فهرست مطالب
عمل برداشتن رحم یا هیسترکتومی یکی از جراحیهای مهم زنان است که میتواند روی بدن، هورمونها و حتی روحیه فرد تاثیر بگذارد. طبیعی است که بعد از چنین جراحی حس خستگی، ضعف یا حتی کمی بیقراری داشته باشید. اما خبر خوب این است که تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم میتواند روند بهبودیتان را خیلی سریعتر و راحتتر کند. مطالعات نشان دادهاند زنانی که بعد از هیسترکتومی رژیم غذایی سالم و هدفمند دارند، عوارض کمتری تجربه میکنند و خیلی زودتر به حالت عادی برمیگردند. در این مقاله از دکترتو بهصورت کامل توضیح میدهیم بعد از عمل چه چیزهایی بخورید، از چه چیزهایی دوری کنید و چطور با یک برنامه غذایی ساده، مسیر بهبودی را هموارتر کنید.
اهمیت تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم
تغذیه مناسب بعد از عمل برداشتن رحم، دقیقا مثل سوخت برای بدن عمل میکند. وقتی بدن در حال ترمیم زخمها و بازسازی بافتها است، به پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی بیشتری نیاز دارد. در عین حال، استفاده از داروهای مسکن یا کم شدن تحرک ممکن است باعث کند شدن عملکرد روده شود. پس باید رژیم غذایی به گونهای تنظیم شود که هم انرژی لازم را تامین کند و هم گوارش را بهبود دهد.
تحقیقات مختلف نشان میدهند که رعایت رژیم متعادل و داشتن بهترین تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم باعث کاهش التهاب، پیشگیری از عفونت و بهبود سریعتر بدن میشود. در مقابل، تغذیه نامناسب میتواند باعث ضعف عضلانی، یبوست، خستگی یا حتی افزایش وزن ناخواسته شود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت goodrx
Recovery after hysterectomy varies from person to person. Many people recover completely within 4 to 6 weeks.
ترجمه فارسی:
بهبودی پس از هیسترکتومی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بسیاری از افراد در عرض ۴ تا ۶ هفته به طور کامل بهبود مییابند.
وعده های کوچک و مکرر
بعد از عمل، ممکن است احساس سنگینی، سیری زودهنگام یا تهوع داشته باشید؛ این کاملا طبیعی است. در چنین شرایطی، بهتر است به جای سه وعده غذایی پرحجم، چند وعده کوچکتر در طول روز بخورید. این روش هم به بهبود هضم کمک میکند و هم باعث میشود انرژیتان در طول روز ثابت بماند. سعی کنید که هر ۲ تا ۳ ساعت یک وعده سبک بخورید. برای مثال:
- ماست یونانی با کمی میوه و مغزیجات
- سوپ سبزیجات گرم و سبک
- یک تکه نان سبوسدار با مرغ یا بوقلمون کمچرب
این مدل تغذیه باعث میشود قند خون نوسان نکند، احساس تهوع کاهش یابد و رودهها هم بهتر کار کنند. پس در دوران نقاهت (حدود ۲ تا ۴ هفته اول)، وعدههای کوچک اما مغذی بهترین انتخاب شما هستند.

مصرف آب کافی
نوشیدن آب، سادهترین اما مهمترین کاری است که میتوانید برای بدنتان انجام دهید. آب به ترمیم بافتها، دفع مواد زائد، تنظیم دمای بدن و پیشگیری از یبوست کمک میکند. طبق نتایج تحقیقات، خانمها باید روزانه حدود ۲.۷ لیتر مایعات مصرف کنند (شامل آب، سوپ، دمنوش و حتی میوههای آبدار).
کمآبی بدن میتواند باعث خستگی، عفونتهای ادراری و حتی تاخیر در بهبود زخم شود. برای همین توصیه میشود روزانه بین ۸ تا ۱۰ لیوان مایعات بنوشید. اگر طعم آب خستهتان میکند، میتوانید آن را با چند برش لیمو یا خیار تازه خوشطعمتر کنید. نوشیدنیهای شیرین، کافئیندار یا گازدار ممکن است باعث نفخ و کمآبی شوند؛ پس در دوران نقاهت تا حد ممکن از آنها فاصله بگیرید.
مواد غذایی مفید بعد از عمل
بعد از عمل برداشتن رحم، بدن مثل یک کارخانه بازسازی عمل میکند و برای ترمیم سریعتر، به مواد غذایی خاصی نیاز دارد. انتخاب درست خوراکیها میتواند التهاب را کاهش دهد، انرژی را بالا ببرد و سیستم ایمنی را تقویت کند. در این بخش، با گروههایی از غذاهای مفید و تغذیه سالم آشنا میشوید که به بدن کمک میکنند دوران نقاهت را راحتتر و با احساس بهتری پشت سر بگذارید.
| مواد غذایی مفید بعد از عمل | مواد غذایی مضر یا قابل پرهیز بعد از عمل |
|---|---|
| وعدههای کوچک و مکرر: کمک به هضم بهتر و جلوگیری از تهوع | غذاهای چرب و سنگین: ایجاد نفخ، تهوع و فشار به گوارش |
| مصرف آب کافی: پیشگیری از یبوست و کمک به ترمیم بافتها | نوشیدنیهای کافئیندار و گازدار: ایجاد نفخ، تحریک گوارش و کمآبی |
| پروتئینهای کمچرب: ترمیم زخمها و بازسازی عضلات | غذاهای پرنمک و فرآوریشده: ایجاد تورم و احتباس آب |
| میوهها و سبزیجات تازه: کاهش التهاب و کمک به ترمیم زخم | — |
| مواد غذایی ضدیبوست: مثل آلو، انجیر، سیب با پوست و سبزیجات پخته | — |
| غلات کامل و پرفیبر: تنظیم حرکات روده و جلوگیری از یبوست | — |
| منابع کلسیم و ویتامین D: حفظ سلامت استخوان و جبران تغییرات هورمونی | — |
| مواد پریبیوتیک: مثل موز، حبوبات، سیر، پیاز و کفیر برای سلامت روده | — |
۱. پروتئین ها و منابع آن
پروتئین نقش اول را در ترمیم بافتهای بدن دارد. بعد از هیسترکتومی، بدن برای ترمیم زخمها و بازسازی عضلات به مقدار بیشتری پروتئین نیاز دارد. منابع پروتئینی کمچرب بهترین انتخاب هستند. مثل:
- ماهی و غذاهای دریایی (مثل سالمون یا تن)
- مرغ و بوقلمون بدون پوست
- تخممرغ، لوبیا، عدس
لبنیات کمچرب مثل ماست، شیر یا پنیر کاتیج یا کوتاژ هم منبع خوبی از پروتئین هستند. اگر با لبنیات علائم گوارشی دارید، از جایگزینهای غنیشده استفاده کنید. در غیر این صورت بهتر است از منابع جایگزین استفاده کنید و ببینید بدنتان چطور واکنش نشان میدهد.
نمونههایی از یک وعده پروتئین کمچرب:
- ۶۵ گرم گوشت قرمز پخته کمچرب (مثل گوشت گوساله، بره یا گوسفندی)
- ۱۰۰ گرم ماهی پخته یا یک قوطی کوچک کنسرو ماهی (مثل تن یا سالمون)
- ۸۰ گرم گوشت مرغ یا بوقلمون بدون پوست
- ۲ عدد تخممرغ
- ۱ پیمانه حبوبات پخته (مثل لوبیا، عدس یا نخود)
- ۱۷۰ گرم توفو (پنیر سویا)
- ۱ وعده لبنیات کمچرب، مثل ¾ پیمانه ماست، ½ پیمانه پنیر ریکوتا یا ۱ پیمانه شیر
- یا یک اسموتی حاوی مکمل پروتئین (مثل وی، پروتئین حبوبات یا پروتئین سفیده تخممرغ)
متن انگلیسی:
به نقل از سایت templehealth
When preparing meats, remember to remove the skin off of the poultry.
ترجمه فارسی:
در هنگام پخت گوشت پرندگان، حتما پوست آن را جدا کنید، زیرا بیشتر چربی اشباع در همین قسمت ذخیره شده است.

۲. میوه ها و سبزیجات
میوهها و سبزیجات رنگی پر از ویتامین، فیبر و آنتیاکسیدان هستند و به کاهش التهاب و ترمیم زخم کمک میکنند. ترکیبهای مثل ویتامین C (در مرکبات و فلفل دلمهای) یا ویتامین K (در سبزیهای برگدار) نقش مهمی در بهبود بافتها دارند. برای اینکه بیشترین فایده را ببرید، تلاش کنید نیمی از بشقابتان را با سبزیجات و میوهها پر کنید. مثلا سالادی با اسفناج، گوجه، هویج، گردو و کمی آبلیمو. میوههای مفید و ضد یبوست شامل:
- آلو
- هلو
- گلابی
- کیوی
- زردآلو
و سبزیجات مناسب شامل:
- کدو
- فلفل دلمهای
- اسفناج
- سبزیهای برگدار
- بروکلی
- کلمبروکسل
۳. مواد غذایی ضدیبوست
یبوست یکی از شایعترین مشکلات بعد از عمل است، مخصوصا بهخاطر داروهای ضد درد یا کمتحرکی. برای پیشگیری از آن، باید فیبر و مایعات کافی دریافت کنید. میوههایی مثل آلو، سیب با پوست، انجیر، و سبزیجات پخته بهترین گزینهها هستند.
بهتر است در چند روز اول بعد از عمل، رژیم غذایی مناسب یبوست شامل مواد سبک و کمچرب داشته باشید و بعد بهتدریج مقدار فیبر را افزایش دهید. این روش باعث میشود رودهها بدون دردسر به حالت طبیعی برگردند. بر اساس گفته انجمن گوارش آمریکا (AGA)، رژیم غذایی پرفیبر میتواند نظم حرکات روده را بهبود بخشد و از یبوست جلوگیری کند. مواد غذایی پریبیوتیکداری برای رودهها که باید در تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم باشند عبارتند از:
- موز
- حبوبات (لوبیا، عدس، نخود)
- پیاز
- سیر
- ترهفرنگی
- کاسنی
- سبزیجات ریشهای پخته و سردشده (مثل سیبزمینی)
- برنج پخته و سردشده
- ماست خانگی یا یونانی (مواد پروبیوتیک)
- نوشیدنیهای تخمیری مثل کفیر و کمبوچا (مواد پروبیوتیک)

۴. غلات کامل و فیبر
غلات کامل مثل نان سبوسدار، برنج قهوهای و بلغور جو دوسر باعث تنظیم عملکرد روده و حفظ انرژی میشوند. فیبر موجود در این غذاها احساس سیری ایجاد میکند، از یبوست جلوگیری کرده و به کنترل وزن هم کمک میکند؛ چیزی که بسیاری از خانمها بعد از هیسترکتومی نگرانش هستند.
توصیه میشود روزانه حدود ۲۵ گرم فیبر مصرف کنید و غلات تصفیهشده را کنار بگذارید. ترکیب غلات با سبزیجات رنگی و پروتئینهای سبک، یک وعده کامل و متعادل میسازد. غلات مفید که باید در تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم گنجانده شوند شامل:
- جو دوسر
- سبوس گندم
- نان سبوسدار
- غلات چنددانه
۵. منابع کلسیم و ویتامین D
بعد از عمل برداشتن رحم، مخصوصا اگر تخمدانها هم خارج شده باشند، تعادل هورمونی بدن تغییر میکند و خطر کاهش تراکم استخوان بالا میرود. برای پیشگیری از این موضوع، باید مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دریافت کنید.
منابع عالی کلسیم شامل موارد زیر هستند:
- شیر کمچرب
- ماست
- سبزیجات سبز تیره
- شیرهای گیاهی غنیشده
برای ویتامین D هم نور آفتاب و ماهیهای چرب مثل سالمون بهترین منابع طبیعیاند. در صورت نیاز، پزشک ممکن است مکملهای کلسیم یا ویتامین D تجویز کند. مطالعهای در Osteoporosis International نشان داد دریافت کافی این مواد میتواند از کاهش تراکم استخوان پس از جراحی جلوگیری کند.
غذاها و نوشیدنی های قابل پرهیز
در دوران نقاهت بعد از هیسترکتومی، همه چیز به تغذیه درست ختم نمیشود؛ گاهی پرهیز از بعضی خوراکیها بهاندازهی خوردن مواد مفید اهمیت دارد. بعضی غذاها میتوانند باعث نفخ، یبوست یا کند شدن روند ترمیم شوند. در ادامه، با خوراکیها و نوشیدنیهایی آشنا میشوید که بهتر است تا زمان بهبودی کامل، مصرفشان را محدود یا موقتا حذف کنید.
۱. غذاهای چرب و سنگین
بعد از عمل، دستگاه گوارش حساستر از همیشه است. غذاهای چرب و سرخکردنی میتوانند باعث نفخ، سنگینی و حتی حالت تهوع شوند. سعی کنید از غذاهایی مثل فستفود، سیبزمینی سرخکرده، گوشت قرمز چرب و پنیرهای پرچرب دوری کنید. بهجای آن، غذاهای سبک و بخارپز یا گریلشده مثل سوپ سبزیجات یا مرغ بخارپز را در برنامه بگنجانید.
۲. نوشیدنی های کافئین دار و گازدار
مصرف زیاد کافئین میتواند برای برخی افراد علائم گوارشی یا تحریکپذیری ایجاد کند و نوشابههای گازدار هم معمولا باعث نفخ میشوند. در هفتههای اول بعد از عمل، تا حد ممکن از این نوشیدنیها دوری کنید و به جای آن از دمنوشهای گیاهی، آب یا آبمیوه طبیعی استفاده کنید. همچنین مصرف الکل در دوران نقاهت به هیچوجه توصیه نمیشود.
۳. غذاهای پرنمک و فرآوری شده
نمک زیاد میتواند باعث تورم و احتباس آب در بدن شود، چیزی که بعد از عمل اصلا به نفعتان نیست. سعی کنید مصرف سوسیس، کالباس، غذاهای کنسروی و چیپس را به حداقل برسانید. در عوض از ادویههای طبیعی مثل زردچوبه و زنجبیل برای طعمدهی استفاده کنید.
نتیجه گیری
تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم، مثل یک نسخه طبیعی برای بهبود بدن است. رژیم غذایی متعادل شامل پروتئین کافی، میوهها و سبزیجات رنگی، غلات کامل و مایعات زیاد، به شما کمک میکند سریعتر به زندگی عادی برگردید. تغذیه درست بعد از عمل، تنها برای بهبودی زخم نیست؛ برای احساس بهتر، خلقوخو و کیفیت زندگی هم اهمیت دارد. در صورت نیاز، حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا برنامه غذاییتان دقیقتر با شرایط بدنیتان هماهنگ شود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!