عوارض کم خونی را بشناسیم

حدود ۱ نفر از هر ۴ نفر در سراسر جهان به نوعی کم‌خونی مبتلا هستند که شایع‌ترین نوع آن، کم خونی ناشی از فقر آهن است. عوارض کم خونی در گروه‌‌های سنی مختلف و بسته به شرایط سلامتی که دارند متفاوت است. انواع مختلف کم خونی هم ممکن است عوارض متفاوتی را ایجاد کنند. در این مقاله از دکترتو به صورت کامل کم خونی و عوارض آن را بررسی می‌کنیم. اگر عوارض ناشی از کم خونی باعث کلافگی‌تان شده است از طریق سامانه نوبت دهی و مشاوره آنلاین دکترتو با یک پزشک عمومی برای درمان آن اقدام کنید.

عوارض کم خونی چیست؟

عواقب کم خونی به چند فاکتور مهم بستگی دارد. بسته به شدت و مرحله بیماری، عوارض کم خونی از خفیف تا شدید متغیر است. زمانی که کم خونی درمان نشود، ممکن است عوارض بسیار جدی‌تری از جمله مشکلات قلبی را ایجاد کند. با این حال از آن جایی که در اکثر موارد، اکسیژن‌رسانی و خون‌رسانی به بافت‌‌ها مختل می‌شود، عوارض مشابهی در بیماران مبتلا به انواع کم خونی دیده می‌شود. اکثر این موارد عبارتند از:

• ضعف و خستگی شدید؛ کمبود هموگلوبین و به دنبال آن کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌‌ها  می‌تواند باعث خستگی شدید و تنگی نفس شود.
• سردرد؛ کم خونی باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز می‌شود که نتیجه آن تورم شریان‌های مغز است. این تورم شریان‌‌ها می‌تواند باعث سردرد‌های شدید و مداوم شود.
• مشکلات قلبی؛ کم خونی درمان نشده می‌تواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم شود. علاوه بر این، کم خونی مزمن و شدید باعث می‌شود که قلب برای خون‌رسانی به بافت‌‌ها بیشتر از حد معمول کار کند. این کار اضافی می‌تواند به قلب آسیب برساند و موجب بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی شود.
• اختلال پیکا در بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از کمبود آهن؛ در این اختلال فرد چیز‌هایی غیر از غذا مانند مو یا خاک را می‌خورد.
• تحریک‌پذیری و مشکل در تفکر و تمرکز
• افسردگی و اضطراب
• درد قفسه سینه
• سرد شدن دست‌‌ها و پا‌ها
• رنگ پریدگی یا زرد شدن پوست
• از دست دادن اشتها
• افزایش خطر عفونت در موارد کم خونی ناشی از فقر آهن و کم خونی داسی شکل، تحقیقات نشان می‌دهد که کم خونی ممکن است روی سیستم ایمنی تاثیر بگذارد و ریسک ابتلا به انواع عفونت‌‌ها را افزایش دهد.

۱. کم خونی و درد استخوان ‌

یکی از شایع ترین عوارض کم خونی، درد شدید استخوان‌‌ها در قسمت‌‌های مختلف بدن، خصوصا لگن، قفسه سینه و استخوان بلند دست و پا‌ها است. برخی از انواع کم خونی مانند کم خونی آپلاستیک، روی مغز استخوان تاثیر می‌گذارد. بنابراین کم خونی و درد استخوان ممکن است در برخی بیماران تجربه شود. این وضعیت با مکانیسم مختلفی به استخوان‌‌ها و عضلات آسیب می‌رساند و معمولا باعث ضعف شدید عضلانی می‌شود.

۲. کم خونی و درد پا ‌

یکی دیگر از مشکلات کم خونی و عوارض آن، پا دردهای بسیار شدید است. کم خونی و درد پا ناشی از آن به دلایل مختلفی می‌تواند رخ دهد. مهم‌ترین علت درد پا به دلیل کم خونی، کاهش اکسیژن‌رسانی به پا، خصوصا کف پا‌ها است. التهاب و تورم در پا‌ها و زخم‌‌هایی که به دلیل کم خونی در پا ایجاد می‌شود، همگی نوعی از پا درد ناشی از کم خونی هستند. سندرم پای بی‎قرار هم یکی از عوارضی است که عمدتا با کم خونی ناشی از فقر آهن مرتبط است.

کم خونی داری و دنبال راه چاره‌ایه؟

برای درمان دقیق نوبت بگیر.

نوبت دهی پزشک عمومی

۳. تاثیر کم خونی بر چشم ‌

تاثیر کم خونی بر چشم، چندان مستقیم نیست اما در برخی موارد به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز، فرد ممکن است تاری دید موقتی یا سرگیجه داشته باشد، مخصوصاً هنگام ایستادن سریع یا فعالیت فیزیکی. همچنین در موارد نادر و پیشرفته، کاهش شدید هموگلوبین ممکن است موجب افت فشار خون و کاهش خون‌رسانی به شبکیه شود که گاهی به تاری دید موقتی منجر می‌شود.

کم‌خونی داسی‌شکل نیز می‌تواند به رتینوپاتی منجر شود، یعنی آسیب عروقی به شبکیه چشم، که در موارد پیشرفته ممکن است باعث کاهش دائمی بینایی شود. در کم‌خونی مگالوبلاستیک، گاهی عوارض عصبی مانند تاری دید و حتی نوریت اپتیک گزارش شده است.

۴. گزگز دست و پا و کم خونی ‌

بی حسی و گزگز دست و پا از دیگر علائم کم خونی و عوارض آن است. یکی از دلایل گزگز دست و پا و کم خونی در این مبتلایان بروز مشکلات و اختلالات نورولوژیکی است. در واقع کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث بروز یک سری مشکلات عصبی شود که نتیجه آن بی‌حسی و گزگز در دست‌‌ها و پا‌ها است.

۵. سرگیجه و کم خونی ‌

اکثر افراد مبتلا به کم خونی، ضعف، بی‌حالی و سرگیجه را که گاهی ممکن است شدید باشد، تجربه می‌کنند. در کم خونی، سطح گلبول‌‌های قرمز سالم خون کاهش می‌یابد و همین می‌تواند باعث کمبود اکسیژن‌رسانی به مغز و سایر اندام‌‌ها شود. به همین دلیل هم بسیاری از افراد در اثر کم خونی، سرگیجه‌‌های شدیدی را تجربه می‌کنند. عدم دریافت اکسیژن کافی در مغز می‌تواند باعث احساس سبکی سر و ناپایداری شود. حتی گاهی اوقات برخی از افراد به دلیل عوارض کم خونی، تعادل خود را از دست می‌دهند یا غش می‌کنند. معمولا سرگیجه ناشی از کم خونی با فعالیت بدنی یا تغییر سریع موقعیت بدن، بدتر می‌شود.

۶. کم خونی و ریزش مو ‌

کم خونی و ریزش مو یکی از مشکلاتی است که می‌تواند در مبتلایان به کم خونی فقر آهن رخ دهد. زمانی که بدن دچار فقر آهن شد، اکسیژن‌رسانی کافی به سلول‌‌ها و فولیکول‌‌های مو انجام نمی‌گیرد. این کمبود اکسیژن می‌تواند روی سیکل رشد مو‌ها تاثیر بگذارد و باعث ریزش شدید مو شود. ریزش مو یکی از رایج‌ترین عوارض کم خونی، خصوصا در بانوان است.

۷. عوارض کم خونی شدید

در صورت درمان نشدن کم خونی یا شدید و مزمن شدن آن، ممکن است عوارض شدیدتری ایجاد شود. عمدتا عوارض کم خونی در موارد شدید و مزمن شامل موارد زیر است:

• زرد شدن سفیدی چشم‌‌ها و بالا رفتن احتمال آسیب به چشم‌‌ها
• شکننده شدن ناخن‌‌ها
• سبکی سر هنگام ایستادن و احتمال زمین خوردن یا از حال رفتن
• رنگ پریدگی شدید پوست
• زخم یا التهاب زبان
• زخم‌‌های د‌هانی
• خونریزی غیرطبیعی و بیش از حد معمول در دوران قاعدگی
• از دست دادن میل جنسی
• از دست دادن بینایی (در موارد نادر که کم خونی شدید و یا از نوع داسی شکل است و به موقع درمان نمی‌شود).
• آریتمی یا تاکی‌کاردی (ضربان قلب سریع و نامنظم) و مشکلات و اختلالات ریوی؛ مواد شدید آنمی ریسک بروز مشکلات قلبی و عوارض ریوی را بیشتر می‌کند

۸. عوارض کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل یک اختلال خونی مزمن و ژنتیکی است که می‌تواند عوارض متفاوت‌تری ایجاد کند. در این بیماری، گلبول‌های قرمز غیرطبیعی جریان خون را مسدود می‌کنند و منجر به بروز یک سری عوارض می‌شوند. عوارض کم خونی داسی شکل عمدتا روی اندام‌‌ها و سیستم‌های مختلف بدن از جمله مغز، ریه‌‌ها، قلب و کلیه‌‌ها تاثیر می‌گذارد. رایج‌ترین عوارض این نوع از کم خونی شامل موارد زیر است:

• درد ناشی از انسداد عروق در بخش‌های مختلف بدن از جمله قفسه سینه
• سندرم حاد قفسه سینه
•  سکته مغزی
• نکروز بافت استخوان خصوصا در باسن و شانه‌‌ها
• ریسک بالای ابتلا به انواع عفونت‌‌ها از جمله ذات‌الریه و سپسیس
• انباشت طحال
• کم خونی مزمن و عوارض مرتبط با آن
• زخم‌های پا
• مشکلات کلیوی
• از دست دادن بینایی

عوارض کم خونی در مردان

اکثر مردان عوارض جانبی رایج ناشی از کم خونی، مانند خستگی، ضعف و سرگیجه را تجربه می‌کنند. در موارد شدید، کم خونی منجر به عوارض جدی‌تری مانند مشکلات قلبی و اختلال نعوظ در مردان می‌شود. کم خونی می‌تواند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد و به طور بالقوه باعث مشکلات نعوظ در مردان شود. مشکل در تمرکز و ریزش مو از دیگر عوارض رایج کم خونی در آقایان است.

عوارض کم خونی در زنان

عوارض کم خونی در زنان قابل توجه‌تر است و معمولا آن‌ها بیشتر از مردان تحت تاثیر عواقب کم خونی هستند. علائم بسته به شرایط هر فرد متفاوت است. این عوارض بیشتر در زنان باردار دیده می‌شوند و ممکن است مشکلات جدی‌تری را ایجاد کنند. رایج‌ترین علائمی که زنان به دلیل کم خونی تجربه می‌کنند عبارتند از:

• خستگی و ضعف عمومی
• تنگی نفس شدید
• سردرد و سرگیجه
• قاعدگی‌های غیرمعمول و خونریزی بیش از حد در دوران پریودی
• شکننده شدن ناخن‌‌ها و ریزش شدید مو
• سردی دست‌‌ها و پا‌ها
• مشکلات قلبی از جمله آریتمی
• کاهش اشتها ، خصوصا در دوران بارداری

می‌ترسی کم خونی روی باروریت اثر بذاره؟ از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر کم خونی

عوارض کم خونی هنگام زایمان

عوارض کم خونی در زمان زایمان می‌تواند خطرات زیادی را برای مادر و جنین داشته باشد. احتمال افسردگی بعد از زایمان در کسانی که کم خونی دارند، بیشتر است. از طرفی تحقیقات نشان می‌دهد ریسک زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد در نوزادانی که مادر آن‌ها  کم خونی دارد، بسیار بالاست. کم خونی در دوران بارداری، باعث افزایش خطر خونریزی پس از زایمان می‌شود.

عوارض کم خونی در کودکان

کم خونی در کودکان می‌تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. مهم‌ترین عوارض کم خونی در کودکان شامل موارد زیر است:

• خستگی، ضعف
• رنگ پریدگی پوست
•  تنگی نفس
• تاخیر در رشد کودکان
•  افزایش خطر عفونت
• مشکلات قلبی که ممکن است باعث نارسایی قلبی در کودکان شود
• افزایش تحریک‌پذیری؛ معمولا کودکان به دلیل کم خونی به شدت بهانه‌گیر می‌شوند و آستانه تحمل پایینی دارند.

عوارض کم خونی در سالمندان

عوارض کم خونی در افراد مسن کمی متفاوت است و می‌تواند روی کیفیت زندگی آن‌ها  به شدت تاثیر بگذارد. شایع‌ترین و اصلی‌ترین عواقب کم خونی درمان نشده در سالمندان شامل موارد زیر است:

• کاهش تحرک و کاهش کیفیت زندگی
• افزایش خطر خستگی و ضعف شدید
• افسردگی
• زوال عقل
• هذیان‌گویی
• خطر زمین‌خوردن و شکستگی استخوان‌‌ها
• کاهش شدید عملکرد فیزیکی و کاهش قدرت عضلانی
• بروز اختلال در عملکرد شناختی
• ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
• افزایش خطر مرگ‌ومیر در سالمندان

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کم خونی یک اختلال خونی بسیار رایج است و به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود. انواع مختلف کم خونی، عوارض متفاوتی را ایجاد می‌کنند. گاهی اوقات عوارض کم خونی تهدید کننده سلامتی است و باید حتما آن‌ها را پیگیری کرد. در بیشتر موارد می‌توان با انجام تست‌های تشخیصی و درمان به موقع، از عواقب کم خونی جلوگیری کرد. بدین منظور شما می‌توانید از طریق سامانه مشاوره آنلاین دکترتو با بهترین پزشکان عمومی در ارتباط باشید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!