فهرست مطالب
تیروئید چشمی یکی از مشکلات چشمی مرتبط با بیماریهای تیروئید است که میتواند ظاهر چشم و حتی کیفیت بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری معمولاً همراه با پرکاری تیروئید و بهویژه بیماری گریوز دیده میشود و به دلیل واکنش خودایمنی بدن ایجاد میشود. علائمی مانند بیرونزدگی چشم، دوبینی، قرمزی، خشکی و تورم پلکها از نشانههای شایع آن هستند. شناخت زودهنگام و مراجعه به پزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا درمان بهموقع میتواند از پیشرفت بیماری و آسیب دائمی به چشم جلوگیری کند. در این مقاله از دکترتو، علتها، علائم، روشهای تشخیص و درمان تیروئید چشمی را بررسی میکنیم.
تیروئید چشمی چیست؟
تیروئید چشمی یا اوربیتوپاتی تیروئیدی یک بیماری خودایمنی مرتبط با اختلالات غده تیروئید، بهویژه پرکاری تیروئید و بیماری گریوز است که در آن سیستم ایمنی به بافتهای اطراف چشم حمله میکند. این وضعیت باعث التهاب و تورم عضلات و بافتهای پشت چشم میشود و علائمی مانند بیرونزدگی چشم، دوبینی، خشکی یا اشکریزش، درد و حساسیت به نور ایجاد میکند. شدت بیماری میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در موارد پیشرفته حتی بر بینایی تأثیر بگذارد.
متن انگلیسی:
به نقل از ohsu
Thyroid disease can cause multiple eye problems. These include redness and swelling, double vision, decreased vision, eyelid retraction (inability to close the eyes), and a bulging of the eye itself.
ترجمه فارسی:
بیماری تیروئید میتواند مشکلات مختلفی برای چشم ایجاد کند. این مشکلات شامل قرمزی و تورم، دوبینی، کاهش دید، عقبرفتگی پلکها (ناتوانی در بستن کامل چشمها) و بیرونزدگی خود چشم میشوند.
تیروئید چشمی یک طرفه
تیروئید چشمی معمولاً هر دو چشم را درگیر میکند، اما در برخی موارد نادر میتواند تنها در یک چشم بروز کند که به آن تیروئید چشمی یکطرفه گفته میشود. در این حالت علائمی مانند بیرونزدگی چشم، قرمزی، خشکی، دوبینی یا تورم پلک فقط در یک چشم دیده میشود. تشخیص این وضعیت اهمیت زیادی دارد، زیرا ممکن است با بیماریهای دیگر چشم مانند تومورها یا التهابهای موضعی اشتباه گرفته شود. بنابراین در صورت مشاهده علائم یکطرفه، بررسی دقیق توسط چشمپزشک و متخصص غدد ضروری است.
علائم بیماری تیروئید چشمی
در بیماری تیروئید چشمی، بافتها و عضلات پشت چشم دچار التهاب و تورم میشوند و همین تغییرات باعث بروز علائم مختلف در چشم و بینایی میگردد. شدت این نشانهها میتواند خفیف یا بسیار شدید باشد و در صورت عدم درمان به مشکلات جدیتری منجر شود. در ادامه مهمترین علائم این بیماری را بررسی میکنیم:
- بیرونزدگی و برجستگی چشمها
- قرمزی و تورم پلکها
- احساس فشار یا درد پشت چشم
- خشکی، سوزش یا اشکریزش مداوم
- دوبینی یا محدودیت حرکت چشم
- حساسیت به نور
- تاری دید یا کاهش بینایی در موارد شدید
علت تیروئید چشمی چیست؟
علت اصلی تیروئید چشمی یک واکنش خودایمنی است؛ یعنی سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافتهای اطراف چشم حمله میکند. این بیماری معمولاً همراه با پرکاری تیروئید و بهویژه بیماری گریوز دیده میشود، اما گاهی در افراد با کمکاری تیروئید یا حتی عملکرد طبیعی تیروئید هم بروز میکند. عوامل ژنتیکی، جنسیت (شیوع بیشتر در زنان)، سیگار کشیدن، استرس شدید و عفونتهای ویروسی میتوانند در بروز یا تشدید این بیماری نقش داشته باشند.

تشخیص تیروئید چشمی
تشخیص تیروئید چشمی یا همان بیماری گریوز چشمی، معمولاً بر اساس معاینه بالینی و بررسی علائم چشمی آغاز میشود. پزشک متخصص چشم یا غدد با مشاهده بیرونزدگی چشمها، التهاب پلک و حرکات غیرطبیعی چشم میتواند به بیماری مشکوک شود. برای تأیید تشخیص، از آزمایش خون برای بررسی سطح هورمونهای تیروئیدی (TSH، T3 و T4) و آنتیبادیهای مرتبط استفاده میشود. همچنین در برخی موارد، تصویربرداریهایی مانند سیتیاسکن یا امآرآی جهت بررسی ضخامت عضلات چشم و میزان درگیری بافتهای اطراف چشم انجام میگیرد. ترکیب معاینه فیزیکی، آزمایشهای خونی و تصویربرداری به پزشک کمک میکند تا شدت بیماری مشخص شده و بهترین برنامه درمانی انتخاب شود.
درمان قطعی تیروئید چشمی؛ آیا تیروئید چشمی قابل درمان است؟
تیروئید چشمی یک بیماری خودایمنی است و در حال حاضر درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما با روشهای پزشکی میتوان شدت علائم را کنترل و از آسیب دائمی به چشم جلوگیری کرد. نوع درمان به شدت بیماری بستگی دارد؛ در مراحل خفیف استفاده از قطرههای چشمی، عینک آفتابی و پرهیز از سیگار به بهبود کمک میکند، در موارد متوسط تا شدید داروهای سرکوبکننده ایمنی، کورتون یا درمانهای نوین مثل تزریق داروهای بیولوژیک تجویز میشوند. در شرایط پیشرفته که بینایی تهدید میشود، جراحیهای کاهش فشار چشم یا اصلاح بیرون زدگی چشم از حدقه از حدقه میتواند مؤثر باشد. به طور کلی، درمان به موقع زیر نظر چشمپزشک و متخصص غدد بهترین راه برای کنترل بیماری است.
شدت بیماری | روشهای درمانی | توضیحات |
---|---|---|
خفیف | قطرههای چشمی، اشک مصنوعی، عینک آفتابی، ترک سیگار | کمک به کاهش خشکی، قرمزی و تحریک چشمها |
متوسط | داروهای کورتیکواستروئیدی، داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی | کاهش التهاب و جلوگیری از پیشرفت بیماری |
شدید | تزریق داروهای بیولوژیک (مثل تپروتوموماب)، جراحی کاهنده فشار چشم یا اصلاح بیرونزدگی چشم | برای مواقعی که بینایی تهدید میشود یا تغییر ظاهر شدید است |
رژیم غذایی تیروئید چشمی
رژیم غذایی در تیروئید چشمی به تنهایی باعث درمان بیماری نمیشود، اما میتواند به کنترل علائم و کاهش التهاب کمک کند. تغذیه مناسب به تقویت سیستم ایمنی، کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک زیادی میکند. افراد مبتلا باید مصرف غذاهای ضدالتهابی و سرشار از ویتامینها و مواد معدنی را افزایش دهند و در مقابل، مصرف مواد غذایی مضر برای تیروئید و چشم را محدود کنند.
- مصرف سبزیجات و میوههای تازه غنی از آنتیاکسیدان (مثل هویج، اسفناج، پرتقال و بلوبری)
- منابع غنی از سلنیوم (مثل گردو برزیلی، ماهی و تخممرغ) برای حمایت از عملکرد تیروئید
- غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ (مثل ماهی سالمون، بذر کتان و گردو)
- پرهیز از سیگار و الکل که شدت بیماری را افزایش میدهند
- محدود کردن مصرف غذاهای فرآوریشده، پرچرب و شیرینیهای صنعتی
- توجه به مصرف کافی ید؛ نه خیلی کم و نه خیلی زیاد، با مشورت پزشک
تیروئید چشمی با دارو درمان میشود؟
تیروئید چشمی در بسیاری از موارد با دارو قابل کنترل است، هرچند درمان قطعی ندارد. هدف دارودرمانی کاهش التهاب، جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود علائم چشمی است. در مراحل خفیف ممکن است فقط اقدامات حمایتی کافی باشد، اما در موارد متوسط تا شدید معمولاً داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها (برای کاهش التهاب و تورم)، داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی و در برخی بیماران داروهای بیولوژیک جدید مثل تپروتوموماب تجویز میشوند. انتخاب نوع دارو به شدت بیماری، شرایط بیمار و نظر متخصص غدد و چشمپزشک بستگی دارد.

عوارض تیروئید چشمی چیست؟
تیروئید چشمی در صورت پیشرفت میتواند عوارض جدی ایجاد کند و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری علاوه بر تغییر ظاهر چشم، عملکرد بینایی را نیز درگیر میکند و در موارد شدید حتی خطر از دست دادن بینایی وجود دارد. مهمترین عوارض تیروئید چشمی عبارتاند از:
- بیرونزدگی شدید چشم و تغییر چهره
- خشکی، قرمزی و تحریک مداوم چشمها
- دوبینی یا محدودیت حرکت چشمها
- آسیب به قرنیه به دلیل بسته نشدن کامل پلکها
- زخم یا عفونت سطح چشم
- تاری دید و کاهش بینایی
- در موارد پیشرفته، فشار بر عصب بینایی و نابینایی

پیشگیری از تیروئید چشمی
تیروئید چشمی یک بیماری خودایمنی است و پیشگیری کامل از آن امکانپذیر نیست، اما میتوان با رعایت برخی نکات خطر بروز یا شدت علائم را کاهش داد. مهمترین اقدام، ترک سیگار است زیرا سیگار یکی از عوامل اصلی تشدید این بیماری محسوب میشود. کنترل بهموقع بیماریهای تیروئید با مراجعه منظم به پزشک، مصرف صحیح داروها، مدیریت استرس و داشتن سبک زندگی سالم شامل تغذیه متعادل و ورزش منظم نیز میتواند در کاهش احتمال بروز یا شدت یافتن تیروئید چشمی مؤثر باشد.
نتیجه گیری
تیروئید چشمی یکی از مهمترین عوارض بیماریهای تیروئید، بهویژه پرکاری و بیماری گریوز است که میتواند هم زیبایی چشم و هم سلامت بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری در اثر واکنش خودایمنی ایجاد میشود و علائمی مثل بیرونزدگی چشم، تورم پلک، خشکی و دوبینی دارد. هرچند درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما با دارو، تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و در موارد شدید جراحی میتوان علائم را کنترل و از آسیب جدی به چشم پیشگیری کرد. ترک سیگار، مراجعه منظم به پزشک و تشخیص بهموقع نقش کلیدی در مدیریت این بیماری دارند. در صورت مشاهده علائم مشکوک، بهترین اقدام مراجعه به چشمپزشک یا متخصص غدد است تا از پیشرفت بیماری و تهدید بینایی جلوگیری شود.
دکترتو، مراقب سلامتی شماست!
سلام وقت بخیر
من تیروئید چشمی دارم و دکتر قطره تجویز کرده آیا کافیه و آیا خوب میشم
سلام وقت بخیر. درمان تیروئید چشمی معمولاً نیاز به مدیریت جامعتری دارد که شامل داروهای ضد التهابی، درمانهای خاص چشم، یا حتی درمانهای جراحی میشود. قطرهای که پزشک تجویز کرده، ممکن است برای کاهش التهاب و علائم موقتی مفید باشد، اما برای درمان کامل و بهبود وضعیت، پیگیریهای بیشتر با پزشک متخصص ضروری است. برای اطمینان از پیشرفت و تصمیمگیری درست در مورد درمان، مهم است که تحت نظر پزشک خود قرار داشته باشید.
متخصص چشم