علت بیماری پارکینسون چیست؟ ژنتیک و محیط دو عامل کلیدی

بیماری پارکینسون یک اختلال پیش‌رونده بوده و علت بیماری پارکینسون تخریب سلول‌های عصبی در بخشی از مغز به نام جسم سیاه که حرکت را کنترل می‌کند، است. اصلی‌ترین عامل در بروز بیماری پارکینسون از دست دادن دوپامین است. این بیماری هنوز درمان قطعی ندارد و از همه مهم‌تر نمی‌توان آن را با یک تست مشخص تشخیص داد.

با وجودی که هنوز تحقیقات در خصوص علت بیماری پارکینسون ادامه دارد، اما تاکنون یک سری عوامل به‌عنوان دلایل بروز این بیماری در نظر گرفته شده است. برخی از مطالعات تایید می‌کند که می‌توان با شناخت عوامل بروز بیماری پارکینسون، تا حدودی از احتمال ابتلا به آن کاست.

تشخیص به موقع علت پارکینسون می‌تواند تاثیر بسزایی در شروع به موقع درمان داشته باشد. برای گرفتن‌ نوبت حضوری یا حتی آنلاین از متخصصان مشهور مغز و اعصاب و متخصص تغذیه در سرتاسر ایران می‌توانید از طریق پنل دکترتو اقدام کنید. در این مقاله به بررسی تمامی علت های بیماری پارکینسون می‌پردازیم.

علت بیماری پارکینسون چیست؟

پارکینسون چیست؟ در بیماری پارکینسون به دلیل کاهش یافتن دوپامین و آسیبی که به سلول‌های عصبی بخش حرکتی مغز وارد می‌شود، بیماران فعالیت‌های حرکتی خود را از دست می‌دهند. پارکینسون از بیماری های مغز و اعصاب است. با وجودی که مشخص نیست که چرا از بین رفتن سلول‌های عصبی مرتبط با بیماری پارکینسون رخ می‌دهد، در حال حاضر برخی از محققان بر این باورند که ترکیبی از تغییرات ژنتیکی و عوامل محیطی ممکن است مسئول بروز این بیماری باشند. در ادامه با بررسی علت بیماری پارکینسون با تمامی دلایلی که تاکنون اثبات شده‌اند، آشنا می‌شویم.

اگر علائم پارکینسون را دارید، حتما به متخصص مراجعه کنید تا زودتر آزمایش‌های تشخیصی انجام شده و درمان شروع شود.

۱. از دست رفتن دوپامین

در بیماری پارکینسون، سلول‌های عصبی خاصی به نام نورون‌ها در مغز به‌تدریج تجزیه می‌شوند یا می‌میرند. بسیاری از علائم پارکینسون به دلیل ازدست‌دادن نورون‌هایی است که یک پیام‌رسان شیمیایی در مغز شما به نام دوپامین تولید می‌کنند. هنگامی که سطح دوپامین کاهش می‌یابد، باعث فعالیت نامنظم مغز شده که این مورد منجر به مشکلات حرکتی و سایر علائم بیماری پارکینسون می‌شود. داروهای پارکینسون سطح دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند.

۲. ژنتیک

ژنتیک را می‌توان به عنوان یک علت بیماری پارکینسون در نظر گرفت، چرا که محققان تغییرات ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند باعث بیماری پارکینسون شود. البته باید در نظر داشت که اکثر این موارد غیرمعمول‌اند، به جز در شرایط بسیار نادری که تمامی اعضای خانواده تحت تاثیر بیماری پارکینسون قرار می‌گیرند.

بااین‌حال به نظر می‌رسد که یک سری تغییرات ژنی خاص می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگرچه تمامی موارد ابتلا به پارکینسون زمینه ژنتیکی ندارند، اما تاکنون تنها عامل بیماری پارکینسون که از نظر علمی کاملاً تایید شده است، همین فاکتور ژنتیکی است.

جهش در ژنی به نام LRRK2 اصلی‌ترین دلیل بروز این بیماری تشخیص داده شده است. نقص LRRK2 به‌ویژه در خانواده‌های آفریقایی شمالی یا یهودی تبار شایع است. جهش در آلفا سینوکلئین نیز باعث ایجاد پارکینسون شده است، اما این موارد بسیار نادر هستند. در بیشتر موارد، هیچ علت ژنتیکی اولیه‌ای را نمی‌توان یافت.

۳. نقش فاکتورهای محیطی

گزینه بعدی در لیست علت بیماری پارکینسون، فاکتورهای محیطی است. بر اساس یک سری تحقیقات و داده‌هایی که تاکنون روی این بیماری و عوامل مرتبط با آن انجام شده، برخی از محققان دریافتند که یک سری از عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را در افراد افزایش دهد. این فاکتورها می‌توانند طیف گسترده‌ای را شامل شوند.

افراد در طول زندگی ممکن است در معرض فاکتورهای زیستی مختلفی قرار بگیرند که موجب بروز تغییرات گسترده‌ای در ساختار سلول‌های مغزی می‌شود. برای مثال پیشنهاد می‌شود که قرارگرفتن در معرض سموم خاص مانند آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها به مرور زمان می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد.

آلودگی شهرها، آلودگی‌های صنعتی و مواردی ازاین‌دست هم می‌توانند علت بیماری پارکینسون باشند. البته هنوز شواهد کافی برای این که بتوان نقش صددرصدی این فاکتورها در بروز بیماری پارکینسون را تایید کرد، در دسترس نیست. به نظر می‌رسد که احتمالاً عوامل محیطی بیشتر افرادی که از نظر ژنتیکی هم استعداد ابتلا به بیماری پارکینسون دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نگران تشدید علائم پارکینسون هستی؟

برای تشخیص علت اصلی مشاوره بگیر.

مشاوره آنلاین دکتر مغز و اعصاببهترین دکتر مغز و اعصاب

۴. تجمع اجسام لوئی در مغز

یک سری مواد خاص با عنوان اجسام لوئی وجود دارند که ممکن است تجمع آنها در مغز با بروز بیماری پارکینسون مرتبط باشد.

۵. پروتئین آلفا سینوکلئین

یکی از مواد بسیار مهمی که در اجسام لوئی هستند، پروتئین‌هایی با نام آلفا سینوکلئین‌اند که برخی از محققان وجود این توده‌ها در ساختارهای اجسام لوئی را با بروز بیماری پارکینسون مرتبط می‌دانند.

دلایل بروز پارکینسونیسم

در کنار بیماری اصلی پارکینسون گاهی اوقات برخی افراد تنها علائم این بیماری را نشان می‌دهند، در حالی که دقیقاً به پارکینسون مبتلا نیستند. به این بیماری پارکینسونیسم یا شبه پارکینسون گفته می‌شود. “پارکینسونیسم” اصطلاحی است که برای توصیف علائم لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکت استفاده می‌شود. معمولاً این بیماری به‌عنوان عارضه جانبی چندین فاکتور مختلف ایجاد می‌شود. معمولاً زمانی که عامل اصلی از بین برود، علائم نیز به تدریج ناپدید می‌شود.

۱. داروها

عامل مهم دیگری که می‌تواند موجب بروز بیماری پارکینسون شود، مصرف برخی از داروهاست. در واقع این داروها مستقیماً موجب بروز پارکینسون نمی‌شوند و تنها می‌توانند اثری شبیه پارکینسون را ایجاد کنند که به آن پارکینسونیسم گفته می‌شود. داروهای روانپزشکی از جمله این موارد است که مصرف آن می‌تواند موجب بروز علائم پارکینسون شود. البته معمولاً با قطع مصرف داروها، بعد از مدتی علائم نیز بهبود می‌یابند.

۲. صدمات ناشی از جراحات

صدمات ناشی از جراحات مکرر یا تصادفات را نیز می‌توان به‌عنوان علت بیماری پارکینسون در نظر گرفت. آسیب مکرر به سر، مانند آسیب‌های ناشی از ورزش‌های شدید یا ورزش‌های تماسی مانند بوکس، فوتبال یا هاکی نیز می‌تواند با آسیبی که به مغز می‌رساند، موجب بروز علائم شبه پارکینسون شود.

۳. آنسفالیت مغزی

آنسفالیت مغزی در واقع نوعی التهاب و عفونت مغز است که می‌تواند آسیب‌های زیادی را ایجاد کرده و موجب بروز مشکلاتی از جمله پارکینسونیسم شود.

۴. سموم

همان‌طور که سموم را علت بیماری پارکینسون در نظر می‌گیریم، این فاکتور می‌تواند دلیل بیماری پارکینسونیسم هم باشد. قرارگرفتن در معرض چندین ماده مانند گردوغبار منگنز، مونوکسید کربن، دود ناشی از جوشکاری یا برخی آفت‌کش‌ها می‌تواند منجر به پارکینسونیسم شود. برخی فلزات سنگین خاص هم می‌توانند به مرور زمان موجب آسیب به سلول‌های مغزی شود.

۵. علائم پیش رونده مغز

یک سری شرایط و مشکلات زمینه‌ای مغز خصوصاً بیماری‌هایی مانند فلج مغزی فوق هسته‌ای پیش‌رونده، آتروفی سیستم چندگانه و دژنراسیون قشر بازال نیز می‌توانند علت بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم باشند.

۶. بیماری های عروق مغزی

وجود لخته در عروق مغزی و انواع سکته‌های مغزی، حتی سکته‌های بسیار خفیف و کوچک که چندین بار در بخش‌های مختلف مغز اتفاق افتاده‌اند هم می‌توانند علت بیماری پارکینسون باشد.

فاکتورهای خطر ابتلا به بیماری پارکینسون

در کنار مواردی که به‌عنوان علت بیماری پارکینسون در نظر گرفته شده‌اند، یک سری فاکتورها وجود دارند که به‌عنوان عوامل خطر در نظر گرفته می‌شوند. این موارد فرد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌دهند.

سن

بزرگسالان جوان به‌ندرت بیماری پارکینسون را تجربه می‌کنند. معمولاً این بیماری در اواسط یا اواخر زندگی شروع می‌شود و خطر آن با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. افراد معمولاً در حدود سن ۵۰ سالگی یا بالاتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

اگر یک فرد جوان به بیماری پارکینسون مبتلا باشد، مشاوره ژنتیک ممکن است در تصمیم گیری‌های تنظیم خانواده مفید باشد. موقعیت‌های شغلی، اجتماعی و عوارض دارویی نیز در افراد مسن مبتلا به پارکینسون متفاوت است و نیاز به ملاحظات خاصی دارد.

وراثت

داشتن یک خویشاوند نزدیک مبتلا به بیماری پارکینسون، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، خطر هنوز هم کم است مگر اینکه بستگان زیادی در خانواده مبتلا به بیماری پارکینسون باشند.

ارتباط جنسیت

به نظر می‌رسد که ابتلا به پارکینسون با جنسیت نیز مرتبط است. بر اساس داده‌های موجود مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون هستند.

قرار گرفتن در معرض سموم به صورت مداوم

قرارگرفتن مداوم در معرض علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها ممکن است کمی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد.

مدام در معرض سموم هستی و علائم پارکینسون داری؟ برای اطمینان مشاوره بگیر.

دکتر پارکینسون

علت پارکینسون خفیف

در پارکینسون خفیف هم ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نقش دارند.  وجود عوامل ژنتیکی خاص می‌تواند احتمال ابتلا به پارکینسون خفیف را افزایش دهد و در تعامل با عوامل محیطی، مانند عوامل سمی، استرس، عفونت‌ها و عوامل تغذیه‌ای، بیماری را تحریک کنند.

علت پارکیسون شدید

تمام مواردی که در بالا ذکر شد در پارکینسون شدید دخیل هستند.  عوامل ژنتیکی در بروز پارکینسون شدید نقش دارند. برخی از جمعیت‌های خاص از افراد با ژن‌های خاص ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به پارکینسون شدید باشند. برخی از ژن‌هایی که وظیفه حفظ سلامت سلول‌های عصبی و تعادل دوپامین را دارند، ممکن است در بروز و شدت بیماری تأثیرگذار باشند.

عوامل محیطی مانند تماس با مواد شیمیایی سمی، استفاده از مواد مخدر، آلودگی هوا و آب، عفونت‌های مزمن، استرس و تغذیه نامناسب نیز از علل پارکینسون شدید هستند. طول عمر بیماران پارکینسون از نوع شدید به نوع درمان و سن بیمار بستگی دارد.

علت بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک

اگرچه چندین عامل خطر شناخته شده برای بیماری پارکینسون مانند قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها وجود دارد، اما در حال حاضر تنها دلایل تایید شده بیماری پارکینسون ژنتیکی است. هنگامی که بیماری پارکینسون ژنتیکی نیست، متخصصان آن را به‌عنوان “ایدیوپاتیک” طبقه‌بندی می‌کنند (این اصطلاح از یونانی گرفته شده و به معنای “بیماری مخصوص به خود” است). این بدان معناست که آنها دقیقاً نمی‌دانند چرا این اتفاق می‌افتد و علت بیماری پارکینسون دقیقاً مشخص نیست.

مطلب پیشنهادی: غذاهای مضر برای پارکینسون و مواد غذایی مفید برای پارکینسون

علت پارکینسون در زنان

بیماری پارکینسون در هر دو جنس، یعنی مردان و زنان، ممکن است رخ دهد، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که برخی عوامل ممکن است باعث ظهور بیماری پارکینسون در زنان باشند.

عوامل هورمونی می‌توانند نقش بسزایی در بروز پارکینسون در زنان داشته باشند. برخی مطالعات نشان داده است که هورمون‌های جنسی زنان، مانند استروژن، می‌توانند روی سلامت عصبی و عملکرد مغز تاثیرگذار باشند.

علت پارکینسون در مردان

بیماری پارکینسون در مردان و زنان قابل رویت است، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهد که بروز پارکینسون در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد. علت این تفاوت جنسیتی در بروز پارکینسون هنوز به طور کامل مشخص نشده است. برخی تحقیقات نشان داده است که برخی ژن‌ها که با پارکینسون در ارتباط هستند، در مردان بیشتر دیده می‌شوند و ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به پارکینسون در این گروه جنسیتی شوند. در کل تفاوت‌های جنسیتی در ساختار و عملکرد مغز و سیستم عصبی نیز ممکن است نقشی در بروز پارکینسون در مردان داشته باشد.

علت پارکینسون در جوانان چیست؟

بیماری پارکینسون در جوانان (پارکینسون جوانان یا پارکینسون شروع سنین پایین) نسبتاً نادر است و تفاوت‌هایی با پارکینسون بزرگسالان دارد. عوامل ژنتیکی در بروز پارکینسون جوانان نقش مهمی ایفا می‌کنند. برخی از مطالعات نشان داده است که وجود تغییرات ژنتیکی در برخی ژن‌ها مانند PARKIN، PINK1، DJ-1 و ATP13A2 می‌تواند باعث بروز پارکینسون در سنین پایین شود.

این تغییرات ژنتیکی می‌توانند به نقص در سیستم‌های مهم سلولی مانند میتوکندری‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها منجر شوند و در نتیجه باعث آسیب به سلول‌های عصبی مغزی شوند. از جمله عوامل محیطی که در پارکینسون جوانان نقش دارند می‌توان به تماس با مواد سمی در دوران شیردهی و تماس با آلودگی هوا و آب اشاره کرد.

علت پارکینسون در کودکان

پارکینسون در کودکان (پارکینسون کودکان یا پارکینسون زودرس) بسیار نادر است. برخی از مطالعات نشان داده است که وجود تغییرات ژنتیکی در برخی ژن‌ها مانند PINK1، PARKIN و DJ-1 می‌تواند باعث نقص در عملکرد میتوکندری‌ها و سیستم‌های دفاعی سلولی شوند و به سلول‌های عصبی مغزی آسیب بزنند. در کل، همانند پارکینسون بزرگسالان و جوانان، بروز پارکینسون در کودکان نیز احتمالاً نتیجه تعامل بین عوامل ژنتیکی و محیطی است.

علت پارکینسون در سالمندان

تمام عواملی که در این مقاله ذکر شد در پارکینسون سالمندان نقش دارند. در بسیاری از موارد، بروز پارکینسون در سالمندان به عوامل ژنتیکی و محیطی در کنار هم برمی‌گردد. به عنوان مثال، فردی که ژنتیکی برای ابتلای به پارکینسون دارد، با تماس با یک عامل محیطی خطرناک مانند مواد شیمیایی سمی، بیشترین احتمال بروز بیماری را دارد. در این شرایط حتما برای درمان پارکینسون اقدام کنید تا علائم کنترل شوند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

علت بیماری پارکینسون هنوز ناشناخته است، اگرچه شواهدی مبنی بر نقش ژنتیک، عوامل محیطی یا ترکیبی از هر دو وجود دارد. همچنین ممکن است بیش از یک علت بیماری وجود داشته باشد. دانشمندان به‌طورکلی بر این باورند که هم ژنتیک و هم محیط با یکدیگر تعامل دارند و باعث ایجاد بیماری پارکینسون در اکثر افراد مبتلا به آن می‌شوند. بااین‌حال تحقیقات بیشتری نیاز است تا دلایل اصلی و بالقوه بروز این بیماری شناخته شود.

برای تشخیص علت این بیماری بهتر است با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین دکتر مغز و اعصاب وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!