هپاتیت ب چیست و چقدر می تواند خطرناک باشد؟ – مجله سلامت دکترتو

هپاتیت ب چیست و چقدر می تواند خطرناک باشد؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

هپاتیت B یکی از شایع‌ترین انواع التهاب ویروسی کبد است که توسط ویروس HBV ایجاد می‌شود و می‌تواند به دو شکل حاد یا مزمن بروز کند. در نوع حاد معمولاً بدن خود به خود ویروس را از بین می‌برد، اما در نوع مزمن احتمال بروز سیروز، نارسایی یا سرطان کبد افزایش می‌یابد. این بیماری از طریق تماس با خون و مایعات بدن، رابطه جنسی محافظت‌نشده یا انتقال از مادر به نوزاد منتقل می‌شود. درمان قطعی برای هپاتیت B وجود ندارد، اما داروهای ضدویروسی می‌توانند آن را کنترل کنند. واکسیناسیون، رعایت اصول بهداشتی و پرهیز از رفتارهای پرخطر مؤثرترین روش‌های پیشگیری از ابتلا هستند.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 13 دقیقه
هپاتیت ب چیست و چقدر می تواند خطرناک باشد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

​​در میان بیماری‌های عفونی کبد، هپاتیت ب یکی از مهم‌ترین و در عین حال قابل پیشگیری‌ترین نوع‌ها به شمار می‌رود. این بیماری ویروسی از طریق خون، مایعات بدن و تماس جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند از مرحله بدون علامت تا التهاب شدید کبدی پیش برود. در مواردی، بدن به‌طور طبیعی با ویروس مقابله می‌کند، اما در درصدی از بیماران، عفونت به شکل مزمن باقی می‌ماند و به مرور زمان موجب آسیب جبران‌ناپذیر به کبد می‌شود. اهمیت هپاتیت ب در ماهیت خاموش و طولانی‌مدت آن است که بدون نشانه‌های واضح، سال‌ها در بدن باقی می‌ماند. شناخت راه‌های انتقال، روش‌های تشخیص و واکسیناسیون به‌موقع، نقش مهمی در کنترل جهانی این بیماری دارد. در این مطلب از دکترتو، با هپاتیت B و راه‌های پیشگیری آن آشنا می‌شوید.

هپاتیت ب چیست؟

هپاتیت B یکی از انواع هپاتیت است که به واسطه ویروس هپاتیت ب یا همان HBV به ‌وجود می‌آید. HBV (اچ بی ‌وی) باعث عفونت و التهاب کبد می‌شود. فرد می‌تواند بدون اینکه بداند به اچ‌ بی‌ وی مبتلا باشد و آن را به دیگران هم منتقل کند. این بیماری ممکن است به‌ شکل حاد باشد و بدون درمان خاصی خودبه‌خود خوب شود، اما نوع مزمن آن‌ ممکن است به سیروز یا سرطان کبد ختم شود.

اهمیت هپاتیت ب در این است که اگر به موقع تشخیص داده و کنترل نشود، می‌تواند به مرور زمان به عوارض جدی مثل سیروز و سرطان کبد منجر شود. از طرفی، این بیماری همیشه به معنای ناتوانی و عمر کوتاه نیست و بسیاری از بیماران با تشخیص زودهنگام، سبک زندگی سالم و استفاده منظم از دارو، می توانند زندگی تقریبا طبیعی داشته باشند. آشنایی با راه های انتقال، علائم و روش های پیشگیری از هپاتیت ب کمک می کند هم از ابتلا جلوگیری کنید و هم اگر در معرض خطر بودید، زودتر برای آزمایش و مشاوره با فوق تخصص گوارش و کبد اقدام کنید.

آیا هپاتیت ب درمان قطعی دارد؟

برای اطمینان با پزشک مشورت کن!

آیا هپاتیت ب خطرناک است؟

بله، هپاتیت ب بیماری خطرناکی است. به این بیماری «عفونت خاموش» می‌گویند، یعنی این بیماری بدون اینکه فرد بفهمد بدنش را آلوده می‌کند. بیشتر مبتلایان به این ویروس تا سال‌ها از وجود این بیماری در بدن خود خبر ندارند و ممکن است ناآگاهانه از طریق تماس خونی یا جنسی، این بیماری را به دیگران منتقل کنند. هپاتیت ب مزمن به مرور زمان مشکلات جدی برای سلامت فرد ایجاد می‌کند و ریسک بیماری‌های کبدی را چند برابر می‌کند. این بیماری به آهستگی و در سکوت طی سال‌ها به کبد حمله می‌کند بدون اینکه نشانه و علامتی داشته باشد. تنها راه تشخیص عفونت هپاتیت b آزمایش خون است.

هپاتیت B چه اندام هایی را درگیر می کند؟

کانون اصلی درگیری در هپاتیت ب کبد است، چون ویروس به سلول های کبدی وارد می‌شود و باعث التهاب و آسیب آنها می‌شود. با این حال، تأثیر بیماری فقط محدود به کبد نیست و در طول زمان می تواند روی سایر اندام‌های بدن هم اثر بگذارد. وقتی عملکرد کبد مختل می شود، تعادل بسیاری از فرآیندهای حیاتی مثل سم‌زدایی، تولید فاکتورهای انعقادی، تنظیم چربی و قند خون و متابولیسم داروها به هم می‌ریزد. نتیجه این اختلال در دستگاه گوارش، سیستم عصبی، پوست و کلیه‌ها هم دیده می‌شود.

در برخی بیماران مبتلا به هپاتیت ب مزمن، مشکلات خارج کبدی مثل درد مفاصل، ضایعات پوستی، التهاب عروق یا اختلالات کلیوی دیده می‌شود که ناشی از واکنش های ایمنی بدن به ویروس است. در مراحل پیشرفته تر سیروز، اندام هایی مانند طحال و ریه نیز به طور غیر مستقیم درگیر می شوند و بیمار ممکن است دچار بزرگی طحال، تجمع مایع در شکم و تنگی نفس شود. به همین دلیل است که پزشکان برای مدیریت هپاتیت B فقط به تست های کبدی اکتفا نمی کنند و در فالوآپ، کلیه، سیستم خون ساز، وضعیت تغذیه و حتی سلامت روان بیمار را هم زیر نظر دارند.

آیا می‌دانید عوارض ابتلا به هپاتیت ب چیست؟ نکات ضروری را در این ویدیو ببینید.

علائم هپاتیت ب چیست؟

نشانه‌های هپاتیت ب بسته به مرحله بیماری و وضعیت ایمنی فرد می‌تواند از بدون علامت کامل تا بروز نشانه‌های شدید متفاوت باشد. علائم معمولاً حدود ۱ تا ۴ ماه پس از ابتلا به عفونت فرد در بدن ظاهر می‌شوند. برخی افراد ممکن است دو هفته پس از ابتلا هم علائم بیمار را نشان دهند. گاهی برخی افراد بخصوص کودکان هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند. در فاز حاد، خیلی از افراد فقط خستگی، بی‌حالی و کمی کاهش اشتها را تجربه می‌کنند و شاید هرگز متوجه نشوند که دچار هپاتیت B بوده اند.

گاهی در موارد شدیدعلائمی مانند تهوع، استفراغ، درد مبهم در ناحیه بالای راست شکم، تیره شدن رنگ ادرار، روشن شدن رنگ مدفوع و زردی پوست و چشم ها ظاهر می‌شود. در هپاتیت ب مزمن، نشانه ها اغلب خفیف و مبهم هستند، اما با پیشرفت بیماری و فیبروز کبد، علائم سیروز و نارسایی کبدی هم اضافه می‌شود. نشانه‌ها و علائم هپاتیت ب در زنان و مردان شامل این موارد هستند:

  • خستگی مداوم و بی حالی
  • کاهش اشتها و احساس تهوع
  • درد یا سنگینی در قسمت بالای راست شکم
  • تیرگی ادرار و روشن شدن رنگ مدفوع
  • زردی پوست و سفیدی چشم ها
  • درد مفاصل و بدن درد شبیه سرماخوردگی
  • خارش پوست، ورم پا و شکم در مراحل پیشرفته
  • کبودی یا خونریزی آسان به دلیل اختلال در انعقاد خون در مراحل شدید بیماری
مرحله بیماریعلامت شاخصتوضیح کوتاه
فاز حاد بدون علامتبدون علامتدر بعضی افراد، مخصوصاً کودکان، عفونت حاد کاملاً بی‌علامت است.
فاز حاد اولیهخستگی و بی‌حالیشایع‌ترین شکایت؛ اغلب با یک ویروس ساده اشتباه گرفته می‌شود.
فاز حاد علامت‌دارتهوع، کاهش اشتها، درد بالای راست شکمنشان‌دهنده درگیری کبد و بدتر شدن التهاب است.
فاز حاد شدیدترتیرگی ادرار و روشن شدن مدفوعنشانه اختلال در جریان صفرا و عملکرد کبد است.
فاز حاد شدیدترزردی پوست و چشم‌هاعلامت واضح یرقان و درگیری کبدی است.
هپاتیت ب مزمن اولیهعلائم مبهم و خفیفممکن است فقط خستگی خفیف یا احساس ناخوشی عمومی دیده شود.
مراحل پیشرفته / سیروزخارش پوست و ورم پانشانه اختلال مزمن کبد و برهم خوردن تعادل مایعات بدن است.
مراحل پیشرفته / سیروزورم شکم (آسیت)تجمع مایع در شکم، معمولاً در سیروز پیشرفته رخ می‌دهد.
مراحل پیشرفته / سیروزکبودی و خونریزی آسانبه‌دلیل اختلال در تولید فاکتورهای انعقادی توسط کبد آسیب‌دیده است.
نارسایی و درگیری شدید کبداختلال هوشیاری / انسفالوپاتی کبدینشانه مرحله بسیار پیشرفته بیماری و نارسایی کبد است.
جدول علائم هپاتیت B

انواع هپاتیت ب کدامند؟

در حالت کلی،۲ نوع عفونت هپاتیت ب داریم: هپاتیت ب حاد و هپاتیت ب مزمن. در بیشتر بزرگسالان، هپاتیت B حاد به‌صورت خودبه‌خود ظرف چند ماه برطرف می‌شود و تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد به هپاتیت B مزمن تبدیل می‌شوند. هپاتیت ب مزمن زمانی روی می‌دهد که اچ ‌بی‌ وی شش ماه بعد از نخستین مواجهه‌تان با ویروس همچنان در خونتان موجود است. تنها تعداد انگشت‌شماری از افراد در نهایت به هپاتیت ب مزمن مبتلا می‌شوند. بیماری جدی که باعث آسیب کبدی مزمن یا سیروز کبدی می‌شود.

همه چیز در مورد هپاتیت دی یا دلتا

هپاتیت d چه ارتباطی با هپاتیت ب دارد؟

اینفوگرافی هپاتیت b
هپاتیت B عفونت ویروسی مزمن یا حاد کبد است که از طریق خون، سوزن آلوده یا رابطه جنسی منتقل می‌شود.

علت هپاتیت B

هپاتیت ب در واقع به دلیل ورود ویروس هپاتیت ب به بدن ایجاد می‌شود؛ ویروسی که قدرت زیادی در ماندگاری و تکثیر در سلول های کبدی دارد و از طریق خون و مایعات بدن منتقل می‌شود. بعد از ورود ویروس، سیستم ایمنی برای مقابله با آن فعال می شود و التهاب ایجاد می کند؛ همین التهاب مداوم است که علت بیماری هپاتیت است و در صورت کنترل نشدن باعث آسیب کبد و مزمن شدن بیماری می‌شود. علل و عوامل اصلی ابتلا به هپاتیت b شامل رفتارها و موقعیت هایی است که احتمال تماس با خون یا مایعات آلوده را افزایش می‌دهند. مهم ترین این عوامل عبارتند از:

  • رابطه جنسی بدون استفاده از وسایل محافظتی با فرد مبتلا
  • تماس خونی مستقیم مانند استفاده مشترک از سرنگ در افراد مصرف کننده مواد تزریقی
  • انتقال از مادر مبتلا به نوزاد در زمان زایمان
  • خالکوبی، پیرسینگ یا خدمات زیبایی در مراکز غیر استاندارد
  • استفاده مشترک از وسایلی که ممکن است آلوده به خون باشند مانند ریش‌تراش یا مسواک
  • تماس با خون آلوده در محیط های درمانی بدون رعایت اصول ایمنی
  • دریافت فرآورده های خونی آلوده در کشورهایی که نظام غربالگری دقیق ندارند
با هپاتیت اتوایمیون، بیماری خودایمنی کبدی، آشنا شوید

منظور از هپاتیت اتوایمیون چیست؟

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت نوع B قرار دارند؟

خطر ابتلا به هپاتیت نوع B برای همه افراد یکسان نیست و بعضی گروه ها به دلیل شرایط زندگی، شغلی یا پزشکی بیشتر در معرض عفونت قرار دارند. افرادی که رابطه جنسی محافظت نشده با چند شریک دارند، مصرف کنندگان مواد تزریقی که از سرنگ مشترک استفاده می کنند و کسانی که در محیط های مراقبت سلامت با خون و مایعات بدن سروکار دارند، از مهم ترین گروه های پرخطر هستند. نوزادانی که از مادر مبتلا به هپاتیت B متولد می شوند، اگر به موقع واکسن و ایمونوگلوبولین دریافت نکنند، به شدت در معرض ابتلای مزمن قرار دارند. ریسک ابتلا به HBV در افراد زیر بالاتر است و بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت نوع B قرار دارند:

  • نوزادانی که از مادر مبتلا متولد می‌شوند
  • شرکای جنسی افراد مبتلا به HBV
  • افرادی که بدون کاندوم رابطه جنسی دارند و افرادی که شریک جنسی متعدد دارند
  • مردان هم‌جنس‌گرا
  • کسانی که اعتیاد تزریقی دارند
  • کسانی که با فرد مبتلا به عفونت هپاتیت ب مزمن هم‌خانه هستند
  • پزشکان، پرستاران و کادر درمان
  • بیماران کلیوی که همودیالیز می‌شوند
  • افرادی که به ‌خاطر سرطان شیمی‌درمانی‌ می‌کنند
  • مبتلایان به اچ‌ آی ‌وی (HIV)
  • افرادی که در مناطقی زندگی می‌کنند که میزان بروز اچ‌ بی‌ وی در آنجا بالاست
چه زمانی باید برای آزمایش هپاتیت ب اقدام کنیم؟
کسانی که رابطه جنسی محافظت‌نشده دارند، در معرض خطر ابتلا به هپاتیت ب هستند.

راه های انتقال بیماری هپاتیت B

ویروس هپاتیت ب از طریق خون و مایعات جنسی منتقل می‌شود. این ویروس معمولا از طریق تماس مستقیم با خون یا فراورده‌های خونی آلوده به ویروس، انتقال از مادر به نوزاد و تماس جنسی محافظت نشده انتقال می‌یابد. انتقال همچنین ممکن است از طریق انتقال خون و فرآورده‌های خونی آلوده به HBV، تزریق‌های آلوده در طی اقدامات پزشکی و از طریق مصرف داروی تزریقی رخ دهد.

خالکوبی، سوراخ کردن گوش یا پیرسینگ، طب سوزنی و سالن‌های ناخن از دیگر راه های انتقال بیماری هپاتیت نوع B هستند. ویروس هپاتیت ب به دنبال استفاده مشترک از وسایل تیز و برنده مانند تیغ یا گردن‌بند و گوشواره هم ممکن است انتقال یابد. هپاتیت B به طور اتفاقی منتقل نمی‌شود. صندلی توالت، دستگیره در، عطسه، سرفه، در آغوش گرفتن یا خوردن غذا با فردی که به هپاتیت ب آلوده است، جزو راه‌های انتقال هپاتیت نیستند.

متن انگلیسی:
The hepatitis B virus can be spread by unprotected vaginal or anal sex.
ترجمه فارسی:
ویروس هپاتیت B می‌تواند از راه رابطه جنسی محافظت نشده واژینال یا مقعدی پخش شود.

به نقل از سایت who

روش تشخیص هپاتیت b

افرادی که ریسک ابتلا به عفونت اچ‌ بی‌ وی بالاتری دارند یا به خاطر عفونت تشخیص داده‌نشده‌ی اچ ‌بی ‌وی دچار عوارض شده‌اند، می‌توانند غربالگری انجام بدهند. پزشک با بررسی سابقه پزشکی بیمار و علائم و نشانه‌ها و معاینه بالینی تشخیص اولیه می‌دهد و بعد آزمایش خون تجویز می‌کند. در بیماران مبتلا به نوع مزمن شاید لازم به نمونه‌برداری از کبد هم باشد. در صورت مشاهده هرگونه علائم و نشانه هپاتیت ب یا در صورت قرارگرفتن در موقعیت‌های خطرناک بلافاصله باید آزمایش بدهید. اگر رابطه جنسی محافظت‌نشده داشتید، یا از سوزن، تیغ یا مسواک مشترک با فرد مبتلا به هپاتیت ب استفاده کرده‌اید (حتی اگر علائمی مشاهده نکردید) حتماً آزمایش بدهید.

بین ۶۰ تا ۱۵۰ روز طول می‌کشد تا نشانه بیماری خودش را در بدن نشان بدهد و آزمایش خون می‌تواند ۱ تا ۹ هفته پس از قرار گرفتن در معرض عفونت، ویروس را تشخیص دهد. پزشک با آزمایش خون می‌تواند نوع مزمن یا حاد بودن عفونت HBV را تشخیص دهد. اگر نتیجه آزمایش خون حاکی از وجود عفونت به این ویروس باشد، پزشک آزمایش‌های خون بیشتری را تجویز می‌کند تا مطمئن شود که عفونت در مرحله حاد است یا مزمن، ریسک آسیب کبدی در فرد را بررسی کند. پزشک بر اساس نتیجه آزمایش هپاتیت تصمیم می‌گیرد که نیاز به درمان هست یا خیر.

برای پیشگیری از بدتر شدن هپاتیت ب همین حالا کلیک کن!

آیا هپاتیت B درمان دارد؟

هپاتیت ب حاد در بسیاری از افراد بدون علامت یا با علائم خفیف رخ می‌دهد و اغلب فقط به استراحت، تغذیه مناسب و پایش نیاز دارد؛ درمان دارویی ضدویروسی در موارد شدید یا مزمن مطرح می‌شود. اگر به تازگی در معرض این ویروس بوده‌اید، با مراجعه به موقع به پزشک می‌توانید با تزریق دارویی به نام ایمونوگلوبولین، در برابر این ویروس از خودتان محافظت کنید. در موارد حاد، گاهی هپاتیت ب به درمان نیازی ندارد و عفونت‌های کوتاه مدت اغلب خود به خود از بین می‌روند. باز هم پزشک احتمالا استراحت کردن، تغذیه مناسب و مصرف مایعات فراوان را توصیه می‌کند. با این حال اگر علائم شدید شد، ممکن است برای جلوگیری از عوارض ناشی از ویروس، به داروهای ضدویروسی یا بستری در بیمارستان نیاز داشته باشید.

زمانی که عفونت هپاتیت ب به یک عفونت مزمن تبدیل شد، افرادی که شواهد فعالیت ویروس یا آسیب کبدی دارند تا پایان عمر به راه های درمان هپاتیت نیاز دارند. راه های درمان هپاتیت B مزمن به چندین فاکتور بستگی دارد؛ اول این که آیا ویروس باعث التهاب یا زخم کبد شده و این که آیا سیستم ایمنی تحت تاثیر مصرف داروها ضعیف شده یا خیر. به صورت کلی درمان بسته به حال عمومی بیماران و شرایطی که دارند، شامل موارد زیر می‌شود:

  • داروهای ضدویروسی؛ بسیاری از داروهای ضدویروسی می‌توانند به مبارزه با ویروس و کاهش توانایی آن در آسیب‌رساندن به کبد کمک کنند. این داروها عبارتند از: انتکاویر (Baraclude)، تنوفوویر (Viread)، لامیوودین (Epivir) و آدفوویر. اکثر این داروها باید به صورت خوراکی و برای مدتی طولانی مصرف شوند. این داروها تولیدمثل ویروس را متوقف یا کند می‌کنند تا به این ترتیب مانع التهاب و آسیب به کبد شوند
  • مصرف داروهای ضدویروسی با تزریق اینترفرون برای اثربخشی بیشتر؛ به این داروها، داروهای تعدیل‌کننده ایمنی هم گفته می‌شود و کار آنها تقویت سیستم ایمنی برای خلاص‌شدن از شر ویروس‌هاست
  • پیوند کبد در صورتی که عفونت به کبد آسیب رسانده باشد

بیشتر بزرگسالان مبتلا به هپاتیت ب بهبود کامل پیدا می‌کنند، حتی اگر علائم و نشانه‌های حاد داشته باشند. احتمال بروز نوع مزمن در نوزادان و کودکان بیشتر است.در حال حاضر درمان قطعی برای ریشه‌کن کردن ویروس هپاتیت B وجود ندارد، اما داروهای ضدویروسی می‌توانند با سرکوب ویروس، از پیشرفت به سیروز و سرطان کبد پیشگیری کنند.

آیا هپاتیت B درمان دارد؟
داروهای ضد ویروسی مانند انتکاویر و تنوفوویر در دسترس هستند که می‌توانند به مدیریت و سرکوب آن کمک کنند.

۱. داروی جدید درمان قطعی هپاتیت ب چیست؟

درحال حاضر هیچ درمان قطعی برای هپاتیت ب، هپاتیت غیرفعال یا هپاتیت بی غیر فعال وجود ندارد. با این حال، داروهای ضد ویروسی مانند انتکاویر و تنوفوویر در دسترس هستند که می‌توانند به مدیریت و سرکوب آن کمک کنند.بهترین روش پیشگیری از هپاتیت ب در کودکان و بزرگسالان دریافت واکسن هپاتیت ب است؛ درمان افراد مبتلا با داروهای ضدویروسی و بر اساس نتایج آزمایش و وضعیت کبد انجام می‌شود.

متن انگلیسی:
Chronic hepatitis B can be treated with medicines.
ترجمه فارسی:
هپاتیت B مزمن را می‌توان با دارو درمان کرد.

به نقل از سایت cdc

۲. درمان های خانگی هپاتیت B

درمان های خانگی هپاتیت B هرگز جایگزین داروهای ضد ویروسی و توصیه های تخصصی پزشک نیستند، اما می توانند به عنوان مکمل، به بهبود حال عمومی و حمایت از عملکرد کبد کمک کنند. مهم ترین بخش مراقبت خانگی، اصلاح سبک زندگی است؛ یعنی داشتن تغذیه متعادل با مصرف کافی میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین با کیفیت، محدود کردن غذاهای پرچرب و سرخ کردنی، ترک کامل الکل و اجتناب از مصرف خودسرانه داروهایی که ممکن است به کبد آسیب بزنند. فعالیت بدنی منظم متناسب با شرایط فرد، کنترل وزن و خواب کافی هم برای سلامت کلی بدن و هم برای کاهش التهاب کبدی مهم است.

برخی افراد از دمنوش ها و مکمل های گیاهی برای تقویت کبد استفاده می کنند، اما باید توجه داشت که طبیعی بودن یک ماده به معنای بی خطر بودن آن نیست. بسیاری از گیاهان دارویی در صورت مصرف نادرست یا در دوزهای بالا می توانند به کبد آسیب بزنند و حتی با داروهای هپاتیت ب تداخل داشته باشند. بنابراین، قبل از استفاده از هر نوع مکمل یا گیاه دارویی باید حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنید. به طور کلی، بهترین درمان خانگی برای هپاتیت B پایبندی به داروهای تجویز شده، رعایت اصول تغذیه سالم، پرهیز از الکل و دخانیات و مراجعه منظم برای چکاپ و سونوگرافی کبد است.

آیا خوردن لبنیات برای درمان هپاتیت مفید است؟

رژیم غذایی مناسب انواع هپاتیت به درمان هپاتیت ب کمک می‌کند؟

تفاوت هپاتیت ب با هپاتیت A و هپاتیت C چیست؟

به نقل از هپاتیت انواع مختلفی دارد. اچ‌ بی ‌وی و ویروس هپاتیت C (HCV/ اچ‌ سی ‌وی) هر دو به دو شکل حاد و مزمن وجود دارند. تفاوت اصلی بین هپاتیت بی و سی در نحوه سرایت بیماری از فردی به فرد دیگر است. هرچند یکی از راه های انتقال هپاتیت C رابطه جنسی است، اما از راه‌های انتقال بسیار نادر است و بیشتر از طریق خون‌آلوده به ویروس در تماس با خون فرد سالم ایجاد می‌شود.

بیماری هپاتیت a هم مثل هپاتیت ب نوعی عفونت کبدی مسری است، با این تفاوت که اچ ‌بی ‌وی می‌تواند در برخی افراد به بیماری مزمن بلند مدتی تبدیل شود که مشکلات جدی برای سلامت فرد ایجاد کند مثل سیروز کبدی یا سرطان کبد. ویروس این بیماری پاتوژنی است که وارد خون فرد می‌شود و اصلی‌ترین راه انتقال آن هم از طریق تماس مستقیم خون فرد آلوده است درحالی‌که هپاتیت A از طریق راه تماس دهانی-مدفوع یا با مصرف آب یا غذای آلوده انتقال پیدا می‌کند.

علائم هپاتیت ب چیست؟
علایم هپاتیت بی می‌توانند خفیف تا شدید باشند و معمولاً حدود ۱ تا ۴ ماه پس از ابتلا به عفونت فرد در بدن ظاهر می‌شوند.

عوارض هپاتیت B چیست؟

اگر هپاتیت B به موقع تشخیص داده نشود یا بیماری به صورت مزمن و فعال باقی بماند، عوارض آن می تواند از مشکلات خفیف تا تهدید جدی جان بیمار متغیر باشد. در مراحل اولیه، شاید تنها عارضه، خستگی مزمن، کاهش توان کاری و احساس ناخوشی عمومی باشد که خیلی وقت ها به عنوان استرس یا کم‌خونی اشتباه گرفته می‌شود. با ادامه التهاب کبد، به تدریج فیبروز ایجاد می‌شود و بافت سالم کبد با بافت اسکار جایگزین می‌شود که این حالت را سیروز می نامند. سیروز باعث اختلال در تولید فاکتورهای انعقادی، آلبومین و سایر پروتئین های مهم می شود و تعادل مایع در بدن را بر هم می زند.

در مراحل پیشرفته تر، عوارض جدی تری ظاهر می شوند مثل آسیت یا تجمع مایع در شکم، ورم پاها، خونریزی از واریس مری و معده، اختلال هوشیاری به دلیل انسفالوپاتی کبدی و در نهایت نارسایی کامل کبد. یکی دیگر از عوارض مهم هپاتیت ب مزمن، افزایش خطر سرطان کبد است که حتی در بعضی موارد قبل از رسیدن به مرحله سیروز هم ممکن است رخ دهد. در کنار این عوارض کبدی، مشکلات خارج کبدی مانند التهاب عروق، درگیری کلیه‌ها، درد مفاصل و ضایعات پوستی نیز در برخی بیماران دیده می‌شود. همه اینها اهمیت تشخیص زود هنگام، درمان اصولی و پیگیری منظم بیماران مبتلا به هپاتیت B را نشان می دهد. برخی از عوارض هپاتیت ب عبارت است از:

  • زخم کبدی یا سیروز: التهاب ناشی از عفونت هپاتیت ب منجر به سیروز کبدی می‌شود که باعث اختلال در کارکرد کبد می‌شود
  • سرطان کبد: ریسک سرطان کبد در مبتلایان به عفونت هپاتیت ب مزمن چند برابر بیشتر است
  • نارسایی کبد: نارسایی کبد حاد حالتی است که کبد نمی‌تواند وظایف حیاتی و اصلی خود را به‌ خاطر عفونت اچ ‌بی ‌وی انجام بدهد. در صورت ایجاد نارسایی کبد، فرد برای زنده ماندن حتماً باید پیوند کبد انجام دهد
  • بیماری‌های کلیوی یا التهاب عروق خونی از دیگر عوارض ابتلا به هپاتیت ب مزمن هستند
عوارض هپاتیت B چیست؟
عفونت HBV مزمن عوارض جدی و خطرناکی به ‌دنبال دارد.

راهی برای پیشگیری از هپاتیت b وجود دارد؟

یکی از راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت تزریق واکسن است. واکسیناسیون هپاتیت B از همان بدو تولد در برنامه کشوری بسیاری از کشورها قرار دارد و تزریق سه دوز واکسن طبق زمان‌بندی توصیه‌شده می‌تواند در اغلب افراد ایمنی طولانی مدت ایجاد کند. برای گروه های پرخطر مانند کادر درمان، بیماران دیالیزی، افراد دارای شریک جنسی مبتلا، مصرف کنندگان مواد تزریقی و کسانی که با خون و مایعات بدن سروکار دارند، واکسیناسیون به طور جدی توصیه می‌شود و در صورت لزوم بعد از چند سال می‌توان سطح آنتی بادی را بررسی و برای دوز یادآور تصمیم گرفت.

در کنار واکسن هپاتیت ب، رعایت اصول بهداشت فردی و جنسی نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا دارد. استفاده از کاندوم در روابط جنسی، پرهیز از استفاده مشترک از سرنگ، تیغ، سوهان و وسایل تیز شخصی، انجام خالکوبی و پیرسینگ فقط در مراکز معتبر با وسایل استریل و توجه به استانداردهای ایمنی در محیط های درمانی از اقدامات کلیدی است. اگر به طور تصادفی در معرض خون احتمالا آلوده قرار گرفتید، مثل فرو رفتن سوزن یا تماس خونی مستقیم، باید سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنید تا درباره تزریق ایمونوگلوبولین و واکسن اورژانسی هپاتیت B تصمیم گیری شود. آموزش خانواده و واکسیناسیون اطرافیان فرد مبتلا نیز بخش مهمی از پیشگیری ثانویه از گسترش هپاتیت ب در جامعه است. با روش‌های زیر می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری نمود:

  • استفاده از تجهیزات محافظ حین کار در محیط‌های آلوده یا انجام عملیات پزشکی اورژانسی
  • عدم استفاده از سرنگ مشترک
  • داشتن رابطه جنسی سالم و امن
  • پاک کردن لکه‌های خونی تازه یا خشک‌شده با استفاده از دستکش
پزشکان پیشنهادی

نتیجه گیری

هپاتیت ب یکی از مهم‌ترین علل بیماری‌های مزمن کبدی و سرطان کبد در سراسر جهان است. این بیماری معمولاً در سکوت پیشرفت می‌کند و بدون درمان مناسب می‌تواند به نارسایی کبد یا مرگ منجر شود. درمان‌های موجود با هدف کنترل ویروس و جلوگیری از پیشرفت آسیب‌های کبدی طراحی شده‌اند و پایبندی به دارو و مراقبت‌های پزشکی در موفقیت درمان نقش اساسی دارد. در عین حال، واکسن هپاتیت B یکی از مؤثرترین واکسن‌های شناخته‌شده است و ایمنی طولانی‌مدتی ایجاد می‌کند. رعایت بهداشت فردی، استفاده از وسایل استریل و روابط جنسی ایمن، پایه‌های اصلی پیشگیری از این عفونت هستند. با آگاهی و واکسیناسیون، می‌توان از بار سنگین این بیماری بر سلامت عمومی کاست.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

هپاتیت b اگر به صورت مزمن و درمان نشده باقی بماند، می تواند باعث التهاب طولانی مدت کبد و در نهایت افزایش خطر سرطان کبد شود. این روند معمولا طی سال ها اتفاق می افتد و در بیمارانی آزاردهنده است که سیروز ایجاد شده باشد. با این حال، کنترل بار ویروس و مصرف منظم داروهای ضد ویروسی خطر سرطان را به شکل چشمگیری کاهش می دهد. انجام سونوگرافی دوره ای و بررسی AFP به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می کند.

بله، هپاتیت ب یک بیماری واگیردار است و از طریق خون و مایعات بدن منتقل می شود. تماس جنسی محافظت نشده، استفاده مشترک از سرنگ، تماس با خون آلوده و انتقال از مادر به نوزاد راه های اصلی انتشار هستند. این بیماری از طریق تماس معمولی مثل بغل کردن، دست دادن یا استفاده مشترک از وسایل غذاخوری منتقل نمی شود. واکسن هپاتیت b بهترین راه پیشگیری از انتقال است.

در هپاتیت ب مزمن، التهاب طولانی مدت می تواند به تدریج باعث فیبروز و در نهایت سیروز کبدی شود. این اتفاق اغلب در بیمارانی دیده می شود که ویروس فعال دارند یا درمان و پیگیری مناسب انجام نمی دهند. داروهای ضد ویروسی می توانند سرعت پیشرفت فیبروز را کاهش دهند و حتی آنزیم های کبدی را طبیعی کنند. پیگیری منظم با پزشک برای جلوگیری از سیروز ضروری است.

بیمار ناقل نیاز به حمایت، آموزش و پیگیری منظم پزشکی دارد و نباید از نظر اجتماعی طرد شود. تماس روزمره با ناقل هپاتیت b خطری ندارد، اما باید وسایلی که ممکن است با خون آلوده شوند مثل ریش تراش یا مسواک، مشترک استفاده نشوند. اعضای خانواده و شریک جنسی فرد ناقل بهتر است واکسن هپاتیت b را کامل دریافت کنند. رعایت اصول بهداشتی و انجام چکاپ دوره ای از مهم ترین نکات است.

بله، واژه هپاتیت سرم در گذشته برای اشاره به هپاتیت b استفاده می شد، چون این بیماری از طریق خون و سرم منتقل می شد. امروزه اصطلاح علمی و دقیق تر همان هپاتیت b است. اگر چه نام ها متفاوت هستند، اما منظور هر دو یک بیماری ویروسی کبدی است. برای تشخیص، بررسی آنتی ژن و آنتی بادی های ویروس معیار اصلی است.

خیر، همه افراد مبتلا تا آخر عمر ناقل باقی نمی مانند. در بسیاری از بزرگسالان، سیستم ایمنی می تواند ویروس را پاکسازی کند و فرد دیگر ناقل نخواهد بود. اما در افرادی که بیماری مزمن شده است، امکان ماندگاری آنتی ژن سطحی ویروس برای سال ها وجود دارد. با درمان مناسب، ویروس اغلب غیر فعال می شود و احتمال انتقال به حداقل می رسد.

در حال حاضر درمان قطعی به معنای حذف کامل ویروس در همه بیماران وجود ندارد، اما داروهای ضد ویروسی می توانند تکثیر ویروس را به شدت کاهش دهند. با این درمان ها بسیاری از بیماران به مرحله غیر فعال می رسند و کیفیت زندگی طبیعی پیدا می کنند. تحقیقات درباره داروهای جدید و واکسن های درمانی ادامه دارد. کنترل بیماری و پیشگیری از عوارض هدف اصلی درمان است.

در مرحله غیر فعال، بار ویروس پایین است و آنزیم های کبدی طبیعی هستند، بنابراین معمولا نیاز به داروی ضد ویروسی نیست. درمان اصلی شامل پایش منظم آزمایش ها، سونوگرافی دوره ای و اصلاح سبک زندگی است. پزشک با بررسی وضعیت، روند بیماری را زیر نظر دارد تا در صورت فعال شدن ویروس، درمان آغاز شود. رعایت تغذیه سالم و اجتناب از الکل نقش مهمی دارد.

ایمونوگلوبین هپاتیت b یک نوع آنتی بادی آماده است که پس از تماس پرخطر با ویروس برای پیشگیری فوری تزریق می شود. این دارو به سرعت ایمنی موقت ایجاد می کند و اغلب همراه با واکسن به نوزادان مادر مبتلا یا افرادی که در معرض خون آلوده قرار گرفته اند داده می شود. اثر ایمن سازی آن کوتاه مدت است و واکسن برای ایجاد ایمنی پایدار ضروری است. استفاده صحیح از آن در ساعات اولیه تماس، بیشترین اثر محافظتی را دارد.

امتیاز شما به مقاله:
(4.3از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره هپاتیت ب

  1. Vk گفت:

    سلام من وقتی ۱۱ ساله بودم تو دبستان یکی دوبار سر شلنگ توالت با دهانه واژنم برای چند ثانیه تماس پیدا کرد اب هم همچنان باز بود الان ۲۰ سالمه و میترسم نکنه سر شلنگ خورده باشه ب کف سنگ توالت در کودکی ام واکسن هپاتیت زدم میخاستم بپرسم اینجوری امکان انتقال وجود داره؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز با آرزوی سلامتی شما
      معمولا در چنین شرایطی ابتلا به هپاتیت بعید است. اما برای اطمینان می توانید آزمایش بدهید و یا فاکتورهای کبدب تان را مورد ارزیابی قرار دهید

    2. محمد گفت:

      سلام آیا یک زن و مرد سالم وقتی باهم ارتباط دخول بدون کاندوم انجام دهند امکان ابتلا وجود دارد

      1. همیارِ دکترِتو گفت:

        سلام
        در صورت اطمینان از سلامت هم
        مشکلی ایجاد نمی شود

  2. قنبری گفت:

    سلام من دخترم تازه زایمان کرده ازبیمارستان خبردادن که دخترتون هپاتیت ب داره من خیلی نگرانم لطفآ راهنمایی کنید

    1. همیار دکترِتو گفت:

      دوست عزیز
      این بیماری منتقله از خون یا ترشحات است. بهتره به کودک خود شیر ندهد چون در شیر نیز ترشح می شود. درمان نگهدارنده هپاتیت توسط متخصص داخلی به فرزند شما داده می شود.

  3. حسن گفت:

    سلام، یه نفر که پدرش هپاتیت C داره، چطوری میشه که بچه هاش ناقل هپاتیت B میشن، اصلا مگه اینجوری میشه عوض بشه نوعش؟

    1. همیار دکترِتو گفت:

      دوست عزیز
      انتقال هپاتیت وابسته به کروموزوم و ژن نیست بلکه از راه خون و ترشحات منتقل می شود. ممکنه کودکان از شیر مادر و روش زایمان مبتلا شده باشند.

      1. ناشناس گفت:

        سلام،معذرت میخام، یعنی پدر که هپاتیت C داشته، به مادر هپاتیت B رو منتقل کرده و نه هپاتیت C که خودش داشته، بعد بچه ها از مادر هپاتیت B رو گرفتن؟ مگه پدر که هپاتیت C رو داره نباید نوع C رو منتقل کنه، الان نوع B چطوری تو بدن مادر ایجاد شده؟ممنون

  4. بهزاد گفت:

    ایاهپاتیت‌ ب‌‌ مزمن تنهاباقرص‌ ویریبیت‌ روزتنه‌ یک‌ عدد‌ درمان‌ می‌ شود

    1. همیار دکترِتو گفت:

      دوست عزیز
      این دارو همراه با سایر دارو در درمان عفونت HIV و در درمان هپاتیت B مزمن به کار میرود. معمولا دوره درمان با این دارو طولانی مدت است.

  5. ناشناس گفت:

    سلام‌ من‌ هماتیت‌ ب‌ مزمن‌ دارم‌ تحت‌ نظردکترعفونی‌ هستم ا‌ یاخوب‌ می‌ شوم‌ ‌

    1. همیار دکترِتو گفت:

      دوست عزیز
      بیماری شما اگر تحت درمان باشید قابل کنترل است.

  6. هانیه گفت:

    پدربزرگم هپاتیتbدارن قندخونشونو که گرفتم سرسوزنش یه کوچولو رفت تو دستم البته بعدش شستمش ممکنه بگیرم؟

  7. ناشناس گفت:

    اینو هم خدمتتون بگم که علائمی ندارند و در آزمایشی که پیش از عمل چشمشون داشتند مشخص شد

    1. همیار دکترِتو گفت:

      این بیماری را می توان تحت نظر متخصص کبد درمان کرد.

      1. ناشناس گفت:

        سلام من پدربزگم هپاتیت دارن وقتی قندخونشونو گرفتم سر سوزن یه کوچولو رفت توی دستم البته بعدش درجا شستمش ممکنه بگیرم؟

  8. ناشناس گفت:

    سلام
    آزپایش مادرم مثبت شده. ۶۵ سالشونه.
    Hbs Ag reactive
    Hbs Ab منفی
    Hbc Ab reactive
    آیا میتوان تشخیص داد که نوع مزمن است یا حاد؟
    نگران هستند. چقدر جای نگرانی دارد؟

  9. سیف الله همتی گفت:

    بسیار جامع و کامل
    با تشکر

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سپاس از همراهی شما.

  10. جبارایری گفت:

    سپاسگزارم بامطالعه مطالب آرامش یافتم.آزمایش خانمم مثبت بوده فردا آزمایش میدیم ان شاءالله باکمک پزشکان معالجه شود.

    1. همیار دکترِتو گفت:

      خوشحالیم مطالب مفید واقع شده است. سلامتی شما آرزوی ماست.