اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد یا ضایعات نزدیک چشم یا گوش باشند.
| نوع زونا | محل درگیری | علائم اصلی |
|---|---|---|
| زونا تنه (Thoracic shingles) | یک سمت تنه | ضایعات خطی تاول‌مانند، درد و سوزش |
| زونا صورت (Ophthalmic shingles) | صورت و نزدیک چشم | درد، قرمزی، تاول، خطر مشکلات بینایی |
| زونا گوش (Ramsay Hunt syndrome) | گوش و عصب هشت‌گانه | درد گوش، ضایعات، کاهش شنوایی، فلج صورت |
| زونا پراکنده (Disseminated shingles) | چند ناحیه بدن | ضایعات گسترده، احتمال عفونت ثانویه، معمولاً در افراد با ایمنی ضعیف |
علائم بیماری زونا چیست؟
علائم زونا معمولاً در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند و شامل درد، سوزش، بی‌حسی یا مورمور شدن پوست، حساسیت به لمس و خارش است. پس از چند روز، ضایعات قرمز تاول مانند ایجاد می‌شوند که حاوی مایع هستند و به دلمه تبدیل می‌شوند. برخی افراد دچار تب، سردرد، خستگی یا حساسیت به نور می‌شوند. درد زونا ممکن است پیش از ظاهر شدن ضایعات شروع شود و بسته به محل درگیری و سیستم ایمنی فرد شدت متفاوتی داشته باشد. ضایعات اغلب به شکل تاول‌های خطی در سمت چپ یا راست تنه دیده می‌شوند و از مهم‌ترین شاخص‌های تشخیص این عفونت ویروسی هستند.
متن انگلیسی:
به نقل از mayoclinic
«Shingles is a viral infection that causes a painful rash. Shingles can occur anywhere on your body. It typically looks like a single stripe of blisters that wraps around the left side or the right side of your torso.»
ترجمه متن:
«زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات پوستی دردناک میشود. زونا می‌تواند در هر جایی از بدن شما ایجاد شود. به طور معمول شبیه یک دسته تاول است که در سمت چپ یا سمت راست تنه شما ایجاد میشود.»
علت بیماری زونا چیست؟
علت بیماری زونا در زنان و مردان به فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر مربوط میشود؛ ویروسی که عامل آبله مرغان است و پس از ابتلا به این بیماری در سیستم عصبی به صورت غیرفعال باقی می‌ماند. زونا زمانی ایجاد میشود که این ویروس دوباره فعال شده و از عصب به سمت پوست منتقل شود. با اینکه هر کسی که قبلاً آبله مرغان داشته ممکن است در معرض زونا باشد، اما ابتلا به آن برای همه الزامی نیست و عوامل متعددی در بروز بیماری نقش دارند. علت‌های شایع فعال شدن زونا عبارتند از:
- کاهش ایمنی بدن با افزایش سن
- ضعف سیستم ایمنی به دلیل بیماری‌های مزمن یا درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- استرس شدید و مزمن
- عفونت‌های دیگر که مقاومت بدن را کاهش می‌دهند
- برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی یا کورتیکواستروئیدها
عوامل خطر ابتلا به مریضی زونا چیست؟
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند، عبارتند از:
- سن بیش از ۵۰ سال: زونا در افراد بالای ۵۰ سال شایع است و شانس ابتلا با بالا رفتن سن، افزایش می‌یابد. بعضی کارشناسان تخمین می‌زنند که نیمی از افراد بالای ۸۰ سال به زونا مبتلا می‌شوند.
- بیماری خاص: آیا زونا و سرطان با هم مرتبط هستند؟ بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند، مانند ایدز و سرطان، خطر ابتلا به زونا را افزایش می‌دهند.
- افراد سرطانی تحت درمان: پرتو درمانی یا شیمی درمانی ممکن است مقاومت بدن را نسبت به بیماری‌ها کاهش دهد و باعث ایجاد زونا شود.
- مصرف داروهای خاص: داروهای مصرفی برای جلوگیری از رد پیوند می‌توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند، همانطور که استفاده طولانی مدت از استروئیدها مانند پردنیزون می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
- استرس: افرادی که تحت استرس‌های شدید قرار دارند.
زونا چگونه تشخیص داده می شود؟
بروز ضایعات در یک سمت از بدن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری زونا باشد، بنابراین جهت اطمینان از بیماری به متخصص داخلی و دکتر پوست خود مراجعه کنید و پس از قطعی شدن تشخیص می‌توان ضایعات و سایر علائم را درمان کرد. پس از مراجعه، پزشک ابتدا پیرامون سابقه‌‌ی ابتلا به آبله مرغان سوال‌هایی می‌پرسد و علائم شما را بررسی می‌کند. ضایعات نشانه‌‌ی اصلی زونا است، اما ممکن است فقط یک مشکل پوستی باشد. ویژگی‌های ضایعات ناشی از زونا عبارتند از:
- پدیدار شدن در یک سمت از بدن یا صورت
- احساس تیر کشیدن، سوزش یا خارش در ضایعه
- ضایعات در ابتدا به صورت یک برجستگی پدیدار می‌شوند و رفته رفته تبدیل به تاول می‌شوند.
علائم زونا داری و هنوز اقدامی نکردی؟ همین الان از یک متخصص خوب، نوبت حضوری بگیر.
درمان زونا چیست؟
درمان زونا معمولاً شامل ترکیبی از داروهای ضدویروسی، مسکن‌ها و مراقبت‌های حمایتی است که هدف آن کاهش شدت بیماری، درد و عوارض ناشی از ضایعات پوستی است. درمان زودهنگام با داروهای ضدویروس مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر می‌تواند سرعت بهبودی را افزایش دهد و خطر عوارض طولانی‌مدت مانند درد بعد از ضایعه (نورالژی پس از زونا) را کاهش دهد. علاوه بر داروهای ضدویروسی، استفاده از مسکن‌های مناسب، کرم‌ها یا پمادهای آرام‌بخش، کمپرس سرد و حفظ بهداشت ضایعات به کاهش درد و جلوگیری از عفونت ثانویه کمک می‌کند. درمان زونا باید تحت نظر پزشک انجام شود تا دوز دارو و مدت زمان مصرف متناسب با سن، شدت بیماری و وضعیت سیستم ایمنی فرد تعیین شود.
درمان خانگی زونا
در کنار درمان پزشکی، برخی روش‌های درمان خانگی زونا می‌توانند درد و خارش ناشی از زونا را کاهش دهند و روند بهبودی را تسهیل کنند. استفاده از کمپرس سرد یا حمام ولرم، پوشیدن لباس‌های نخی و آزاد برای کاهش تحریک پوست، و مرطوب نگه داشتن نواحی ضایعه‌دار با کرم‌ها یا پمادهای ملایم، می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند. استراحت کافی، مدیریت استرس و تغذیه سالم نیز در تقویت سیستم ایمنی نقش دارند. همچنین از خاراندن تاول‌ها و دستکاری ضایعات خودداری کنید تا از بروز عفونت ثانویه جلوگیری شود. این روش‌ها مکمل درمان دارویی هستند و نباید جایگزین داروهای ضدویروسی تجویز شده توسط پزشک شوند.
فواید بیماری زونا چیست؟
بیماری زونا به‌خودی‌خود یک عفونت دردناک و ناخوشایند است، اما مطالعه و تجربه نشان داده است که بروز آن می‌تواند برخی مزایا یا نکات آموزنده برای بدن و سلامت ایمنی داشته باشد. مهم‌ترین فواید بالقوه بیماری زونا عبارت‌اند از:
- تقویت ایمنی نسبت به ویروس واریسلا زوستر: ابتلا به زونا باعث میشود سیستم ایمنی بدن با ویروس مقابله کند و حافظه ایمنی در برابر عود مجدد یا آبله مرغان تقویت شود.
- هشداردهنده برای سلامت سیستم ایمنی: زونا معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی ضعیف باشد؛ بنابراین بروز آن می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به مراقبت بیشتر از سلامت عمومی و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
- تشویق به واکسیناسیون و پیشگیری: تجربه درد و ناراحتی ناشی از زونا باعث میشود افراد در آینده نسبت به واکسیناسیون و رعایت سبک زندگی سالم آگاه‌تر شوند.
- مطالعه علمی و شناخت بهتر ویروس‌ها: هر دوره ابتلا به زونا فرصتی برای پژوهش‌های پزشکی درباره ویروس‌ها، اعصاب و پاسخ ایمنی فراهم می‌کند که به توسعه درمان‌ها و واکسن‌ها کمک می‌کند.
عوارض بعد از بیماری زونا (آیا زونا خطرناک است؟)
عوارض بیماری زونا می‌تواند از ناراحتی خفیف تا مشکلات جدی و طولانی‌مدت متغیر باشد و عمدتاً به دلیل آسیب به اعصاب و واکنش سیستم ایمنی بدن به ویروس ایجاد میشود. این عوارض می‌توانند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند و در برخی موارد نیازمند پیگیری پزشکی دقیق هستند. عوارض زونا عبارتند از:
- عوارض نادر سیستمیک مانند مننژیت یا ذات‌الریه در افراد با سیستم ایمنی ضعیف
- درد بعد از ضایعه (نورالژی پس از زونا) که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها ادامه یابد
- عفونت ثانویه پوست در محل تاول‌ها
- مشکلات بینایی در صورت درگیر شدن چشم‌ها (زوونا اوکولاریس)
- ضایعات پوستی طولانی‌مدت یا جای زخم
- آسیب عصبی موقت یا دائمی
- التهاب گوش و کاهش شنوایی در صورت درگیر شدن عصب هشت‌گانه
- اختلالات حرکتی در صورت درگیری اعصاب صورت
چگونه می توان از زونا پیشگیری کرد؟
پیشگیری از زونا با تمرکز بر کاهش فعال شدن ویروس واریسلا زوستر و تقویت سیستم ایمنی امکان‌پذیر است. مهم‌ترین راهکارها شامل واکسیناسیون و سبک زندگی سالم هستند، به‌طوری که افراد بالای ۵۰ سال و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. روش‌های پیشگیری از زونا عبارتند از:
- واکسن زونا: کاهش چشمگیر خطر ابتلا و شدت علائم در بزرگسالان
- تقویت سیستم ایمنی: با تغذیه سالم، خواب کافی و مدیریت استرس
- پیشگیری از تماس با افراد مبتلا به آبله مرغان یا زونا: به‌ویژه برای افرادی که قبلاً آبله مرغان نگرفته‌اند
- کنترل بیماری‌های مزمن: مانند دیابت و بیماری‌های سیستم ایمنی
- مراقبت از پوست و جلوگیری از آسیب‌های پوستی: که می‌تواند راه ورود ویروس را کاهش دهد
۴.۶ (۸۴۱ نظر)۴.۹ (۷۸۰ نظر)۴.۸ (۳۸۲ نظر)۴.۹ (۳۰۴ نظر)۴.۹ (۳۰۴ نظر)۴.۸ (۱۶۸ نظر)نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
زونا اگرچه شایع و معمولاً خودمحدودشونده است، اما می‌تواند درد و عوارض طولانی‌مدت ایجاد کند، به‌ویژه در افراد مسن یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند. تشخیص زودهنگام و شروع درمان ضدویروسی، همراه با مراقبت‌های حمایتی، می‌تواند سرعت بهبودی را افزایش دهد و از عوارض جدی جلوگیری کند. واکسیناسیون، سبک زندگی سالم و کنترل بیماری‌های مزمن، ابزارهای اصلی پیشگیری هستند که کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری بهبود می‌بخشند.
دکترتو مراقب سلامت شماست!
سلام من چند روزه روی سرم چنددانه زده که رفتم دکتر گفتن زوتاهست الان زده به صورتم ودوتاچشم ودماغم بادکرده درمانی داره یانه
سلام
زونا بیماری ویروسی است و می‌تواند باعث ایجاد تاول روی پوست، تورم و گاهی درگیر شدن چشم و بینی شود، که در این موارد خطرناک است و نیاز به درمان فوری دارد. برای جلوگیری از عوارض جدی مثل آسیب چشم یا عفونت، حتماً باید هرچه سریع‌تر به اورژانس یا پزشک متخصص مراجعه کنید. درمان شامل داروهای ضدویروسی، مسکن و مراقبت‌های ویژه برای چشم و پوست است و شروع زودهنگام داروها اهمیت زیادی دارد.
متخصص عفونی
سلام ، من نزدیک سه سال پیش زونا گرفتم ، ۱۷ سالمه و بیماری لوپوس دارم ، الان دوباره جای زونا قبلی شروع کرده به درد و خارش مقداری هم زخم شده و پوستش یه جوری شده ممکنه دوباره زونا باشه ؟
سلام، با توجه به اینکه شما سابقه لوپوس دارید که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند و محل قبلی زونا دوباره درد و خارش دارد و مقداری زخم ایجاد شده، احتمال عود زونا وجود دارد، اما تشخیص دقیق نیاز به معاینه پزشک دارد. بهتر است سریعاً به پزشک متخصص پوست یا داخلی مراجعه کنید تا در صورت تایید، درمان ضدویروسی شروع شود و از پیشرفت و عوارض جلوگیری شود. تا زمان مراجعه از خاراندن محل زخم خودداری کنید و ناحیه را تمیز و خشک نگه دارید.
متخصص پوست و مو
سلام من چندروز هست پهلوم چندتاجوش زده واول آبکی مانندبود ودردداشت تیرمیکشید ولی الان هم میخاره هم سرجوش ها مشکی شده وجاش قرمز وخارش میزنه به اطراف پهلوهام و لباسمم خوردنی بهش میسوزه
سلام و وقت بخیر.
علائمی که توضیح دادید (جوش‌های آبکی، خارش، درد و تیر کشیدن) می‌تواند نشانه‌ای از زونا (هرپس زوستر) باشد که به دلیل فعال شدن ویروس آبله‌مرغان در بدن ایجاد میشود. زونا معمولاً با درد، سوزش و بثورات پوستی در یک سمت بدن همراه است.
توصیه‌ها:
از خاراندن جوش‌ها خودداری کنید.
لباس‌های نرم و گشاد بپوشید تا پوست تحریک نشود.
سریعاً به دکتر پوست یا عفونی مراجعه کنید، زیرا درمان با داروهای ضدویروسی مانند آسیکلوویر برای کاهش علائم و پیشگیری از عوارض ضروری است.
برای مشاوره، نوبت ویزیت از دکتر عفونی در دکترتو دریافت کنید
سلام آقای دکتر من زونا گرفتم الان حدود یک هفته رفتم دکتر و دارو استفاده میکنم تاول بدن در قسمت ران سمت راستم بوده و خشک شده ولی درد بدی در قسمت نخاع سمت راستم دارم ممنون میشم راهنمایی کنید
جناب همتی عزیز
درمان باید کامل شود
با توجه به این علایم
احتمال اسیب به اعصاب و عضلات اطراف وجود دارد
ابتدا بهتر است بررسی شود و درمان براساس ان انجام شود
متخصص عفونی