تاثیر کم خونی بر چشم تا چه اندازه خطرناک است؟

کم خونی عمدتا با علائمی مانند سرگیجه، تنگی نفس و سردرد همراه است. اما در موارد شدیدتر، برخی از افراد متوجه تغییراتی در بینایی شان هم می‌شوند. واقعیت این است که کم خونی می‌تواند حتی بافت چشم‌ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد و موجب بروز مشکلاتی برای چشم‌ها شود. در این مقاله از دکترتو به صورت کامل تاثیر کم خونی بر چشم و عوارض ناشی از آن را بررسی می‌کنیم. اگر به دنبال کم خونی علائم مختلفی را تجربه می‌کنید بهتر است در این‌باره از طریق سامانه نوبت‌دهی و مشاوره آنلاین دکترتو با یک پزشک عمومی مشورت کنید.

تاثیر کم خونی بر چشم چیست؟

کم خونی، نتیجه کمبود گلبول‌های قرمز خون است که منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی به بخش‌های مختلف بدن از جمله چشم‌ها می‌شود. انواع مختلف کم خونی می‌توانند باعث تغییرات خاصی در بینایی و عملکرد چشم‌ها شوند. کم خونی می‌تواند به بافت چشم آسیب برساند و باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم شود. در واقع اکسیژن مورد نیاز بافت چشم‌ها نیز مانند سایر اندام‌ها، توسط جریان خون تامین می‌شود و به همین دلیل کم خونی می‌تواند روی بافت چشم‌ها تاثیر بگذارد.

رتینوپاتی ناشی از کم‌خونی یک عارضه نادر است و فقط در کم‌خونی‌های شدید یا خاص دیده می‌شود. این به معنی آسیبی است که این بیماری به شبکیه چشم و سایر بخش‌های چشم وارد می‌کند. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۳، تخریب و آسیب شبکیه در موارد شدید کم خونی، یک عارضه بسیار رایج است که علت دقیق آن مشخص نیست. با این حال برخی از مطالعات محدود نشان می‌دهد که احتمالا رگ‌های خونی مرکزی و شریان‌های شبکیه در اثر کاهش اکسیژن‌رسانی تغییر می‌کنند و آسیب می‌بینند. از طرفی، برخی از انواع خاص کم خونی، از جمله کم خونی داسی شکل می‌تواند باعث نازک شدن شبکیه چشم شود و علائم جدی‌تری را ایجاد کند.

علائم کم خونی در چشم ها

انواع مختلف کم خونی ممکن است طیف وسیعی از علائم را در چشم‌ها ایجاد کند که گاهی برخی از این علائم بسیار شدید هستند و می‌تواند بینایی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. مهم‌ترین علائم کم خونی تاثیرگذار روی چشم شامل موارد زیر است:

• تغییر رنگ صلبیه چشم به رنگ زرد
• رنگ پریدگی پلک پایینی، افراد مبتلا به کم خونی ممکن است هنگام کشیدن پلک پایین، متوجه شوند که پوشش پلک داخلی کم‌رنگ‌تر از حد انتظار است.
• نقاط کور در بینایی
• مشاهده اجسام شناور یا جرقه‌های نور
• از دست دادن بینایی در لبه بیرونی میدان دید
• لکه‌‌های پشم پنبه‌ای و لکه‌های راث؛ لکه‌های راث، خونریزی‌هایی با مرکز سفید هستند که به دلیل لخته شدن خون در رگ‌های خونی شبکیه ایجاد می‌شوند
• خونریزی و ادم گذرای شبکیه

۱. زردی چشم و کم خونی

یکی از علائمی که تاثیر کم خونی بر چشم‌ها را نشان می‌دهد، تغییر رنگ صلبیه است. صلبیه لایه بیرونی سفیدی چشم است و کم‌خونی ممکن است باعث زرد شدن این لایه از چشم شود. این عارضه در کم خونی همولیتیک بسیار شایع‌تر است. زرد شدن صلبیه در اثر همولیز گلبول‌های قرمز خون است.

۲. تاری دید

زمانی که چشم‌ها تحت تاثیر کمبود آهن خسته و سوزناک می‌شوند، این شرایط می‌تواند روی بینایی تاثیر بگذارد و بسیاری از افراد، کمی تاری دید را تجربه می‌کنند. آسیب چشمی ناشی از کم خونی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما می‌‌تواند باعث تاری دید شود. البته کم خونی، خصوصا انواع خاص آن مانند کم خونی داسی شکل عمدتا باعث ضعف بینایی یا انواع دیگر اختلالات بینایی می‌شود. برای مثال افرادی که کم خونی داسی شکل دارند معمولا در میدان دیدشان، نقطه‌های شناورها یا جرقه‌های نور را می‌بینند.

کم‌خونی داری و تاری دید نگرانت کرده؟

برای بررسی سریع نوبت بگیر.

بهترین پزشکان عمومی

۳. اختلالات بینایی

گاهی اوقات کم خونی ممکن است باعث کاهش شدید دید محیطی شود و روی کیفیت دید فرد تاثیر زیادی داشته باشد. اثرات منفی کمبود آهن و کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های چشم در برخی موارد به صورت آسیب به عصب بینایی ظاهر می‌شود. نتیجه این آسیب، می‌تواند اختلالات در بینایی باشد.

۴. احساس سنگینی یا درد در پشت چشم

کم خونی باعث می‌شود که چشم‌ها زودتر از حد معمول خسته شوند. کمبود آهن باعث احساس سوزش و درد پشت چشم‌ می‌شود. سنگین‌شدن پلک پشت چشم و درد را می‌توان یکی از نشانه‌های مهم تاثیر کم خونی بر چشم‌ها در نظر گرفت. اما توجه کنید که درد چشم همیشه نشان‌دهنده کم خونی نیست و عوامل دیگری هم می‌توانند باعث بروز این درد در چشم‌ها شوند.

علل تاثیر کم خونی بر چشم

کم خونی انواع مختلفی دارد که هر کدام به نوعی می‌توانند باعث کم خونی چشمی شوند. دلایل عمده تغییرات چشم در کم خونی عبارتند از:

• کمبود اکسیژن‌رسانی به چشم‌‌ها می‌‌تواند باعث آتروفی (نازک شدن) ماکولا و سایر بافت‌‌های چشم شود.
• کم‌خونی با خونریزی همراه است که ممکن است به چشم‌‌ها آسیب برساند.
• تاثیر کم خونی بر چشم گاهی به دلیل لخته شدن خون در رگ‌های خونی ریز چشم است که می‌تواند جریان خون را قطع کرده و باعث آسیب به بافت چشم شود.
• اگر کم‌ خونی ناشی از کمبود آهن، کمبود ویتامین B12 یا سایر کمبودهای تغذیه‌ای باشد، کمبود مواد مغذی بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارد.
• بیماری‌های مزمن مرتبط با کم ‌خونی، مانند لوسمی، لنفوم و بیماری کبد، ممکن است به چشم‌ها آسیب برساند.
• برخی از اختلالات ایمنی یا بیماری‌‌های مغز استخوان که باعث کم‌ خونی می‌‌شوند، می‌توانند باعث التهاب چشم شوند.
• گاهی اثر کم خونی بر چشم‌ها به داروهایی مربوط می‌شود که برای درمان کم خونی مصرف می‌شوند.

راه های تشخیص تاثیر کم خونی بر چشم

برای تشخیص تاثیر کم خونی بر چشم‌ها، اولین قدم، تشخیص کم خونی در آزمایش و علت آن است. برای تشخیص کم‌خونی، به یک آزمایش خون برای شمارش تعداد گلبول‌های قرمز و غلظت هموگلوبین در خون نیاز است. علاوه بر این، معاینه چشم و آزمایش‌های تصویربرداری تخصصی، می‌توانند تغییرات چشمی ناشی از کم‌‌خونی را تشخیص دهند.

راه‌ های درمان تاثیر کم خونی بر چشم

تغییرات چشمی و هرگونه آسیب ناشی از تاثیر کم‌ خونی بر چشم‌ها، معمولا با درمان کم ‌خونی بهبود می‌یابد، به خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. درمان کم ‌خونی بر اساس علت اصلی آن صورت می‌گیرد. برخی از این گزینه‌ها عبارتند از:

• مکمل‌‌های غذایی برای افزودن مواد مغذی مانند آهن یا ویتامین B12 به رژیم غذایی
• مصرف داروی اریتروپویتین که تولید گلبول‌های قرمز خون را بیشتر می‌کند.
• تزریق خون برای جایگزینی گلبول‌های قرمز از دست رفته

عمدتا بعد از درمان کم خونی و بازگشت سطح گلبول‌های قرمز به سطح طبیعی، مشکلات بینایی نیز برطرف می‌شوند. با این حال برای تشخیص بهبود رتینوپاتی کم خونی، به معاینات دوره‌ای چشم هم نیاز است. برخی از بیماران هم به درمان اثری که کم خونی روی چشم‌ها گذاشته نیاز دارند که می‌تواند شامل استفاده از عینک، دارودرمانی یا جراحی چشم باشد.

دنبال درمان کاهش بینایی ناشی از کم‌خونی هستی؟ مشاوره بگیر.

دکتر کم خونی

عوارض تاثیر کم خونی بر چشم

علاوه بر تاری دید و درد و سنگینی چشم‌ها که نتیجه تاثیر کم خونی بر چشم است، برخی از افراد ممکن است عوارض شدیدتری را تجربه کنند. خصوصا اگر کم خونی، شدید و مزمن شود. این عوارض عبارتند از:

• آسیب شدید شبکیه
• هیپوکسی که موجب گشادشدن شبکیه می‌شود و خود عوارض دیگری مانند انفارکتوس لایه فیبر عصبی و اتساع عروقی چشم را ایجاد می‌کند.
• تاری دید یا کاهش دید محیطی
• لکه‌های راث خونریزی‌هایی با مرکز سفید هستند.
• ادم و التهاب شدید شبکیه
• خونریزی شبکیه چشم
• فلاش و مگس پران در چشم
• از دست دادن بینایی یا آسیب‌های چشمی غیرقابل‌برگشت

پیشگیری از تاثیر کم خونی بر چشم

بهترین راه برای جلوگیری از رتینوپاتی ناشی از کم ‌خونی، انجام اقداماتی برای جلوگیری از کم‌ خونی است. همچنین ضروری است که کم‌ خونی قبل از ایجاد آسیب چشمی درمان شود. حتی در برخی موارد، اگر عوامل خطر آنمی، مانند سرطان یا کاهش جذب مواد مغذی در روده وجود داشته باشد، ممکن است برای جلوگیری از تاثیر کم‌ خونی بر چشم، به مداخلات پزشکی نیاز باشد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کم خونی یک اختلال بسیار رایج است که بسیاری از افراد به آن مبتلا می‌شوند. اما این مشکل در اکثر موارد به راحتی قابل پیشگیری و حتی قابل درمان است. اما عدم درمان به موقع ممکن است باعث آسیب به بخش‌های مهمی همچون چشم‌ها شود. تاثیر کم خونی بر چشم را می‌توان با تشخیص و درمان به موقع کم خونی کاهش داد؛ بنابراین اگر کم خونی دارید و اخیرا تغییراتی در بینایی‌تان ایجاد شده، حتما با یک پزشک عمومی در این زمینه صحبت کنید. اما اگر به پزشک دسترسی ندارید نگران نباشید چرا که می‌توانید از طریق سامانه مشاوره آنلاین دکترتو با بهترین متخصصان در این‌باره مشورت کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!