فهرست مطالب
- اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD چیست؟
- علائم اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
- علت اختلال پس از سانحه: چرا اختلال استرس پس از سانحه اتفاق می افتد؟
- تشخیص اختلال استرس پس از سانحه: چگونه بفهمم PTSD دارم؟
- درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟
- عوارض اختلال پی تی اس دی چیست؟
- پیشگیری از اختلال استرس پس از سانحه ممکن است؟
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
استرس پس از سانحه یا PTSD یک نوع اختلال روانی است و در افرادی ایجاد میشود که یک رویداد آسیبزا را تجربه کردند یا شاهد آن بودهٰاند. رویداد آسیبزا میتواند جسمی یا روحی مانند بلای طبیعی، جنگ، تجاوز جنسی یا یک تصادف جدی باشد و با علائمی مانند بیخوابی، تحریکپذیری و تغییرات منفی خلق و خو همراه شود. اما چطور باید این اختلال را درمان کرد؟در این مقاله از مجله سلامت دکترتو همراه ما باشید تا علائم و راههای درمان این بیماری را بررسی کنیم. اگر خود یا اطرافیانتان به این اختلال دچار هستید، میتوانید از سایت دکترتو نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره از بهترین پزشکان دریافت کنید.
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD چیست؟
PTSD مخفف Post-traumatic stress disorder و به معنای اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال پس از ضربه است که بسیاری افراد آن را به نامهای پی تی اس دی یا اختلال اضطراب پس از سانحه هم میشناسند. این اختلال روانی همانطور که از نام آن پیدا است، در افرادی ایجاد میشود که یک رویداد آسیبزا یا به عبارتی یک ضربه روحی را تجربه کردهاند.
PTSD یک وضعیت پیچیده است که میتواند افراد را در هر سن، جنسیت یا فرهنگی تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال معمولا در افرادی دیده میشود که جنگ را تجربه کردهاند یا قربانی تجاوز جنسی شدهاند. با این حال، ممکن است در افرادی که یک رویداد ناگهانی و غیرمنتظره مانند مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، یک تصادف جدی یا یک بلای طبیعی را تجربه کردهاند هم ایجاد شود.
مهمترین علائم پی تی اس دی ترس از تجربه مجدد رویداد آسیبزای قبلی است. به همین دلیل تلاش میکنند از موقعیتهای مرتبط با آن تروما خودداری کنند. بهطور مثال فردی بعد از تجربه یک تصادف جدی دیگر حاضر به مسافرت با ماشین نیست. در صورتی که علائم پی تی اس دی را دارید، برای تشخیص قطعی اختلال استرس بعد از حادثه، حتما با روانشناس مشورت کنید.
تفاوت PTSD و اضطراب چیست؟
احساس اضطراب یک علامت رایج در PTSD است اما بین اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه تفاوتهای کلیدی وجود دارد. PTSD پس از یک رویداد آسیبزا ایجاد میشود و با طیف وسیعی از علائم، از جمله افکار مزاحم، رفتار اجتنابی، خلق منفی و برانگیختگی زیاد مشخص میشود.
اضطراب اما یک پاسخ طبیعی به استرس است و میتواند بخشی عادی از زندگی روزمره باشد. با این حال، اختلالات اضطرابی گروهی از بیماریهای سلامت روان هستند که با نگرانی، ترس یا اضطراب زیاد و مداوم مشخص میشوند و شامل اختلال اضطراب منتشر یا فراگیر، اختلال هراس یا پانیک و اختلال اضطراب اجتماعی است.
اختلال استرس پس از سانحه | اضطراب | استرس حاد |
---|---|---|
خاطرات مداوم و ناخواسته از رویداد آسیبزا | نگرانی زیاد | هوشیاری بیشازحد |
تغییرات منفی در خلق و خو | بیقراری | خاطرات مداوم و ناخواسته از رویداد آسیبزا برای مدت کوتاه |
افزایش تحریکپذیری | تپش قلب | بیخوابی موقتی |
مشکلات خواب و کابوس شبانه | مشکل در تمرکز | احساس جداشدن از خود واقعی |
تفاوت استرس حاد و استرس پس از سانحه چیست؟
اختلال استرس حاد (ASD) و اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) هر دو در پاسخ به حوادث آسیبزا رخ میدهند اما از نظر مدت زمان و علائم متفاوت هستند. ASD در عرض ۳ روز تا یک ماه پس از تروما ایجاد میشود که با علائمی مانند افکار مزاحم، تحریکپذیری و اجتناب مشخص میشود. اگر علائم بیش از یک ماه ادامه پیدا کند، تشخیص ممکن است به PTSD تغییر کند. PTSD شامل علائم مزمن است و اگر درمان نشود میتواند سالها طول بکشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت nhs
Someone with PTSD often relives the traumatic event through nightmares and flashbacks, and may experience feelings of isolation, irritability and guilt. They may also have problems sleeping, such as insomnia, and find concentrating difficult.
ترجمه فارسی:
کسی که دچار PTSD است معمولا این رویداد آسیبزا را از طریق کابوس و فلاش بک خاطرات تجربه میکند و ممکن است احساس انزوا، تحریکپذیری و گناه داشتهباشد. این افراد ممکن است مشکلات خواب مانند بیخوابی و مشکل در تمرکز را هم تجربه کنند.
علائم اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
علائم اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) را میتوان به ۴ گروه اصلی تقسیم کرد: خاطرات مزاحم، اجتناب، تغییرات منفی در تفکر و خلق و خو و تغییرات در واکنشهای جسمی و عاطفی. افراد مبتلا ممکن است دچار کابوس یا افکار ناراحتکننده در مورد این رویداد آسیبزا شوند.
علائم اجتناب شامل دور ماندن از یادآوری تروما است و تغییرات منفی در خلق و خو میتواند شامل احساس ناامیدی یا بیحسی عاطفی باشد. علاوه بر این، درمان نشدن پی تی اس دی ممکن است با مشکل خواب یا مشکلات عدم تمرکز ظاهر شود که روی عملکرد روزانه تاثیر میگذارند.
به طور کلی، طبق DSM-5 یا کتاب راهنمای آماری تشخیصی بیماریهای روانی، اختلال استرس پس از سانحه زمانی قابل تشخیص است که فردی در معرض یک رویداد آسیبزا قرار گرفته باشد و علائمی را از هر یک از دسته علائم زیر تجربه کند:
- فلشبک زدن مکرر، مرور یا یادآوری خاطره یا کابوس
- کنارهگیری اجتماعی و انزوا
- بیحسی یا کمعلاقگی جدی به فعالیتهایی که زمانی برای فرد لذتبخش بودهاند
- اضطراب یا احساس بیقراری دائمی
- مشکل در خوابیدن، یا تجربه عصبانیت یا تحریکپذیری، گوش به زنگی مفرط یا از جا پریدن
برای تشخیص PTSD، یک فرد باید علائم هر یک از این دستههای بالا را حداقل برای یک ماه تجربه کند. علاوه بر این، علائم باید به حدی شدید باشد که در زندگی روزمره او اختلال ایجاد کند.
علائم اختلال استرس پس از سانحه در کودکان و نوجوانان چیست؟
علائم PTSD در کودکان و نوجوانان میتواند شامل شب ادراری، کابوس شبانه و لکنت زبان یا سکوت انتخابی باشد که با بزرگسالان متفاوت است. سایر علائم اختلال پی تی اس دی کودکان و نوجوانان عبارت است از:
- دلبستگی زیاد به خانواده یا دوستان
- پرخاشگری یا سایر تغییرات رفتاری
- پرهیز از فعالیت یا رفتن به مکانهایی که کودک را به یاد رویداد آسیبزا میاندازد
- شکایات جسمی مانند سردرد و معدهدرد
- مشکل در انجام تکالیف مدرسه یا سایر فعالیتهای تحصیلی
اگر مشکوک هستید که کودک یا نوجوانی علائم PTSD را تجربه میکند، ضروری است که به دنبال کمک روانشناس کودک و نوجوان باشید. مداخله زودهنگام میتواند به جلوگیری از عواقب طولانیمدت و بهبود سریعتر کودک کمک کند.
علت اختلال پس از سانحه: چرا اختلال استرس پس از سانحه اتفاق می افتد؟
معمولا تجربه جنگ یا بلایای طبیعی مانند طوفان، زلزله یا سیل میتوانند از علل ایجاد اختلال پس از سانحه همراه با استرس مزمن باشند. هر کسی میتواند پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیبزا دچار PTSD شود. با این حال، برخی از رویدادها بیشتر از سایرین باعث اختلال اضطراب پس از سانحه میشوند:
- تجاوز جنسی
- حملات تروریستی
- حوادث جدی مانند تصادفات اتومبیل یا سقوط هواپیما
- مرگ ناگهانی و غیرمنتظره یکی از عزیزان
- آسیبهای دوران کودکی مانند سوءاستفاده یا بیتوجهی
علاوهبر تجربه مستقیم یک رویداد آسیبزا، تحقیقات نشان دادهاند که عوامل ژنتیکی و تغییرات نوروبیولوژیکی نیز در ایجاد PTSD نقش دارند. افرادی که سابقه خانوادگی اضطراب یا افسردگی دارند، ممکن است بیشتر در معرض PTSD باشند. همچنین، تغییرات در آمیگدالا (مرکز پردازش ترس)، هیپوکامپ (مرکز پردازش حافظه) و قشر پیشپیشانی (مرکز تنظیم هیجانات) با افزایش احتمال ابتلا به PTSD مرتبط هستند
تشخیص اختلال استرس پس از سانحه: چگونه بفهمم PTSD دارم؟
سبب شناسی اختلال استرس پس از سانحه و تشخیص PTSD معمولا بر این عناصر تمرکز دارد: اجتناب از یادآوری تروما، بیحسی یا جدا شدن عاطفی. این با ناتوانی در تجربه لذت و کنارهگیری کلی از زندگی همراه است. اگر شما هم یک رویداد ناگوار را پشت سر گذاشتهاید بهتر است به این سوالات پاسخ دهید:
- آيا شما مدام و ناخودآگاه به آن رویداد آسیبزا فکر میکنید؟
- آیا رویداد به صورت فلشبک برای شما زنده میشود؟
- آیا در مورد ترومای مورد نظر کابوس میبینید؟
- آيا شما از چيزهایی كه تداعیکننده آن رویداد است اجتناب میكنيد؟
- آيا گاهی اوقات دچار كرختی یا بیحسی میشوید؟
- آيا دچار بیقراری یا اضطراب بدون دليل میشوید؟
- آيا بیشتر از قبل الکل یا مواد مخدر مصرف میکنید؟
- آیا مدام گوش به زنگ هستید یا منتظرید که اتفاق بدی بیفتد؟
- آیا احساس تهدید شدن و ناامنی میکنید؟
- آیا رفتارهای تکانشی دارید؟ ناگهان عصبی میشوید یا ناگهان گریه میکنید؟
- آيا كنار آمدن با ديگران سخت است؟
- آيا احساس افسردگی یا خستگی میکنید؟
اگر ۴ هفته از واقعه ناگوار گذشته و جواب شما به اغلب سوالات بالا مثبت است، بهتر است با روانشناس مشورت کنید. تشخیص سریع پی تی اس دی میتواند بسیار مفید باشد و از عوارض بعدی آن جلوگیری کند.
تست PTSD یا تست اختلال پس از سانحه چیست؟
یکی از رایجترین تستهای روانشناختی برای PTSD، چک لیست اختلال استرس پس از سانحه PCL-5 است. PCL-5 یک پرسشنامه خودگزارشی و ۲۰ سوالی است که شدت و فراوانی علائم PTSD را اندازهگیری میکند.
تست دیگر برای تشخیص اختلال استرس پس از سانحه، مقیاس PTSD توسط پزشکان (CAPS-5) است. این یک مصاحبه ساختاریافته است که توسط یک متخصص سلامت روان برای ارزیابی شدت و فراوانی علائم PTSD انجام میشود.
درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟
درمان PTSD معمولا شامل ترکیبی از دارو و رواندرمانی است. داروهای ضدافسردگی و داروهای ضداضطراب میتوانند به کاهش علائمی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب کمک کنند. سایر روشهای رایج برای درمان اختلال استرس پس از سانحه شامل موارد زیر است:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT موثرترین درمان ptsd است که روی تغییر الگوهای فکری و رفتارهای منفی تمرکز دارد. این درمان کمک میکند تا افراد مکانیسمهای دفاعی مناسب برای مقابله با محرکها و علائم ایجاد کنند.
- حساسیتزدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR): EMDR نوعی درمان است که از حرکات چشم برای کمک به پردازش و مقابله با خاطرات آسیبزا به افراد کمک میکند.
- مواجههدرمانی: مواجههدرمانی به افراد کمک میکند با محرکهایی که باعث اضطراب میشوند، مقابله کنند و به تدریج خود را نسبت به آنها حساسیتزدایی کنند.
- گروهدرمانی: در گروه درمانی شما با افرادی که همان ترومای مشابه با شما را گذراندهاند، در یک گروه تحت نظر روانشناس گروهدرمانگر شروع به درمان میکنید. گروهدرمانی به افراد مبتلا به پی تی اس دی کمک میکند تا درک کنند تنها خودشان این فاجعه را تجربه نکردهاند.
دارو و قرص برای درمان ptsd
داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و تثبیت کنندههای خلق و خو رایجترین داروهای تجویزی برای درمان اختلال پس از حادثه هستند. این داروها نیاز به نظارت و تجویز پزشک دارند و بدون مشورت با متخصص نباید مصرف شوند:
- داروهای ضد افسردگی: مانند مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکنندههای بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)
- داروهای ضد اضطراب: بنزودیازپینها، مانند لورازپام و کلونازپام
- پرازوسین: پرازوسین یک داروی فشارخون است که میتواند به کاهش کابوسها و بهبود خواب این افراد کمک کند.
- تثبیت کنندههای خلق و خو: مانند قرص لاموتریژین
- آنتی سایکوتیکهای نسل دوم: مانند ریسپریدون و اولانزاپین
عوارض اختلال پی تی اس دی چیست؟
عوارض اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) میتواند با افسردگی، اختلالات اضطرابی یا اختلالات مصرف مواد مخدر ظاهر شود. افراد مبتلا به PTSD ممکن است تمایلی به ایجاد روابط بین فردی نداشتهباشند که به مرور باعث انزوا یا مشکلات در حفظ دوستی و ارتباطات کاری میشود. عوارض جسمی اختلال پی تی اس دی هم درد مزمن یا مشکلات قلبی عروقی است. اگر PTSD درمان نشود میتواند ناراحتی عاطفی و جسمی شدیدی را ایجاد کند:
- افسردگی، احساس غم، ناامیدی یا بیارزشی
- اضطراب (اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب منتشر)
- سوء مصرف مواد مخدر
- مشکلات رابطه
- مشکلات شغلی
- مشکلات سلامت جسمانی
- افکار و رفتارهای خودکشی
- فلاشبک و کابوس
برای کاهش خطر ابتلا به این عوارض مهم است که در اسرع وقت برای PTSD به دنبال درمان باشید. تیم روانشناس و روانپزشک خوب میتوانند با ایجاد یک برنامهی درمانی که ممکن است شامل رواندرمانی، دارو درمانی و سایر انواع حمایت باشد، در بهبود و مدیریت درمان شما بسیار کمککننده باشند.
علت | عوارض | درمان |
---|---|---|
تجاوز جنسی | افسردگی | داروهای ضد افسردگی |
حوادث جدی مانند تصادفات اتومبیل یا سقوط هواپیما | مشکلات رابطه | گروه درمانی |
مرگ ناگهانی و غیرمنتظره یکی از عزیزان | افکار و رفتارهای خودکشی | درمان شناختی رفتاری |
آسیبهای دوران کودکی | سوء مصرف مواد مخدر | حساسیت زدایی |
پیشگیری از اختلال استرس پس از سانحه ممکن است؟
طبیعی است که پیشگیری از همه رویدادهای آسیبزا امکانپذیر نباشد اما مداخله درمانی زودهنگام میتواند احتمال بروز PTSD را کاهش دهد. اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای کاهش خطر ابتلا به PTSD انجام دهید عبارت است از:
- ایجاد یک شبکه حمایتی قوی از خانواده و دوستان
- به دنبال کمک حرفهای باشید و سریعا به یک روانشناس یا روانپزشک خوب مراجعه کنید
- مراقبت از خود را تمرین کنید
- روشهای کنترل استرس را بدانید
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
PTSD یا اختلال استرس پس از سانحه بعد از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیبزا ایجاد شود. در حالی که ممکن است پیشگیری از همه رویدادهای آسیبزا امکانپذیر نباشد، اقداماتی وجود دارد که افراد میتوانند برای کاهش خطر ابتلا به PTSD انجام دهند و از درمانهای موثری مانند روان درمانی و دارو درمانی استفاده کنند. اگر خودتان یا عزیزانتان علائم پی تی اس دی را تجربه میکنید، مهم است که به دنبال کمک حرفهای باشید.
در صورتیکه میزان استرس به حدی زیاد است که زندگی از حالت طبیعی خود خارج شده باشد حتما باید به متخصص روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. شما میتوانید برای دریافت نوبت دکتر روانشناس یا دکتر روانپزشک به دکترتو مراجعه کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام من ۱۸ سالمه پارسال تجاوز ناقص از طرف داییم داشتم و بعد از اون پرخاشگری گوشه گیر شدم و یهو حالم بد میشه دلم میخواد گریه کنم ولی نمیتونم یا اینکه یهو عصبی میشم. رو رفتارام اصلا مدیریت ندارم پیش روانشناس و روان پزشک هم رفتم ولی تاثیری نداشت به نظرتون باید چیکار کنم
سلام
با توجه به اسیبی که دیده اید
زمان می برد
صبور باشید
و سعی کنید بیشتر زیر نظر روانشناس و روان تحلیل گر باشید
روانشناس خوب
سلام خسته نباشید، من نزدیکه دو سال از یک اتفاق تو زندگیم میگذره، یک سال طول کشید تا بتونم با اتفاق کنار بیام، نزدیکه شیش ماهه پیش، یک شب که داشتم فیلم میدیدم، خیلی اتفاقی صحنه های اون اتفاق تو ذهنم زنده شد حتی حسی که اون زمان داشتم، خیلی با جزئیات، تقریبا ربع ساعت الی بیست دقیقه تو حال خودم نبودم و وقتی به خودم اومدم خیلی حالم بد بود، درحالی که اصلا فیلمی که میدیم به اتفاقی که برام افتاده بود هم ربط نداشت، بعد از اون شب نزدیکه سه هفته الی چهار هفته بعد دوباره وقتی داشتم با دوستم صحبت میکردم یهو ی چیزایی از اتفاق گذشته اومد تو ذهنم، شبا نمیتونم بخوابم و بیش از حد درباره کوچیک ترین چیزا فکر میکنم، حتی الان نمیتونم اون حادثه رو با جزئیات به یاد بیارم، اما اون دوبار همه چیز پررنگ و دقیق اومد تو ذهنم، با اینکه بعد از اون هرچقدر فکر میکنم چیزه واضح یا درستی یادم نمیاد، نیاز هست به دکتر مراجعه کنم و چیزه خطرناکیه یا نه؟
سلام خسته نباشید، من نزدیکه دو سال از یک اتفاق تو زندگیم میگذره، یک سال طول کشید تا بتونم با اتفاق کنار بیام، نزدیکه شیش ماهه پیش، یک شب که داشتم فیلم میدیدم، خیلی اتفاقی صحنه های اون اتفاق تو ذهنم زنده شد حتی حسی که اون زمان داشتم، خیلی با جزئیات، تقریبا ربع ساعت الی بیست دقیقه تو حال خودم نبودم و وقتی به خودم اومدم خیلی حالم بد بود، درحالی که اصلا فیلمی که میدیم به اتفاقی که برام افتاده بود هم ربط نداشت، بعد از اون شب نزدیکه سه هفته الی چهار هفته بعد دوباره وقتی داشتم با دوستم صحبت میکردم یهو ی چیزایی از اتفاق گذشته اومد تو ذهنم، شبا نمیتونم بخوابم و بیش از حد درباره کوچیک ترین چیزا فکر میکنم، حتی الان نمیتونم اون حادثه رو با جزئیات به یاد بیارم، اما اون دوبار همه چیز پررنگ و دقیق اومد تو ذهنم، با اینکه بعد از اون هرچقدر فکر میکنم چیزه واضح یا درستی یادم نمیاد، نیاز هست به دکتر مراجعه کنم و چیزه خطرناکیه یا نه؟
سلام
با توجه به توضیحات تان و اسیب هایی که بعد از آن اتفاق تجربه کردید و ادامه هم دارد
حتمن به پزشک مراجعه کنید
متخصص روانپزشک
سلام . ممنون از سایت کامل و بی نقصتون
من اختلال استرس پس از حادثه داشتم دلیلشم خشونت خانگی و یه تجاوز ناقص بود . تجاوز از طرف یکی از فامیل فقط در حد لمس و برهنگی توی ۶ سالگی بود کاری انجام نشده بود . یه بار ذهنم پر از فکر و صحنه های حادثه بود با خودم گفتم افکارمو روی کاغذ بنویسم ذهنم خالی بشه شب راحت تر بخوابم . نوشته هام حدود ۹ صفحه بودن و نوشتن اون صحنه ها خیلی سخت بود و به گریه افتادم ولی ذهنم خالی شد و حس بهتری داشتم . چن روز بعدش بازم اینکارو انجام دادم تا راحت تر بخوابم . این دفعه واسم یکم آسون تر بود . وقتی دیدم فایده داره بازم نوشتم . مثل کتابی که هی دوره میشه صحنه ها تو ذهنم دوره میشد ولی دیگه لرزش دست و گریه نداشتم .
از نوشتن خوشم اومده بود و عادت کردم برنامه ریزی کنم . واسه هر هفته یه جدول میکشیدم و ورزش میکردم . آهنگ بیکلام گوش میدادم . شروع کردم به کتابخوندن .
هر وقت صحنه های حادثه میومد تو ذهنم ، مداد و کاغذ دست میگرفتم . اعتماد به نفسم بهتر شده بود بیشتر به خودم میرسیدم . بیشتر بین جمعیت قرار میگرفتم . تونستم اطرافیانم رو بیشتر دوست داشته باشم . پذیرفته بودم چون با یه مرد خاطره ی بدی داشتم دلیل نمیشه از روابط فرار کنم
از اولین دفعه ی نوشتنم ۲ سال میگذره . اون موقع احساس میکردم زنجیر به دستم و گردنم بستن
آخرین متنم رو ۳ ساعت پیش نوشتم و فقط ۲ صفحه بود الان وقتی به متنم نگاه میکنم ، یه تیکه از داستان زندگیمو میبینم که بهم یاد داد منطقی فکر کنم . وقتمو بزارم برای پیشرفتم نقطه ضعفامو برطرف کنم کتاب بخونم برنامه ریزی کنم و این واسم ارزشمنده .اگه کسی هست که اومده تو این سایت تا دلش آروم بشه ، نوشتن رو امتحان کنه .
پایدار باشید
سلام
ممنونم از شما مهسای عزیز
بله مواجه شدن با تصویر خشونت مثل وقتی که شما با آن مواجه شدید و روی ماغذ آوردید بسیار کمککننده است
مخصوصا از طرف کسی که تلاش میکند در همان وضع تاریک نماند
زنده باشید و تندرست
عرض ادب و احترام
امکانش هست پرسشنامه PCL-5 را برای بنده ارسال نمایید؟