بیماری تیروئید چشمی چیست؟

بیماری تیروئید چشمی که با نام بیماری چشم گریوز هم شناخته می‌شود نوعی بیماری نادر خودایمنی است. سیستم ایمنی بدن به‌‌طورمعمول از بدن ما در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها محافظت می‌کند و سلول‌های غیرطبیعی مانند سرطان را از بین می‌برد. شاید کمی عجیب به‌نظر برسر اما بیماری تیروئید چشمی، یکی از بیماری‌های غده تیروئید است. در این بیماری سیستم ایمنی واکنش غیرطبیعی به ماهیچه‌ها و بافت چربی اطراف چشم نشان می‌دهد.

در این بیماری، غده تیروئید هورمون بیشتری تولید می‌کند (پرکاری تیروئید) و این هورمون‌های اضافی متابولیسم را افزایش می‌دهند. سلول‌های ایمنی به این فعالیت غیرعادی تیروئید واکنش نشان می‌دهند و به غده تیروئید و بافت چشم حمله می‌کنند و به آن آسیب می‌‌زنند.

در این مطلب از مجله سلامت دکترتو با این بیماری، علل آن و درمان آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

ارتباط غده تیروئید با چشم

در بیماری چشم گریوز، سیستم ایمنی شما بافت داخل و اطراف چشم را با یک مهاجم خارجی اشتباه می‌گیرد و به آن حمله می‌کند. سیستم ایمنی سپس با ترشح نوعی آنتی‌بادی به چربی، ماهیچه و سایر بافت‌های داخل چشم آسیب می‌زند.

پزشکان به‌صورت قطعی نمی‌دانند دلیل این حمله چیست اما حدس می‌زنند این مسئله به این دلیل رخ می‌دهد که حفره چشم حاوی پروتئین‌هایی است که در غده تیروئید هم وجود دارد. به همین دلیل سیستم ایمنی به‌اشتباه به این بافت هم حمله می‌کند. غده تیروئید غده‌ای پروانه‌ای‌شکل در جلوی گردن است که وظایف مهمی به‌عهده دارد.

پرکاری تیروئید که یکی از بیماری‌های غده تیروئید است، با بیماری تیروئید چشمی مرتبط است. اگر مبتلا به بیماری غده تیروئید به خصوص پرکاری تیروئید هستید، باید مراقب علائم مشکوک مربوط به چشم‌هایتان باشید و سطح هورمون‌های تیروئیدی خود را از طریق آزمایش تیروئید و داروهایی که پزشک تجویز می‌کند، ثابت نگه دازید.

---

علائم و نشانه‌های بیماری تیروئید چشمی

در بیماری تیروئید چشمی بافت اطراف چشم توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار می‌گیرد. علائم چشمی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد، اما درصد کمی از بیماران در خطر ازدست‌دادن بینایی‌شان هستند. علائم اولیه بیماری تیروئید چشمی شامل موارد زیر است:

• سوزش چشم
• خارش چشم
• آب‌ریزش چشم
• خشکی چشم.

علائم در مراحل بعدی بیماری، نتیجه‌ی حمله‌ی سیستم ایمنی به چشم است:

• قرمزی و درد چشم
• پف دور چشم (تورم پلک)
• برآمدگی چشم.

زمانی که چشم‌ها برآمده می‌شوند، پلک‌ها در اثر این آسیب نمی‌توانند به‌طور‌کامل بسته شوند. در اثر این عارضه خشکی چشم و سوزش به وجود می‌آید.

هنگاهی که تورم چشم به وجود می‌آید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• افزایش فشار داخل حفره چشم
• فشار، درد یا سردرد عمیق که با حرکات چشم بدتر می‌شود.
• کاهش بینایی، زمانی که بافت‌های متورم به عصب بینایی فشار می‌آورند.

ماهیچه‌های اطراف چشم در معرض حمله لنفوسیت‌ها هستند و در اثر این حمله ممکن است سفت شوند و توانایی کشش خود را از بدهند، علائم زیر ممکن است پس از حمله به وجود بیایند:

• چشم در حفره خود به جلو رانده می‌شود و ظاهری برآمده و خیره ایجاد می‌کند (بیرون‌زدگی چشم از حدقه)
• نمی‌توانید به صورت طبیعی چشم‌های خود را حرکت دهید و در اثر گردش چشم دچار دوبینی می‌شوید.

علائم دیگر بیماری تیروئید چشمی عبارت‌اند از:

• احساس فرو رفتن چیزی در چشم‌ها
• قرمزی یا التهاب قسمت سفید کره چشم (ملتحمه)
• ریزش اشک به مقدار زیاد یا خشکی چشم
• حساسیت به نور.

با افزایش علائم، بسیاری از بیماران می‌ترسند بینایی خود را از دست بدهند. خوشبختانه، بیماران تیروئید چشمی به‌ندرت بینایی خود را از دست می‌دهند و این عارضه شایع نیست. اما در صورت عدم درمان امکان دارد در اثر زخم‌شدن قرنیه یا فشرده‌شدن عصب بینایی، فرد نابینا شوید.

علائم تیروئید چشمی داری و نگران بیناییت هستی؟

حالا از دکترتو نوبت بگیر.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص چشم پزشکدکتر فوق تخصص چشم

بیرون‌زدگی چشم از حدقه

یکی از علائمی که ممکن است در بیماری تیروئید چشمی ایجاد شود، بیرون‌زدگی چشم از حدقه است. در این حالت کره‌ی چشم از حدقه بیرون می‌زند و برآمده به نظر می‌آید. این حالت می‌تواند در یک یا هر دو چشم شما ایجاد شود. درصورتی‌که این عارضه درمان نشود ممکن است مشکلات چشمی دیگری را ایجاد کند از جمله:

• خشکی قرنیه
• التهاب یکی از غشاهای پوشاننده چشم به نام ملتحمه (سفیدی چشم).

علل بیماری چشم گریوز

عامل اصلی که باعث ابتلا به بیماری تیروئید چشمی می‌شود، شناخته شده نیست.

• در افراد مبتلا به بیماری چشم گریوز، سیستم ایمنی یک آنتی‌بادی غیرطبیعی تولید می‌کند. این آنتی‌بادی‌های غیرطبیعی به سلول‌های اطراف چشم حمله می‌گذارند و علائم مرتبط با این اختلال را ایجاد می‌کنند. محققان بر این باورند که بافت چشم آسیب‌دیده حاوی پروتئین‌هایی است که شبیه پروتئین‌های غده تیروئید است و آنتی‌بادی‌ها به اشتباه این پروتئین‌ها را هدف قرار می‌دهند.
• در بدن افراد مبتلا به تیروئید چشمی، پروتئینی به نام گیرنده‌ی فاکتور رشد شبه انسولین ۱ (IGF-1R)  بیش‌از‌حد تولید می‌شود. پزشکان معتقدند که این پروتئین نقش مهمی در ایجاد این اختلال دارد. همه افراد مبتلا به بیماری چشم تیروئید الزاما ناهنجاری‌های سیستم ایمنی را ندارند و عوامل دیگری هم می‌توانند باعث ایجاد بیماری چشم تیروئید در برخی افراد شوند.
• افراد مبتلا به بیماری تیروئید چشمی ممکن است حامل ژن بیماری چشم تیروئید باشند یا استعداد ژنتیکی نسبت به این بیماری داشته باشند. فردی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به یک اختلال است حامل یک ژن برای این بیماری است، اما این ژن ممکن است بیان نشود مگر اینکه تحت شرایط خاصی، مانند عوامل محیطی خاص تحریک یا فعال شود.
• افرادی که سیگار می‌کشند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری چشمی گریوز هستند.
• بیمارانی که برای رفع پرکاری تیروئید تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار گرفته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری چشمی گریوز هستند.
• افرادی که سایر بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ یا آرتریت روماتوئید دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری تیروئید چشمی باشند.

---

چه عواملی خطر ابتلا به بیماری تیروئید چشمی را افزایش می‌دهند؟

عوامل زیر خطر ابتلا به بیماری تیروئید چشمی را افزایش می‌دهند:

• جنسیت: بیماری تیروئید چشمی زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد، اگرچه مردان بیشتر احتمال دارد به شکل شدید این بیماری مبتلا شوند.
• وراثت: این اختلال یک مؤلفه ژنتیکی دارد و افرادی که یکی از اعضای خانواده آن‌ها به این بیماری یا یک بیماری خودایمنی دیگر مثل دیابت یا مالتیپل اسکلروزیس(MS) دچارند، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
• سن: این اختلال بیشتر در دوران میانسالی رخ می‌دهد.

بیماری تیروئید چشمی یک بیماری خودایمنی است که با بیماری خودایمنی تیروئید مرتبط است. بیرون‌زدگی چشم یکی از مشخص‌ترین علائم این بیماری است.

تشخیص بیماری چشمی گریوز

بیماری تیروئید چشمی را بر اساس علائم، شرح حال دقیق بیمار، ارزیابی بالینی کامل و انواع آزمایشات تخصصی تشخیص می‌دهند. علائم خاصی که در بیماری تیروئید چشمی رخ می‌دهد اغلب واضح است و پس از معاینه فیزیکی منجر به تشخیص می‌شود. برخی از افراد مبتلا گزارش کرده‌اند که چشمان آنها قبل از شروع علائم بیماری احساس خوبی نداشته است.

افراد مشکوک به بیماری چشمی گریوز تحت معاینه کامل چشم قرار می‌گیرند. این معاینه ممکن است شامل اندازه‌گیری درجه پروپتوز (برآمدگی چشم) با استفاده از دستگاهی به نام اگزوفتالمومتر باشد. این دستگاه کوچک، چشم‌پزشک را قادر می‌سازد تا میزان قابلیت تحرک چشم‌ها را اندازه‌گیری کند.

آزمایش بالینی تیروئید چشمی

برای ارزیابی بینایی و تغییرات بافت‌های اطراف چشم، آزمایش‌های متعددی وجود دارد که امکان دارد پزشک آنها را برای شما درخواست دهد. این‌ آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:

• تست بینایی
• تست بینایی رنگی
• میدان‌های بینایی
• اندازه‌گیری پلک
• اندازه‌گیری فشار چشم
• بررسی اعصاب بینایی
• و در صورت لزوم تست‌های تصویربرداری.

در بیماری متوسط ​​تا شدید، ممکن است از سی‌تی‌اسکن برای ارزیابی اینکه آیا عصب بینایی توسط عضلات ملتهب چشم، فشرده شده‌اند یا خیر، استفاده شود. در این فیلم تصاویر مقطعی از ساختارهای بافتی خاص نشان داده می‌شود. برای ارزیابی وضوح دید ممکن است آزمایش‌های چشمی منظم انجام شود.

ممکن است پزشک درخواست انجام آزمایش تیروئید را برای افراد مبتلا به بیماری تیروئید چشمی دهد تا علت زمینه‌ای بیماری تیروئید چشمی را شناسایی کنند. این آزمایش‌ها می‌توانند سطوح بالای هورمون‌های تیروئید یا آنتی‌بادی‌های ضدتیروئید را در خون تشخیص دهند.

درمان بیماری چشمی گریوز

راه‌های مختلفی برای درمان این بیمار و کنترل علائم آن وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم:

• در ژانویه ۲۰۲۰، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) داروی تپروتوموماب، اولین داروی تأییدشده برای درمان بیماری تیروئید چشمی را تأیید کرد. تپروتوموماب فعالیت پروتئین فاکتور رشد شبه‌انسولین-۱ را مهار می‌کند. این پروتئین نقش مهمی در ایجاد اختلال بیماری گریوز دارد. افراد مبتلا به این بیماری هنگام مصرف تپروتوموماب بهبود قابل‌توجهی در پروپتوز (برآمدگی چشم)، دوبینی و کیفیت کلی زندگی نشان داده‌اند.
• درمان پرکاری تیروئید در افرادی که مبتلا به بیماری گریوز هستند اهمیت بسیار زیادی دارد، اما علائم بیماری چشمی تیروئید را بهبود نمی‌بخشد.
• برخی از افراد مبتلا به بیماری خفیف تیروئید چشمی ممکن است با اقداماتی مانند استفاده از عینک آفتابی تیره برای درمان حساسیت به نور، پمادها، اشک مصنوعی و یا منشورهایی که به عینک متصل هستند، (منشورها می‌توانند به اصلاح دوبینی کمک کنند) درمان می‌شوند. برخی از افراد ممکن است برای مدیریت دوبینی از چسب چشم استفاده کنند.
• افراد مبتلا به نوع متوسط ​​تا شدید بیماری ممکن است کورتیکواستروئیدها را به‌عنوان دارو دریافت کنند. این داروها التهاب و تورم چشم را کاهش می‌دهند، اما بر دوبینی و پروپتوز تأثیر نمی‌گذارند. پردنیزون یک کورتیکواستروئید رایج است که برای درمان افراد مبتلا به بیماری تیروئید چشمی استفاده می‌شود.

---

جراحی چشم برای درمان تیروئید چشمی

برخی از افراد مبتلا به بیماری گریوز چشمی شدید ممکن است در نهایت نیاز به جراحی داشته باشند. به طور کلی توصیه می‌شود تا پایان مرحله فعال بیماری، از جراحی خودداری شود. پزشکان علائم را به بهترین شکل ممکن درمان می‌کنند و پس از کاهش التهاب و تورم، جراحی را انجام می‌دهند. اگر پزشکان احساس کنند که بینایی فرد به دلیل پیشرفت بیماری در خطر است، ممکن است قبل از پایان مرحله فعال، جراحی را انجام دهند.

اهداف این جراحی عبارت‌اند از:

• برای رفع فشار اوربیتال
• برای تحرک چشم
• جراحی پلک.

در طی جراحی کاهش فشار چشم، جراح استخوان بین حفره چشم (اوربیت) و سینوس‌ها را بیرون می‌آورد. این کار به چشم اجازه می‌دهد تا به موقعیت طبیعی خود در حفره چشم بازگردد. این جراحی عموما برای افرادی انجام می‌شود که به‌دلیل فشار زیاد روی عصب بینایی، در معرض خطر ازدست‌دادن بینایی هستند. این جراحی همچنین برای کسانی انجام می‌شود که سایر گزینه‌های درمانی در آنها مؤثر نبوده است.

گزینه‌های جراحی همچنین می‌توانند به بهبود برآمدگی چشم ها (پروپتوز) و اصلاح موقعیت پلک‌ها کمک کنند. جراحی برای تحرک چشم شامل تغییر موقعیت عضلات اطراف چشم برای کاهش یا ازبین‌بردن دوبینی است.

بیماری چشمی تیروئید می‌تواند تغییرات قابل‌توجهی در چهره افراد ایجاد کند که متأسفانه قابل‌‌درمان کامل نیست. افسردگی در افراد مبتلا به این اختلال رایج است. تغییرات زیبایی می‌تواند باعث ناراحتی عاطفی قابل‌توجهی برای این افراد شود و فرد را تحت فشارهای روانی قرار دهد. توصیه می‌شود اگر شما یا اطرافیانتان به این بیماری مبتلا هستید تحت نظر یک روان‌شناس باشید تا مراحل درمان را با فشارهای روانی و استرس کمتری پشت سر بگذارید.

برای درمان بیماری گریوز چشم زمانی از جراحی استفاده می‌شود که دارودرمانی و روش‌های دیگر مؤثر نباشند و فرد در خطر ازدست‌دادن بینایی باشد.

درمان تیروئید چشمی خانگی

تیروئید چشمی بیماری نیست که بتوان در خانه آن را درمان کرد. بیشتر روش‌هایی که به‌عنوان درمان خانگی تیروئی چشمی بیان می‌شود، به روش‌ها و تکنیک‌های مراقب از چشم و پیگیری درمان در خانه اشاره دارد. در واقع شما در خانه می‌توانید از چشم‌های خود در برابر پیشرفت تیروئید چشمی مراقبت کنید، به‌شرطی‌که داروهای خود را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر فکر می‌کنید با داروی خود مشکل دارید، با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید.

1. برای ریختن قطره یا پماد چشم:
   • سر خود را به عقب خم کنید و پلک پایین خود را با یک انگشت به سمت پایین بکشید.
   • دارو را داخل پلک پایینی بریزید.
   • چشم خود را به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه ببندید تا قطره‌ها یا پماد حرکت کنند.
   • پماد یا نوک قطره چکان را به مژه‌ها یا هر سطح دیگری نزنید.
2. اگر چشمان شما خشک است، می‌توانید اشک مصنوعی را امتحان کنید. این محصولات را می‌توانید بدون نسخه پزشک هم بخرید.
3. اگر چشمان شما به نور، سرما یا باد حساس است، می‌توانید از عینک تیره استفاده کنید. این کار می‌تواند به محافظت از چشمان شما کمک کند.

به دنبال سریع‌ترین راه درمان تیروئید چشمی هستی؟

دکتر خود ایمنی

چگونه می‌توانم در خانه التهاب چشمم را کاهش دهم؟

برای کاهش التهاب چشم کارهای زیر را می‌توانید انجام دهید:

• در صورت وجود ترشح، از محلول نمکی برای شستشوی چشم استفاده کنید.
• از کمپرس خنک روی چشم خود استفاده کنید. کمپرس می‌تواند یک دستمال تمیز سرد باشد.
• کیسه‌های چای سیاه سرد‌شده را روی چشمان خود قرار دهید. کافئین به کاهش تورم چشم کمک می‌کند.
• بالا نگه‌داشتن سر هنگام خواب می‌تواند به کاهش تورم چشم تا حدودی کمک کند.

پیشگیری از بیماری تیروئید چشمی

معمولا هیچ راهی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تیروئید چشمی وجود ندارد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد پرتودرمانی برای درمان پرکاری تیروئید، می‌تواند بیماری چشم را بدتر کند. اگر به این بیماری چشمی مبتلا هستید و به این نوع درمان نیاز دارید، ممکن است پزشک برای شما یک داروی استروئیدی به نام پردنیزون تجویز کند که می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.

---

توصیه‌های پزشکی در رابطه با بیماری چشمی گریوز

• اگر سیگاری هستید، آن را کنار بگذارید: از پزشک خود در مورد نحوه ترک سیگار راهنمایی بخواهید. بیماران مبتلا به بیماری چشمی گریوز که به سیگارکشیدن ادامه می‌دهند کمتر به درمان‌ها پاسخ می‌دهند. به نظر می‌رسد که این عارضه پس از ترک سیگار سریع‌تر از بین می‌رود.
• از نوسانات سطح هورمون‌های تیروئیدی خود آگاه باشید. برای این کار آزمایش تیروئید را به‌طور منظم انجام دهید و توصیه‌های پزشک خود را در مورد زمان و نحوه مصرف داروهای تیروئید دنبال کنید. این مساله باعث می‌شود اطمینان داشته باشید که سطح تیروئید شما طبیعی و ثابت باقی می‌ماند. این مسئله باعث می‌‎شود که بیشترین شانس را برای بهبودی داشته باشید.
• اگربیماری گریوز فعال دارید از درمان با ید رادیواکتیوی خودداری کنید: درمان با ید می‌تواند بیماری تروئید چشمی را بدتر کند. با پزشک خود در این باره صحبت کنید که چه اقدامات احتیاطی خاصی ممکن است مورد نیاز باشد یا اینکه آیا نیاز است که درمان به تعویق بیفتد؟
• مکمل‌های سلنیوم: شواهد اخیر نشان می‌دهد که استفاده از مکمل‌های سلنیوم با دوز ۱۰۰ میکروگرم دو بار در روز در یک دوره شش ماهه می‌تواند به بهبود بیماری کمک کند.

---

راهنمای مراجعه به پزشک

بیماری تیروئید چشمی یا TED که به آن بیماری گریوز چشم هم می‌گویند نوعی بیماری خودایمنی است. این بیماری با بیماری خودایمنی تیروئید در ارتباط است. در واقع به‌عقیده بسیاری از محققات، بافت چشم و غده تیروئید دارای سلول‌های مشابهی هستند. به‌گونه‌ای که سیستم ایمنی بافت چشم را با غده تیروئید اشتباه می‌گیرد و به آن حمله می‌کند. دلیل ایجاد این بیماری دقیقا مشخص نیست، اما عامل وراثت و جنسیت در ابتلا به این بیماری نقش دارند. زنان و کسانی که بیماری تیروئید پرکار و دیگر بیماری‌های خودایمنی را دارند، بیشتر در خطر ابتلا به بیماری تیروئید چشمی هستند.

از علائم اولیه تیروئید چشمی به خشکی چشم، سوزش و خارش می‌توان اشاره کرد. با پیشرفت بیماری چشم حالتی برآمده پیدا می‌کند و از حدقه‌ بیرون می‌زند. بیرون‌زدگی چشم تا جایی پیش می‌رود که بیمار قادر به بستن چشم‌هایش نخواهد بود. این مسئله علاوه‌بر سوزش و خشکی چشم، ظاهر ناخوشایندی هم ایجاد می‌کند. درمان‌های دارویی برای درمان بیماری گریوز چشم وجود دارد و تنها زمانی از جراحی استفاده می‌شود که این داروها و دیگر درمان‌ها بی‌تأثیر باشند.

این بیماری به‌ندرت باعث کوری و مشکلات بینایی می‌شود. درمان بیماری گریوز ممکن است نیاز به تلاش تیمی از متخصصان از جمله متخصص داخلی عمومی، متخصص غدد و چشم پزشک باشد. درمان این بیماری نیاز به برنامه‌ریزی سیستماتیک و جامع دارد. حمایت روانی بیمار از طرف روان‌شناسان هم ضروری است.

اگر سابقه بیماری‌های تیروئیدی دارید یا یکی از اعضای خانواده‌تان به بیماری‌های خودایمنی مبتلا است، علائم سوزش، خارش و آبریزش چشم که علائم اولیه بیماری گریوز هستند را جدی بگیرید. درصورت درمان به‌موقع می‌توان از ایجاد ناهنجاری‌های ظاهری چشم و خطر نابینایی جلوگیری کرد. اگر علائم چشمی مشکوکی دارید پیشنهاد می‌کنم از طریق وب‌سایت دکترتو، به یکی از بهترین چشم‌پزشک‌ های شهر خود مراجعه کنید. برای نوبت‌دهی آنلاین به صفحه نوبت‌دهی آنلاین پزشکان سر بزنید. همچنین اگر مشکلات زمینه‌ای غده تیروئید دارید می‌توانید از یک متخصص غدد و متابولیسم به صورت تلفنی و آنلاین در سایت دکتر تو مشاوره بگیرید.

دکترتو، مراقب سلامتی شماست!