فهرست مطالب
تومور عصب شنوایی یا نوروم آکوستیک (شوانوم دهلیزی) یک تومور خوش‌خیم و غیرسرطانی است که روی عصب هشتم مغزی رشد می‌کند. این عصب وظیفه انتقال پیام‌های شنوایی و تعادلی از گوش داخلی به مغز را بر عهده دارد. رشد تدریجی این تومور می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند کاهش شنوایی یک‌طرفه، وزوز گوش، اختلال در تعادل و در موارد پیشرفته‌تر بی‌حسی یا ضعف عضلات صورت شود. هرچند نوروم آکوستیک توموری نادر است و سالانه حدود یک نفر در هر صدهزار نفر به آن مبتلا می‌شود اما تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب، مانند جراحی، رادیوتراپی یا پایش منظم، نقش مهمی در کنترل علائم و پیشگیری از عوارض جدی دارد.
تومور عصب شنوایی چیست؟
تومور عصب شنوایی یا آکوستیک نوروما (Acoustic Neuroma) که با نام شوانوم دهلیزی (Vestibular Schwannoma) هم شناخته می‌شود، یکی از بیماری های گوش است. نوروم آکوستیک تومور خوش‌خیم و غیرسرطانی است که از سلول‌های شوان روی عصب دهلیزی (بخشی از عصب هشتم مغزی) منشأ می‌گیرد. این عصب وظیفه انتقال سیگنال‌های شنوایی و تعادلی از گوش داخلی به مغز را بر عهده دارد. رشد این تومور معمولاً بسیار آهسته است و در برخی موارد حتی ثابت باقی می‌ماند.
اگرچه نوروم آکوستیک به سرطان تبدیل نمی‌شود، اما با بزرگ شدن می‌تواند باعث مشکلات جدی شود. در مراحل اولیه، فشار واردشده توسط تومور معمولاً باعث کم‌شنوایی یک‌طرفه و اختلال در تعادل می‌شود. در موارد پیشرفته‌تر، رشد بیش از حد می‌تواند به اعصاب جمجمه‌ای مجاور فشار وارد کرده و باعث علائمی مانند ضعف یا بی‌حسی صورت شود. همچنین تومورهای بزرگ ممکن است بر مخچه یا ساقه مغز اثر بگذارند که در صورت عدم درمان می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشند.
از نظر شیوع، آکوستیک نوروما یک بیماری نادر است و سالانه حدود ۱ نفر از هر ۱۰۰ هزار نفر به آن مبتلا می‌شوند. این تومور حدود ۸ درصد از کل تومورهای داخل جمجمه را تشکیل می‌دهد و بیش از ۹۰ درصد موارد تنها یک گوش را درگیر می‌کند که نتیجه آن کم‌شنوایی یک‌طرفه است.
دچار درد گوش شدی و نمی‌دونی مشکل کجاست؟
همین حالا مشاوره بگیر!
انواع آکوستیک نوروما
به‌طورکلی دو نوع تومور عصب شنوایی یا شوانوم دهلیزی داریم:
- نوروم آکوستیک پراکنده و یک‌طرفه
- نوروم آکوستیک ژنتیکی دوطرفه
تومورهای آکوستیک نوروما یک‌طرفه و پراکنده در ۹۵ درصد بیماران تنها در یک سمت بدن رشد می‌کنند. علت آنها جهش‌های ژنتیکی پراکنده و غیروراثتی است. این نوعتومور عصب شنوایی ممکن است در هر سنی ایجاد شود، اما بیشتر در افراد ۳۰ تا ۶۰ ساله دیده می‌شود.
تومورهای آکوستیک نوروما دوطرفه و ژنتیکی در هر دو سمت بدن تنها در افرادی رخ می‌دهد که به اختلال ژنتیکی نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2) مبتلا هستند. این بیماری به علت جهش در کروموزوم ۲۲ ایجاد می‌شود و ژنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که مسئول تولید سلول‌های شوان است. این بیماران اغلب دچار تومورهای دیگری مشابه شوانوما در بخش‌های مختلف بدن می‌شوند که درمان آن با درمان تومورهای یک‌طرفه متفاوت است.
علائم تومور عصب شنوایی چیست؟
تومور عصب شنوایی یا آکوستیک نوروما بسته به اندازه و محل رشد طیف گسترده‌ای از علائم را ایجاد می‌کند و معمولا در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد. یکی از شایع‌ترین علائم نوروم آکوستیک، کاهش شنوایی یک‌طرفه است که معمولاً به‌تدریج و در طول چند سال اتفاق می‌افتد و در بیش از ۹۰ درصد بیماران دیده می‌شود. در برخی افراد، این کاهش شنوایی می‌تواند ناگهانی یا همراه با وزوز گوش باشد. بسیاری از بیماران همچنین احساس پُری گوش و مشکلات در درک صدا در محیط‌های شلوغ دارند.
با بزرگ شدن تومور، فشار بر اعصاب مجاور و مخچه می‌تواند باعث اختلال تعادل، بی‌حسی یا مورمور صورت، ضعف یا تیک عضلات صورت، مشکلات بلع و تغییر در حس چشایی شود. در موارد پیشرفته‌تر، علائمی مانند سردرد یک‌طرفه، احساس فشار داخل سر، تاری دید یا دوبینی نیز بروز می‌کنند. شدت و نوع علائم معمولاً به سرعت رشد و محل تومور بستگی دارد. به‌طورکلی علائم نوروم آکوستیک به شرح زیر است:
- کاهش شنوایی یک‌طرفه
- وزوز گوش آسیب‌دیده
- احساس پُری گوش مشابه وجود آب در گوش
- اختلال تعادل یا ناپایداری در راه‌رفتن
- سرگیجه یا احساس چرخش محیط
- بی‌حسی یا مورمور صورت
- تیک، اسپاسم یا ضعف عضلات صورت
- خشکی یا اشک‌ریزش غیرطبیعی چشم و تغییر در حس چشایی
- مشکل در بلع یا حرکت زبان ناشی از فشار بر اعصاب حلق و زبان
- سردرد، احساس فشار در سر، تاری دید یا دوبینی
- مشکل در بلع.
علت تومور نوروم آکوستیک چیست؟
علت دقیق ایجاد نوروم آکوستیک مشخص نیست. پزشکان این عارضه را به مشکلی در ژن مربوط به کروموزوم ۲۲ مرتبط می‌دانند. این ژن پروتئینی تولید می‌کند که در سرکوب تومورها تاثیر دارد و از رشد سلول‌های پوشاننده اعصاب (سلول‌های شوان) جلوگیری می‌کند.
علت ایجاد مشکل در این کروموزوم مشخص نیست. یکی از دلایل آن می‌تواند اختلال ژنتیکی نادر نوروفیبروماتوز نوع ۲ باشد. تنها ۵% تومورهای عصب شنوایی به این دلیل ایجاد می‌شوند. در باقی موارد علت ظاهرشدن تومور مشخص نیست.
عوامل تشدید کننده تومور نوروم آکوستیک چیست؟
عامل مشخص و قطعی که باعث تشدید یا افزایش خطر تومور نوروم آکوستیک می‌شود، ابتلا به بیماری ژنتیکی نادر NF2 (نوروفیبروماتوز نوع ۲ یا شوانوماتوز مرتبط با NF2) است. این بیماری باعث ایجاد تومورهای دوطرفه در عصب شنوایی و تعادل می‌شود و می‌تواند احتمال رشد تومور در اعصاب دیگر را هم افزایش دهد.
به‌طور کلی، عوامل محیطی یا سبک زندگی شناخته‌شده‌ای که به‌طور مستقیم باعث تشدید این تومور شوند، تاکنون ثابت نشده‌اند. بنابراین تنها عامل تشدیدکننده و زمینه‌ساز اصلی، سابقه ژنتیکی و وراثت NF2 است که می‌تواند شدت و تعداد تومورها را افزایش دهد. همچنین احتمال دارد تابش با دوزهای بالا به‌خصوص در ناحیه سر و گردن باعث بروز این نوع تومور شود.
راه تشخیص نوروم آکوستیک
معمولا تومور آکوستیک نوروما در مراحل اولیه علامتی ندارد. بسیاری از علائم آن نیز شبیه به سایر مشکلات گوش میانی و گوش داخلی است. اگر پزشک احتمال دهد که احتمال وجود تومور عصب شنوایی وجود دارد، از گزینه‌های تشخیصی زیر استفاده می‌کند:
- تست شنوایی (ادیومتری): در این روش متخصص شنوایی‌سنج صداهایی را با تن‌های مختلف پخش می‌کند. از شما خواسته می‌شود، هر بار اعلام کنید که صدا را شنیده‌اید یا نه. همچنین ممکن است کلمات مختلف هم بیان شود تا میزان شنوایی دقیق‌تر بررسی شود.
- تصویربرداری از سر (ام‌آرآی): با استفاده از ام‌آرآی تومورهایی با قطر ۱ تا ۲ میلی‌متر تشخیص داده می‌شوند.
همین الان بهترین دکتر برای درمان عفونت گوش را پیدا کن!
روش های درمان تومور آکوستیک نوروما
درمان تومور عصب شنوایی به عوامل مختلفی از جمله اندازه و سرعت رشد تومور، وضعیت عمومی سلامت بیمار و علائمی که فرد تجربه می‌کند، بستگی دارد. متخصص گوش و حلق و بینی با توجه این عوامل به بهترین گزینه درمانی را انتخاب می‌کند. تومورهای کوچک و بدون رشد گاهی نیاز به درمان ندارند. مراحل درمان آکوستیک نوروما شامل سه مرحله می‌شود که عبارتند از:
- مشاهده و پایش
- عمل جراحی
- پرتودرمانی.
مشاهده و مراقبت تومور عصب شنوایی
تومورهای عصب شنوایی سرطانی نیستند و به‌آرامی رشد می‌کنند. به همین دلیل گاهی نیاز به اقدام درمانی نیست. پزشک به‌صورت دوره‌ای با استفاده از تست ام‌آرآی تومور را کنترل می‌کند. اگر تومور نوروم آکوستیک بزرگ شود یا علائم خاصی ایجاد کند، روش‌های درمانی دیگری پیشنهاد می‌شوند.
در طول پایش، بیمار باید هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار آزمایش‌های شنوایی و تصویربرداری (مثل MRI) انجام دهد تا تغییرات اندازه یا علائم تومور بررسی شود. در صورت بزرگ‌تر شدن تومور یا بدتر شدن علائم، گزینه‌های جراحی یا پرتودرمانی مطرح خواهند شد.
عمل جراحی تومور عصب شنوایی
درصورتی‌که شوانوم دهلیزی شروع به رشد کند، عمل جراحی توصیه می‌شود؛ به‌ویژه اگر تومور در حال رشد باشد، اندازه بسیار بزرگی پیدا کرده باشد یا باعث بروز علائم شده باشد. در این جراحی ممکن است همه یا قسمتی از تومور برداشته شود. جراح شما بسته به اندازه تومور، وضعیت شنوایی و سایر شرایط، از یکی از چندین روش برای خارج کردن تومور استفاده می‌کند که عبارت است از:
- کرانیوتومی ترانس لابیرنت: اگر تومور آکوستیک نوروما بزرگ‌تر از ۳ سانتیمتر باشد، برشی در پشت گوش ایجاد شده و استخوان پشت گوش و گوش میانی برداشته می‌شود. ممکن است در این روش شخص دچار کاهش شنوایی دائمی شود.
- کرانیوتومی ساب اکسیپیتال: جمجمه از پشت سر باز می‌شود. برای برداشتن تومور با هر سایزی مناسب است. در این روش به شنوایی آسیبی وارد نمی‌شود.
- رویکرد میدل‌فوسا: قطعه کوچکی از استخوان بالای کانال گوش برداشته می‌شود. اگر تومور کوچک و محدود به کانال شنوایی داخلی باشد، می‌توان از این روش استفاده کرد.
در حین جراحی برداشتن تومور باید عملکرد عصب صورت حفظ شود. حفظ شنوایی پس از جراحی آکوستیک نوروما امکان‌پذیر است. اما به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله میزان شنوایی قبل از جراحی و بزرگی تومور. تقریبا نیمی از بیماران با تومورهای کوچک که قبل از عمل، شنوایی خوبی دارند، پس از جراحی نیز شنوایی آنها حفظ می‌شود. احتمال حفظ شنوایی در تومورهای بزرگ‌تر کاهش پیدا می‌کند.
متن انگلیسی:
به نقل از nhs
An acoustic neuroma can occasionally return after treatment. This is thought to happen to around 1 in every 20 people who have had surgical removal.
ترجمه فارسی:
نوروم آکوستیک گاهی ممکن است پس از درمان دوباره برگردد. تخمین زده می‌شود این اتفاق در حدود ۱ نفر از هر ۲۰ بیماری که جراحی برداشت تومور داشته‌اند رخ دهد.
عوارض عمل جراحی نوروم آکوستیک
گاهی اوقات برداشتن تومور ممکن است باعث تشدید علائم شود، به‌ویژه اگر اعصاب شنوایی، تعادل یا صورت طی عمل جراحی تحریک یا آسیب ببینند. در این شرایط، ممکن است شنوایی در همان سمتی که جراحی انجام شده از دست برود. تعادل معمولاً به‌طور موقت دچار مشکل می‌شود. برخی از عوارض عمل جراحی نوروم آکوستیک عبارت است از:
- نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) که مغز و نخاع را احاطه کرده است.
- کاهش یا از دست دادن شنوایی.
- ضعف یا بی‌حسی صورت.
- وزوز گوش.
- مشکل در حفظ تعادل.
- سردرد مداوم.
- عفونت مایع مغزی نخاعی (مننژیت).
- در موارد بسیار نادر، سکته مغزی یا خونریزی مغزی.
رادیوتراپی یا پرتودرمانی آکوستیک نوروما
در برخی موارد ممکن است پزشک پرتودرمانی را برای ازبین‌بردن یا توقف رشد تومور عصب شنوایی پیشنهاد دهد. معمولا برای پرتودرمانی این نوع تومور یکی از دو روش زیر استفاده می‌شود.
- رادیوسرجری استریوتاکتیک تک کسری: این پرتودرمانی در یک جلسه انجام شده و صدها پرتو کوچک به تومور تابیده می‌شود.
- رادیوتراپی استریوتاکتیک چند جلسه‌ای تکه‌تکه شده: رادیوتراپی طی چند جلسه انجام شده و روزانه دوز کمی از پرتو تابیده می‌شود.
عوارض تومور آکوستیک نوروما چیست؟
اگر آکوستیک نوروما درمان نشود، می‌تواند آن‌قدر بزرگ شود که به ساقه مغز فشار وارد کند. این تومور ممکن است جریان مایع مغزی–نخاعی (CSF) بین مغز و نخاع را مسدود کند و باعث تجمع این مایع در مغز شود. از آن‌جایی که جمجمه ساختاری بسته است، تجمع بیش‌ازحد مایع در مغز (هیدروسفالی) می‌تواند به مغز فشار وارد کند و موجب بروز مشکلاتی مانند حرکت ناپایدار و اختلال در هماهنگی (آتاکسی)، سردرد و گیجی شود.
- کاهش شنوایی
- بی‌حسی و ضعف در صورت
- مشکل در تعادل
- صدای زنگ در گوش.
۴.۷ (۹۹۹ نظر)۴.۵ (۱۰۴۴ نظر)۴.۸ (۸۴۲ نظر)۴.۹ (۷۷۲ نظر)۴.۷ (۷۶۵ نظر)۴.۹ (۵۷۳ نظر)نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
تومور عصب شنوایی اگرچه سرطانی نیست، اما در صورت رشد می‌تواند کیفیت زندگی و حتی سلامت حیاتی بیمار را تهدید کند. از آنجا که شایع‌ترین نشانه آن کاهش شنوایی یک‌طرفه و وزوز گوش است، بی‌توجهی به این علائم می‌تواند باعث پیشرفت بیماری و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر شود. بنابراین اگر هرگونه تغییر در شنوایی یا علائم مرتبط با تعادل را تجربه میکنید، مراجعه سریع به متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است. پزشک با بررسی دقیق و انجام ام‌آرآی می‌تواند بهترین روش مدیریت یا درمان را پیشنهاد دهد. پیگیری به‌موقع و درمان مناسب، کلید پیشگیری از عوارض جبران‌ناپذیر این بیماری است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام دکتر وقت بخیر
پدر بنده سال ۱۴۰۰عمل تومور آکوستیک رو عصب شماره ۸ گوش چپ خود انجام دادند
از عوارض عمل فلج شدن صورت حتی پلک که موجب شد پلکها عمل شوند به خاطر پلک نزدن و خشکی چشم اتفاق می افتاد، ناشنوا شدن گوش و مهمترین مورد سردرد دائم که طاقت پدر بنده رو کم کرده و قرصهای مختلف توسط دکتر جراح تجویز شد که افاقه ای نکرد حتی جهت درمان سردرد مراجعه به جراح دیگر داشتیم که تزریق بوتاکس به سر هم انجام دادند بابت فلج کردن غده سردرد که نتیجه نگرفتیم
به نظر شما چه راهکار درمانی بابت سردرد پیشنهاد میکنید
ممنون میشم سوال بنده رو جواب بدید
با تشکر از شما
سلام و احترام
با توجه به توضیحات شما، سردرد مداوم پس از جراحی نورینوم آکوستیک (تومور عصب هشتم) می‌تواند ناشی از آسیب عصب‌های جمجمه‌ای، تغییر فشار مایع مغزی نخاعی، یا چسبندگی‌های بعد از عمل باشد. در چنین مواردی، اگر درمان‌های دارویی معمول (مسکن‌ها، بوتاکس) مؤثر نبوده، توصیه می‌شود به متخصص درد یا نورولوژیست با تخصص در درمان سردردهای نوروپاتیک مراجعه شود. درمان‌هایی مثل بلوک عصبی با تزریق‌های هدفمند (Nerve Block)، تحریک عصب با روش TENS یا PNS و در موارد مقاوم تحریک نخاعی (SCS) می‌توانند موثر باشند. همچنین، بررسی مجدد تصویربرداری (MRI) جهت رد عوارض جراحی مانند کیست یا چسبندگی‌ها ضروری است. مشاوره با کلینیک درد و رویکرد چندرشته‌ای بهترین مسیر است.
با آرزوی سلامتی برای پدرتان
متخصص مغزواعصاب
مقاله بسیار آمو زنده بود بسیار بسیار علمی وعالی بود متشکر از تهیه کننده
از شما بسیار ممنونم که نظر خود را به اشتراک گذاشتید! خوشحالم که مقاله برای شما مفید و علمی بود. اگر سوال یا موضوع دیگری دارید که دوست دارید در مورد آن بیشتر بدانید، حتماً بپرسید. من در خدمت شما هستم!
با سلام من حدود ۵۰ سال سن دارم حدود دو ماه است بصورت ناکهانی بعد از ام ار ای دچار تومور نورما ب دی عصب گوش چپ شده و اندازه ان ۶ میلی در ۱۰ میلی متر ایت بزشک متخصص برایمن حالن ملنیتورینگ و شش ماه یک بار ام ار ای و مراجعه را پیشنهاد کردا و شنواییم هم حدود ۵۰ درصد است به نطر شما ایا با رادیو ترامی و یا عمل میشه شنوایی که دارم حفظ بشه ازا راه درمان دیگری داره
سلام
ناگهان ایجاد نشده بلکه بموقع تشخیص داده شده است
حتمن درمان را کامل کنید
رادیوتراپی و شیمی درمانی از مهمترین درمان هاست
زیر نظر پزشکتان باشید
سلام .من تومور عصب شنوایی دارم اندازش ۴سانتیمتر بود پیش هر دکتری رفتم گفتن یا فلج میشم یا صورتم کج میشه .تو شیراز دکتر صفاریان بنده رو عمل کردن و قسمت عمده تومور رو برداشتن الان بعد از گذشت ۵ماه از عمل صدای زنگ گوش دارم و گوش سمت راستم به طور کامل شنوایی نداره
احتمالا با گذر زمان شنوایی شما بهبود پیدا خواهد کرد.