هر آنچه باید در مورد کلسیم بدانید

کلسیم به انگلیسی calcium یک ماده معدنی است که برای عملکردهای مختلف در بدن انسان از جمله رشد و نگهداری استخوان‌ و دندان بسیار مهم است. این ماده نقش‌های زیادی مانند تسهیل انقباض عضلانی، عملکرد عصبی، لخته‌شدن خون و ترشح هورمونی را برعهده دارد. مصرف کلسیم از منابع غذایی یا انواع مکمل دارویی، برای سلامت کلی بدن مهم است و از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. قبل از مصرف دارو و مکمل حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با بهترین پزشکان برای شما وجود دارد.

کلسیم چیست؟

بیش از ۹۹ درصد از استخوان‌ و دندان‌ از کلسیم تشکیل شده است و در خون، عضلات و سایر بافت‌های بدن نیز یافت می‌شود. کلسیم موجود در استخوان‌ها می‌تواند به‌عنوان کلسیم ذخیره‌ای قرار بگیرد و در صورت لزوم آزاد شود.

غلظت این ماده معدنی در بدن با افزایش سن (به‌خصوص در زنانی که در دوران یائسگی و کاهش سطح استروژن در بدن قرار می‌گیرند) کاهش پیدا می‌کند و نیاز به افزایش مصرف کلسیم از طریق موادغذایی و داروها احساس می‌شود. مصرف میزان لازم از کلسیم به بازسازی و استحکام استخوان کمک می‌کند.

شناسنامه دارویی	توضیحات
کلسیم چیست؟	کلسیم (calcium) یک مکمل غذایی است که مصرف آن برای داشتن استخوان‌های سالم، عضلات قوی و عملکرد صحیح سیستم عصبی و قلب لازم است.
نام عمومی دارو	کلسیم
نام تجاری	آمپول و قرص کلترکس آمپول کلسیم گلوکونات قرص کلسیم-دی شربت کلسیرام پودر جوشان کال-دی-کال قرص جوشان کلسیم فورت قرص یوروویتال کلسیم
نوع دارو	مکمل غذایی
فرمول شیمیایی	ca
دسته بندی بارداری	دسته C (هیچ مطالعه كافی و كنترل‌شده‌ای روی انسان وجود ندارد)
نیمه عمر	ویتامین‌ها منقضی نمی‌شوند اما قدرت آن‌ها با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
مکانیسم اثر	در روده کوچک، بخشی از سیستم گوارش، کلسیم به کمک ویتامین دی جذب شده و توسط خون به استخوان و سایر بافت‌ها منتقل می‌شود.
بهترین شرایط نگهداری	در دمای اتاق‌، دور از رطوبت و گرما نگهداری شود.
نحوه مصرف	انواع قرص کلسیم را با غذا یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کنید.
اشکال دارویی	قرص، کپسول، پودر تزریقی، شربت یا محلول خوراکی، پاستیل، قرص جوشان، سوسپانسیون خوراکی

انواع کلسیم

کلسیم در چندین شکل موجود است که معمولا شامل قرص، شربت و آمپول تزریقی می‌شود:

• قرص کلسیم: مانند قرص کلسیتریول رایج‌ترین شکل این ماده معدنی است که می‌تواند حاوی انواع مختلفی از کلسیم از جمله کربنات و سیترات باشد.  قرص جوشان کلسیم و ویتامین دی نیز در این دسته قرار دارد.
• شربت کلسیم: مکمل‌های مایع کلسیم برای افرادی مناسب است که در بلع قرص مشکل دارند، مانند کودکان یا افراد مسن.
• آمپول کلسیم: معمولا برای افراد با نیازهای پزشکی خاص از طریق تزریق وریدی تجویز می‌شود.

انواع مکمل‌های کلسیم شامل کربنات کلسیم، کلسیم سیترات، گلوکونات کلسیم و لاکتات کلسیم هستند.

کربنات کلسیم	یک ضد اسید برای تسکین سوزش معده، سوء هاضمه و ناراحتی معده است.
کلسیم سیترات	سیترات کلسیم از کلسیم و اسید سیتریک تشکیل شده و برای افرادی که اسیدیته معده پایین دارند مفید است.
گلوکونات کلسیم	معمولا به صورت وریدی برای درمان کمبود شدید کلسیم در بدن تجویز می‌شود.
لاکتات کلسیم	معمولا در محصولات غذایی و مکمل‌ها قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف کلسیم

هنگام مصرف مکمل‌های کلسیم حتما به دستورالعمل روی بسته دارو دقت کنید. روش استفاده هر نوع مکملی متفاوت است. قرص‌های کلسیم معمولا همراه با غذا یا بلافاصله بعد از غذا مصرف می‌شوند. دوز معمول روزانه براساس سن فرد متفاوت است و معمولا بیشتر از ۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم در یک دوز مصرف نمی‌شود.

شربت کلسیم معمولا قبل از غذا مصرف می‌شود. دوز معمول شربت کلسیم ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری در روز است که برای سنین مختلف متفاوت است. آمپول تزریقی کلسیم نیز به‌طور معمول به‌صورت وریدی تجویز می‌شود. این شکل دارویی در افرادی که کمبود شدید کلسیم خون دارند، کاربرد دارد.

آیا شما هم نیاز به مصرف مکمل کلسیم دارید؟

برای اطمینان از متخصص مشاوره بگیرید.

متخصص تغذیه

قرص کلسیم را شب بخوریم یا روز؟

بهترین زمان مصرف قرص کلسیم برای به حداکثر رساندن جذب کلسیم، مصرف آن همراه با غذا است. اگر پزشک دوز روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم را برای شما تجویز کرده باشد می‌توانید یک دوز ۵۰۰ میلی‌گرمی را صبح و دیگری را در شب مصرف کنید. مصرف قرص کلسیم همراه با ویتامین دی به جذب بهتر آن در بدن کمک می‌کند.

آمپول کلسیم عضلانی است یا وریدی؟ (نحوه تزریق آمپول کلسیم)

آمپول کلسیم، به‌خصوص محلول تزریقی که حاوی گلوکونات کلسیم یا کلرید کلسیم است، معمولا به‌صورت وریدی تجویز می‌شود. هنگام تزریق دارو، این محلول‌ باید به‌آرامی تزریق شود تا اثرات نامطلوب و خطر عوارض جانبی کمتر شود.

دوز مصرف و میزان نرمال کلسیم در زنان و مردان چقدر است؟

میزان مورد نیاز کلسیم در بدن هر فرد به سن و جنسیت او بستگی دارد. به‌طور کلی دوز مورد نیاز روزانه در افراد سالم به‌صورت زیر است:

• ۰ تا ۶ ماه: ۲۰۰ میلی‌گرم
• ۷ تا ۱۲ ماه: ۲۶۰ میلی‌گرم
• ۱ تا ۳ سال: ۷۰۰ میلی‌گرم
• ۴ تا ۸ سال: ۱۰۰۰ میلی‌گرم
• ۹ تا ۱۸ سال: ۱۳۰۰ میلی‌گرم
• ۱۹ تا ۵۰ سال: ۱۰۰۰ میلی‌گرم
• ۵۱ تا ۷۰ سال: ۱۰۰۰ میلی‌گرم برای مردان و ۱۲۰۰ میلی‌گرم برای زنان
• ۷۱ سال به بالا: ۱۲۰۰ میلی‌گرم
• زنان باردار و شیرده باتوجه به سن: ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ میلی‌گرم

در صورت مصرف خوراکی، مصرف ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم در روز بی‌خطر است. 

کاربردهای کلسیم در بدن

کلسیم یک ماده معدنی ضروری است که بدن برای عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله سلامت استخوان و عملکرد صحیح عضلات به آن نیاز دارد.​ انواع کلسیم به‌صورت خوراکی یا تزریقی برای درمان و پیشگیری از سطح پایین آن در بدن مصرف می‌شود:

• گرفتگی عضلات
• پوکی استخوان (ضعف استخوان به دلیل تراکم پایین استخوان) 
• راشیتیسم (نرم‌شدن استخوان)
• استئومالاسی
• کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
• ضد اسید برای سوزش معده
• کاهش میزان فسفات در افراد مبتلا به بیماری کلیوی
• دهان‌شویه برای جلوگیری و کاهش درد و تورم داخل دهان بعد از شیمی درمانی
•  به صورت وریدی( با تزریق IV) برای سطوح بسیار پایین calcium خون
• جهت کاهش مقادیر بالای پتاسیم در خون

آمپول کلسیم برای چیست؟

آمپول کلسیم یکی از اشکال دارویی کلسیم است که در افراد با کمبود شدید کلسیم در بدن تجویز می‌شود. ترکیبات آن معمولا حاوی گلوکونات کلسیم یا کلرید کلسیم است که اشکال محلول کلسیم هستند و می‌توانند به‌راحتی جذب بدن شوند. آمپول کلسیم را به‌صورت وریدی تجویز می‌کنند.

متن انگلیسی:
۹۹% of the calcium in your body
is stored in your teeth and bones. Calcium also helps the heart, brain, nerves, and muscles.
ترجمه فارسی:
۹۹ درصد کلسیم بدن در دندان و استخوان‌های شما ذخیره می‌شود. کلسیم همچنین به کارکرد قلب، مغز ، اعصاب و عضلات کمک می‌کند.

به نقل از سایت whittington.nhs

قرص کلسیم برای چیست؟

قرص کلسیم نقش مهمی در حفظ عملکرد بدن دارد. تقریبا ۹۹ درصد کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌ها ذخیره می‌شوند. به همین دلیل وجود مقدار کافی کلسیم در بدن به‌خصوص در زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند، برای جلوگیری و درمان پوکی استخوان مهم است.

قرص کلسیم می‌تواند به شکل قرص خوراکی، کپسول یا قرص جوشان مصرف شود. قرص جوشان جذب سریع‌تری دارد و معمولا در سنین مختلف حتی کودکان هم می‌تواند به‌راحتی مصرف شود.

بهترین قرص کلسیم برای بانوان و آقایان

انواع مختلفی از مکمل کلسیم وجود دارد. برخی از آنها همراه با ویتامین‌های دیگر مانند ویتامین دی تولید می‌شوند تا جذب بالاتری داشته‌باشند. برخی دیگر نیز به‌صورت تخصصی ساخته شدند. معمولا ۳ مورد از پرمصرف‌ترین قرص کلسیم برای بانوان و آقایان شامل سوپراکل نیچرز اونلی، کلسیم سیترات یوروویتال و قرص هلث اید مدل Calmagzinc هستند.

قرص کلسیم برای چاقی صورت

مکمل کلسیم یا داروی چاقی صورت به تقویت عضلات صورت و تراکم استخوان کمک می‌کند در نتیجه باعث پر شدن صورت می‌شود. پوست از دو لایه تشکیل شده است. مصرف ویتامین A و کلسیم به سلامت و نگهداری هر دو لایه پوستی کمک می‌کند.

قرص کلسیم برای پوکی استخوان

قرص‌های کلسیم برای افراد مبتلا به پوکی استخوان تجویز می‌شوند. پوکی استخوان در نتیجه کاهش تراکم استخوانی ایجاد می‌شود. از آنجایی که ۹۹ درصد استخوان از کلسیم تشکیل شده است، مصرف این ماده مغذی به سلامت بیشتر استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی آنها کمک می‌کند.

قرص کلسیم برای افزایش قد

اگرچه مهم‌ترین عامل در افزایش قد کودکان و نوجوانان ژنتیک است اما مصرف مکمل‌هایی مانند زینک و کلسیم هم به رشد سریع‌تر قد کمک می‌کنند. داشتن رژیم غذایی غنی از مواد مغذی همراه با فعالیت بدنی مناسب نیز مهم است.

قرص کلسیم برای کمر درد و زانو درد

قرص کلسیم معمولا برای بهبود کمردرد و زانو دردی که با پوکی استخوان یا سایر بیماری‌های استخوانی مرتبط هستند، مفید است. این ماده مغذی به سلامت و قدرت استخوان کمک می‌کند در نتیجه از شدت درد کمر و زانو کم می‌کند. البته انجام فیزیوتراپی و ورزش‌های اصلاحی هم باعث درمان سریع‌تر درد بدن می‌شوند.

قرص کلسیم در وزن گیری جنین

بخش مهمی از وزن جنین را وزن استخوان‌ها تشکیل داده است. در دوران بارداری، معمولا به زنان باردار توصیه می‌شود که به مقدار کافی موادغذایی یا مکمل حاوی کلسیم مصرف کنند. اگر کلسیم در خون مادر به اندازه کافی باشد، به رشد و سلامت استخوان جنین و در نتیجه افزایش وزن او کمک می‌کند.

عکس قرص کلسیم

کلسیم یکی از انواع ریزمغذی‌ها و یک ماده معدنی است که در محصولات لبنی یافت می‌شود و به درخشش پوست کمک می‌کند. این ماده مغذی در اپیدرم، بیرونی‌ترین لایه پوست ذخیره می‌شود و تولید سبوم را تنظیم می‌کند تا پوست را هیدراته و بدون اگزما نگه دارد.

شربت کلسیم برای کودکان و بزرگسالان

شربت کلسیم برای کودکان و بزرگسالان در دسترس است. این شکل دارویی برای کسانی که ممکن است در بلع قرص مشکل داشته باشند، بهترین گزینه است. مصرف شربت کلسیم می‌تواند از پوکی استخوان در کودکان و بزرگسالان جلوگیری کند. دوزهای توصیه شده بر اساس سن و نیازهای غذایی متفاوت است.

کلسیم در چه مواد غذایی وجود دارد؟

با توجه به اهمیت کلسیم در بدن، این سوال پیش می‌آید که برای جذب کلسیم چه بخوریم؟ مواد غذایی سرشار از کلسیم در درجه اول شیر، پنیر و انواع لبنیات هستند. برخی از سبزیجات به رنگ سبز تیره مانند اسفناج نیز حاوی کلسیم هستند. با این حال مقادیر زیادی اسید اگزالیک هم دارند. براساس مطالعات، اسید‌ اگزالیک توانایی بدن در جذب کلسیم را کاهش می‌دهد.

سایر مواد غذایی حاوی کلسیم عبارت است از:

• فرآورده‌های لبنی غنی‌شده مانند شیر سویا
• ساردین
• کلم بروکلی
• بسیاری از غلات صبحانه غنی‌شده
• آب‌میوه‌های غنی‌شده
• آجیل و دانه‌ها به‌خصوص بادام، کنجد و دانه چیا
• حبوبات و غلات
• آرد ذرت 
• لوبیای سفید

عوارض داروی کلسیم چیست؟

سازمان غذا و دارو، مقدار مجاز مصرف روزانه کلسیم برای بزرگسالان را حداکثر ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز تعیین کرده است. مصرف بیشتر از این مقدار می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند ایجاد سنگ کلیه و افزایش احتمال حمله قلبی شود. سایر عوارض جانبی مصرف زیاد کلسیم یا کمبود کلسیم در بدن عبارت است از:

• تهوع یا استفراغ
• اشتهای کم
• یبوست
• تشنگی
• تکرر ادرار
• گرفتگی عضلات
• آریتمی قلب
• ناخن‌های شکننده
• افسردگی
• خشکی پوست
• خستگی
• تشنج

مصرف کلسیم برای بیشتر افرادی که کلسیم را به‌صورت تزریق داخل وریدی (به روش IV) دریافت می‌کنند، بی‌خطر است.

کمبود کلسیم و درد استخوان داری؟ از بهترین دکتر نوبت بگیر.

دکتر استخوان و مفاصل

کمبود کلسیم در بدن: از کجا بدانیم کمبود کلسیم داریم؟

گاهی اوقات اولین علامت کمبود کلسیم در بدن شکستگی غیر منتظره استخوان یا از دست‌دادن دندان است. اگر کمبود کلسیم بسیار شدید یا حاد باشد، ممکن است اسپاسم عضلانی یا گرفتگی بدن، خارش یا احساس سوزش در اطراف دهان و انگشتان، اسپاسم صورت و تیک، تشنج و لرزش ایجاد شود. برای تشخیص مقدار کلسیم در بدن بهتر است از آزمایش خون استفاده کرد.

موارد احتیاط و هشدار در مصرف کلسیم

مطمئن شوید که کلسیم را از منابع غذایی و مکمل کلسیم تائید شده وزارت بهداشت تهیه می‌کنید و بیشتر از مقدار مجاز روزانه کلسیم را مصرف نکنید.

مصرف دوز بالای کلسیم خوراکی برای زنان باردار خطرناک است. حداکثر مقدار مجاز مصرف کلسیم در زنان ۱۸ تا ۱۹ سال ۳۰۰۰ میلی‌گرم و برای زنان ۱۹ تا ۵۰ سال ۲۵۰۰ میلی‌گرم است. برای برخی از خانم‌ها ممکن است برای جلوگیری از فشار خون در دوران بارداری و مسمومیت حاملگی مکمل کلسیم تجویز شود. اگر داروی دیگری می‌خورید، حتما تداخل دارویی را در نظر بگیرید. سایر موارد احتیاط مصرف کلسیم عبارت است از؛

• مصرف کلسیم با معده خالی، باعث کاهش مقدار جذب آن در بدن می‌شود. به همین دلیل به افراد مبتلا به آکلرهیدریا یا سطح اسید کم در معده توصیه می‌شود که همراه با وعده‌های غذایی از مکمل کلسیم استفاده کنند.
• مقدار کلسیم و فسفات باید در بدن متعادل باشند. مصرف بیش‌ازحد calcium می‌تواند این تعادل را از بین ببرد و آسیب برساند.
• افرادی که عملکرد ضعیف کلیه دارند باید با نظارت پزشک از مکمل کلسیم استفاده کنند.
• افرادی که سیگار می‌کشند، calcium کمتری جذب می‌کنند.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۷۹۶ نظر)

دکتر محسن برکم

تخصص ارتوپدی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۶۷۵ نظر)

دکتر شهرام همتیان

تخصص ارتوپدی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۴۹۰ نظر)

دکتر ابوالفضل علی اکبری

تخصص ارتوپدی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۴۹۹ نظر)

دکتر فرید شهریور

تخصص ارتوپدی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۴۸۰ نظر)

دکتر حاج سید حسن رزاز

تخصص ارتوپدی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۴۱۲ نظر)

دکتر سید عبدالحسین مهدی نسب

تخصص ارتوپدی

نوبت بگیرید

تداخلات دارویی کلسیم (calcium)

استفاده از کلسیم با هر یک از داروهای زیر معمولا توصیه نمی‌شود. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است دوز دارو یا تعداد دفعات استفاده از یک یا هر دو دارو را تغییر دهد:

• سفتریاکسون (روسفین)
• سیپروفلوکساسین 
• انوکساسین 
• نورفلوکساسین
• اسپارفلوکساسین
• دمکلوسیکلین (دکلومایسین) 
• مینوسایکلین (مینوسین) 
• تتراسایکلین (آکرومیسین)
• آلندرونات (Fosamax) 
• اتیدرونات (Didronel)
• ریزدرونات (Actonel)
• تیلودرونات (Skelid)
• کلسی‌پوترین (دوونکس)
• دیگوکسین (لانوکسین)
• دیلتیازم
• لووتیروکسین
• لیتیم
• سوتالول
•  کلروتیازید (دیوریل)
• هیدروکلروتیازید
• اینداپامید (لوزول)
• متولازون (زاروکسولین)
• کلورتالیدون (هیگروتون)

اشکال دارویی	عوارض جانبی	تداخل دارویی
قرص جوشان کلسیم و ویتامین د۳	افزایش احتمال حمله قلبی	سیپروفلوکساسین
سوسپانسیون خوراکی لیپوکلسید – کلسیم لیپوزومال+روی+د۳	سنگ کلیه	لیتیم
قرص کلسیم منیزیم زینک	تهوع یا استفراغ	دیلتیازم
قرص نویاساپورت کلسیم کربنات د ۵۰۰ میلی‌گرم/۲۰۰واحد	یبوست	اینداپامید
پودر جوشان کلسیم دی ۵۰۰ میلی‌گرم	تشنگی	متولازون

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کلسیم یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که توسط ویتامین دی در روده کوچک جذب می‌شود. برای تامین کلسیم لازم می‌توان از انواع مواد غذایی و مکمل‌های دارویی استفاده کرد. قرص جوشان، کپسول و شربت کلسیم انواع اشکال دارویی کلسیم هستند که در دوزهای مختلف برای کودکان و بزرگسالان تجویز می‌شوند.

باتوجه به اینکه مصرف زیاد کلسیم باعث رسوب آن در بدن و کمبود کلسیم نیز باعث پوکی استخوان می‌شود، برای اطلاع از دوز مناسب روزانه حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید. اگر دچار کمردرد یا زانودرد ناشی از پوکی استخوان هستید، بهتر است به دکتر ارتوپد مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری و مشاوره از بهترین پزشکان برای شما فراهم شده است.

 دکترتو مراقب سلامتی شماست!