فهرست مطالب
ملین یا مسهل دارویی است که حرکات روده را راحت‌تر می‌کند و باعث درمان یبوست می‌شود. عملکرد اصلی این دارو شل‌شدن مدفوع و تحریک حرکات روده است و در افرادی که دچار مشکلات گوارشی هستند استفاده می‌شود. انواع مختلفی از ملین وجود دارد که به شکل قرص، شربت یا شیاف در دسترس هستند. هر کدام از این داروها مکانیسم خاصی دارند و برای مصرف آنها بهتر است با پزشک متخصص مشورت داشته‌باشید. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با نحوه مصرف ملین و انواع مسهل‌کننده گوارشی آشنا شویم. اگر نیاز به دریافت نوبت ویزیت از پزشک متخصص گوارش یا دکتر داخلی دارید، می‌توانید از سایت دکترتو نوبت ویزیت حضوری یا وقت مشاوره با بهترین پزشکان را دریافت کنید.
ملین یا مسهل چیست؟
ملین‌ها نوعی داروی گوارشی هستند که می‌توانند با تحریک حرکات روده، یبوست را درمان کنند. این داروها معمولا زمانی استفاده می‌شوند که تغییر سبک زندگی یعنی افزایش مقدار فیبر در رژیم غذایی، نوشیدن مایعات زیاد و ورزش منظم به درمان یبوست کمکی نکرده باشد. ملین‌ها را می‌توان با نسخه یا بدون نسخه پزشک از داروخانه تهیه کرد.
| شناسنامه دارویی | توضیحات |
|---|---|
| داروی مسهل یا ملین چیست؟ | داروی ملین (Laxative) یک داروی گوارشی است که برای درمان علائم گوارشی مانند یبوست، دلپیچه و دل درد استفاده می‌شود. |
| نام عمومی دارو | ملین یا مسهل |
| نام تجاری | Laxative (rectal route) |
| نوع دارو | روان‌کننده روده |
| دسته بندی بارداری | بیشتر ملین‌ها دارای طبقه‌بندی بارداری B یا C هستند. به این معنی که هیچ مطالعه کافی و کنترل شده‌ای روی زنان باردار وجود ندارد. |
| نیمه عمر | ۲ تا ۱۶ ساعت |
| مکانیسم اثر | ملین‌ها از طریق مکانیسم خاص خود باعث افزایش حرکات روده و کمک به خروج راحت‌تر مدفوع می‌شوند. |
| بهترین شرایط نگهداری | در دمای اتاق، دور از رطوبت و گرما نگهداری شود. |
| نحوه مصرف | قرص یا کپسول: ۱ یا ۲ بار در روز معمولا بدون غذا کیسه‌های پودری: طبق نظر پزشک شیاف: معمولا یکبار در صبح شربت ملین: ۱ یا ۲ بار در روز |
| اشکال دارویی | قرص، کپسول، شربت، شیاف، پودر |
| داروهای هم گروه | کپسول ری لاکس-رف ساشه لاکس فری شربت ملانیا این شربت اهورا لاکس |
انواع ملین یا مسهل
ملین‌ها را می‌توان بر اساس مکانیسم آنها در بدن به چندین نوع مختلف طبقه‌بندی کرد:
- ملین حجیم کننده: مانند پسیلیوم که با جذب آب ومتورم شدن در روده، یک مدفوع نرم و حجیم ایجاد می‌کند که عبور آن آسان باشد.
- ملین یا مسهل‌های اسمزی و هیپراسموتیک: مانند لاکتولوز که با فرآیندی به نام اسمز، آب را به روده می‌کشد.
- ملین یا مسهل‌های تحریک‌کننده: مانند سی لاکس که به‌صورت مستقیم روی بافت‌هایی که دیواره روده یا اعصاب داخل دیواره روده را تحریک می‌کنند، اثر می‌گذارد. این کار باعث تسریع در سرعت حرکت مدفوع از طریق روده بزرگ می‌شود.
برخی از پرکاربردترین مسهل‌ها که به شکل قرص، شربت، پودر یا شیاف موجود هستند عبارت است از:
کپسول ملین یا قرص مسهل بسیار قوی
قرص سی لاکس یکی از بهترین انواع ملین دارویی است که از محصولات گیاهی درست شده است. مصرف کوتاه مدت این دارو می‌تواند حرکات روده را سریع‌تر کند و به کاهش گرفتگی روده کمک کند. سامی لاکس، سالاکس و قرص بیزاکودیل نیز از انواع دیگر قرص مسهل بسیار قوی هستند.
شربت ملین
شربت منیزیم هیدروکساید نوعی ملین اسمزی پرکاربرد است که جذب آب در روده بزرگ را افزایش می‌دهد و باعث تسهیل حرکات روده می‌شود. معمولا مصرف شربت راحت‌تر از قرص است و ممکن است تاثیر سریع‌تری داشته‌باشد.
شربت لاکتولوز و شربت سی لاکس هم انواع دیگری از ملین‌های مایع هستند.
مسهل فوری خانگی یا ملین گیاهی
روغن کرچک، بومادران و گیاه اسفرزه معروف‌ترین مسهل‌های گیاهی هستند. این داروهای گیاهی به دلیل عوارض جانبی کمترشان شناخته شده‌اند. بهتر است داروهای گیاهی را به‌صورت دمنوش مصرف کنید. گیاه ریواس، خارمریم، فلفل سیاه و گزنه نیز می‌توانند نقش مهمی در کاهش یبوست داشته‌باشند.
شیاف مسهل کننده
احتمالا تاکنون اسم داروی بیزاکودیل را شنیده‌اید. بیزاکودیل نوعی داروی مسهل‌کننده است که معمولا برای درمان یبوست و بهبود حرکات روده به‌خصوص در افرادی که مشکلات گوارشی دارند، تجویز می‌شود. از این دارو برای تخلیه روده قبل از کولونوسکوپی هم استفاده می‌شود که به شکل شیاف و قرص مصرف دارد. شیاف گلسیرین نیز یکی از انواع شیاف مسهل کننده قوی برای بزرگسالان است.
پودر خوراکی ملین
علاوه‌بر قرص، شربت یا شیاف، پودر خوراکی یا ساشه خوراکی ملینی هم وجود دارد که در بسته‌های کوچک برای ترکیب‌شدن با یک لیوان آب تولید می‌شود. ساشه و پودر پسیلیوم و ساشه و داروی سوربیتول از مهمترین انواع پودر خوراکی ملین هستند.
غذاهای ملین یا مسهل
ملین‌ها را می‌توان در مواد غذایی هم پیدا کرد. آلو خشک از گذشته برای باز شدن روده استفاده می‌شد و معمولا در خورشت‌ها، به صورت خام و خوراکی یا قرار دادن آن در یک لیوان آب مصرف می‌شود. کیوی و انواع حبوبات نیز به درمان یبوست کمک می‌کنند. معمولا مصرف حبوبات با نفخ معده همراه است. به همین دلیل بهتر است در مصرف موادغذایی زیاده‌روی نشود.
نحوه مصرف داروی ملین و دوز مصرفی آن
داروی ملین و مسهل را می‌توان به شکل قرص، شربت، دمنوش یا شیاف استفاده کرد. هنگام استفاده از قرص مسهل باید توجه کنید که قرص خراشیده، جویده و خرد نشود. همچنین اگر آنتی‌اسید یا شیر یا هر محصول لبنی استفاده می‌کنید، تا یک ساعت بعد از آن از خوردن این دارو خودداری کنید.
کیسه‌های پودری معمولا ۱ تا ۲ بار در روز و شیاف ملین یکبار در صبح استفاده می‌شود. مقدار مصرف شربت ملین نیز ۱ یا ۲ بار در روز است. سعی کنید داروهای مسهل‌کننده را شب‌ها مصرف نکنید زیرا به دلیل نیاز به رفتن به دستشویی، ممکن است در خواب شما تداخل ایجاد کند.
مصرف بیشتر از ۳ عدد قرص مسهل در طول روز مجاز نیست و ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته‌باشد. دوز مصرف انواع مسهل نیز شامل موارد زیر است:
- دوز مصرفی قرص مسهل در کودکان ۱۲ سال به بالا و بزرگسالان: ۱ تا ۳ عدد قرص ۱ یا ۲ بار در روز – شربت آن ۲ تا ۴ قاشق مربا خوری (۱۰ تا ۲۰ میلی لیتر) حداکثر ۲ بار در روز
- در کودکان ۶ تا ۱۲ سال: یک عدد قرص یکبار در روز – شربت آن ۱ تا ۲ قاشق مربا خوری (۵ تا ۱۰ میلی لیتر)
- در کودکان زیر ۶ سال: بهتر است استفاده نشود و در صورت استفاده، دوز مصرفی با پزشک هماهنگ شود.
دچار مشکلات گوارشی و گرفتگی روده شدی؟
برای تشخیص علت آن از دکتر مشاوره بگیر.
کاربرد ملین یا مسهل چیست؟
ملین و مسهل برای درمان یبوست استفاده می‌شوند. البته بهتر است برای درمان یبوست در درجه اول با غذاهایی با فیبر بالا، خوردن آب به میزان زیاد و ورزش شروع کنید. اگر تأثیرگذار نبود داروهای ملینی مانند سی لاکس را مصرف کنید.
این دارو در بیماری‌های مزمن روده‌ای مثل کولیت زخمی، سندروم روده تحریک‌پذیر و بیماری کرون (که ممکن است باعث یبوست طولانی مدت شوند) هم استفاده می‌شود. قبل از عمل کولونوسکوپی هم ممکن است پزشک داروهای ملین را برای پاکسازی روده تجویز کند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت healthdirect
Laxatives are medicines used to help prevent or treat constipation.
ترجمه فارسی:
ملین‌ها داروهایی هستند که برای جلوگیری یا درمان یبوست استفاده می‌شوند.
عوارض جانبی داروهای ملین یا مسهل
داروی ملین می‌تواند عوارض جانبی مختلفی مانند کم آبی شدید بدن را ایجاد کند. بسیاری از ملین‌ها با جذب آب و ورود آن به روده‌ها کار می‌کنند. اگر مایعات کافی مصرف نکنید، ممکن است دچار کم آبی شوید. علائم کم آبی شامل سرگیجه، سردرد و ادرار تیره رنگ است و شدت آن به دوز مصرفی داروی مسهل بستگی دارد. سایر عوارض جانبی رایج داروهای ملین عبارت است از:
- نفخ
- معده درد
- دل درد
- دل پیچه
- حالت تهوع
- اسهال
- خستگی
- خونریزی مقعدی
- مدفوع خونی
- ضربان قلب نامنظم
- دانه پوستی
- خارش
- ورم (بیشتر در صورت و زبان و گلو)
- سرگیجه شدید
- تنفس دشوار
اگر هر کدام از این علائم ادامه پیدا کرد یا بدتر شد باید به پزشک مراجعه کنید. اگر اسهال ادامه‌دار باشد، می‌تواند کم آبی شدید ایجاد کند. به همین دلیل حتما به مقدار کافی آب و الکترولیت در طول روز مصرف کنید.
موارد احتیاط مصرف داروهای ملین
داروهای ملین ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشند و واکنش آلرژیک ایجاد کنند. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که استفاده زیاد از ملین یا مسهل باعث از بین‌رفتن پاسخ روده به عضلات و اعصاب می‌شود و می‌تواند وابستگی ایجاد کند. به همین دلیل حتما در دوز مصرفی توصیه شده پزشک استفاده کنید.
قبل از استفاده از این داروها، موارد زیر را در نظر داشته‌باشید و با پزشک در میان بگذارید:
- التهاب آپاندیس
- تغییر ناگهانی حرکات روده که بیشتر از دو هفته طول کشیده باشد
- خونریزی و انسداد روده
- باردار بودن یا اقدام به بارداری
- دوران شیردهی
- مصرف در کودکان زیر ۶ سال ممنوع است.
یبوست داری و نمی‌دونی چطور درمانش کنی؟ با متخصص صحبت کن!
تداخلات دارویی ملین با داروهای دیگر
مصرف همزمان قرص ملین یا مسهل با سایر داروها، به‌ویژه داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند مانند سایمیتیدین یا امپرازولین‌ها می‌تواند باعث واکنش‌های شدید شود. علاوه‌بر این، برخی محصولات ممکن است با این داروها تداخل داشته‌باشند مانند:
- داروهای قلبی عروقی
- برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروهای استخوان
| اشکال دارویی | تداخل دارویی | عوارض جانبی |
|---|---|---|
| قرص سی لاکس | داروهای قلبی عروقی | نفخ |
| قرص بیزاکودیل | برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها | دل درد |
| ساشه سوربیتول | داروهای استخوان | دل پیچه |
| شیاف گلسیرین | حالت تهوع |
۴.۹ (۴۲۹ نظر)۴.۷ (۴۰۷ نظر)۳.۶ (۳۳۳ نظر)۴.۹ (۱۹۰ نظر)۴.۶ (۱۸۵ نظر)۴.۹ (۱۶۷ نظر)نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
ملین یا مسهل دارویی است که برای درمان یبوست و تحریک حرکات روده استفاده می‌شود. اگر یبوست مزمن دارید یا دچار مشکلات روده هستید و با مصرف فیبر و نوشیدن آب کافی درمان نشده است، می‌توانید از مسهل استفاده کنید. البته مصرف زیاد داروهای مسهل ممکن است باعث وابستگی روده به مصرف دارو شود. همچنین با نفخ معده و دل پیچه همراه خواهد بود. بنابراین حتما با دکتر متخصص گوارش و کبد یا دکتر متخصص داخلی در ارتباط باشید. در سایت نوبت‌دهی آنلاین پزشک دکترتو می‌توانید از بهترین متخصصان نوبت ویزیت حضوری بگیرید یا مشاوره دریافت کنید.
دکترتو مراقب سلامت شماست!
سلام من سه ماه پیش پیچش روده داشتم و بدون عمل حل شد بعد آن یبوست شدید داشتم دکتر برام ملین تجویز کرد الان سه هفته میشه بدنم آلرژی پیدا کرده سرخ میشه با خارش شدید
آیا باید دکترم عوض کنم
سلام، به نظر می‌رسد که واکنش‌های آلرژیک شما ممکن است به داروهایی که برای یبوست تجویز شده‌اند، مربوط باشد. برخی از ملین‌ها می‌توانند عوارض جانبی مانند واکنش‌های آلرژیک ایجاد کنند. پیشنهاد میکنم هرچه زودتر با پزشک خود مشورت کنید تا علت دقیق مشکل شما شناسایی شود و در صورت لزوم داروها تغییر کنند. اگر علائم شما ادامه پیدا کرد یا پزشک فعلی نتوانست مشکل شما را به درستی حل کند، ممکن است نیاز به مشاوره از یک پزشک متخصص دیگر باشد.
متخصص گوارش
سلام من سه ماه پیش پیچش روده داشتم و بدون عمل حل شد بعد آن یبوست شدید داشتم دکتر برام ملین تجویز کرد الان سه هفته میشه بدنم آلرژی پیدا کرده سرخ میشه با خارش شدید
سلام
من چند وقتی بود هموروئید داشتم و به تازگی عمل کردم. از همون اول دکترا برام ملین مگنی میلک تجویز کردن و الان حس میکنم روده هام عادت کردن. اگه غذا هایی مث برنج و گوشت این چیزا رو بعدش ملین نخورم توی دفع مشکل ایجاد میشه. الان باید چیکار کنم؟ از یه طرف تازه عمل کردم و باید مدفوع نرم باشه پس جرئت نمیکنم نخورم از یه طرفم باعث عادتم شده!
سلام
این دارو مدت مصرف دارد
نمی توان گفت به این دارو عادت کرده اید
ولی احتمالا نیاز دارید
از شیاف گلیسرین هم می توانید استفاده نمایید
برای افزایش حرکات روده هم نیاز به دارو دارید
زیر نظر متخصصین با تجربه باشید
متخصص گوارش
باسلام دیسک من دوباره عود کرده وتنگی کانال دارم دکتر برام آمپول متوکاربامول ۵تا یه روز در میان وباکلوفن وسلکسیب وگابانتین تجویز کرده آیا این داروها با هم تداخل ندارن ؟لطفا راهنمایی کنید.