فهرست مطالب
بعد از عمل برداشتن رحم سلولها در حال بازسازیاند، زخمها در تلاش برای ترمیم هستند و بدن برای بازگشت به تعادل، به انرژی و مواد مغذی نیاز دارد. در این مرحله، تغذیه درست همان نیروی بازسازیکنندهای است که میتواند روند بهبودی را تسریع کند یا برعکس، در صورت نادیدهگرفتن آن، روند ترمیم را کند و دشوار سازد. اما سئوالی که مطرح میشود این است که بعد از عمل برداشتن رحم چه بخوریم تا در روند بهبودی تاثیر مثبتی بگذارد؟ در این مقاله از دکترتو به این موضوع به صورت دقیقتری خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
بعد از عمل برداشتن رحم چه غذاهایی بخوریم؟
تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم یکی از ارکان اصلی روند بهبودی است. در این دوران، بدن وارد مرحلهای از بازسازی سلولها و ترمیم بافتهای آسیبدیده میشود و برای این کار به انرژی کافی، مواد مغذی متنوع و گوارش سالم نیاز دارد. از آنجا که بیهوشی عمومی، داروهای مسکن و کاهش تحرک میتوانند عملکرد دستگاه گوارش را کند کنند، رژیم غذایی باید بهصورت مرحلهبهمرحله و با در نظر گرفتن تحمل بدن تنظیم شود.
- در روزهای ابتدایی، هدف اصلی محافظت از دستگاه گوارش و تامین آب بدن است؛ بنابراین باید از غذاهای سبک و قابلهضم شروع کرد.
- در هفتههای بعد، تمرکز بهتدریج بر روی افزایش دریافت پروتئین، فیبر، ویتامینها و مواد معدنی قرار میگیرد تا فرآیند ترمیم بافتها، بهبود سیستم ایمنی و بازگشت انرژی تسهیل شود.
مطالعات منتشرشده نشان دادهاند که رژیم غذایی متعادل پس از جراحی رحم، میتواند فرآیند بهبودی را افزایش داده و خطر بروز یبوست، التهاب و عفونت را به حداقل برساند. در ادامه، مراحل تغذیه پس از هیسترکتومی را از ۴۸ ساعت اول تا شش هفته بعد از عمل بهصورت علمی و کاربردی بررسی میکنیم.
| ۴۸ ساعت اول بعد از عمل | هفته اول بعد از عمل |
|---|---|
| بدن ضعیف است و گوارش کندتر عمل میکند؛ نیاز به غذاهای سبک و مایع | بدن نیاز بالایی به مواد مغذی برای ترمیم بافتها و زخمها دارد. |
| مصرف آب ساده و آب معدنی | مصرف گوشت سفید مانند مرغ و بوقلمون |
| مصرف آبگوشت و سوپ رقیق | مصرف ماهیهای چرب مانند سالمون (به دلیل امگا ۳ و کمک به کاهش التهاب) |
| مصرف دمنوشهای گیاهی مانند بابونه و نعناع | مصرف تخممرغ |
| مصرف آبمیوههای صافشده مثل سیب یا کرنبری بدون شکر | مصرف حبوبات مانند عدس و لوبیا |
| پرهیز از غذاهای چرب یا تند برای جلوگیری از نفخ و ناراحتی معده | مصرف سبزیجات رنگی مانند اسفناج، هویج و فلفل دلمهای |
| مایعات به هیدراته ماندن بدن و کاهش یبوست کمک میکنند. | مصرف میوههای حاوی ویتامین C مثل پرتقال و کیوی |
| امکان افزودن غذاهای نرم مثل ماست، پوره سیبزمینی یا پوره سیب بهصورت تدریجی | مصرف غلات سبوسدار مانند نان و برنج قهوهای برای انرژی |
| غذاهای نرم و کمچربی تهوع و ناراحتی شکمی را کاهش میدهند. | دریافت کافی پروتئین به کاهش زمان بهبودی کمک میکند. |
در ۴۸ ساعت اول بعد از عمل چه بخوریم؟
مراقبتهای بعد از عمل برداشتن رحم در ۴۸ ساعت اول بسیار مهم است. در دو روز اول پس از جراحی، بدن هنوز ضعیف است و سیستم گوارش بهدلیل بیهوشی و داروها عملکرد کندتری دارد. در این زمان باید غذاهای سبک و مایع مصرف شود تا معده تحریک نشود. توصیه میشود:
- آب ساده و آب معدنی
- آبگوشت و سوپ رقیق
- دمنوشهای گیاهی مثل بابونه و نعناع
- آبمیوههای صافشده (مثل سیب یا کرنبری بدون شکر)
- پرهیز از غذاهای چرب یا تند که باعث نفخ و ناراحتی معده میشوند.
این مایعات باعث هیدراته ماندن بدن میشوند و خطر یبوست را کاهش میدهند. بهتدریج میتوان غذاهای نرم مثل ماست، پوره سیبزمینی یا پوره سیب را به رژیم اضافه کرد. شروع با غذاهای نرم و کمچربی به کاهش حالت تهوع و ناراحتی شکمی کمک میکند.

در هفته اول بعد از عمل چه بخوریم؟
در هفته اول، بدن نیاز زیادی به مواد مغذی دارد تا فرآیند ترمیم بافتها و جای زخمها بهخوبی انجام شود. در این مرحله، مصرف پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی اهمیت ویژهای دارد. مواردی که پیشنهاد میشود شامل موارد زیر هستند:
- گوشت سفید (مرغ یا بوقلمون)
- ماهیهای چرب مانند سالمون (حاوی امگا ۳ برای کاهش التهاب)
- تخممرغ
- حبوبات مثل عدس و لوبیا
- سبزیجات رنگی مثل اسفناج، هویج، فلفل دلمهای
- میوههای سرشار از ویتامین C مانند پرتقال و کیوی
- غلات سبوسدار مانند نان و برنج قهوهای برای تامین انرژی
مطالعات نشان میدهد که دریافت کافی پروتئین میتواند زمان بهبودی بعد از جراحی را به طور قابلتوجهی کاهش دهد.
در هفته ۲ تا ۶ بعد از عمل برداشتن رحم چه بخوریم؟
در این دوره، بدن وارد فاز تثبیت و بهبودی میشود و نیاز دارد که تعادل غذایی کاملتری برقرار شود. مصرف فیبر و پروبیوتیکها برای سلامت روده و جلوگیری از یبوست اهمیت دارد. مواد غذاییای که باید بخورید:
- غلات سبوسدار (برنج قهوهای، نان سبوسدار، کینوا)
- میوهها و سبزیجات تازه برای تامین فیبر
- غذاهای سرشار از پروبیوتیک مثل ماست، کفیر
- چربیهای مفید مانند آووکادو، مغزها و روغن زیتون برای کاهش التهاب
- لبنیات یا جایگزینهای گیاهی (مثل شیر بادام یا سویا) برای تأمین کلسیم و ویتامین D
توجه داشته باشید که مصرف منظم فیبر در دوران نقاهت باعث جلوگیری از یبوست و کمک به عملکرد بهتر رودهها میشود.
توجه به هیدراتاسیون
نوشیدن آب کافی یکی از مهمترین بخشهای مراقبت پس از هیسترکتومی است. روزانه باید حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب مصرف شود تا از یبوست، خشکی دهان و عفونت ادراری جلوگیری شود. مایعات به انتقال بهتر مواد مغذی در بدن کمک میکنند و فرآیند ترمیم زخمها را سرعت میبخشند.
همچنین، دمنوشهای ملایم (مثل بابونه یا چای سبز رقیق) و آبگوشت رقیق میتوانند مکمل خوبی برای تامین مایعات باشند. حتما میوههای سرشار از آب مانند خیار و هندوانه را در رژیم خود بگنجانید.

مصرف پروتئین برای ترمیم زخم
پروتئین، پایه اصلی بازسازی سلولها و ترمیم زخمهای جراحی است. سعی کنید در هر وعده غذایی منبعی از پروتئین داشته باشید. مصرف پروتئین کافی میتواند مدت زمان ترمیم زخم را کاهش دهد و سیستم ایمنی را تقویت کند. بهترین گزینهها شامل:
- گوشت سفید و ماهی
- تخممرغ
- لبنیات (در صورت تحمل خوب)
- مغزها و حبوبات
- منابع گیاهی مانند سویا، کینوا و حبوبات
بر اساس توصیه ACOG ، زنان در دوران نقاهت باید روزانه حداقل حدود ۰٫۸ تا ۱ گرم بهازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز مصرف کنند تا روند بهبودی تسریع یابد و بافتها بهدرستی ترمیم شوند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت pelvicexercises
Most women require around 2.5-3 daily servings of protein during postoperative hysterectomy recovery.
ترجمه فارسی:
بیشتر زنان در دوران نقاهت پس از عمل برداشتن رحم، روزانه به حدود ۲٫۵ تا ۳ واحد پروتئین نیاز دارند تا روند ترمیم و بازسازی بدن بهخوبی انجام شود.
مصرف فیبر برای سلامت روده
بعد از عمل، داروهای مسکن و کاهش تحرک ممکن است باعث یبوست شوند. برای پیشگیری از این مشکل، باید رژیم غذایی حاوی فیبر بالا داشته باشید. منابع عالی فیبر عبارتاند از:
- میوهها (سیب، گلابی، توتفرنگی، انجیر، آلو)
- سبزیجات (کلم بروکلی، هویج، سبزیجات برگسبز)
- غلات سبوسدار (جو دوسر، برنج قهوهای، نان سبوسدار)
انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا تأکید میکند که رژیم پرفیبر میتواند حرکات طبیعی روده را حفظ کرده و خطر عوارض گوارشی را کاهش دهد.

مصرف پروبیوتیک
پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی هستند که تعادل فلور طبیعی روده را حفظ میکنند و پس از جراحی یا مصرف آنتیبیوتیکها نقش مهمی در بازسازی دستگاه گوارش دارند. پروبیوتیکها علاوه بر بهبود هضم، میتوانند سیستم ایمنی بدن را در دوران نقاهت تقویت کنند. مواد غذایی مفید شامل موارد زیر است:
- حبوبات
- ترهفرنگی
- سبزیجات ریشهای (مثل سیبزمینی که پخته و سپس خنک شده باشد)
- ماست (بهویژه ماست یونانی یا ماست خانگی)
- نوشیدنیهای تخمیری (مثل کامبوچا یا کفیر)
متن انگلیسی:
به نقل از سایت pmc.ncbi.nlm.nih
probiotics significantly reduce postoperative infection rates, including surgical site infections, pneumonia, urinary tract infections, bacteremia, and sepsis.
ترجمه فارسی:
پروبیوتیکها به طور قابل توجهی میزان عفونتهای بعد از عمل، از جمله عفونتهای محل جراحی، ذاتالریه، عفونتهای دستگاه ادراری، باکتریایی و سپسیس را کاهش میدهند.
مصرف مکمل ها
در برخی بیماران، رژیم غذایی ممکن است تمام نیازهای تغذیهای را تامین نکند. در این موارد، پزشک احتمالا مکملهای خاصی را توصیه میکند، مانند:
- مولتیویتامینها
- ویتامین D
- کلسیم (در صورت محدودیت مصرف لبنیات) پیش از مصرف هر نوع مکمل، حتما با پزشک مشورت کنید تا از تداخل دارویی یا مصرف بیشازحد جلوگیری شود.
مصرف غذاهای ضدنفخ و ضدیبوست
رژیم غذایی مناسب برای یبوست بعد از این جراحی بسیار مهم است. این غذاها باعث تحریک معده میشوند و میتوانند بهبودی را به تاخیر بیندازند. برای جلوگیری از نفخ، یبوست و احساس سنگینی بعد از عمل، بهتر است برخی غذاها را محدود یا حذف کنید:
- لبنیات سنگین (در صورت عدم تحمل)
- غذاهای فرآوریشده و چرب
- نوشیدنیهای کافئیندار
- الکل و نوشیدنیهای گازدار
نتیجه گیری
در مورد اینکه بعد از عمل برداشتن رحم چه بخوریم باید گفت که تغذیه مناسب پس از عمل برداشتن رحم یکی از کلیدهای اصلی بهبودی سریع و بدون عارضه است. رعایت رژیم غذایی سرشار از پروتئین، فیبر، مایعات و پروبیوتیک به بدن کمک میکند تا زخمها سریعتر ترمیم شوند، سیستم گوارش عملکرد بهتری داشته باشد و انرژی بدن بازیابی شود. همیشه قبل از ایجاد تغییر در رژیم غذایی یا مصرف مکملها، با پزشک زنان یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا برنامهای متناسب با شرایط بدنی و نوع جراحیتان تنظیم شود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!