متاستاز مغز چیست و چگونه درمان میشود؟

متاستاز مغز زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از محل اصلی خود به مغز گسترش پیدا کنند. هر نوع سرطانی می‌تواند به مغز منتشر شود؛ اما انواعی از سرطان که بیشترین احتمال ایجاد متاستاز مغزی را دارند شامل سرطان ریه، سینه، روده بزرگ، کلیه و ملانوما هستند. اگر شما هم نام متاستاز مغز را شنیده‌اید و می‌خواهید بیشتر با این بیماری، روش‌های تشخیص و درمان آن آشنا شوید تا انتهای مقاله ما را همراهی کنید. برای اطلاع از روش‌های درمان این عارضه می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص مغز و اعصاب یا دکتر انکولوژی مشورت کنید.

متاستاز مغز چیست؟

متاستاز مغز به انتقال سلول‌های سرطانی از محل اصلی خود به مغز گفته می‌شود. متاستاز به معنای گسترش سرطان از یک بخش از بدن به بخش‌های دیگر است و می‌تواند در هر نوع سرطان رخ دهد. سلول‌های سرطانی از طریق سیستم خون یا لنفاوی به مغز منتقل شده و در آنجا رشد می‌کنند. سرطان‌هایی مانند ریه، پستان، روده بزرگ، کلیه و ملانوما بیشتر از سایر سرطان‌ها به مغز متاستاز می‌دهند. این فرایند می‌تواند منجر به بروز تومورهای ثانویه در مغز شود که ممکن است عملکرد عصبی و روانی بیمار را تحت تأثیر قرار دهد.

چه تفاوتی بین سرطان مغز و متاستاز مغز وجود دارد؟

سرطان مغز به تومورهایی اطلاق می‌شود که از خود بافت مغز شروع می‌شوند، در حالی که متاستاز مغز به انتقال سلول‌های سرطانی از سایر قسمت‌های بدن به مغز اشاره دارد. در سرطان مغز، تومور اولیه در خود مغز ایجاد می‌شود، در حالی که در متاستاز مغز، سلول‌های سرطانی از سرطان‌هایی مانند ریه، پستان یا روده بزرگ به مغز منتقل می‌شوند. درمان‌ها برای این دو نوع سرطان متفاوت است؛ در حالی که سرطان مغز معمولاً با جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی درمان می‌شود، درمان متاستاز مغز به نوع سرطان اولیه و میزان گسترش آن بستگی دارد.

میزان شیوع متاستاز مغز

متاستاز مغز از بیماری های مغز و اعصاب است. حدود یک سوم از بیمارانی که به نوع دیگری از سرطان مبتلا هستند دچار یک یا چند تومور متاستاتیک مغز می‌شوند. طبق گزارشات و تخمین‌ها، سالانه ۲۰۰,۰۰۰ تا ۳۰۰,۰۰۰ فرد مبتلا به سرطان متاستاتیک تشخیص داده می‌شوند. خطر ابتلا به تومورهای متاستاتیک مغزی بعد از ۴۵ سالگی افزایش پیدا می‌کند و در افراد بالای ۶۵ سال این خطر در بالاترین حد خود است.

علائم متاستاز مغز چیست؟

علائم و نشانه‌های ناشی از متاستازهای مغزی می‌توانند بر اساس محل، اندازه و سرعت رشد تومورهای متاستاتیک متفاوت باشند. اما به طور کلی رایج‌ترین علائم تومور در سر عبارتند از:

• سردردهای ناشی از تومورهایی که به مغز فشار می‌آورند. این سردردها ممکن است ناشی از نشت مایع از رگ‌های خونی تومور نیز باشند.
• تشنج‌هایی که به خاطر تداخل تومور با فعالیت الکتریکی طبیعی مغز رخ می‌دهند.
• مشکلات شناختی، به این معنی که بیمار در پردازش اطلاعات یا تفکر با مشکل روبرو می‌شود. گاهی ممکن است بیمار در به خاطر سپردن چیزهایی که به‌تازگی اتفاق افتاده‌اند نیز مشکل داشته باشد.
• تغییر در نحوه رفتار یا خلق‌وخو
• ضعف در یک طرف بدن یا عدم توانایی برای استفاده از یکی از دست‌ها یا پاها
• مشکلات شنوایی، بلع یا بینایی
• حالت تهوع و استفراغ
• مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار دیگران

دچار سردردهای شدید و تشنج میشی؟

برای بررسی متاستاز مغز نوبت بگیر.

دکتر انکولوژی خوب

طول عمر متاستاز مغز

هیچ راهی برای فهمیدن دقیق این که فردی که دچار متاستاز مغزی شده چقدر زندگی خواهد کرد وجود ندارد. اما به طور کلی میانگین زمان بقای بیماران مبتلا به متاستاز مغزی را اغلب بین ۳ الی ۱۱ ماه در نظر می‌گیرند. طول بقا به سن بیمار، سطح تحت کنترل بودن بیماری اولیه و وجود تومور در سایر نقاط بدن بستگی دارد.

البته برخی از افراد می‌توانند چندین سال زنده بمانند. برخی از بیماران ممکن است بسیار طولانی‌تر از حد انتظار زندگی کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است زودتر از حد انتظار جان خود را از دست دهند.

علت متاستاز مغز

متاستاز مغزی زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از محل اصلی خود جدا می‌شوند. این سلول‌ها ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی حرکت کنند و به مغز منتشر شوند (متاستاز) و در مغز شروع به تکثیر کنند. حدود ۸۵ درصد از متاستازهای مغزی در مخ ایجاد می‌شوند که قسمت بالایی و بزرگ‌ترین قسمت مغز است. ۱۵ درصد از این متاستازها نیز در مخچه ایجاد می‌شوند که قسمت پایینی مغز است.

راه های تشخیص متاستاز مغز

اگر مشکوک به متاستاز مغز باشید، ممکن است پزشک انجام برخی از آزمایش‌ها یا روش‌های تشخیصی را توصیه کند. تست‌های تشخیصی برای شناسایی متاستاز مغزی شامل چندین روش اصلی هستند که به پزشکان کمک می‌کنند تا وضعیت بیماری را ارزیابی کرده و بهترین روش درمانی را انتخاب کنند:

1. معاینه عصبی: این معاینه شامل بررسی بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت عضلانی و رفلکس‌ها است. در صورت مشاهده مشکلات در یکی از این نواحی، پزشک می‌تواند سرنخ‌هایی از قسمت‌های مغز که تحت تأثیر تومور قرار گرفته‌اند، به‌دست آورد. این روش به شناسایی نواحی آسیب‌دیده و کمک به تشخیص دقیق‌تر وضعیت بیمار کمک می‌کند.
2. روش‌های تصویربرداری: یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها برای تشخیص متاستاز مغزی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) است. انواع تخصصی اسکن MRI مانند MRI عملکردی، MRI پرفیوژن و طیف‌سنجی رزونانس مغناطیسی می‌توانند به پزشک در ارزیابی دقیق‌تر تومور و برنامه‌ریزی برای درمان کمک کنند. دیگر روش‌های تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) نیز برای شناسایی و ارزیابی متاستاز مغزی به کار می‌روند. به‌عنوان مثال، اگر تومور اولیه که باعث متاستاز مغزی شده ناشناخته باشد، پزشک ممکن است برای بررسی وجود سرطان ریه از سی‌تی‌اسکن قفسه سینه استفاده کند.
3. نمونه‌برداری (بیوپسی): در این روش، با استفاده از سوزن یا طی عمل جراحی، نمونه‌ای از بافت تومور مغزی برداشته می‌شود و سپس زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا مشخص شود که آیا تومور بدخیم است یا خوش‌خیم. همچنین، این روش به پزشک کمک می‌کند تا تعیین کند که آیا سلول‌های سرطانی از تومور اولیه آمده‌اند یا از متاستاز به مغز منتقل شده‌اند. این اطلاعات برای تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب ضروری است.

درمان متاستاز مغز؛ آیا متاستاز مغز درمان دارد؟

پزشکان برای برداشتن تومور یا بهبود کیفیت زندگی بیماران از روش‌های درمانی متفاوتی استفاده می‌کنند  درمان‌های متاستاز مغز می‌توانند به کاهش شدت علائم، کند کردن رشد تومور و افزایش طول عمر کمک کند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین این درمان‌ها اشاره کرده‌ایم:

۱. درمان دارویی متاستاز مغز

داروها می‌توانند به کنترل علائم و نشانه‌های متاستاز مغز کمک شایانی کنند و شما را از درد و سایر علائم آزاردهنده راحت کنند. برخی از داروهایی که به این منظور استفاده می‌شوند عبارتند از:

۲. جراحی متاستاز مغز

جراحی باعث تسکین سریع فشار داخل جمجمه می‌شود. این فشار ناشی از رشد تومور متاستاتیک و ورم مغز است. برخی از بیماران ممکن است تنها در عرض چند ساعت پس از جراحی، بهبودی علائم را تجربه کنند. هدف از جراحی این است که فضایی که تومور اشغال کرده به حداقل برسد.

طی این جراحی هر مقدار از تومور که قابل برداشتن باشد خارج می‌شود و در عین حال پزشکان روی حفظ عملکرد عصبی نیز تمرکز می‌کنند. پرکاربردترین نوع جراحی که برای برداشتن تومور متاستاتیک مغز استفاده می‌شود کرانیوتومی نام دارد که می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی از جمله کرانیوتومی سوراخ کلید انجام شود.

البته جراحی که برای حذف متاستاز مغز انجام می‌شود با خطراتی مانند نقص عصبی، عفونت و خونریزی همراه است. سایر خطرات نیز ممکن است به بخشی از مغز بستگی داشته باشند که تومور در آن قرار دارد.

۳. درمان خانگی متاستاز مغز

متاستاز مغز عارضه‌ای نیست که بتوان آن را با روش‌های خانگی درمان کرد. اما می‌توانید با برخی از روش‌های ساده، از شدت علائمتان کم کنید. فولیک اسید ماده‌ای است که در اسفناج، سبزیجات با برگ سبز، برنج، پرتقال و لوبیا وجود دارد و می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی را آهسته کند. توصیه می‌شود روزانه حدود ۴۰۰ میلی گرم فولیک اسید دریافت کنید. آنتی اکسیدان نیز ماده دیگری است که در توت، توت فرنگی و غیره یافت می‌شود و علائم مرتبط با سرطان را تسکین می‌دهد.

۴. طب سنتی برای درمان متاستاز مغز

زنجبیل گیاهی است که می‌تواند حالت تهوع و سردردهای آزاردهنده‌ای که بیماران مبتلا به تومور مغزی از آن رنج می‌برند تسکین دهد. می‌توانید برای بهره‌مند شدن از خواص زنجبیل، از رایحه‌درمانی استفاده کنید و این ماده را با روغن نعناع ترکیب کنید.

می‌خوای بدونی بهترین روش درمان متاستاز مغز چیه؟ همین الان مشاوره بگیر.

دکتر تومور مغز و نخاع

۵. روش های جدید درمان متاستاز مغز

در سال‌های اخیر، درمان‌های متاستاز مغز با پیشرفت‌های چشمگیری همراه بوده است. با توجه به پیچیدگی و چالش‌های درمان این نوع سرطان، روش‌های جدیدی برای مقابله با آن معرفی شده‌اند که بر اساس تحقیقات علمی و فناوری‌های نوین توسعه یافته‌اند. این درمان‌ها شامل روش‌هایی مانند درمان هدفمند، ایمونوتراپی و استفاده از تکنیک‌های پیشرفته تصویربرداری و جراحی است که می‌توانند به طور مؤثری به کنترل تومورها، کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. در ادامه، به بررسی این روش‌های جدید درمانی خواهیم پرداخت و نقش هرکدام در مدیریت متاستاز مغز را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

پرتو درمانی متاستاز مغز

یکی از درمان‌های پرکاربرد و اثرگذار برای بیمارانی که با متاستاز مغز دست‌وپنجه نرم می‌کنند پرتو درمانی است. طی این درمان از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. برای متاستازهای مغزی، درمان ممکن است شامل یک یا هر دوی این روش‌های پرتودرمانی باشد:

• پرتودرمانی کامل مغز (whole brain radiotherapy): در این روش برای از بین بردن سلول‌های تومور، پرتو را روی کل مغز اعمال می‌کنند. افرادی که تحت این پرتودرمانی قرار می‌گیرند معمولا به ۱۰ تا ۱۵ جلسه درمان در طول دو تا سه هفته نیاز دارند.
• رادیوسرجری استریو تاکتیک: در این روش، هر کدام از پرتوها قدرت خاصی ندارند، اما در نقطه‌ای که همه پرتوها به هم می‌رسند از دوز بسیار زیادی از پرتو برای از بین بردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. این روش اغلب در یک جلسه انجام می‌شود و پزشکان می‌توانند چندین تومور را طی همان یک جلسه درمان کنند.

شیمی درمانی متاستاز مغز

شیمی‌درمانی یکی از روش‌های درمانی متاستاز مغز است که با استفاده از داروهای خاص، سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد و به کاهش اندازه تومور کمک می‌کند. این روش معمولاً پس از جراحی یا پرتودرمانی برای جلوگیری از رشد مجدد تومورها و کنترل پیشرفت بیماری استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی می‌تواند به‌صورت خوراکی یا از طریق وریدی تجویز شود و در برخی موارد به راحتی به مغز می‌رسد.

تارگت تراپی متاستاز مغز

تارگت تراپی یا درمان هدفمند یکی از روش‌های نوین درمانی برای متاستاز مغز است که با استفاده از داروهایی خاص، سلول‌های سرطانی را به طور دقیق هدف قرار می‌دهد. این درمان بر روی مولکول‌ها و مسیرهای خاصی که باعث رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی می‌شوند، تمرکز دارد. در متاستاز مغز، تارگت تراپی می‌تواند به مهار رشد تومورها و جلوگیری از گسترش بیشتر سرطان به مغز کمک کند. این روش معمولاً برای انواع خاصی از سرطان‌ها مانند سرطان ریه، پستان یا ملانوما که ویژگی‌های خاصی دارند، موثر است. تارگت تراپی نسبت به شیمی‌درمانی عوارض کمتری دارد و می‌تواند به درمان هدفمندتر و دقیق‌تر بیماری منجر شود.

ایمونوتراپی متاستاز مغز

ایمونوتراپی یا درمان ایمنی یک روش نوین است که از سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در متاستاز مغز، این درمان می‌تواند به مهار رشد تومورها و جلوگیری از گسترش بیشتر سرطان به مغز کمک کند. ایمونوتراپی به ویژه در سرطان‌های پیشرفته که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، موثر است و معمولاً عوارض کمتری نسبت به شیمی‌درمانی دارد.

انواع متاستاز مغزی کدامند؟

متاستاز مغزی به گسترش سلول‌های سرطانی از محل اولیه به مغز گفته می‌شود. این نوع متاستاز می‌تواند به دلایل مختلف و از انواع مختلف سرطان‌ها ایجاد شود. برخی از شایع‌ترین انواع متاستاز مغز عبارتند از:

1. متاستاز مغزی ناشی از سرطان ریه: یکی از شایع‌ترین سرطان‌هایی که به مغز متاستاز می‌دهد، سرطان ریه است. سلول‌های سرطانی از ریه‌ها به مغز گسترش یافته و می‌توانند باعث بروز تومورهایی در مغز شوند.
2. متاستاز مغزی ناشی از سرطان پستان: سرطان پستان نیز یکی از سرطان‌هایی است که به طور معمول می‌تواند به مغز گسترش یابد. این متاستاز اغلب به نواحی خاصی از مغز مانند سطح فوقانی مغز می‌رسد.
3. متاستاز مغزی ناشی از سرطان روده بزرگ: سرطان روده بزرگ نیز می‌تواند به مغز منتشر شود و موجب بروز علائم عصبی شود. در موارد پیشرفته، این سرطان ممکن است به تومورهایی در مغز منجر شود.
4. متاستاز مغزی ناشی از سرطان کلیه: سرطان کلیه نیز یکی از سرطان‌هایی است که ممکن است به مغز گسترش یابد. در این حالت، سلول‌های سرطانی از کلیه به مغز می‌روند و می‌توانند علائم مختلفی ایجاد کنند.
5. متاستاز مغزی ناشی از ملانوما: ملانوما که یک نوع سرطان پوست است، نیز می‌تواند به مغز گسترش یابد و باعث ایجاد تومورهای مغزی شود. این نوع متاستاز ممکن است سریع‌تر از سایر انواع متاستاز گسترش یابد.
6. متاستاز مغزی ناشی از سرطان‌های دیگر: انواع دیگر سرطان‌ها مانند سرطان دهان، مری، پانکراس و سایر سرطان‌ها نیز ممکن است به مغز متاستاز دهند، اگرچه این موارد کمتر رایج هستند.

در مجموع، متاستاز مغزی می‌تواند از انواع مختلف سرطان‌ها به مغز منتقل شود و نیاز به تشخیص سریع و درمان‌های هدفمند دارد.

عوارض متاستاز مغز

 متاستاز مغز می‌تواند عوارض متنوعی به همراه داشته باشد که بسته به محل و شدت تومور متفاوت است. یکی از شایع‌ترین عوارض، سردردهای مداوم و شدید است که ممکن است با تهوع و استفراغ همراه شود. این نوع سردردها معمولاً به دلیل فشار تومور بر بافت‌های مغزی ایجاد می‌شوند. مشکلات بینایی نیز از دیگر عوارض رایج است، به‌طوری که فرد ممکن است تاری دید، دوبینی یا حتی از دست‌دادن بینایی در یک یا هر دو چشم را تجربه کند.

 ضعف عضلانی و بی‌حسی در برخی نواحی بدن، مانند دست‌ها یا پاها، نیز ممکن است به دلیل فشار تومور بر اعصاب مغزی ایجاد شود. علاوه بر این، تغییرات رفتاری و شناختی مانند اختلالات حافظه، تمرکز، افسردگی و اضطراب نیز می‌تواند به دلیل تأثیر تومور بر بخش‌های خاص مغز رخ دهد. در برخی موارد، متاستاز مغزی می‌تواند باعث بروز تشنج‌های غیرقابل‌کنترل شود که نیاز به درمان فوری دارند.

 مشکلات حرکتی مانند اختلال در تعادل و هماهنگی نیز می‌تواند از دیگر عوارض باشد که فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره ناتوان می‌کند. در نهایت، این عوارض به‌طورکلی می‌توانند باعث افت شدید کیفیت زندگی بیمار شوند و نیاز به درمان‌های پزشکی و روانی برای مدیریت آن‌ها باشد.

راه های پیشگیری از متاستاز مغز

پیشگیری از متاستاز مغز به طور کامل ممکن نیست، اما با رعایت چند اقدام می‌توان خطر گسترش سرطان به مغز را کاهش داد. اولین و مهم‌ترین اقدام، تشخیص زودهنگام و درمان سریع سرطان است. درمان‌های به موقع مانند جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی می‌توانند از گسترش سرطان به مغز جلوگیری کنند. علاوه بر این، سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، ترک سیگار و مصرف محدود الکل به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. مراجعه منظم به پزشک برای بررسی‌های دوره‌ای و چکاپ‌های ضروری به ویژه در افراد با سابقه خانوادگی سرطان، می‌تواند به شناسایی زودهنگام سرطان و پیشگیری از متاستاز مغز کمک کند. همچنین، آگاهی از علائم اولیه متاستاز مغز مانند سردرد، تغییرات در بینایی و ضعف عضلانی می‌تواند در شناسایی سریع‌تر و درمان به موقع موثر باشد. در مجموع، با رعایت این اقدامات می‌توان خطر متاستاز مغزی را کاهش داد و از درمان‌های موثر بهره‌برد.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۵۰۳ نظر)

دکتر محمود رشیدی

تخصص جراحی مغز و اعصاب

نوبت بگیرید

۴.۴ (۳۹۸ نظر)

دکتر مسعود زینالی

تخصص جراحی مغز و اعصاب

نوبت بگیرید

۴.۶ (۳۰۷ نظر)

دکتر نیما درخشان

تخصص جراحی مغز و اعصاب

نوبت بگیرید

۳.۳ (۲۷۹ نظر)

دکتر محمد فرجی راد

تخصص جراحی مغز و اعصاب

نوبت بگیرید

۴.۴ (۱۷۵ نظر)

دکتر محسن سلطانی

تخصص جراحی مغز و اعصاب

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۲۲ نظر)

دکتر فهیمه سمیعی

تخصص جراحی مغز و اعصاب

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

متاستاز مغز یکی از بیماری‌های خطرناک در نظر گرفته می‌شود که علائم شدیدی دارد. در صورتی که علائمی را تجربه کردید که چندین هفته ادامه داشتند حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشکان مغز و اعصاب یا متخصصان انکولوژی با استفاده از روش‌های تشخیصی و درمان‌های نوین تلاش می‌کنند تا تومورها را خارج کنند و کیفیت زندگی و طول عمر بیماران را افزایش دهند. برای جلوگیری از متاستاز مغز یا درمان آن باید با متخصص انکولوژی یا دکتر نورولوژی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!