اتساع یا گشادی مردمک چیست و چرا ایجاد میشود؟

گشادی مردمک به گشاد شدن روزنه سیاه و مدور در مرکز چشم به نام مردمک اشاره دارد. این انبساط زمانی رخ می‌دهد که عضلات عنبیه، قسمت رنگی چشم، شل شوند. به طور معمول، اندازه مردمک توسط تعادل بین ماهیچه‌هایی که آن را منقبض یا گشاد می‌کنند، کنترل می‌شود. گشادی مردمک می‌تواند به‌طور طبیعی در پاسخ به تغییرات در سطوح نور یا برانگیختگی عاطفی رخ دهد.

اگر این عارضه در زمان طولانی اتفاق می‌افتد، بهتر است به چشم پزشک مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان مشاوره و نوبت‌دهی آنلاین با پزشکان سراسر کشور نیز برای شما فراهم شده است. در ادامه این مطلب همراه ما باشید که می‌خواهیم به بررسی علل، علائم و روش درمان این بیماری چشمی بپردازیم.

اتساع یا گشادی مردمک چشم چیست؟

مردمک‌ها دایره‌های سیاه در چشم هستند. مردمک‌ها نور را جمع می‌کنند و آن را به شبکیه منتقل می‌کنند تا شبکیه تصاویر اجسام را ایجاد کند. به‌طورمعمول، در پاسخ به نور کم، مردمک‌ها منبسط یا گشاد می‌گردند تا بتوانند نور بیشتری را جمع‌آوری کنند. گاهی اوقات مردمک‌ها به دلایلی که به میزان نور محیط ارتباطی ندارد متسع می‌شوند و حتی ممکن است در محیط‌های روشن نیز گشاد و متسع باقی بمانند.

پزشکان به این شرایط میدریاز یا اتساع یا گشادی مردمک می‌گویند. برعکس میدریاز، زمانی است که مردمک‌ها منقبض‌شده و تنگ و کوچکتر می‌شوند که به نام میوز یا انقباض مردمک شناخته می‌شود. گشادی مردمک‌ها می‌تواند در نتیجه‌ی بسیاری از دلایل مختلف رخ بدهد.

در صورت مشاهده‌ی اتساع یا گشادی مردمک‌ها حتما به متخصص اپتومیتریست یا چشم‌پزشک مراجعه کنید. علت زمینه‌ای ممکن است از علل کمتر جدی، ازجمله اثر جانبی داروها تا علل جدی‌تر مانند تروما و آسیب مغز یا آسیب عصبی، متغیر باشد. در کل هرچه زودتر علت را کشف کنید، بهتر است.

۱. اندازه مردمک چشم سالم چقدر است؟

اندازه طبیعی قطر مردمک چشم، بین ۳ تا ۶ میلی‌متر است. اگر قطر چشم بیشتر از این اندازه باشد، فرد به گشادی مردمک مبتلا است.

۲. آیا ممکن است یک مردمک چشم بزرگتر باشد؟

بله، برخی شرایط و عوارض دارویی می‌توانند عملکرد ماهیچه‌های عنبیه را تغییر دهند و منجر به گشادی یا انقباض غیر طبیعی مردمک چشم شوند.

۳. مردمک میدریاز چیست؟

گشاد شدن مردمک‌ها (میدریازیس) زمانی است که مرکز سیاه چشم شما بزرگتر از حد طبیعی باشد. این عارضه ممکن است در اثر گشادشدن با قطره‌های چشمی در زمان معاینه چشم یا آسیب تروماتیک ایجاد شود.

متن انگلیسی:
«Pupil dilation is controlled by the iris dilator muscle.»
ترجمه فارسی:
«گشاد شدن مردمک چشم توسط عضله بازکننده بافت عنبیه کنترل می‌شود.»

به نقل از سایت ncbi

گشادی مردمک چشم نشانه چیست؟

علامت گشاد شدن مردمک‌ها به خصوص در محیط‌های روشن شامل موارد زیر است:

• افزایش حساسیت به نور
• تاری دید
• علائم سرطان چشم و بیماری‌های دیگر
• مشکل در تمرکز بر روی اجسام نزدیک
• تغییر در درک عمق تصاویر

علاوه بر این، در برخی موارد، گشادی مردمک‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای یا عوارض داروها و انواع مواد مخدر باشد. بنابراین، اگر متوجه گشاد شدن مداوم یا غیرقابل توضیح مردمک شدید، برای ارزیابی بیشتر و مدیریت مناسب با یک متخصص چشم پزشکی مشورت کنید.

آیا شما هم علائم گشادی مردمک چشم را دارید؟

برای درمان فوری، از دکتر مشورت بگیرید.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص چشم پزشکدکتر متخصص چشم

۱. گشادی مردمک چشم نوزاد

نوزادانی که با اندازه‌های مختلف مردمک چشم متولد می‌شوند ممکن است هیچ اختلال زمینه‌ای نداشته باشند. اگر سایر اعضای خانواده نیز مردمک‌های مشابهی دارند، تفاوت اندازه مردمک می‌تواند ژنتیکی باشد و جای نگرانی نیست.

۲. گشاد شدن مردمک چشم در اثر مصرف دارو و اعتیاد

انواع مواد مخدر و داروهای محرک مانند آمفتامین‌ها، کوکائین و متامفتامین می‌توانند باعث اتساع چشمگیر مردمک چشم یا میدریاز شوند. داروهای مخدر، از جمله هروئین و داروهای تجویزی پزشک نیز می‌توانند باعث انقباض مردمک یا میوز شوند.

۴. گشاد شدن مردمک چشم هنگام معاینه چشم

در طول معاینه چشم، گشاد شدن مردمک اغلب توسط یک متخصص چشم انجام می‌شود تا دید بهتری از ساختارهای داخلی چشم داشته باشد. این کار با استفاده از قطره‌های چشمی که حاوی داروهای گشادکننده مانند تروپی آمید یا فنیل افرین هستند و عضلات عنبیه را شل می‌کنند اتفاق می‌افتد.

دلیل و علت گشادی مردمک چشم چیست؟

گشادی مردمک‌ها می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

دلایل بزرگ‌شدن مردمک چشم	توضیحات
آنتی‌کولینرژیک‌ها	آنتی‌کولینرژیک‌ باعث اتساع بیشتر مردمک‌ها، یبوست، خشکی دهان و کاهش تعریق می‌شوند. اگر گشادی مردمک‌ها به علت مصرف داروهای آنتی‌‌کولینرژیک ایجاد شود، ممکن است تاری دید ناگهانی را به دنبال داشته باشند.
آسیب به چشم	آسیب به چشم، مانند ترومای غیر نافذ، ممکن است به عصب‌های کنترل‌کننده‌ی مردمک‌ها و عنبیه (قسمت رنگ‌دانه‌ای چشم) صدمه وارد کند.
افزایش اکسی توسین	اکسی توسین به علت تمرینات بدنی و ورزش، تعاملات فیزیکی و اجتماعی با دیگر افراد، آزاد می‌شود و نقش قابل‌توجهی در پروسه‌ی زایمان ایفا می‌کند.
استفاده از مواد مخدر	کوکائین، اکستازی، توهم‌زاها و کریستال مت آمفتامین، می‌تواند منجر به گشادی مردمک‌ها شوند. میزان سوءمصرف مواد، شدت علائم را تعیین می‌کند.
اتساع یک‌طرفه‌ی خوش‌خیم دوره‌ای مردمک‌ها	اتساع یک‌طرفه‌ی خوش‌خیم دوره‌ای مردمک‌ها (BEUM) باعث گشادی دوره‌ای مردمک در یک چشم می‌شود. اغلب افراد مبتلابه این بیماری سردرد خفیف و میگرنی، چشم‌درد، حساسیت به نور و تاری دید را در طول دوره‌های اتساع یا گشادی مردمک‌ها تجربه می‌کنند.
نوروپاتی عصب مغزی:	در نوروپاتی عصب مغزی علاوه بر اتساع یا گشادی مردمک‌ها، علائم دیگری مانند اختلال بینایی نیز دیده می‌شود.
آسیب ناشی از ضربه به مغز	علل اصلی این نوع آسیب شامل آسیب تروماتیک یا ضربه‌ای، تومور یا سکته مغزی که معمولا تنها یک چشم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اتساع یا گشادی مردمک ناشی از آسیب مغزی، گاهی اوقات به‌عنوان «ورم مردمک» نیز نامیده می‌شود.
متسع کننده‌ها:	به‌طورمعمول اتساع یا گشادی مردمک ناشی از استفاده از گشادکننده‌های مردمک، طی ۴ تا ۸ ساعت از بین می‌رود ولی ممکن است تا ۲۴ ساعت نیز طول بکشد که در این مدت که مردمک‌ها متسع هستند، دچار حساسیت به نور می‌شوید.

گشاد شدن مردمک چشم مربوط به کدام دستگاه عصبی است؟

گشاد شدن مردمک چشم وظیفه سیستم عصبی سمپاتیک است.

بیماری‌ های مرتبط با گشادی مردمک چشم چیست؟

بیماری‌هایی که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند، معمولا مرتبط با سیستم عصبی هستند:

• سکته و تومور مغزی
• سندرم آدی، یک بیماری عصبی نادر
• فلج عصب جمجمه ای میکروواسکولار (MCNP)
• آسیب به سر

روش تشخیص گشاد شدن مردمک چشم چگونه است؟

پس از بررسی تاریخچه‌ی پزشکی و داروهای مصرفی و سابقه‌ی ضربه و آسیب به چشم، چشم‌پزشک در معاینه، میزان بینایی شما را بررسی خواهد کرد. این بررسی‌ها شامل آزمون تست بینایی و آزمون حرکتی چشم برای بررسی عضلات چشم است. پزشک همچنین ممکن است برای رد کردن بیماری‌های دیگر آزمایش خون نیز درخواست دهد.

راه های درمان گشادی مردمک چشم چیست؟

درمان گشادی مردمک‌ها بستگی به علت بروز آن دارد. پزشک ممکن است لنزهای تماسی یا عینک آفتابی حساس به نور را جهت کمک درمان تجویز کند. در بعضی موارد ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید. نکته‌ی مهم، پیدا کردن علت زمینه‌ای اتساع یا گشادی مردمک‌ها است تا بتوان درمان مناسب را آغاز کرد.

راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید علائم گشادی مردمک‌ها را مدیریت کنید:

• اجتناب از نور مستقیم خورشید
• در طول روز رانندگی نکنید
• در محیط‌هایی با نور زیاد و روشن، از عینک‌های آفتابی که توسط یک متخصص اپتومتریست تجویزشده، استفاده کنید
• از خواندن متونی که بیش‌ازحد به چشم نزدیک هستند، خودداری کنید

درمان گشاد شدن مردمک چشم در اثر ضربه

گشاد شدن مردمک به دلیل ضربه به سر نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. روش درمان بر تثبیت وضعیت بیمار، رسیدگی به هرگونه آسیب مغزی یا خونریزی زمینه‌ای و کاهش فشار داخل جمجمه متمرکز است. ارزیابی سریع توسط متخصصان بسیار مهم است.

سریع‌ترین روش درمان گشادی مردمک چیست؟ از متخصص بپرس.

دکتر معاینه چشم

درمان خانگی گشادی مردمک چشم

از آنجایی که گشاد شدن مردمک‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای یا مصرف دارو باشد، حتما برای تشخیص و درمان مناسب به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. درمان‌های خانگی خاصی برای گشادی مردمک چشم وجود ندارد، اما مدیریت علائمی مانند کنترل حساسیت به نور را می‌توان با استفاده از عینک آفتابی یا کاهش قرار گرفتن در معرض نور زیاد انجام داد.

عوارض گشاد شدن مردمک چشم چیست؟

عوارض جانبی بزرگ‌شدن مردمک‌ها بسته به علت زمینه‌ای آن متفاوت است. به طور کلی، این اتفاق می‌تواند منجر به افزایش حساسیت به نور شده که به عنوان فتوفوبیا شناخته می‌شود.

نورهای روشن ممکن است باعث ناراحتی چشم شوند و تحمل محیط‌های با نور زیاد را برای فرد دشوار کنند. این حساسیت می‌تواند بر فعالیت‌هایی مانند خواندن کتاب یا متن روزنامه، رانندگی یا استفاده از صفحه نمایش‌های الکترونیکی تأثیر بگذارد. سایر عوارض عبارتند از:

• تاری دید و مشکل در تمرکز بر روی اشیا (اختلال عملکرد اقامتی)
• مشکل در درک عمق و تشخیص فاصله
• ایجاد سردرد یا فشار چشم

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

گشاد شدن مردمک‌ها می‌تواند نشان‌دهنده بیماری مختلف زمینه‌ای، مصرف مواد مخدر یا اختلالات عصبی باشد. مشورت با متخصص چشم‌پزشکی برای ارزیابی و درمان سریع این بیماری بسیار مهم است، زیرا مردمک‌های گشادشده در مواردی هشداری قبل از وقوع یک بیماری جدی هستند.

جهت دریافت نوبت، به سایت دکترتو مراجعه کنید. در سایت دکترتو می‌توانید با بهترین دکتر چشم پزشک و متخصص بینایی سنجی در شهر خود آشنا شوید، از مشاوره آنلاین دکتر متخصص چشم پزشک و مشاوره آنلاین دکتر بیماری سنجی استفاده کنید و برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!