آب مروارید و نکاتی درباره آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

آب مروارید (کاتاراکت) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی است که باعث کدر شدن عدسی چشم و کاهش بینایی می‌شود. این بیماری معمولاً به‌تدریج پیشرفت کرده و دید فرد را مات، تار یا ابری می‌کند. افزایش سن، قرار گرفتن در معرض اشعه UV، دیابت، سیگار کشیدن و مصرف طولانی‌مدت برخی داروها از عوامل اصلی ایجاد آب مروارید هستند. در مراحل اولیه، تغییر در نمره عینک و استفاده از نور کافی ممکن است به بهبود بینایی کمک کند، اما درمان قطعی صآن جراحی است که طی آن عدسی کدر شده با یک عدسی مصنوعی جایگزین می‌شود. در ادامه به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان آب مروارید می‌پردازیم.

آب مروارید (کاتاراکت) چیست؟

یکی از بیماری‌های شایع چشم، آب مروارید یا کاتاراکت است. عدسی چشم (که به‌طور طبیعی شفاف هستند) جزئی محدب از ساختار چشم است که همراه با قرنیه، پرتوهای نور را شکسته و آن را بر روی شبکیه متمرکز می‌کند. به تیره‌و‌تار شدن عدسی چشم، آب مروارید یا کاتاراکت می‌گویند. در‌واقع با افزایش سن، عدسی کدر و تیره می‌شود و به‌تدریج بینایی کاهش می‌یابد. دید فرد مبتلا به آب مروارید مثل این است که از پشت شیشه‌ی یخ‌زده یا مه‌آلود به اطراف نگاه می‌کند.

اکثر مواقع کاتاراکت به‌آرامی پیشرفت می‌کند و از همان ابتدا بینایی شما را مختل نمی‌کند. اما با‌گذشت زمان، در‌نهایت موجب اختلال در بینایی می‌شود. در ابتدا استفاده از عینک و نور زیاد می‌تواند کمک‌کننده باشد اما هنگامی‌که بیماری پیشروی می‌کند و در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد می‌کند، ممکن است به جراحی نیاز داشته‌باشید. کاتاراکت ممکن است یک چشم و یا هر دو چشم را درگیر کند.

علائم آب مروارید چشم چیست؟

آب مروارید معمولاً به‌آرامی پیشرفت می‌کند و ممکن است در ابتدا علائم خفیفی داشته باشد، اما با گذشت زمان دید را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. از جمله شایع‌ترین موارد علائم آب مروارید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاری یا مات شدن دید، شبیه به نگاه کردن از پشت شیشه مه‌آلود
• حساسیت به نور شدید و احساس خیرگی در برابر نورهای درخشان
• مشکل در دید در نور کم، به‌ویژه هنگام رانندگی در شب
• دید دوگانه در یک چشم که با پیشرفت بیماری ممکن است بدتر شود.
• نیاز مکرر به تغییر نمره عینک بدون بهبود قابل‌توجه بینایی
• محو شدن یا تغییر رنگ‌ها که باعث می‌شود اشیا کم‌رنگ‌تر یا زردتر به نظر برسند.

علت آب مروارید چشم چیست؟

آب مروارید معمولاً در اثر فرایند طبیعی پیری ایجاد می‌شود، اما عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند، از جمله:

• افزایش سن که شایع‌ترین علت آب مروارید است.
• قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش (UV) بدون محافظت از چشم.
• دیابت که می‌تواند باعث تغییرات در عدسی چشم شود.
• مصرف طولانی‌مدت داروهای استروئیدی که ممکن است روند کدر شدن عدسی را تسریع کند.
• سیگار کشیدن و مصرف الکل که با تولید رادیکال‌های آزاد به بافت‌های چشم آسیب می‌زنند.
• تغذیه نامناسب و کمبود آنتی‌اکسیدان‌ها که سلامت چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• ضربه‌های چشمی یا جراحی‌های قبلی چشم که ممکن است باعث آسیب به عدسی شوند.

تشخیص زودهنگام و رعایت نکات پیشگیرانه مانند استفاده از عینک آفتابی، تغذیه سالم و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند از بروز یا پیشرفت آب مروارید جلوگیری کند.

آیا دوبینی و حساسیت به نور می‌تونه از علائم آب مروارید باشه؟

برای اطمینان با چشم پزشک مشورت کن.

فوق تخصص چشم

علت آب مروارید در جوانی چیست؟

آب مروارید معمولاً با افزایش سن مرتبط است، اما در برخی موارد، افراد جوان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد آب مروارید زودرس شوند، از جمله:

• عوامل ژنتیکی و مادرزادی که می‌توانند باعث کدر شدن عدسی از سنین پایین شوند.
• دیابت که باعث تغییرات در ساختار عدسی چشم و تسریع ایجاد آب مروارید می‌شود.
• قرار گرفتن بیش‌ازحد در معرض اشعه ماورای بنفش (UV) بدون محافظت مناسب از چشم‌ها.
• مصرف طولانی‌مدت داروهای استروئیدی که می‌تواند به مرور زمان عدسی چشم را تحت تأثیر قرار دهد.
• ضربه‌های شدید یا آسیب‌های چشمی که ممکن است به کدر شدن عدسی منجر شوند.
• سیگار کشیدن و مصرف الکل که باعث ایجاد استرس اکسیداتیو و آسیب به بافت‌های چشم می‌شوند.
• کمبود آنتی‌اکسیدان‌ها و تغذیه نامناسب که می‌تواند سلامت عدسی چشم را کاهش دهد.

عوامل خطر ابتلا به آب مروارید چیست؟

عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به آن را در فرد افزایش دهند، عبارتند از:

• افزایش سن
• دیابت
• زیاد در معرض نور خورشید بودن
• سیگار
• افزایش فشار خون
• آسیب یا التهاب قبلی چشم
• استفاده‌ی طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید
• مصرف بیش‌از‌حد الکل

تشخیص آب مروارید چیست؟

پزشک با کمک شرح حال و علائم بیمار و معاینات مربوطه، می‌تواند آن را تشخیص دهد. هر کدام از تست‌های زیر برای تشخیص آب مروارید، می‌تواند کمک‌کننده باشد:

• اندازه‌گیری قدرت بینایی
• معاینه‌ی شبکیه: پزشک با ریختن قطره‌ی چشمی و گشاد کردن مردمک می‌تواند عدسی و شبکیه را به‌طور کامل معاینه کند.
• معاینه‌ی میکروسکوپیک چشم (اسلیت لمپ)

برای تشخیص این بیماری، باید به دکتر چشم پزشک مراجعه کنید. دکتر چشم پزشک معاینه‌های ضروری را انجام خواهدداد.

درمان آب مروارید (درمان کاتاراکت)

آب مروارید (کاتاراکت) نوعی بیماری چشمی است که باعث کدر شدن عدسی چشم و کاهش بینایی می‌شود. درمان آب مروارید بسته به شدت بیماری متفاوت است و شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی می‌شود.

۱. درمان‌ های غیرجراحی آب مروارید (در مراحل اولیه)

• استفاده از عینک طبی با لنزهای مخصوص برای بهبود دید
• افزایش نور محیط برای کاهش تاری دید در نور کم
• استفاده از عینک آفتابی و رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان برای کاهش پیشرفت بیماری
• قطره‌های چشمی مخصوص (هرچند تأثیر قطعی در درمان ندارند، اما ممکن است پیشرفت بیماری را کند کنند)

۲. درمان قطعی: جراحی آب مروارید

در مواردی که آب مروارید شدید شده و بینایی را مختل می‌کند، تنها روش درمانی مؤثر، عمل آب مروارید و جایگزینی عدسی کدر شده با یک عدسی مصنوعی (IOL) است. روش‌های جراحی شامل:

در مواردی که آب مروارید شدید شده و بینایی را مختل می‌کند، تنها روش درمانی مؤثر، جراحی و جایگزینی عدسی کدر شده با یک عدسی مصنوعی (IOL) است. روش‌های جراحی شامل:

• فیکوامولسیفیکاسیون (Phacoemulsification): رایج‌ترین روش که طی آن عدسی کدر با امواج اولتراسوند خرد شده و خارج می‌شود.
• جراحی با لیزر (فمتوکاتاراکت): تکنیک پیشرفته‌ای که با دقت بالا عدسی کدر را برداشته و جایگزین می‌کند.
• اکستراکپسولار (Extracapsular Cataract Extraction – ECCE): روش قدیمی‌تر که در آن عدسی به‌صورت یک‌تکه خارج می‌شود.

انتخاب روش جراحی بستگی به شرایط بیمار و تشخیص چشم‌پزشک دارد. پس از جراحی، بینایی طی چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابد و بیمار باید مراقبت‌های پس از عمل را رعایت کند.

نگران عوارض عمل آب مروارید هستی؟ دنبال راهی جز جراحی می‌گردی؟

دکتر عمل آب مروارید

درمان خانگی آب مروارید

گرچه برخی از افراد مبتلا به آب مروارید دید خود را با عینک، لنز یا افزایش نور محیط تا حدودی می‌توانند اصلاح کنند، اما تنها درمان موثر در افراد مبتلا به آب مروارید جراحی است.

اگر کسی به آب مروارید شدید مبتلا باشد، نمی‌تواند در خانه آن را درمان کند. برای درمان آن باید به دکتر چشم پزشک مراجعه کنید و در خانه منتظر معجزه نباشید.

انواع آب مروارید چشم کدامند؟

آب مروارید بسته به محل و علت ایجاد آن به چند نوع تقسیم می‌شود:

1. آب مروارید هسته‌ای (Nuclear Cataract): شایع‌ترین نوع که با کدر شدن بخش مرکزی عدسی شروع شده و معمولاً در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود.
2. آب مروارید قشری (Cortical Cataract): با لکه‌های سفید و خطوط شعاعی در لبه‌های عدسی مشخص می‌شود و معمولاً در اثر دیابت یا قرار گرفتن در معرض اشعه UV ایجاد می‌شود.
3. آب مروارید زیرکپسولی خلفی (Posterior Subcapsular Cataract): در پشت عدسی چشم ایجاد شده و معمولاً باعث کاهش دید در نور شدید و اختلال در مطالعه می‌شود؛ این نوع اغلب در افراد دیابتی و کسانی که استروئید مصرف می‌کنند دیده می‌شود.
4. آب مروارید مادرزادی (Congenital Cataract): از بدو تولد وجود دارد یا در دوران کودکی ایجاد می‌شود و ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی، عفونت‌های دوران بارداری یا اختلالات متابولیکی باشد.
5. آب مروارید تروماتیک (Traumatic Cataract): در اثر ضربه شدید به چشم یا آسیب‌های فیزیکی ایجاد می‌شود و ممکن است بلافاصله یا چند سال پس از آسیب ظاهر شود.
6. آب مروارید ثانویه (Secondary Cataract): پس از جراحی‌های چشمی، مصرف طولانی‌مدت داروها (مانند کورتیکواستروئیدها) یا بیماری‌هایی مانند دیابت به وجود می‌آید.

عوارض کاتاراکت چیست؟ (آیا آب مروارید چشم خطرناک است؟)

کاتاراکت می‌تواند عوارض مختلفی را برای بیمار ایجاد کند که اصلی‌ترین آنها کاهش دید و درد در چشم است. اما نکته‌ای که در رابطه با این بیماری وجود دارد، درمان آن است. ممکن است که جراحی کاتاراکت عوارضی را به دنبال داشته‌باشد.

عوارض بعد از عمل آب مروارید چیست؟

ازجمله عوارض بعد از عمل آب مروارید که ممکن است برای شما ایجاد شود شامل:

• پارگی کپسول خلفی
• سیستوئید ماکولار ادما
• اندوفتالمیت
• خونریزی سوپراکوردیال
• جدا شدن شبکیه
• جابجایی لنز

پیشگیری از آب مروارید امکان پذیر است؟

آب مروارید یک بیماری چشمی شایع است که بیشتر در سنین بالا رخ می‌دهد، اما برخی اقدامات می‌توانند خطر ابتلا به آن را کاهش دهند. عواملی مانند قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش، تغذیه نامناسب، بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف سیگار در بروز این مشکل نقش دارند. رعایت نکات زیر به حفظ سلامت چشم و کاهش احتمال آب مروارید کمک می‌کند:

• استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه ماورای بنفش
• داشتن تغذیه سالم و مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند ویتامین C و E
• کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون بالا
• ترک سیگار و کاهش مصرف الکل برای جلوگیری از آسیب به عدسی چشم
• انجام معاینات منظم چشمی برای تشخیص زودهنگام تغییرات عدسی
• محافظت از چشم در برابر ضربه با استفاده از عینک ایمنی در فعالیت‌های پرخطر
• کاهش مصرف داروهای استروئیدی بدون تجویز پزشک، زیرا مصرف طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند باعث کدر شدن عدسی چشم شود

با رعایت این نکات، می‌توان از بروز زودهنگام آب مروارید جلوگیری کرده و سلامت بینایی را حفظ کرد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

آب مروارید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی است که باعث کدر شدن عدسی چشم و کاهش بینایی می‌شود. اگرچه در مراحل اولیه، تغییر نمره عینک ممکن است کمک‌کننده باشد، اما در موارد پیشرفته، تنها راه درمان قطعی، جراحی و جایگزینی عدسی آسیب‌دیده با یک عدسی مصنوعی است. تشخیص زودهنگام، رعایت سبک زندگی سالم و محافظت از چشم‌ها می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و سلامت بینایی را حفظ کند. برای دریافت نوبت از دکتر چشم پزشک یا دکتر بینایی سنجی بهتر است که از سایت نوبت دهی آنلاین دکترتو استفاده کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین دکترهای چشم پزشک در سراسر کشور ارتباط برقرار کنید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!