فشار خون بالا چیست و نکات مهمی که باید درباره آن بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

ادامه پادکست را می‌توانید در این بخش گوش دهید:

فشار خون بالا از بیماری‌هایی است که می‌تواند مشکلات بسیاری برای شما ایجاد‌کند و همه‌ی سیستم‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. فشارخون بالا درصورتی‌که درمان نشود، می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به طرز چشمگیری کاهش‌دهد. بالارفتن فشار یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که در اغلب موارد هیچ علامت ظاهری ندارد و تا زمانی که اندازه‌گیری نشود، قابل تشخیص نیست تا اینکه صدمات جبران ناپذیری به قلب، ریه‌، عروق خونی، مغز و کلیه‌ها وارد کند. به‌طورمیانگین از هر ۵ نفر مبتلا به فشارخون بالا، یک نفر از آن بی‌اطلاع است. اگر می‌خواهید به عوارض بالارفتن فشار خون دچار نشوید، بهتر است که در اولین فرصت به دکتر قلب یا دکتر داخلی مراجعه کنید و این مسئله را حل کنید. در سایت دکترتو امکان مشاوره آنلاین و دریافت ویزیت حضوری از بهترین پزشکان سراسر کشور برای شما وجود دارد.

فشار خون بالا چیست؟

در این بیماری فشار بالای خون در مقابل دیواره‌ی عروقی که خون را از قلب به دیگر قسمت‌های بدن حمل می‌کنند، در طولانی‌مدت باعث به وجود آمدن بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی می‌شود. فشار خون به مقدار خونی که قلب پمپ می‌کند و مقدار مقاومت شریان‌ها در برابر جریان خون بستگی دارد. هرچه قلب بیشتر کار کند و خون بیشتری پمپ کند و شریان‌ها باریک‌تر باشند، فشار خون بالاتر می‌رود.

فشار خون با دو عدد گزارش می‌شود: فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) برابر است با فشار در شریان‌ها هنگامی که قلب منقبض می‌شود. فشار خون دیاستولیک (عدد پایینی) برابر است با فشار در شریان‌ها هنگامی که قلب شل می‌شود.

این فشار در دیواره عروقی که خون را از قلب به دیگر قسمت‌های بدن حمل می‌کنند، در طولانی‌مدت باعث به‌وجودآمدن بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی می‌شود. در مورد فشار خون طبیعی و دسته‌بندی‌های فشار خون بالا، در قسمت‌های پایین‌تر بحث خواهیم کرد.

زنگ خطر برای فشار خون بالا چیست؟

حدود ۱۷/۵ میلیون نفر در ایران، فشار خون بالا دارند. یکی از جنبه‌های خطرناک فشار خون بالا این است که ممکن است فرد از بیماری خود اطلاع نداشته باشد، درواقع تقریبا یک سوم افراد مبتلا به فشار خون بالا از بیماری خود اطلاع ندارند. تنها راه آگاهی از فشار خون بالا از طریق معاینات منظم است.

بیماری فشار خون بالای کنترل نشده باعث افزایش آسیب به قلب و عروق و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند انواع بیماری‌ قلبی و حمله‌ قلبی و سکته مغزی می‌شود. فشارخون بالا در درازمدت می‌تواند باعث تشکیل پلاک خونی در اثر باریک‌شدن رگ‌های خونی و درنتیجه تصلب شرایین شود. در این حالت قلب برای پمپ خون باید سخت‌تر کار کند و درنتیجه فشار خون بدتر می‌شود.

فشار خون می‌تواند در هر فرد در طول روز بسته به شرایط متفاوت باشد. عواملی مانند استرس، اضطراب، غذا خوردن (مصرف کافئین یا نمک)، سیگار کشیدن یا عدم ورزش باعث افزایش فشار خون می‌شود. تغییر شیوه‌ی زندگی بهترین راه برای کنترل فشار خون بالا است.

متن انگلیسی:
Blood pressure is the pressure that occurs when blood pushes against the walls of your arteries.
ترجمه فارسی:
فشار خون زمانی اتفاق می‌افتد که خون موجود در شریان‌ها به دیواره رگ‌ها فشار وارد کنند.

به نقل از سایت cdc

علائم فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد حتی اگر میزان فشارخون به سطح خطرناکی برسد. به همین دلیل فشار خون بالا را به عنوان «قاتل خاموش» می‌شناسند، این موضوع چک منظم فشار خون را بسیار حیاتی می‌سازد.

بعضی افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است سردرد، تنگی‌نفس یا خونریزی بینی را تجربه کنند اما این علائم و نشانه‌ها اختصاصی نیستند و تا زمانی که فشار خون بالا به میزان تهدیدکننده یا شدید نرسیده باشد معمولا اتفاق نمی‌افتند. علائم فشار خون بالا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عرق‌کردن
• اضطراب
• مشکلات خواب
• گرگرفتگی
• سردرد
• سرگیجه
• احساس ضربان در گردن و گوش یا سر
• درد قفسه سینه

آیا فشار خون بالا درمان دارد؟

همین حالا مشاوره بگیر!

لیست بهترین پزشکان قلب و عروق

علت فشار خون بالا چیست؟ (دلایل فشار خون بالا کدامند؟)

نمی‌توان گفت که فشار خون بالا یک دلیل دارد. علت فشار خون بالا را نمی‌توان تنها به یک مورد ربط داد. باید به این مسئله توجه کنیم که شرایط سلامتی و سبک زندگی فرد به چه صورت است. در این صورت می‌توان علت فشار خون را به چند دلیل ارتباط داد.

باید توجه کنید که فشارخون یک بیماری سیستماتیک است و همه اعضای بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین به این نکته نیز توجه کنید، هنگامی که فرد زندگی سالمی نداشته‌باشد یا تغذیه او نامناسب باشد، نمی‌تواند از فشارخون به سادگی فرار کند.

پرفشاری خون تحت تاثیر چندین مورد مختلف است، به این معنی که عوامل و ریسک فاکتور‌های متعددی وجود دارند که با اثرات متفاوتی باعث فشار خون بالا می‌شوند که در زیر به آن‌ها اشاره خواهد شد.

از کجا بفهمیم فشار خون بالا داریم؟ (تشخیص فشار خون بالا)

علائمی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند بفهمید فشار خون شما بالا رفته است. برای تشخیص قطعی فشار خون بالا و انجام آزمایش فشار خون، باید به دکتر قلب و عروق مراجعه کنید. فشار خون در حداقل دو ویزیت متفاوت، در ساعات مختلف روز اندازه‌گیری می‌شود. به این دلیل که فشار خون معمولا در طول روز متغیر است و ممکن است در طی مراجعه به پزشک افزایش یابد (فشار خون روپوش سفید).

اگر فشار خون به‌طورمداوم بیش از ۱۳۴/۸۰ باشد، پزشک برای درمان فشار خون بالا اقداماتی را شروع خواهدکرد و ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش ادرار، آزمایش خون، آزمایش کلسترول و الکتروکاردیوگرام و اکوکاردیوگرام جهت بررسی بیشتر درخواست کند. در نظر داشته‌باشید که هر دو عدد اندازه‌گیری‌شده در فشار خون، مهم هستند. اما بعد از ۵۰ سالگی، فشار سیستولیک مهم‌تر است.

دسته بندی فشار خون بالا و نرمال (فشار خون بالا چند است؟)

فشار خون نرمال یکی از شاخص‌های مهم سلامت قلب و عروق است. فشار خون با دو عدد سیستولیک (عدد بالا) و دیاستولیک (عدد پایین) اندازه‌گیری می‌شود. دسته‌بندی فشار خون بر اساس استانداردهای پزشکی به شرح زیر است:

درجات فشار خون	مشخصات
فشار خون طبیعی	فشار خون طبیعی پایین‌تر از ۱۲۰/۸۰ mmHg است.
فشار خون افزایش یافته	هنگامی که فشار سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ mmHg و فشار دیاستولیک کمتر از ۸۰ mmHg باشد. فشار خون افزایش یافته می‌تواند در طول زمان بدتر شود، مگر اینکه اقداماتی برای کنترل فشار خون انجام شود.
مرحله‌ی ۱ فشار خون بالا	هنگامی که فشار سیستولیک از ۱۳۰ تا ۱۳۹ mmHg و فشار دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ mmHg باشد.
مرحله‌ی ۲ فشار خون بالا	هنگامی که فشار سیستولیک ۱۴۰ mmHg یا بالاتر و فشار دیاستولیک ۹۰ mmHg یا بالاتر باشد.
فشار خون بالای سیستولیک	نوع رایج فشار خون بالا است که در افراد با سن بیشتر از ۶۵ سال دیده می‌شود. در این بیماری فشار دیاستولیک طبیعی است (کمتر از ۸۰ mmHg) ولی فشار سیستولیک بالا است (بیشتر یا مساوی ۱۳۰ mmHg).

اگر هنگام اندازه‌گیری فشار خون، دارای فشار خون بحرانی باشید، ۲ یا ۳ دقیقه صبر کنید و سپس تست را دوباره تکرار کنید. اگر در تکرار اندازه‌گیری فشار خون، عدد گزارش‌شده یکسان یا بالاتر باشد، این وضعیت یک اورژانس پزشکی است و باید به نزدیک‌ترین بیمارستان مراجعه‌کنید.

اندازه گیری فشار خون بالا

فشارخون توسط دستگاه فشار خون (اسپیگمومونومتر) اندازه‌گیری می‌شود. بهترین دستگاه فشار خون شامل یک پمپ هوا، یک فشارسنج و یک کاف لاستیکی است. این دستگاه، فشارخون را با واحد میلی‌متر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌کند.

کاف دستگاه فشارسنج در بالای بازو قرار می‌گیرد و با فشاردادن پمپ هوا باد می‌شود و جریان خون را در سرخرگ اصلی بازو مسدود می‌کند. بازو باید در کنار بدن و در سطح قلب قرار‌داده‌شود و فشار کاف به تدریج آزاد شود تا کاف به‌آرامی از هوا خالی شود.

همان‌طور که فشار کاهش می‌یابد، پزشک با استفاده از گوشی پزشکی که روی شریان جلوی آرنج قرار داده است، صدای نبض را گوش می‌دهد یا با دستگاه فشارسنج الکترونیکی ضربان را حس می‌کند. فشاری که در آن پزشک (یا دستگاه) اولین صدای ضربان قلب از شریان را می‌شنود، فشار سیستولیک (عدد بالایی) است.

همانطور که فشار کاف کاهش می‌یابد، در نهایت صدای ضربان قلب متوقف می‌شود، آخرین صدایی که پزشک (یا دستگاه) می‌شنود فشار دیاستولیک (عدد پایینی) است.

قبل از اندازه گیری فشار خون چه نکاتی را باید رعایت کنم؟

برای اندازه‌گیری صحیح فشارخون باید نکات زیر را رعایت کنید:

• قبل از اندازه‌گیری فشارخون مثانه را خالی کنید.
• به مدت ۵ دقیقه راحت استراحت کنید.
• به مدت ۳۰ دقیقه  قبل از اندازه‌گیری فشارخون از سیگارکشیدن، نوشیدن الکل یا ورزش‌کردن خودداری کنید.
• هنگام نشستن، پشت صاف باشد. پاها صاف و کف پاها روی زمین (بدون اینکه آنها را روی یکدیگر قرار دهید) باشد.
• بازو را روی یک سطح صاف قرار دهید تا بازو در سطح قلب باشد.
• کاف را به شکلی روی بازو ببندید که لبه پایینی کاف مستقیما روی قسمت بالایی آرنج باشد.
• هیچگاه از یک بازو دوبار فشار خون را اندازه گیری نکنید. درصورت‌نیاز، بین هر بار اندازه‌گیری باید حداقل ۱ تا ۲ دقیقه فاصله باشد.
• تمام عددهای اندازه‌‌گیری‌شده را ثبت کنید، زیرا این کار می‌تواند به پزشک در تعیین دوره درمانی کمک کند.

مدیریت و درمان فشار خون بالا چگونه است؟

فشار خون تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود، بنابراین برای آن درمان‌های مختلفی وجود دارد. هدف از درمان فشار خون بالا، حفظ فشار خون کمتر از ۱۳۴/۸۰ است. درمان فشار خون بالا شامل موارد زیر است:

• تغییر شیوه زندگی
• ترک سیگار
• رعایت تغذیه سالم و تهیه غذاهای مناسب فشار خون بالا (رژیم غذایی دش)
• کاهش وزن (در صورت داشتن اضافه‌وزن)
• ورزش منظم: فعالیت ورزشی و بدنی با کاهش وزن و کاهش قند خون و سایر عوارض چاقی به کاهش فشارخون کمک می‌کند. قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، با دکتر قلب خود مشورت کنید. فعالیت‌های ورزشی از جمله پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری یا شنا برای ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کند.
• خواب کافی
• کاهش استرس
• کنترل منظم فشارخون در منزل
• اجتناب از مصرف الکل
• مصرف داروهایی مانند داروی آتنولول
• درمان بیماری زمینه‌ای: درمان بیماری‌های زمینه‌ای که باعث فشار خون بالا می‌شوند، همچنین موجب بهبود فشار خون بالا می‌شود. بیماری‌هایی مانند تنگی شریان کلیوی، فئوکروموسیتوما (سرطان نادر غده فوق‌کلیوی)، نارسایی احتقانی قلب، دیابت و چاقی از این دست هستند.

توجه داشته باشید که این مقاله تنها در راستای افزایش اطلاعات شما نوشته شده است و هرگونه درمان و استفاده دارویی تحت صلاحدید و تجویز پزشک امکان‌پذیر است.

فشار خون بالا در طولانی مدت عوارض دارد؟ از دکتر قلب و عروق مشورت بگیر.

دکتر فشار خون

انواع فشار خون بالا کدامند؟

فشارخون بالا را به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: فشار خون اولیه (ضروری) و فشار خون ثانویه. فشار خون اولیه علت مشخصی ندارد و شایع‌ترین نوع آن است. فشار خون ثانویه به دلیل یک بیماری زمینه‌ای یا دارو ایجاد می‌شود و درمان علت زمینه‌ای آن می‌تواند به مدیریت فشارخون کمک کند. در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

۱. فشار خون بالای اولیه (ضروری)

در اکثر بزرگسالان علت مشخصی برای فشار خون بالا وجود ندارد و فشار خون اولیه یا ضروری نامیده می‌شود و در طول سال‌ها به تدریج پیشرفت می‌کند. فشار خون بالا ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد حتی اگر میزان فشار خون به سطح خطرناکی برسد، به همین دلیل فشار خون بالا را به عنوان «قاتل خاموش» می‌شناسند.

۲. فشارخون بالای ثانویه

اگر فشار خون بالا به عنوان نتیجه‌ای از بیماری زمینه‌ای دیگری رخ دهد، آن را فشار خون ثانویه می‌نامند. فشارخون اولیه تحت تاثیر علل متعددی ازجمله افزایش حجم پلاسمای خون، فعالیت هورمون‌هایی که حجم و فشار خون را تنظیم می‌کنند، عوامل محیطی مانند استرس و عدم ورزش است. بیماری‌ها و داروهای مختلفی می‌توانند منجر به پرفشاری خون ثانویه شوند، از جمله:

• دیابت (به علت مشکلات کلیوی و آسیب عصبی)
• بیماری‌های کلیوی
• فئوکروموسیتوم (سرطان نادر غده فوق‌کلیوی)
• سندروم کوشینگ
• هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (اختلال غده آدرنال که ترشح‌کننده کورتیزول است.)
• تومورهای غده آدرنال
• هیپرتیروئیدیسم (پرکاری غده تیروئید)
• هیپرپاراتیروئیدیسم (میزان کلسیم و فسفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.)
• بارداری
• آپنه خواب (وقفه تنفسی)
• چاقی
• بیماری مزمن کلیوی
• نقص مادرزادی در رگ‌های خونی
• برخی داروها (از قبیل قرص‌های ضدبارداری، داروهای سرماخوردگی، ضداحتقان‌ها و مسکن‌ها)
• مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین و آمفتامین

عوارض فشار خون بالا چیست؟

فشار بیش‌ازحد روی دیواره شریان‌ها ناشی از فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی و اندام‌های بدن آسیب برساند. خطر فشار خون بالا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حمله قلبی یا سکته مغزی: فشار خون بالا می‌تواند باعث سخت و ضخیم‌شدن شریان‌ها (آترواسکلروز) شود
• آنوریسم: افزایش فشار خون رگ‌های خونی را تضعیف کرده و باعث تشکیل آنوریسم می‌شود
• نارسایی قلبی: برای پمپ‌کردن خون در برابر فشار بالا در رگ‌ها، قلب باید سخت‌تر کار کند که باعث می‌شود دیواره حفره‌های قلب ضخیم شوند (هایپرتروفی بطن چپ)، درنهایت عضله ضخیم‌شده برای برآورده ساختن نیازهای بدن با مشکل مواجه می‌شود، که می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
• تضعیف و تنگ‌شدن رگ‌های خونی در کلیه‌ها
• ضخیم‌شدن، تنگی یا پارگی رگ‌های خونی در چشم
• سندروم متابولیک (افزایش دور کمر، تری‌گلیسیرید بالا، کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL یا کلسترول خوب)، افزایش احتمال ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی)
• مشکل در حافظه: فشار خون بالای کنترل نشده ممکن است بر توانایی فرد در فکر کردن، یادآوری و یادگیری تاثیر بگذارد. مشکل در حافظه یا درک مفاهیم در افراد مبتلا به فشار خون بالا شایع‌تر است.
• زوال عقل یا دمانس عروقی

فشار خون بالا علت اصلی حملات قلبی است؟

فشار طبیعی هر فرد باید ۱۲۰/۸۰ باشد که در اصطلاح پزشکی فشار انقباضی یا سیستول (فشار در عروق، ناشی از هر ضربان قلب) ۱۲۰ میلی‌متر جیوه و فشار انبساطی یا دیاستول (فشار عروقی بین هر ضربه و زمان استراحت قلب) ۸۰ میلی‌متر جیوه است.

فشارخون فشاری است که خون، در هر انقباض عضله قلب، به دیواره سرخرگ‌ها وارد می‌کند. وقتی این فشار خیلی زیاد باشد حجم کار قلب افزایش پیدا کرده و در درازمدت باعث آسیب جدی به شریان‌ها می‌شود. با گذشت زمان اگر فشارخون کنترل نشود، خطر ابتلا به انواع بیماری قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های کلیوی افزایش پیدا می‌کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

فشار خون بالا یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های زمینه‌ای است که نباید آن را دست کم بگیریم. علت فشار خون بالا ممکن است سبک زندگی غلط، بیماری‌های زمینه‌ای یا وراثت باشد. متاسفانه فشار خون بالا درمان قطعی ندارد و باید آن را در طول زندگی کنترل کرد. برای کنترل بالا بودن فشار خون می‌توان از داروهای تجویزی دکتر قلب و عروق همراه با رژیم غذایی متناسب و تایید‌شده کمک گرفت.

درصورتی‌که با این بیماری خطرناک دست‌وپنچه نرم می‌کنید، از سایت نوبت‌دهی آنلاین دکترتو، اولین نوبت پزشک متخصص قلب و عروق، دکتر فوق تخصص داخلی یا پزشک عمومی را دریافت کنید و صحیح‌ترین قدم را برای نجات از فشار خون بالا بردارید. برای ثبت نوبت از دکتر متخصص قلب به لیست متخصصان قلب و عروق در وب‌سایت دکترتو مراجعه کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!